1. เกษตรพอเพียง.คอม
สวนไผในฟารมเห็ด อีกมุมหนึ่งของความพอเพียง สานสัมพันธของสองสายพันธุ
Surachai@JR Farm
การเตรียมขาวฟาง 1
การเตรียมเมล็ดขาวฟาง
เมล็ดขาวฟางที่เราจะใชมีอยูสองชนิดนะครับ คือขาวฟางแดงกับขาวฟางขาว ที่จะพาไปเตรียม
หัวเชื้อวันนี้จะเปน ขาวฟางแดงครับนอกจากเมล็ดขาวฟางแลว เมล็ดขาวเปลือกก็เปนตัวเลือกที่ไมเลวนะครับ
สวนมากที่ฟารมก็จะใชผสมครับ ขาวฟางมักแฉะขาวเปลือกมักแหง สองอยางผสมกัน ก็เลยพอดี
ทีนี้เราไปดูขาวฟางที่เราแชไวตั้งแตเมื่อคืน จัดการลางน้ําใหสะอาด สัก 2-3 น้ํา หรือจะเทไวแบบนี้
แลวใชบัวรดก็งายดีครับ
หลังจากทิ้งไวใหสะเด็ดน้ําแลว เราก็นําขาวฟางไปตมครับ (ตอนแรกผมนําไปนึ่ง มันสุกยากครับ
แตก็มีขอดีเรื่องความชื้น ไมตองปรับมาก) ระดับน้ําที่ใส ควรสูงทวมขาวฟางแคไมเกิน1 ซม.(ตามที่ทํามาครับ)
... เพื่อประหยัดพลังงานและ ใชประโยชนจากระดับน้ํา...ที่จะเลาตอไป
ระหวางที่ตมนั้น ก็ควรจะคนเปนระยะๆ นะครับ เพื่อขาวฟางจะไดสุกทั่วกัน...ไมจําเปนตองคนตลอด
ครับ แตถาไมคนเลยนี่ ขาวฟางขางลางก็จะ "บานฉ่ํา" ครับ
เกษตรพอเพียง.คอม
เกษตรพอเพียง.คอม เกษตรพอเพียง.คอม

2. เกษตรพอเพียง.คอม
การเตรียมขาวฟาง
สวนไผในฟารมเห็ด อีกมุมหนึ่งของความพอเพียง สานสัมพันธของสองสายพันธุ
Surachai@JR Farm
2
ตรวจเช็กขาวฟางที่ตมวาไดที่หรือยัง โดยการตักขึ้นมาดู ถามีจํานวนเม็ดที่เริ่ม"ปริ" ใหเห็นประปราย
และเมื่อบีบดูภายในเม็ดที่ยังไมแตก ใสเกือบทั้งหมด (เปนจุดขาวๆ เล็กๆ ตรงกลางบางก็ได)
....ก็แสดงวาถึงเวลา "ปดแกส" ไดแลวครับ
หรือจะดูจากระดับน้ําก็ไดครับเมื่อระดับน้ําเริ่มแหงสมอระดับขาวฟาง ก็แสดงวาไดเวลาปดแกสเชนกัน
เมื่อปดแกสแลว ให"รีบ" ยกหมอขาวฟางไปเทน้ําออกเลยนะครับ อยาตั้งทิ้งไวอยางนั้น มิฉะนั้นแลว
ขาวฟางของทานก็จะ "บานฉ่ํา" ครับ
จากนั้น ใหนําขาวฟางไปเกลี่ยบางๆ เพื่อไลความรอนและความชื้นครับ
บางทานกังวลเกิน ไดยินวาตองสะอาด ก็กลัวจะติดเชื้อ ยังนะครับ ยัง ขั้นตอนนี้ยังคลุกฝุนไดอยูครับ
เพราะเรายังตองนึ่งฆาเชื้ออีกทีครับ
หลังจากขาวฟางที่ตากไวเย็นแลวเราก็จะเอามากรอกขวดกัน แตเราก็ตองดูความชื้นดวย เพราะอาจจะ
แฉะหรือเปยกเกิน จะกรอกลําบาก วิธีแก ถาเราผสมดวยขาวเปลือกก็หมดปญหา แตวันนี้เราเตรียมขาวเปลือก
ไมทัน .ก็ไมมีปญหาอีกนั่นแหละ ... ใชขี้เลื่อยผสมแทนครับ
เกษตรพอเพียง.คอม เกษตรพอเพียง.คอม
เกษตรพอเพียง.คอม เกษตรพอเพียง.คอม

3. เกษตรพอเพียง.คอม
สวนไผในฟารมเห็ด อีกมุมหนึ่งของความพอเพียง สานสัมพันธของสองสายพันธุ
Surachai@JR Farm
การเตรียมขาวฟาง 3
คลุกผสมขี้เลื่อย กับ ขาวฟางใหเขากัน เจาขี้เลื่อยก็จะจับเมือกเหนียวๆ ของขาวฟาง ทีนี้ก็รวน
