ABSTRACT The present research on 'The Developing of Khmer Curriculum for Foreigners' is to develop a curriculum for teaching the Khmer language to foreigners as well as contributing to the appreciation of Khmer language and literature. The data used for analysis were collected from various sources such as academic institutions, libraries, and interviews. Most of the data related to the Khmer curriculum and instruction, both for Khmer students and for foreign ones. The curriculum was developed basing the theory of Second Language Acquisition and Bloom's Taxonomy perspective and the Cambodian Qualification Framework. The results of the present study found that Khmer teaching for foreigners from the previous time was often started by the preparation of textbooks or teaching materials other than developing curriculum at first start. The curriculum is a map that helps guide the learner and the teacher towards the goal of giving knowledge and acquisition. The recent research is the integration work. Previous work on teaching Khmer for foreigners was combined to the recent result which may give broader and clearer knowledge of Khmer language and literature. We hope that the present study could serve as a guideline for lectures and foreign students to reach their goal of education.

1. 1
ការបង្កើតកម្មវិធីសិកាភាសាខ្មមរសម្រាប់ជនបរងេស
បណ្ឌិ ត ជ៊ុុំ ស៊ុនណាង, បណ្ឌិ ត ណ្៊ុ ន ស៊ុខា និងអ្នកឯទ ៀត
មន្តនរីវ ិ ាស្ថា នភាស្ថជាតិ រាជបណ្ឌិ តយសភាកមព៊ុជា
snang_inl@yahoo.com
ម្ូលន័យសង្េប
ការស្រស្ថវស្រជាវ សដីអ្ុំពី “ការបទងកីតកមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ ស” ទនេះ ទធវីទ ីងកន៊ុង
បុំណ្ងពស្រងឹងគ៊ុណ្ភាពបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លភាស្ថនិងអ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរដល់ជនបរទ សខ្ដលសិកាភាស្ថខ្មមរ
ឱ្យកាន់ខ្តស្របទសីរទ ីង ក៏ដូចជាការរួមចុំខ្ណ្កទលីកតទមកីងតម្មៃភាស្ថនិងអ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរខ្ដលជាខ្ននក
មួយម្នវបបធម៌ជាតិនងខ្ដរ។ ិននន័យសស្រាប់ទស្របីស្រាស់ជាបខ្ងែកកន៊ុងការសិកាវ ិភាគទដីមបីចងស្រកងកមម
វ ិធីសិកាទនេះ ានស្របមូលមកពីស្របភពនានា ដូចជា ស្រគឹេះស្ថា នសិកា បណាា ល័យ និងការសាា សអ្នក
