Đỗ Quốc Huy

1. VAI TROØ CUÛA BIEÅU ÑOÀ DAÏNG SOÙNG
TRONG THOÂNG KHÍ CÔ HOÏC
TS.BS Ñoã Quoác Huy
Khoa Hoài Söùc Tích Cöïc
Beänh Vieän Nhaân Daân 115

2. Ñaïi cöông
 Bieåu ñoà daïng soùng treân maøn hình maùy thôû hieän ñaïi:
▪ Moät “ngoân ngöõ” ñaày “bí aån” ñoái vôùi ña soá baùc só trong ICU.
▪ Cung caáp vaø chuyeån taûi raát nhieàu thoâng tin veà:
✓ Ngöôøi beänh: tình traïng cô hoïc phoåi, ñaùp öùng vôùi ñieàu trò …
✓ Maùy thôû: tình hình hoaït ñoäng, nhöõng baát thöôøng – truïc traëc …
 Hieåu vaø söû duïng ñuùng bieåu ñoà daïng soùng:
▪ Ñoøi hoûi baét buoäc khi chaêm soùc vaø ñieàu trò cho BN naëng.
▪ Goùp phaàn naâng cao chaát löôïng ñieàu trò trong ICU.

3. Khaùi nieäm veà bieåu ñoà daïng soùng
 Ñoà thò bieåu dieãn hoaït ñoäng cuûa caùc nhòp thôû cô hoïc maø
maùy thôû cung caáp cho BN qua caùc thoâng soá:
▪ AÙp suaát ñöôøng thôû.
▪ Toác ñoä doøng khí (löu löôïng).
▪ Theå tích khí.
 Coù hai loaïi bieåu ñoà chuû yeáu
▪ Bieåu ñoà ñôn (scalars)
▪ Bieåu ñoà voøng - töông quan (loops)

4. Coù hai loaïi bieåu ñoà
 Bieåu ñoà ñôn (scalars): bieán thieân theo thôøi gian
▪ AÙp suaát (pressure waveform).
▪ Doøng khí (flow waveform).
▪ Theå tích (volume waveform).
 Bieåu ñoà voøng (loops): töông quan giöõa hai yeáu toá
▪ AÙp suaát - theå tích (pressure - volume loops).
▪ Doøng - theå tích (flow - volume loops).

5. Bieåu ñoà ñôn theo thôøi gian
Paw
cmH2O 1 2 3 4 5 6 giây
V
ml 1 2 3 4 5 6 giây
-
V
LPM 1 2 3 4 5 6 giây
.
TI TE

6. Bieåu ñoà voøng – töông quan
Theå tích
0
Thôû vaøo
Thôû ra
Thở vào
Thở ra
0 20 4020
0.2
0.4
0.6
AÙp suaát
Theå tích Löu löôïng
Töông quan theå tích – aùp suaát Töông quan löu löôïng – theå tích

7. Bieåu ñoà daïng soùng ñôn
theo thôøi gian
 AÙp suaát (pressure waveform).
 Löu löôïng (flow waveform).
 Theå tích (volume waveform).

8. Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
(caùc loaïi aùp suaát ñöôøng thôû)
1 2 3 4 5 6
30
giaây
Paw
cmH2O
-10
A B C
PPeak
(AÙp suaát ñænh)
TI (Thôû vaøo) TE (Thôû ra)
Pplateau
(AÙp suaát bình nguyeân)
PEEP
AÙp suaát ñöôøng thôû trong thoâng khí theå tích

9. Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
öùng duïng
 Nhaän bieát:
▪ Caùc aùp suaát ñöôøng thôû.
▪ Nhòp thôû baét buoäc hay trôï giuùp phöông thöùc (mode) thôû.
▪ Coù doø khí hoaëc maùy yeáu  giuùp ñieàu chænh PeakFlow
▪ Coù ñoùi doøng trong VCV
 Ñaùnh giaù:
▪ Coâng khôûi ñoäng nhòp thôû
▪ Thôøi gian caøi ñaët ñaõ chính xaùc
 Ño thoâng soá cô hoïc phoåi tónh: auto-PEEP

10. Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
Phöông thöùc (mode) thôû gì?
VCV
-10
30
Paw
cmH2O
1 2 3 4 5 6
giây
PI
-10
30
Paw
cmH2O
1 2 3 4 5 6
giây
-10
30
Paw
cmH2O
1 2 3 4 5 6
giây
PI
-10
30
Paw
cmH2O
1 2 3 4 5 6
giây
PCV
PSVCPAP

11. Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
Ai khôûi ñoäng nhòp thôû?
1 2 3 4 5 6
30
SecPaw
cmH2O
-10
Bệnh nhân khởi động
Có trigger
Máy khởi động
Không có trigger

12. Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
Bình nguyeân aùp suaát
 Khoâng ñaït bình nguyeân trong PC hay PS
 Coù hôû khí hoaëc Maùy yeáu.

13. Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
Coâng khôûi ñoäng nhòp thôû
Khôûi ñoäng nhòp thôû  aùp suaát aâm (loõm).
1 2 3 4 5 6
30
SecPaw
cmH2O
-10
Saâu hôn, roäng hôn  WOB lôùn hôn.

14. Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
Ñaùnh giaù Thôøi gian
 A-B: TI ; B-C: TE
 D: khoâng ñuû TE

15. Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
Ñieàu chænh PeakFlow
 Trong VCV.
 Thieáu doøng (A): thoaûi, khoâng phaúng.
 Thöøa doøng (B): quaù doác.

16. 1 2 3 4 5 6
-20
SecPaw
cmH2O
Bieåu ñoà AÙp suaát - Thôøi gian
Phaùt hieän ñoùi doøng trong VCV
Ñuû doøng Ñoùi doøng

17. -20
1 2 3 4 5 6
40
SEC
Paw
cmH2O
Ñoà thò AÙp suaát - Thôøi gian
Ño thoâng soá cô hoïc phoåi tónh.
 Keát quaû chính xaùc
▪ Thôøi gian bình nguyeân ñuû daøi.
▪ AÙp suaát bình nguyeân oån ñònh.

18. Ño auto-PEEP
Thôøi gian
aùp suaát
doøng
Thôû vaøo Thôû ra
auto-PEEP
Ñoùng bòt (hold)

19. Bieåu ñoà Doøng khí - Thôøi gian
giaây
60
60
V
L/phuùt
1 2 3 4 5 6
EXP
(THÔÛ RA)
INSP
(THÔÛ VAØO)
TI
Peak FlowTE

20. Bieåu ñoà Doøng khí - Thôøi gian
ÖÙng duïng
 Phaân bieät kieåu daïng doøng khí.
 Phaùt hieän auto-PEEP.
 Ñaùp öùng vôùi thuoác giaõn pheá quaûn.
 Ñaùnh giaù, toái öu TI trong PCV.
 Phaùt hieän vaø ño doøng hôû khí.
 Ñaët ETS (Ñoä nhaäy kyø thôû ra)

21. Bieåu ñoà Doøng khí - Thôøi gian
Daïng soùng doøng khí Vuoâng hay Giaûm daàn ?
1 2 3 4 5 6
SEC
EXH
INSP
V
120
120
.
LPM
Vuoâng
SQUARE
Giaûm daàn
RAMP

22. Bieåu ñoà Doøng khí - Thôøi gian
auto-PEEP
1 2 3 4 5 6
SEC
60
EXH
INSP
V
.
LPM
 Ñaâu laø auto-PEEP ? Giaù trò lôùn nhaát ?
Auto-PEEP

23. Bieåu ñoà Doøng khí - Thôøi gian
Ñaùp öùng vôùi thuoác giaõn pheá quaûn.
 Caûi thieän = nhanh hôn, ngaén hôn.
1 2 3 4
SEC
60
EXH
INSP
V
.
LPM
60
Trước Sau