กรอกสะดวกแลวครับ
....นี่ครับ ขาวฟางผสมขี้เลื่อยพรอมกรอกขวดแลว
ขวดที่เราจะใช ถาเปนแตกอนก็ใชชวดแมโขงแบนครับ แตตอนนี้หายากก็เลยเปลี่ยนมาใช"ขวดโซดา"
แทนครับ ผมวาดีกวาขวดแบนครับ เพราะเวลาใชเขี่ยเชื้อแลวจับกระชับมือ และกรอกขาวฟางไดมากกวา
ขวดแบนดวย...อันนี้ถูกใจมากกวา
การกรอก ก็ใชกรวยชวยอยางภาพนะครับ และไมจําเปนตองกรอกเยอะอยางผม เพื่อจะไดงาย
ตอนเขี่ยเชื้อครับ ควรกรอกประมาณ 2/3 ของขวด หรือ ประมาณขวดขางหนานะครับ
เมื่อกรอกเสร็จแลว ก็อุดปากขวดดวยสําลีครับ จะใชสําลีแบบในภาพ(สําลีสีเทา หรือสําลีขี้งา
หรือสําลีผาหม) หรือสําลีขาวทั่วไปก็ได และควรปนใหสําลีเปนกอนแนนๆ กอน เวลาอุดปากขวด
ใหหมุนลงนะครับ อยางยัดลงตรงๆ เพราะจะจับออกยากตอนเขี่ยเชื้อนะครับ
เกษตรพอเพียง.คอม
เกษตรพอเพียง.คอม เกษตรพอเพียง.คอม

4. เกษตรพอเพียง.คอม
การเตรียมขาวฟาง
สวนไผในฟารมเห็ด อีกมุมหนึ่งของความพอเพียง สานสัมพันธของสองสายพันธุ
Surachai@JR Farm
4
แลวก็ปดทับดวยกระดาษหนังสือพิมพ อีกชั้นหนึ่ง เพื่อกันมิใหสําลีเปยก(ไอ)น้ําครับ
เกือบเสร็จแลวครับ ไดเวลา "เตรียม" นําไปนึ่งฆาเชื้อ ดวย "หมอนึ่งความดัน" ครับ เราสามารถนึ่ง
ไดครั้งละ 50 ขวด ซึ่งนับวามากเพียงพอ สําหรับฟารมขนาดกลางหรือขนาดใหญ เพราะขวดหนึ่ง
ถากรอกอยางผม เขี่ยใสกอนขี้เลื่อยได 120 กอน/ขวดครับ นึ่งหมอนึง ก็นําไปเขี่ยได 6,000 กอนขี้เลื่อย
เอาละ...ทีนี้ไดเวลาเอาขวดขาวฟางไปนึ่งกันแลวแตเราทําดูเจาหนาตา"หมอนึ่งความดัน" กันกอนครับ
นี่แหละครับ มรดกเกาแกตามอายุคนทํา เห็นสภาพอยางนี้ยังใชงานไดดีครับ ใชงานมากกวา 10
ปแลวครับ
เห็นเล็กๆอยางนี้ แตก็"พอเพียง"สําหรับการทํางานครับหากทานใดจะทําฟารมเห็ดที่มีกําลังการผลิต
5000-10,000 กอนตอวัน หมอแคนี้ก็เพียงพอแลวครับ ไมตองหาซื้อตัวใหญๆ ใหเปลืองตังคโดยใชเหตุ
ถาตั้งใจจะทําเห็ดอยางตอเนื่อง หมอนี้ถึงจะแพง แตก็คุมครับ..ระบบความปลอดภัย..ไมมีระเบิดครับ
เปนหมอของ "All American" ครับ หลอดวยอลูมิเนียมชิ้นเดียว ไรรอยตอ สมัยที่ไปซื้อ
เจาของรานถามวา .. "จะเอาไปใชที่คลีนิก หรือ สถานีอนามัยครับ"
คิดวาสมัยนี้คงมีแบบ"ไทยประดิษฐ" ราคาไมแพงแลวละครับ
เกษตรพอเพียง.คอม เกษตรพอเพียง.คอม
เกษตรพอเพียง.คอม

5. เกษตรพอเพียง.คอม
สวนไผในฟารมเห็ด อีกมุมหนึ่งของความพอเพียง สานสัมพันธของสองสายพันธุ
Surachai@JR Farm
การเตรียมขาวฟาง 5
การจัดเรียงกอนภายในหมอนะครับ ขึ้นอยูกับศิลปะ และ ..(ความโลภสวนตัว) จริงๆ
เกือบปดฝาไมไดแนะครับ พราะไมวาเราจะนึ่ง 10 ขวดหรือ 50 ขวด ก็ใชแกสและเวลาเทาๆ
กันไงครับ..ตองเอาใหคุม
ถามวา..ถาขาวฟาง 1 ขวด ใชเวลานึ่ง 20 นาที แลวขาวฟาง 50 ขวดจะใชเวลานึ่งกี่นาที ???
