More Related Content
Similar to Tien hanh thong khi co hoc
Similar to Tien hanh thong khi co hoc (20)
More from SỨC KHỎE VÀ CUỘC SỐNG
More from SỨC KHỎE VÀ CUỘC SỐNG (20)
Tien hanh thong khi co hoc
- 1. Bs. Ñoã Quoác Huy
Khoa Hoài Söùc Tích Cöïc
Beänh Vieän Nhaân Daân 115
TIEÁN HAØNH
THOÂNG KHÍ CÔ HOÏC
(thôû maùy)
- 2. CAÙC BÖÔÙC TIEÁN HAØNH
1. Ñaùnh giaù beänh nhaân.
2. Löïa choïn vaø caøi ñaët böôùc ñaàu.
3. Theo doõi beänh nhaân thôû maùy.
4. Chaêm soùc beänh nhaân thôû maùy.
5. Ñieàu chænh maùy thôû.
6. Thoâi thôû maùy vaø cai thôû maùy.
7. Doïn deïp vaø veä sinh maùy thôû.
- 4. TOÅNG TRAÏNG
Duøng heä thoáng thang ñieåm ñaùnh giaù BN:
➢ Caùc HTTÑ aùp duïng roäng raõi nhaát ôû ngöôøi lôùn hieän nay laø heä
thoáng APACHE, MPM, SAPS…
➢ Döõ lieäu thu thaäp ñöôïc haøng ngaøy, deã ño ñaïc, khaùch quan
ñoä naëng döï ñoaùùn nguy cô töû vong.
Tieàn söû beänh.
➢ Caùc beänh phoái hôïp ñi keøm.
➢ Caùc thoùi quen coù haïi.
- 5. CÔ QUAN HOÂ HAÁP.
Coù hay khoâng coù toån thöông taïi phoåi?
➢ Coù choïn maùy hieän ñaïi, chieán löôïc baûo veä phoãi…
➢ khoâng choïn maùy ñôn giaûn, CL choáng xeïp phoåi...
Ngöng thôû hoaøn toaøn hay coøn töï thôû ?
➢ ngöng mode kieåm soaùt
➢ Coøn mode hoãtrôï (duy trì hôn laø daäp taét).
Töï thôû ñaït möùc nhaïy cuûa maùy (sensitivity level)?
➢ Choïn loaïi trigger flow hôn laø pressure.
➢ Choïn möùc thaáp nhaát coù theå.
- 6. PHAÂN TÍCH KHÍ MAÙU ÑOÄNG MAÏCH
Möùc ñoä naëng cuûa SHHC ?
➢ Nguy kòch? möùc öu tieân
➢ naëng? coù theå duøng thôû maùy qua Mask
Ñaùp öùng buø tröø ?
➢ SHHC/ maïn tính traùnh nguy cô kieàm hoâ haáp
Cô cheá chính gaây SHHC ?
➢ Hypocemia? caàn choïn PEEP toái öu.
➢ Hypercapnia? traùnh H/c taùi thoâng khí.
- 7. LÖÏA CHOÏN VAØ CAØI ÑAËT
BÖÔÙC ÑAÀU
Tuøy thuoäc vaøo:
Tình traïng cuûa BN?
Muïc tieâu sinh lí caàn ñaït ñöôïc khi thôû maùy.
Trang bò saün coù vaø kinh nghieäm cuûa thaày thuoác?.
- 8. Choïn maùy thôû
Khoâng coù toån thöông phoåi maùy thôû ñôn giaûn.
Coù toån thöông phoåi maùy hieän ñaïi (COPD, ARDS)
- 9. Choïn Phöông Thöùc Thôû
Choïn mode aùp löïc cho nhoùm coù toån thöông phoåi.
Neân khôûi ñaàu vôùi mode A/C trong haàu heát caùc cas.
Caùc mode ñaëc bieät khaùc ñöôïc choïn ñeå cai maùy hoaëc
coù chæ ñònh rieâng theo beänh sinh.
- 10. CAØI ÑAËT BÖÔÙC ÑAÀU
CAÙC THOÂNG SOÁ
Döïa vaøo:
Muïc tieâu cuï theå caàn ñaït ñöôïc khi cho BN thôû maùy,
Loaïi maùy thôû ñöôïc duøng,
Mode TKCH ñaõ choïn.