24. Bieåu ñoà Doøng khí - Thôøi gian
Toái öu TI trong PCV
 Traùnh taêng PI ñeå taêng VT.
 Keùo daøi TI ñeå taêng VT.
 TI hôïp lyù khi doøng baèng 0
luùc chaám döùt thôû vaøo.
giaây
60
60
V
L/phuùt
1 2 3 4 5 6
EXP (THÔÛ
RA)
INSP (THÔÛ
VAØO)
VT thêm

25. Bieåu ñoà Doøng khí - Thôøi gian
Xaùc ñònh doøng khí hôû.
1 2 3
SEC
60
EXH
INSP
V
.
LPM
Dòng khí hở
 Deã phaùt hieän khi duøng Flow trigger.
 Flow Sensitivity phaûi ñaët lôùn hôn Doøng hôû.

26. Quá áp trong
PSV
Esens
đặt tại
25%
Thông
thường
ETS điều
chỉnh tới
50%
Sau khi
điều chỉnh
ETS
0
100
0
15
Bieåu ñoà Doøng khí - Thôøi gian
Ñieàu chænh ETS
AÙp
suaát
doøng

27. Bieåu ñoà Theå tích - Thôøi gian
1 2 3 4 5 6 SEC
1.2
-0.4
VT
Liters
A
TI TE
B
A = Theå tích thôû vaøo.
B = Theå tích thôû ra

28. Bieåu ñoà Theå tích - Thôøi gian
Phaùt hieän baãy khí, hôû khí
1 2 3 4 5 6
SEC
1.2
-0.4
VT
Liters
A
A = Theå tích thôû ra khoâng veà möùc khoâng (0)

29. Bieåu ñoà voøng töông quan
AÙp suaát - theå tích (Pressure - Volume loops).
Löu löôïng - theå tích (Flow - Volume loops).

30. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
ÖÙng duïng
 Tính toaùn vuøng thôû vaøo (inspiratory area)
 Coâng ñeå khôûi ñoäng nhòp thôû.
 Hieäu quaû cuûa trigger doøng.
 Thay ñoåi cuûa phoåi (ñoä giaõn nôû vaø söùc caûn).
 Thay ñoåi cuûa söùc caûn.
 Caêng phoåi quaù möùc, xaùc ñònh ñieåm uoán, PEEP toái öu.

31. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Pressure-Volume Loops
Thôû ra
0 20 40 602040-60
0.2
LITERS
0.4
0.6
Paw
cmH2O
Thôû vaøo
VT
Voøng töông quan P-V cuûa
Nhòp thôû baét buoäc

32. VT
0 20 40 602040-60
0.2
LITERS
0.4
0.6
Paw
cmH2O
Thở vào
Thở ra
Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Nhòp thôû töï nhieân

33. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Nhòp thôû Assist.
Thôû vaøo
Thôû ra
0 20 40 602040-60
0.2
LITERS
0.4
0.6
Paw
cmH2O
Nhòp thôû hoã trôï
(Assist)
VT

34. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Dieän tích thôû vaøo - Coâng thôû.
 Dieän tích thôû vaøo: Phaàn dieän
tích naèm beân traùi truïc tung.
 Khi caùc giaù trò neàn (truïc) ñaët
ñuùng  laø coâng thôû cuûa beänh
nhaân.
Thở vào
Thở ra
0 20 4020
0.2
LITERS
0.4
0.6
Paw
cmH2O
Công thở.
VT

35. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Hieäu quaû cuûa trigger doøng khí.
0 20 4020
0.2
LITERS
0.4
0.6
Paw
cmH2O
VT
0 20 4020
0.2
LITERS
0.4
0.6
Paw
cmH2O
VT
Trigger aùp suaát Trigger doøng

36. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Hieäu quaû cuûa trigger doøng khí.
SPONT
Trigger aùp suaát
SPONT
Trigger doøng

37. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Söï thay ñoåi cuûa ñoä giaõn nôû phoåi
Nghieâng xuoáng (C): Ñoä giaõn nôû giaûm.
0 20 40 602040-60
0.2
0.4
0.6
LITERS
Paw
cmH2O
VT
A
C
B
Ñöùng leân (B): Ñoä giaõn nôû taêng

38. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Ñaùnh giaù söùc caûn ñöôøng thôû
 Söùc caûn taêng
 Cung thôû vaøo loài hôn (saùt
vôùi truïc hoaønh hôn).
0 20 40 602040-60
0.6
LITERS
Paw
cmH2O
VT
A

39. Bieåu ñoà Voøng töông quan P-V
Ñieåm uoán, Caêng phoåi quaù möùc
0 20 40 602040-60
0.2
LITERS
0.4
0.6
Paw
cmH2O
VT
Ñieåm uoán treân
Ñieåm uoán döôùi
Giaõn phoåi quaù möùc
 AÙp suaát taêng, Theå tích khoâng taêng.
 Cung thôû ra coù daïng ñöôøng thaúng.

40. Bieåu ñoà töông quan F – V
öùng duïng
 Phaân bieät caùc loaïi nhòp thôû
 Nhaän bieát caùc baát thöôøng veà cô hoïc phoåi:
▪ Beänh phoåi haïn cheá
▪ Beänh phoåi taéc ngheõn.
 Nhaän bieát caùc baát thöôøng treân ñöôøng thôû

41. Bieåu ñoà töông quan F - V
Theå tích
0
Nhòp thôû cô hoïc
Nhòp thôû töï nhieân
Doøng
Thôû vaøo
Thôû ra

42. Theå tích0
Beänh phoåi haïn cheá
(e.g., ARDS, Interstitial Fibrosis, Diaph. Hernia)
Doøng
Thôû ra
Thôû vaøo
Toác ñoä doøng cao - theå tích thaáp
Bieåu ñoà töông quan F- V
treân beänh phoåi haïn cheá

43. Bieåu ñoà töông quan Flow - Volume
Beänh phoåi taéc ngheõn
Theå tích
0
Beänh phoåi taéc ngheõn
(e.g., COPD, Asthma)
Doøng khí thôû ra bò caûn trôû (cong loõm)
doøng
Thôû vaøo
Thôû ra

44. Bieåu ñoà töông quan F- V
Taéc ngheõn ñöôøng hoâ haáp treân
Volume
0
Taéc ngheõn ñöôøng hoâ haáp treân
(e.g., nuùt hay cheïn oáng NKQ)
Bieåu ñoà coù daïng vuoâng
Thôû vaøo
Thôû ra
Flow

45. Toùm laïi
 Bieåu ñoà daïng soùng trong thoâng khí cô hoïc:
▪ Ngoân ngöõ bí aån nhöng cuõng laø
▪ Coâng cuï höõu ích vaø lyù thuù.
 Caàn quan saùt & suy ngaãm:
▪ Phaân tích caùc hình aûnh treân maøn hình
▪ Phaân tích hoaøn caûnh laâm saøng
▪ Söû duïng höõu hieäu coâng cuï cho chaån ñoaùn & ñieàu trò.

46. Toùm laïi
 Caùc daïng bieåu ñoà thöôøng duøng:
▪ Bieåu ñoà ñôn theo thôøi gian:
✓ AÙp suaát – Thôøi gian
✓ Theå tích – Thôøi gian
✓ Löu löôïng – Thôøi gian
▪ Bieåu ñoà voøng töông quan:
✓ Voøng AÙp suaát – Theå tích
✓ Voøng Löu löôïng – Theå tích

47. Xin caùm ôn söï quan taâm
cuûa quyù ñoàng nghieäp
Ñoã Quoác Huy – 7/2006