มาดูวิธีการปดฝาหมอนึ่งความดัน ที่ถูกตองกันนะครับ หมอนึ่งความดันตางแบบตางชนิด
อาจจะมีรายละเอียดการปดที่แตกตางกัน แตหลักการสําคัญ คือ ตองหมุนตัวเล็อคสองตัวที่อยูตรงขามกัน
ใหพรอมกัน ดวยแรงที่เทากันครับ
หลังจากนั้นก็จุดไฟ ใหใชไฟเบาๆ กอน เพื่อใหโลหะตัวหมอปรับสภาพกอน ..จะไดใชนานๆๆๆๆ
สัก 10 นาที ก็เรงไฟไดเลยครับ
ราวๆ 20 นาที ก็จะไดตื่นเตนกันแลว ...กอนนึ่งอยาลืมบอกเพื่อนบานละครับ เดี๋ยวไดตื่นกันยกใหญ
เพราะเมื่อความดัน (ดูจากเข็มวัด) ขึ้นไปอยูที่ 15 ปอนด/ตารางนิ้ว (หนวยมันแปลกๆ เพราะเปนหนวยวัด
บานอื่นเขา) เราก็จะทําการ "ระบายอากาศ"หรือไลอากาศในเตากันครับ เสียงนี้แหละครับเหมือนแกสรั่ว
อยางแรงเลย
ถาเปนรุนนี้เขาจะเขียนวา "EJECTOR" ครับ ถาเปนรุนอื่นก็ลองถามคนขายดูวาตัวระบายอากาศ
(หรือความดัน) คือตัวไหน เพราะถาเราระบายอากาศออกไมหมด อุณหภูมิในเตาจะต่ํากวาที่เราอานได
จากเข็มวัดครับ วิธีสังเกตวาไลลมหมดหรือยัง ก็ดูไดจาก "พวยไปน้ํา" ที่พุงออกมาครับ ถาขาดๆ หายๆ
แสดงวาไลอากาศยังไมหมด ถา "พุง" อยางตอเนื่องก็แสดงวาไลอากาศหมดแลว ก็ปดตัวระบายอากาศ
ไดเลยครับ
เกษตรพอเพียง.คอม เกษตรพอเพียง.คอม
เกษตรพอเพียง.คอม เกษตรพอเพียง.คอม

6. เกษตรพอเพียง.คอม
การเตรียมขาวฟาง
สวนไผในฟารมเห็ด อีกมุมหนึ่งของความพอเพียง สานสัมพันธของสองสายพันธุ
Surachai@JR Farm
6
เรื่องหมอนึ่งความดัน ใหเนนเรื่องความปลอดภัยนะครับ แมตัวผมเอง ถาไมไดหมอนี้ก็คง "เสร็จ"
หลายครั้งแลว เพราะเวลาใชงานจริงๆ เราจะ"ลืม" ครับ หลังจากที่ปรับแรงดันไดที่แลวเราไมไดนั่งเฝาตลอด
บางทีแรงดันมันก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จนตัวหมอรับไมไหว โชคดีที่ตัวหมอมีระบบเซฟตี้วาลว คือ เปนวาลวตะกั่ว
เมื่อความรอนสูงเกินมันจะละลายเปดชองใหไอน้ําออกไปได เวลาความดันเกินถาไมมีเซฟตี้วาลว ความดันก็จะดัน
ฝาหมอพุงขึ้นบนฟา แนนอนครับทะลุหลังคาเลย
...แตถาเราไมประมาท ก็คงไมมีปญหาอะไรครับ
หลังจากปดวาลวระบายอากาศเรียบรอยแลว เราก็รอจนกระทั่งเข็มของเกจวัดชี้ไปที่ 15 (ปอนด/
ตารางนิ้ว) แตในทางปฏิบัติผมก็จะเผื่อไวอยางในภาพครับ เทาที่ทํามาไมมีปญหาอะไรครับ
เมื่อเข็มชี้เลขที่ตองการแลว ก็ใหเราปรับลดความแรงของไฟลง จนเกือบเรียกวา "หรี่" เลยครับ