- 11. ÑOÁI VÔÙI MODE THEÅ TÍCH
Maùy thôû chaâu Aâu: theo VE = VT × f
➢ Thoâng khí phuùt - Minute Volume - VE (Lít/phuùt).
➢ Taàn soá maùy - ventilator frequency - f (nhòp/phuùt).
➢ Theå tích khí löu thoâng - Tidal Volume - VT (Lít).
Maùy thôû Hoa Kyø: theo V = VT / TI
➢ Toác ñoä doøng khí thôû vaøo - V (Lít/phuùt).
➢ Theå tích khí löu thoâng - VT (Lít).
➢ Thôøi gian thôû vaøo (phuùt)- TI
- 12. Thoâng khí phuùt
(Minute Volume, Minute Vetilation - VE),
VE = 4 BSA* (nam)
= 3,5 BSA* (nöõ).
BSA: Body Surface Area – dieän tích da cô theå (m2)
VE tính ñöôïc phaûi ñöôïc coäng theâm neáu:
➢ Soát: +9%/1oC.
➢ Toan chuyeån hoùa: +20%/-0,1pH.
➢ Stress: 50% - 100% neáu coù boûng roäng,
ña chaán thöông…
- 13. Theo coâng thöùc sau: f = VE / VT hoaëc
Öôùc löôïng tuøy theo tuoåi
➢ Sô sinh: 30 – 50 laàn/phuùt.
➢ Treû lôùn: 20 – 30 laàn/phuùt.
➢ Ngöôøi lôùn: 8 – 20 laàn/phuùt
Theo ñaëc ñieåm beänh sinh:
➢ Beänh phoåi taéc ngheõn: 8 – 12 laàn/phuùt.
➢ Beänh phoåi co heïp: 16 – 20 laàn/phuùt.
➢ Phoåi bình thöôøng: 12 – 16 laàn/phuùt.
Taàn soá maùy
(ventilator frequency - f)
- 14. Theå tích khí löu thoâng
(Tidal Volume - VT)
VT = 0,005 0,015 lít × IBW* (kg)
(*Ideal Body Weight – troïng löôïng cô theå lyù töôûng).
Choïn VT = 0,005 0,008 lít × kg cho nhoùm:
➢ coù nguy cô barotrauma, hoaëc khi
➢ coù autoPEEP ñaùng keå.
Choïn VT = 0,01 0,015 lít × kg khi
➢ khoâng toån thöông phoåi.
Neân choïn VT sao cho aùp löïc bình nguyeân cuoái thì thôû vaøo
(Pplateau) taïo ra luoân thaáp hôn 35 cmH2O.
- 15. Toác ñoä doøng khí
(Flow Rate, Peak Flow– Löu löôïng ñænh)
Theo coâng thöùc: Flow Rate = VT / TI
➢ VT = 0,005 0,015 × IBW* (lít).
➢ TI = 0,7 1 sec × 1/ 60
Theo öôùc löôïng
➢ Flow Rate 4 – 6 VE .
- 16. Toác ñoä doøng khí
Coù lieân quan tröïc tieáp ñeán:
➢ Theå tích khí caøi ñaët,
➢ Aùp löïc taïo ra treân ñöôøng thôû,
➢ Ñoä daõn nôû (compliance) cuûa phoåi vaø heä thoáng oáng,
➢ Khaùng trôû (resistance) ñöôøng thôû
theo phöông trình:
Pressure = (Volume/Compliance) + Flow Resistance
- 17. Daïng soùng cuûa doøng khí
(Flow waveforms):
Coù 3 daïng:
➢ Doác thoaûi (Ramp)
Taêng daàn (Ascending) hoaëc
Giaûm daàn (Descending)
➢ Hình vuoâng (Rectangular) vaø
➢ Hình sin (Sinusoidal).
Taùc duïng sinh lí: coøn baøn caõi.
- 21. Vai troø cuûa caùc daïng soùng doøng khí
Aùp löïc trung bình seõ maximum vôùi daïng giaûm daàn vaø
min vôùi daïng hình sin, taêng daàn, hình vuoâng.