ជុំនាញ។ ិននន័យភាគទស្រចីនទាក់ ងនឹងកមមវ ិធីសិកា និងឯកស្ថរបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរ ទាុំងសស្រាប់ជន
ជាតិខ្មមរនិងសស្រាប់អ្នកសិកាបរទ ស។ ការអ្ភិវឌ្ឍកមមវ ិធីទនេះ ខ្នែកទលីស្រ ឹសដីម្នការ ួលានចុំទណ្េះ
ដឹងភាស្ថ ី២(Second Language Acquisition) និងជុំហានម្នការ ួលានចុំទណ្េះដឹងរបស់
Bloom’s Taxonomy និងឈរទលីមូលដ្ឋា នស្រកបមណ្ឌ គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិជាតិកមព៊ុជា។ ល ធនលម្នការស្រស្ថវស្រជាវ
នាទពលទនេះរកទ ីញថា ការបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ សកនៃងមក ទស្រចីនឈរទលីមូល
ដ្ឋា នម្នការកស្ថងទសៀវទៅទមទរៀន ឬឯកស្ថរបទស្រងៀនជាម៊ុន ទដ្ឋយមិនសូវចាប់អារមមណ្៍ ទៅនឹងការ
ទរៀបចុំកមមវ ិធីសិកាជាម៊ុនទ ីយ។ កមមវ ិធីសិកាទស្របៀបាននឹងខ្នន ីខ្ដលជួយនាុំនៃូវអ្នកទរៀននិងអ្នក
បទស្រងៀនទ្ព េះទៅទោលទៅម្នការនដល់និង ួលព៊ុ ធិ ស្រសបតាមជុំហានម្នការ ួលានចុំទណ្េះដឹង។
តាមរយៈការស្របមូលនដ៊ុុំម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលានរួចទ ីយទៅតាមស្រគឹេះស្ថា នសិកានានា និងម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលទយីង
ានបទងកីតបខ្នាមមួយចុំនួនទ ៀត នឹងទធវីឱ្យអ្នកសិកាកាន់ខ្ត ួលានចុំទណ្េះដឹង ូលាយអ្ុំពីភាស្ថ
និងអ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរ។ ទយីងសងឃឹមថា ការសិកានាទពលទនេះនឹងទ្ៃីយតបទៅនឹងកងវេះខាតកនៃងមក
និងទកីតជាស្របទោជន៍តាមបុំណ្ងស្រាថាន របស់អ្នកសិកាតទៅ។
ពាកយគនៃឹេះ កមមវ ិធីសិកា ភាស្ថ ី២ ការ ួលានចុំទណ្េះដឹង Bloom’s Taxonomy

2. 2
The Developing of Khmer Curriculum for Foreigners
Dr. Chom Sonnang, Dr. Non Sokha
Royal Academy of Cambodia
+855 12 625 325
snang_inl@yahoo.com
ABSTRACT
The present research on 'The Developing of Khmer Curriculum for Foreigners' is
to develop a curriculum for teaching the Khmer language to foreigners as well as
contributing to the appreciation of Khmer language and literature. The data used for
analysis were collected from various sources such as academic institutions, libraries,
and interviews. Most of the data related to the Khmer curriculum and instruction, both
for Khmer students and for foreign ones. The curriculum was developed basing the
theory of Second Language Acquisition and Bloom's Taxonomy perspective and the
Cambodian Qualification Framework. The results of the present study found that Khmer