แตครั้งแรกควรนั่งเฝา ลองปรับไฟขึ้นลง จนเข็ม "นิ่ง" ถึงเริ่มจับเวลาได ปกติในอุณหภูมิและความดันขนาดนี้
เชื้อจะตายหมดที่เวลาอยางนอย 15 นาที เหมือนเดิม ในทางปฏิบัติผมใหเลย 45 นาที ครับ เมื่อครบ
ตามกําหนดเวลาก็ปดแกส รอใหความดันกลับไปอยูที่ 0 จึงเปดฝาหมอไดครับ
คําถามทายบท
Q: ครูครับหมอที่ใช ขนาดกี่ลิตรครับ เหมือนใชฟนตมเอาเลยนะครับ
A: หมอนึ่งที่ใช ขนาด 41 ควอรต ครับ ...งง หรือเปลาเนี่ย ตอบตามฉลากนะครับ
ควอรต เปนหนวยวัดปริมาตร ในระบบของอังกฤษเขาครับ
1 ควอรต ก็ประมาณ 1.14 ลิตร
1.14*41 = 46.74
เย...ไดคําตอบแลว...หมอที่ใชความจุ 46.74 ลิตร ครับ
ใชแกสครับ ใชฟนหรือถานก็ได เคยใชตอนแกสหมดแตควบคุมความดันยากมากครับ...ไฟไมสม่ําเสมอ
อีกรุนหนึ่งเหมือนกันทุกอยางแตใชไฟฟาครับ
เอะ....ไมเหมือนกันทุกอยางครับ โดยเฉพาะราคา ตางกันเทาตัวครับ
Q: ขาวเปลือกตองแช1 คืนดวยไหมครับ
A: ขาวเปลือกตองแช 1 คืน 1 วัน หรือ 24 ชั่วโมงครับ ระหวางนี้ก็หมั่นถายน้ําออกบางสัก 2-3 ครั้ง
เพื่อไมใหมีกลิ่นตุๆ และบูดนะครับ
เกษตรพอเพียง.คอม

7. เกษตรพอเพียง.คอม
สวนไผในฟารมเห็ด อีกมุมหนึ่งของความพอเพียง สานสัมพันธของสองสายพันธุ
Surachai@JR Farm
การเตรียมขาวฟาง 7
Q: อาจารยสุรชัยคะ ขาวเปลือกตองเปนขาวเจาหรือขาวเหนียวคะและตองแชรวมกันกับขาวฟาง
หรือเปลาคะ ลังเล ลังเล ขอบคุณกับความรูที่หลากหลายคะ
A:ขออภัยลืมบอก และขอบคุณมากที่ถามมาเรื่องขาวเจาหรือ ขาวเหนียวนี่ เคยเจอปญหามากับตัวเอง
ปกติจะใชขาวเจา มีอยูครั้งหนึ่งลองใชขาวเหนียว ปรากฏวา "หนึบ" ครับ ผสมแลวกรอกลงขวดลําบาก
ตอนเขี่ยเชื้อก็ยาก จึงควรใชขาวเจาครับ
ตอนแชและตอนตม ใหทําแยกกันครับ เพราะตางก็ใชเวลาไมเทากัน
Q:ถาขางฟางบานฉ่ําและขาวเปลือกเจา ก็ บานฉ่ํา เราจะใสขี่เลื่อยชวยลด อาการ บานฉ่ําของคุณเธอ
ทั้ง 2 ได มั้ยคะ
A: ปกติขาวเปลือกหลังตมและผึ่งลมแลว ผิวเธอมัก "แหงผาก" มากกวา จะไมคอย "บานฉ่ํา" แตก็
สามารถเพิ่มขึ้เลื่อยได อยางนอยๆ ก็ชวยใหการกรอกลงขวดทําไดงายขึ้นครับ หรือแมแต เพิ่มขี้เลื่อย
เพื่อเพิ่มปริมาณยังไดเลยครับ
Q:คุณครูครับแลวเติมน้ําในหมอนึ่งปริมาณเทาไรครับ(กอนตม)
A: หมอนึ่งความดันใชไหมครับ? เติมแค 1.5 ลิตรครับ เติมกอนที่จะวางหมอนึ่งชั้นในลงครับ