Aùp löïc ñænh seõ thaáp nhaát vôùi daïng giaûm daàn vaø cao
nhaát vôùi daïng hình sin, taêng daàn, hình vuoâng.
Daïng giaûm daàn coù theå laøm caûi thieän söï oxy hoùa vaø
thoâng khí do caûi thieän söï phaân phoái khí, coù saün trong
mode PCV, PSV.
- 23. Choïn tuøy theo tình traïng beänh lyù phoåi:
➢ 12 –20 cmH2O cho SHHC coù phoåi bình thöôøng.
➢ 20 - 30 cmH2O cho SHHC coù toån thöông phoåi.
➢ Khoâng vöôït quaù 40 cmH2O trong moïi tröôøng hôïp.
Toát nhaát choïn möùc aùp löïc sao cho:
➢ VT thôû ra xaáp xæ möùc VT döï tính, hoaëc
➢ Nhìn thaáy loàng ngöïc di ñoäng toát, caân ñoái vaø nghe pheá aâm
ñeàu caû hai beân.
AÙP LÖÏC THÔÛ VAØO
(Inspiratory Pressure)
- 25. Chæ ñònh:
➢ Hypoxemia
➢ Auto-PEEP ñaùng keå.
➢ Phoøng xeïp phoåi.
Thaän troïng: phuø naõo, tuït HA
Choïn möùc PEEP toái öu (Optimal):
➢ Kinh ñieån: taêng daàn ñeán khi ñaït muïc tieâu.
➢ Hieän nay:
Theo aùp löïc môû pheá nang (ñieåm uoán thaáp).
Theo möùc auto-PEEP.
Aùp löïc döông cuoái thì thôû ra
(Positive End Expiratory Pressure - PEEP)
- 26. Choïn PEEP optima
Ñieåm uoán cao cho bieát
coù caêng pheá nang quùa möùc
Ñieåm uoán thaáp cho bieát
caùc pheá nang baét ñaàu môû
Volume
Pressure
- 29. Tæ leä I/E
Neân baét ñaàu vôùi tæ leä 1/2.
keùo daøi E ( I/E = 1/3 - 1/4) neáu coù taéc ngheõn.
Ñaûo ngöôïc 3/1 - 4/1 neáu Hypoxymia khoâng ñaùp öùng
vôùi PEEP.
- 30. FiO2
100% luùc baét ñaàu thôû maùy.
Giaûm daàn ñeán 40% khi duy trì.
Giaûm <30% luùc cai maùy.
- 31. Möùc nhaäy trigger
Laø möùc ngöôõng ñeå BN caàn vöôït qua ñeå khôûi ñoäng
(trigger) maùy thôû.
Coù hai loaïi trigger doøng vaø aùp löïc
Neân ñaët möùc thaáp nhaát luùc baét ñaàu.
Taêng daàn neáu muoán taäp vaän ñoäng cô hoâ haá
- 32. Thôû daøi
(Sigh)
Nhaèm choáng xeïp phoåi
Neân choïn khi :
➢ Ñaët VT thaáp (8ml/kg) hoaëc
➢ Khi thôû maùy keùo daøi.
- 33. ÑAËT CAÙC GIÔÙI HAÏN BAÙO ÑOÄNG
Aùp löïc thôû vaøo: thöôøng daønh cho caùc pt theå tích.
➢ Giôùi haïn treân: coøn goïi laø aùp löïc an toaøn.
➢ Giôùi haïn döôùi: coøn goïi laø aùp löïc toái thieåu.
Theå tích phuùt thôû ra: thöôøng daønh cho caùc pt aùp löïc.
Fio2: neân ñaët max vaø min 10% möùc fio2 choïn.
Caùc söï coá:
➢ Ngöng thôû (chæ coù ôû caùc pt hoã trôï),
➢ Maát nguoàn ñieän, nguoàn khí neùn, oxy …
- 34. Vieát leänh thôû maùy
Thôû maùy gì?
Phöông thöùc thoâng khí naøo?
Caøi ñaët caùc thoâng soá toái thieåu gì?