teaching for foreigners from the previous time was often started by the preparation of
textbooks or teaching materials other than developing curriculum at first start. The
curriculum is a map that helps guide the learner and the teacher towards the goal of
giving knowledge and acquisition. The recent research is the integration work. Previous
work on teaching Khmer for foreigners was combined to the recent result which may
give broader and clearer knowledge of Khmer language and literature. We hope that
the present study could serve as a guideline for lectures and foreign students to reach
their goal of education.
Keywords: curriculum, second language, language acquisition, Bloom’s Taxonomy

3. 3
ងសចកដីង្ដើម្
ភាស្ថានកាៃ យជាឧបករណ្៍ ុំនាក់ ុំនងដ៏សុំខាន់របស់មន៊ុសស និងទធវីឱ្យមន៊ុសសានលកខណ្ៈ
ពិទសសទដ្ឋយខ្ កទនសងពីសតវទាុំងពួងទៅទលីពិភពខ្ននដីទនេះ។ ានភាស្ថស្របខ្ ល ៧០០០ ភាស្ថ
ទៅទលីទលាកទយីងទនេះ(Fromkin. 2011 : 523)។ ភាស្ថមៃេះានអ្នកទស្របីតិចតួចប៊ុទណាា េះ ឯភាស្ថមៃេះ
ទ ៀតានអ្នកទស្របីទស្រចីនរាប់ពាន់លាននាក់។ ភាស្ថទាុំងអ្ស់ទកីតទ ីងទដ្ឋយរចនាសមព័នធបួនជាចាុំាច់
គឺ សូរ ពាកយ ឃ្លៃ លបេះ និងន័យ។ នទឹមនឹងរចនាសមព័នធទាុំងបួនខ្ដលភាស្ថណាក៏ាន ភាស្ថនីមួយៗ
ានលកខណ្ៈទដ្ឋយខ្ កទៅកន៊ុង ិដាភាពលមែិត។ ទៅកន៊ុងភាស្ថម្ៃ ចិន ទវៀតណាម ជាទដីម ស៊ុ ធសឹង
ានទសនៀងសស្រាប់បង្ហា ញពីបខ្នៃកន័យរបស់ពាកយ។ ទសនៀងមិនានទៅកន៊ុងភាស្ថខ្មមរ ប៊ុខ្នរខ្មមរានវ ិធី
បទងកីតពាកយតាមរយៈការទស្របីមូលប នសុំជាមួយពាកយឫស ខ្ដលមូលប មិនានទស្របីទៅកន៊ុងភាស្ថម្ៃ
ទ ។ ភាស្ថអ្ង់ទគៃសានបចឆិមប សស្រាប់បខ្នាមទៅខ្ននកខាងច៊ុងម្នពាកយឫស ខ្ដលមូលប ស្របទភ ទនេះ
មិនទាន់កុំណ្ត់ចាស់ថា ានឬមិនានទៅកន៊ុងភាស្ថខ្មមរទៅទ ីយទ ។
ស គមន៍ម្នស្រកុមជនជាតិនីមួយៗ ស៊ុ ធខ្តានភាស្ថសស្រាប់ទស្របីស្រាស់កន៊ុង ុំនាក់ ុំនងរបស់
ស្រកុមមៃួន។ ភាស្ថខ្ដលានអ្នកទស្របីទស្រចីនានពស្រងីកឥ ធិពលរបស់មៃួន និងស្រតូវានទលីកតទមកីងជាភាស្ថ
ជាតិម្នស្របទ សមួយ។ ដូចោង ភាស្ថខ្មមរខ្ដលសាិតទៅកន៊ុងចុំទណាមភាស្ថសែូច ទសទៀង ពនង កួយ ជា
ទដីម ស្រតូវានទស្របីជាភាស្ថនៃូវការម្នស្របទ សកមព៊ុជា។ ភាស្ថទវៀតទមឿងជាភាស្ថនៃូវការម្នស្របទ សទវៀត
ណាម។ ភាស្ថមៃេះទ ៀត ានកាៃ យជាឧបករណ្៍ ុំនាក់ ុំនងរវាងជាតិស្ថសន៍មួយជាមួយជាតិស្ថសន៍
មួយទ ៀត ឬទស្របីជាោន ុំនាក់ ុំនងរវាងស្របទ សនិងស្របទ ស ដូចជា ភាស្ថារាុំង អ្ង់ទគៃស ជាទដីម។