➢ Thoâng soá heä thoáng:
mode A/C: VT (VE), f, trigger, PEEP, FiO2, I:E, Flow-P….
mode SIMV: VT (VE), fSIMV, trig, PEEP, FiO2, I:E, Flow-P, Pram, ETS...
mode PSV: PI, PEEP, FiO2, Pram, ETS...
➢ Thoâng soá baùo ñoäng:
Theo doõi ra sao?
- 36. MUÏC ÑÍCH
Ñaùnh giaù söï ñaùp öùng ñieàu trò, tieán trieån cuûa BN.
➢ Laâm saøng.
➢ Khí maùu.
➢ Cô hoïc phoåi.
Phaùt hieän kòp thôøi caùc bieán chöùng ñeå xöû trí.
➢ Laâm saøng.
➢ Cô hoïc phoåi.
- 37. ÑAÙNH GIAÙ DÖÏA VAØO LAÂM SAØNG
Caùc daáu hieäu sinh toàn - toaøn traïng:
➢ M; HA; T0
➢ Yù thöùc (glasgow), caûm giaùc deã chòu…
➢ Huyeát ñoäng (khoâng xaâm hay xaâm laán)
Caùc trieäu chöùng taïi phoåi:
➢ Daáu gaéng söùc (ruùt loõm).
➢ Rales phoåi.
Caùc bieåu hieän taïi heä thoáng thaàn kinh – cô:
➢ Töï thôû,
➢ Vaän ñoäng cô hoaønh (thôû buïng), töù chi, coå…
- 38. ÑAÙNH GIAÙ DÖÏA VAØO KHÍ MAÙU
Neân ñaët catheter ÑM trong caùc tröôøng hôïp naëng ñeå laøm
lieân tuïc 30’/laàn.
Khi oån ñònh 1 - 2 laàn/ngaøy: O2 ; CO2 ; HCO3
- ; SaO2.
- 39. CAÙC YEÁU TOÁ CÔ HOÏC PHOÅI
Trong nhòp thôû cô hoïc: PIP, PPLAT, Paw, auto-PEEP,
Resistance, Compliance, coâng thôû (Work of Breathing –
WOB)...
Trong nhòp thôû töï nhieân: f, VT, aùp löïc hít vaøo toái ña,
dung tích soáng, WOB …
Bieåu ñoà: P, F, V theo thôøi gian, töông quan P-V, F-V
Khi cai maùy: P01, RSB index.
- 40. Thôøi gian trong chu kyø hoâ haáp
0
Doøng thôû vaøo
Doøng thôû ra
Ti
Te
Thôøi gian thôû vaøo ñuû
Thôøi gian thôû ra thoûa ñaùng
- 41. Caøi ñaët chöa ñuùng
Doøng khí
thôû vaøo
Doøng khí
thôû ra
0
Ti
Te
Ti
Te
Thôøi gian thôû vaøo
khoâng ñuû
Thôøi gian thôû ra khoâng ñuû
- 42. Phaùt hieän baãy khí (air trapping)
Thôû ra hoaøn toaøn Thôû ra khoâng
hoaøn toaøn gaây
baãy khí
Doøng
THÔÛ VAØO
THÔÛ RA
- 43. Thôû vaøo
Thôû ra
Bieåu ñoà töông quan aùp löïc - theå tích
daïng voøng kín (loops)
Ñieåm goác (PEEP = 0)
Theå tích
AÙp löïc
- 44. Bieåu ñoà töông quan Flow - Volume
treân beänh phoåi haïn cheá
Theå tích
0
Beänh phoåi haïn cheá
(e.g., ARDS, Interstitial Fibrosis, Diaph. Hernia)
Toác ñoä doøng cao - theå tích thaáp
Doøng
Thôû ra
Thôû vaøo
- 45. Bieåu ñoà töông quan Flow - Volume
Theå tích
0
Nhòp thôû cô hoïc
Nhòp thôû töï nhieân
Doøng
Thôû vaøo
Thôû ra
- 47. CHAÊM SOÙC ÑÖÔØNG THÔÛ
Choïn oáng NKQ
➢ Qua mieäng hay muõi vôùi kích côõ phuø hôïp BN?
NKQ mieäng (7,5 – 9): deã ñaët, deã chaêm soùc nhöng coá ñònh keùm.
NKQ muõi (6,5 – 7,5): chaéc nhöng khoù chaêm soùc, deã vieâm xoang…
➢ Möùc aùp löïc trong boùng cheøn?
Coù nhieàu loaïi oáng NKQ vôùi caáu taïo boùng cheøn khaùc nhau duøng cho
muïc ñích khaùc nhau.
Aùp suaát trong boùng khoâng ñöôïc vöôït quùa 30 mmHg
- 48. CHAÊM SOÙC ÑÖÔØNG THÔÛ
Coá ñònh oáng NKQ ñuùng phöông phaùp
➢ Yeâu caàu:
chaéc chaén khoâng di leäch vaøo saâu hay tuoät oáng
khoâng caûn trôû chaêm soùc,
khoâng gaây haïi cho BN (cheøn TM caûnh, loeùt vaønh tai, dò öùng da…).
➢ Phöông phaùp coá ñònh:
baèng baêng keo
baèng daây vaûi.
➢ Choáng caén oáng, choáng gaäp.
- 49. HUÙT ÑÔØM
Muïc ñích:
➢ Laøm thoâng ñöôøng thôû.
➢ Laáy boû chaát tieát - ñôøm, muû.
➢ Giaûm thieåu bieán chöùng do kyõ thuaät.
Traùnh laøm giaûm oxy maùu
➢ Taêng FiO2 (100%) & hoaëc taêng thoâng khí tröôùc khi huùt.
➢ Haïn cheá thôøi gian moãi laàn huùt (<15’’).
➢ Chæ gaén maùy huùt trong luùc ruùt sonde ra.
➢ Neân duøng kyõ thuaät huùt “kín”.
➢ Duøng oáng huùt nhoû (ID/2).
- 50. HUÙT ÑÔØM
Traùnh kích thích vaø toån thöông ñöôøng thôû
➢ Duøng aùp löïc huùt thaáp nhaát (<150mmHg).
➢ Ñoäng taùc huùt “nheï nhaøng” nhaát.
➢ Thôøi gian huùt ngaén nhaát.
Choáng boäi nhieãm
➢ Röûa tay tröôùc khi tieán haønh thuû thuaät.
➢ Mang gaêng saïch .
➢ Duøng kyõ thuaät “khoâng chaïm”.
➢ Duøng sonde “ söû duïng moät laàn”.
- 51. HUÙT ÑÔØM
Khoâng laøm taêng aùp noäi soï
➢ Chæ huùt khi thöïc söï caàn thieát.
➢ Chuaån bò beänh nhaân kyõ tröôùc khi huùt:
Taêng lieàu thuoác an thaàn.
Nhoû gioït Lidocain tröôùc.
➢ Thao taùc nheï nhaøng.
➢ Thôøi gian huùt ngaén nhaát.
Laøm loaõng ñôøm
➢ Cung caáp ñuû nöôùc.
➢ Nhoû gioït nöôùc qua oáng.
➢ Duøng thuoác laøm loaõng ñôøm.
➢ Suùc röûa oáng NKQ
- 52. TÖ THEÁ VAØ KHÍ DUNG
Ñaët BN ôû tö theá thích hôïp vaø noäi soi PQ khi caàn.
➢ Tö theá Fowler trong haàu heát caùc tröôøng hôïp.
➢ Tö theá daãn löu khi caàn.
➢ Ñaàu quay veà beân ñoái dieän khi muoán huùt pheá quaûn beân.
Duøng khí dung.
➢ Muïc ñích:
Ñöa thuoác vaøo cô theå: giaõn PQ, Corticoid, tan ñôøm…
Laøm loaõng ñôøm.
➢ Bieän phaùp:
Nerbuliser MDI.
Aerosol
- 53. DINH DÖÔÕNG
Ñaùnh giaù veà dinh döôõng.
➢ Coù suy dinh döôõng?
➢ Coù beänh lyù neàn haïn cheá CO2?
Tính toaùn nhu caàu W (P, G, L) vaø vi löôïng cuûa Bn
➢ Nhu caàu cô baûn:
PT Harris – Benedict:
Theo öôùc tính: 25 – 35 Kcal/kg.