បចច៊ុបបនន ភាស្ថអ្ង់ទគៃសស្រតូវានចាត់ ៊ុកជាភាស្ថអ្នររជាតិ (The British Council. 1978 : 4)។
ទស្រៅពីភាស្ថកុំទណ្ី តរបស់មៃួន មន៊ុសសាន ក់អាចទស្របីភាស្ថ ី២ឬភាស្ថបរទ សានទស្រចីនភាស្ថ
បខ្នាមទ ៀតអាស្រស័យទៅទលីសមតាភាពទរៀនសូស្រតរបស់ទគ។ ការសិកាភាស្ថបរទ សានទោលបុំណ្ង
ទស្រចីនោង កន៊ុងទនាេះគឺការទរៀបចុំឱ្យអ្នកសិកា ួលានចុំទណ្េះដឹងស៊ុីជទស្រៅអ្ុំពីវបបធម៌របស់ជាតិមួយ
ទដ្ឋយខ្នែកទលីភាស្ថនិងអ្កសរសិលប៍តាមរយៈការខ្សដងទចញជា ស្រមង់ម្នការនិោយនិងសរទសរ។ ការ
ួលានចុំទណ្េះដឹងភាស្ថ ី២ានចាស់លាស់នឹងជួយឱ្យអ្នកសិកាយល់និងទចេះឱ្យតម្មៃភាពចស្រមុេះ
ម្នវបបធម៌ ជួយកស្ថង ុំនាក់ ុំនងរវាងសងគមនិងសងគម និងទធវីឱ្យពិភពទលាកហាក់តូចជាងម៊ុននិងជា
កខ្នៃងទពារទពញទៅទដ្ឋយទសរ ីភាពវ ិស្ថលភាពធុំ ូលាយកន៊ុងការរស់ទៅ។
ភាស្ថខ្មមរសាិតទៅកន៊ុងអ្មបូរភាស្ថខ្មមរ-មន ទស្របីជាភាស្ថនៃូវការរបស់ស្របទ សកមព៊ុជា និងជា
ភាស្ថខ្ដលទស្របីទដ្ឋយជាតិពិនធ៊ុខ្មមរទៅទមតរមួយចុំនួនទៅភាគខាងតបូងម្នស្របទ សទវៀតណាម និងខ្បក
ឦស្ថនម្នស្របទ សម្ៃ និងទៅបណាដ ស្របទ សមួយចុំនួនទ ៀត ានអ្នកនិោយស្របាណ្ជិត១៨លាន
នាក់(Eberhard. 2019)។

4. 4
ទស្រៅពីខ្មមរខ្ដលជាាច ស់ភាស្ថ ក៏ទៅានជនជាតិបរទ សជាទស្រចីននាក់ ានចាប់អារមមណ្៍ សិកា
ទរៀនសូស្រតនិងស្រស្ថវស្រជាវអ្ុំពីភាស្ថខ្មមរ។ ការរ ីកចទស្រមីនខាងខ្ននកវ ិ ាស្ថន្តសរបទចចកទ ស និង ុំនាក់ ុំនង
ទសដាកិចច ានទធវីឱ្យភាស្ថខ្មមរកាៃ យជាទោលទៅសុំខាន់មួយខ្ដលទធវីឱ្យជនបរទ សកាន់ខ្តចាប់អារមមណ្៍
នឹងភាស្ថទនេះ។ ការទចេះភាស្ថខ្មមរអាចជាស្ថព នកន៊ុងការឈានទៅសិកាខ្សវងយល់អ្ុំពីមរតកវបបធម៌ខ្មមរ
ក៏ដូចជាការទស្របីស្រាស់កន៊ុង ុំនាក់ ុំនងស្របចាុំម្ៃៃ កិចចការជុំនួញ ការ ូត និងការង្ហរស្រគប់ស្រគងរវាងជន
បរទ សទាុំងទនាេះជាមួយនឹងខ្មមរ។
ជាការពិត ការទរៀននិងការបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ សមិនខ្មនទ ីបខ្តាននាទពលបចច៊ុបបនន
ទនេះទ គឺានទធវីទ ីងទស្រចីន សវតសរ ៍មកទ ីយ។ កន៊ុងទពលកនៃងមក ទាុំងអ្នកទរៀន ទាុំងអ្នកបទស្រងៀនាន
មិតមុំសវេះខ្សវងរកស្រគប់វ ិធី ទដីមបីបទងកីនស្របសិ ធភាពកន៊ុងការទរៀននិងបទស្រងៀន។ ានកបួនតស្រាសិកា
ភាស្ថខ្មមរជាទស្រចីនានស្រតូវបទងកីតទ ីងជាលកខណ្ៈប៊ុគគល ជាស្ថា ប័នសិកា ទដ្ឋយទោងទៅតាមប
ពិទស្ថធន៍ និងវ ិធីស្ថន្តសររបស់ទគទរៀងៗមៃួន។
ចំងោេបញ្ហា ននការម្រសាវម្រាវ
នទឹមនឹងស្របទោជន៍ម្នកបួនតស្រាទាក់ ងនឹងការទរៀននិងបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរខ្ដលានចងស្រកង
ទ ីងនាទពលកនៃងមក ទៅានបញ្ហា មួយចុំនួនខ្ដលកុំព៊ុងទកីតានទ ីង។ ការនដល់ព៊ុ ធិខាងភាស្ថខ្មមរ
ទៅានកស្រមិត និងទៅមិនទាន់ានលកខណ្ៈឯកភាពោន ស្រសបទៅតាមនិោមគរ៊ុទកាសលយកន៊ុងការ
បទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរខ្បបភាស្ថ ី២ (Teaching Khmer as Second Language)។ រាល់ស្ថន ម្ដខ្ដល
ានទរៀបចុំទ ីងទស្រចីនសាិតទៅកន៊ុងបរ ិប ម្នភាពចាុំាច់មួយ ទពាលគឺ ទធវីទ ីងទដីមបីទដ្ឋេះស្រស្ថយបញ្ហា
ចុំទពាេះម៊ុម ទដ្ឋយមិនានកស្ថងកមមវ ិធីសិកាមួយសស្រាប់ជា ស្រមមូលដ្ឋា ន ម៊ុននឹងបទងកីតឯកស្ថរ
បទស្រងៀនឬទសៀវទៅទោលទ ីយ។
ការសិកាស្រស្ថវស្រជាវទនេះ នឹងពិចារណាទៅទលីចុំណ្៊ុ ចខាងទលីទដីមបីបុំទពញបខ្នាមចុំណ្៊ុ ចមវេះ
ខាត រកឯកភាពោន ទៅទលីកមមវ ិធីសិកា និងអាចជា ៊ុនកន៊ុងការពស្រងឹងគ៊ុណ្ភាពការទរៀននិងការបទស្រងៀន
ភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ សស្របកបទដ្ឋយស្របសិ ធភាពមពស់ និងទដីមបីទលីកគ៊ុណ្តម្មៃភាស្ថនិងវបបធម៌ខ្មមរ
ទលី្កអ្នររជាតិ។
ងោលបំណ្ននការម្រសាវម្រាវ
ការបទងកីតកមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ សទនេះ ទធវីទ ីងទដីមបី៖
- ទធវីឱ្យកមមវ ិធីបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរានវឌ្ឍនកមម ស្រសបទៅនឹងទោលការណ្៍ ម្នការ ួលានចុំទណ្េះ
ដឹងភាស្ថខ្ដលានកុំណ្ត់កន៊ុងស្រកបមណ្ឌ កមមវ ិធីសិកា។
- បទងកីតគុំរូព័ត៌ាន ូទៅម្នម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលបទស្រមីដល់ការបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លភាស្ថ។

5. 5
- ជាមូលដ្ឋា នសស្រាប់យកទៅចងស្រកងជាតស្រាឬឯកស្ថរបទស្រងៀនទៅតាមម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗនា
ទពលអ្នាគត។
ខ្ែនកំណត់និ្វិសាលភាពននការសិកាម្រសាវ
គទស្រាងស្រស្ថវស្រជាវ ទនេះានខ្ដនកុំណ្ត់និងវ ិស្ថលភាព ដូចតទៅ៖
- បទងកីតកមមវ ិធីបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ សទដ្ឋយទស្របីស្រាស់ភាស្ថខ្មមរបចច៊ុបបនន
- បទងកីតម៊ុមវ ិជាា ៃមី ទដីមបីបុំទពញបខ្នាមទលីម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលមិនទាន់ានកនៃងមក
- ចងស្រកងកមមវ ិធីសិកាបីថាន ក់ គឺ ថាន ក់មូលដ្ឋា ន ថាន ក់ជុំនាញ និងថាន ក់បរ ិញ្ហា បស្រត
វិធីសាស្តសរននការម្រសាវម្រាវ
ិននន័យ ៊ុតិយភូមិានមកពីការស្របមូលឯកស្ថរខ្ដលពាក់ព័នធនឹងស្រ ឹសដីម្នការទរៀននិងបទស្រងៀន
ភាស្ថ និងស្ថន ម្ដទាក់ ងនឹងកមមវ ិធីសិកាខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ ស ខ្ដលានទរៀបចុំចងស្រកងទដ្ឋយខ្មមរឬ
បរទ ស។ ិននន័យបឋមភូមិានមកពីការច៊ុេះស្របមូលពីស្រគឹេះស្ថា នសិកា មជឈមណ្ឌ លនានាខ្ដលាននិង
កុំព៊ុងទបីកឱ្យានដុំទណ្ី របទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ ស។
ិននន័យខ្ដលទាក់ ងនឹងស្រ ឹសដីនាុំមកពិចារណាទដីមបីឈានទៅកុំណ្ត់ទោលការណ្៍ ៃមី កន៊ុងការ