➢ Nhu caàu boå xung.
Tieán haønh nuoâi döôõng BN.
➢ Choïn ñöôøng TM hay qua sonde (muõi - daï daøy hay MTDD)
➢ Aên qua oáng: nhoû gioït hay theo böõa? SP coâng nghieäp?
- 54. DUØNG THUOÁC AN THAÀN, GIAÛM ÑAU, GIAÕN CÔ
Muïc ñích:
➢ Xöû trí choáng maùy.
➢ Giöõ cho BN yeân tónh thôû theo maùy
Bieán chöùng
➢ Giaûm khaû naêng baûo veä ñöôøng thôû.
➢ Ñe doaï tính maïng neáu bò tuoät maùy.
Phöông phaùp
➢ Bôm truyeàn lieân tuïc.
➢ Tieâm ngaét quaõng
Chuù yù: chæ duøng giaõn cô khi ñaõ xöû trí nguyeân nhaân hoaëc trong
tröôøng hôïp ñaëc bieät
- 56. THEO ÑAÙP ÖÙNG LAÂM SAØNG.
Khi khaån caáp, nguy kòch caàn hoài sinh thì khoâng neân chôø
keát quaû khí maùu ñoäng maïch.
Trong ñieàu kieän trang thieát bò khoâng cho pheùp.
Chuû yeáu döïa vaøo sinh hieäu, töôùi maùu ngoaïi vi...
khoâng chính xaùc, khaùch quan, coù theå sai laàm.
- 57. THEO KEÁT QUAÛ KHÍ MAÙU ÑOÄNG MAÏCH.
Xaùc ñònh muïc tieâu cuï theå cho moãi BN ñeå ñieàu chænh
phuø hôïp.
Ñoái vôùi PaCO2 coù theå theo coâng thöùc sau:
VE PaCO2 = VE' PaCO2'
VT f PaCO2 = VT' f' PaCO2' (neân taêng VT tröôùc)
Ñoái vôùi PaO2: PaO2 / FiO2 = PaO2'/ FiO2‘
(khi PaO2/FiO2300)
- 59. THOÂI THÔÛ MAÙY VAØ CAI MAÙY
Ñònh nghóa:
➢ Thoâi thôû maùy (discontinuation): BN töï mình hoài phuïc hoâ haáp
töï nhieân khi khoâng caàn TKCH nöõa. Coù theå deã thöïc hieän ôû caùc
BN thôû maùy döôùi 1 tuaàn.
➢ Cai maùy (Weaning): quùa trình boû maùy töø töø, toán nhieàu coâng
söùc vaø nhieàu nguy cô thaát baïi. Thöôøng treân nhöõng BN thôû
maùy daøi ngaøy, nguyeân nhaân gaây SHH chöa ñöôïc giaûi quyeát
trieät ñeå.
- 60. TIEÂU CHUAÅN CAI THÔÛ MAÙY
Nguyeân nhaân SHHC ñaõ ñöôïc giaûi quyeát.
Tænh taùo, khoâng soát, tim maïch oån ñònh.
Dinh döôõng, nöôùc ñieän giaûi bình thöôøng.
PaO2 60mmHg vôùi FiO2 0,5 vaø PEEP 5 cmH2O.
P01 < 5 cmH20, RSB index < 100
- 61. PHÖÔNG PHAÙP CAI MAÙY
Töï thôû ngaét quaõng, taêng daàn thôøi gian thôû töï nhieân.
Söû duïng oáng T vôùi FiO2 giaûm daàn.
Söû duïng caùc PT TKCH : CPAV, SIMV, PSV,
Söû duïng TKCH aùp löïc döông khoâng xaâm nhaäp.
- 62. THU DOÏN & VEÄ SINH MAÙY
Neân chuaån bò maùy thôû saün saøng duøng ñöôïc ngay.
Neân coù nhieàu boä oáng thôû saïch saün saøng, chæ caàn thay
oáng laø coù theå duøng cho BN khaùc.
Khi veä sinh maùy caàn chuù yù tuaân thuû nghieâm ngaët qui
trình do nhaø cheá taïo ñaët ra.