អ្ភិវឌ្ឍកមមវ ិធីសិកា។ ិននន័យខ្ដលស្របមូលាននឹងនាុំយកមកទរៀបចុំ និងសិកាវ ិភាគម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលាន
កនៃងមក និងទដីមបីបទងកីតម៊ុមវ ិជាា ៃមីបខ្នាមទដ្ឋយខ្នែកទលីស្រ ឹសដីការ ួលចុំទណ្េះដឹង ី២ និងទោល
ការណ្៍ នានាខ្ដលកុំណ្ត់ទដ្ឋយស្រកសួងអ្ប់រ ុំ យ៊ុវជន និងកីឡាម្នស្របទ សកមព៊ុជា។ ពិចារណានិងខ្បង
ខ្ចកម៊ុមវ ិជាា ទៅតាមកស្រមិតសិកា។
សម្មតិកម្មនិ្លេធ្លរ ំពឹ្េុក
ល ធនលម្នគទស្រាងទស្រកាយានបញ្ចប់ទដ្ឋយទជាគជ័យ កមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជន
បរទ សទនេះ នឹង៖
- អាចជាជុំនួយកន៊ុងទរៀបចុំខ្ននការទរៀននិងបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ សឱ្យកាន់ខ្តាន
ស្របសិ ធិភាពស្របទសីរទ ីង ទ្ៃីយតបនឹងតស្រមូវការបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លភាស្ថខ្មមរនាទពលបចច៊ុបបនន។
- ជួយស្រគឹេះស្ថា នសិកានានាខ្ដលានការទរៀននិងបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ ស ទដីមបី
អាចនាុំយកទៅអ្ន៊ុវតដជាលុំនាុំគុំរូាន។
- ទធវីឱ្យភាស្ថខ្មមរានាស្រតដ្ឋា នរួមមួយកន៊ុងការទរៀននិងបទស្រងៀនដល់ជនបរទ ស។

6. 6
ម្របវតរិននការសិកាភាសាខ្មមរ
ការសិកាអ្ុំពីភាស្ថខ្មមរ ួលានការចាប់អារមមណ្៍ ពីសុំណាក់ជនបរទ សជាយូរមកទ ីយ
ពិទសសអ្នកសិកាស្រស្ថវស្រជាវអ្ុំពីខ្មមរ។ ការទរៀនភាស្ថខ្មមរ ុំនងជាចាប់ទនដីមតាុំងពីទពលខ្ដលខ្មមរាន
ុំនាក់ ុំនងជាមួយនឹងជនជាតិទស្រៅស្រសុក។ ុំនាក់ ុំនងទាុំងទនាេះានទធវីទ ីងកន៊ុងទោលទៅទនសងៗោន
ដូចជា ជុំនួញ ការនសពវនាយស្ថសនា ការ ូត សិកាស្រស្ថវស្រជាវ ជាទដីម។ ទដីមបីស្រាស្រស័យទាក់ ងោន
ាន ទគស្រតូវទចេះភាស្ថាច ស់ស្រសុក ឬាច ស់ស្រសុកស្រតូវទចេះភាស្ថអ្នកខ្ដលចូលមក។
ឯកស្ថរចិនខ្ដលទគស្ថគ ល់ទស្រចីនជាងទគ ទ ីយខ្ដលានស្ថរៈសុំខាន់ោងពិតស្រាកដ គឺស្ថន ម្ដ
របស់ជូតាោវ ន់(Zhou Daguan) ខ្ដលានមកកាន់ស្រកុងអ្ងគរជាមួយអ្ងគ ូតចិនទៅច៊ុងសតវតសរ ៍ ី
១៣(ទៅ្ន ុំ១២៩៦ - ១២៩៧) គឺកន៊ុងឱ្កាសខ្ដលស្របទ សកមព៊ុជាទៅកុំព៊ុងទពញរ៊ុងទរឿងទៅទ ីយ។
ជនជាតិបសចិមស្របទ សានមកដល់ស្របទ សកមព៊ុជាទៅសតវតសរ ៍ ី១៦។ ដុំបូងគឺជនជាតិព័រ ៊ុយហាក ល់
បនាទ ប់មកគឺជនជាតិទអ្សាញ ទ ីយទស្រកាយមកទ ៀត ទៅសតវតសរ ៍ ី១៧ គឺជនជាតិ ូ ង់ អ្ង់ទគៃស
ដ្ឋណ្ឺ ាក និងារាុំង។1
អ្នកដុំទណ្ី រទាុំងទនាេះខ្ដលមកដល់ស្របទ សកមព៊ុជា ភាគទស្រចីនជាបពវជិតអ្នក
នសពវនាយស្ថសនានកាតូលិក អ្នកជុំនួញ ឬអ្នកចមាុំង (មក់ ភឺន.១៩៩៦:៥៩, ៦០)។
ការ ួលានចុំទណ្េះដឹងភាស្ថ ី២2
(Second Language) អាចទធវីទ ីងតាមរយៈវ ិធីទស្រចីន
ោង ខ្ដលកន៊ុងទនាេះការទរៀននិងការបទស្រងៀនជាវ ិធីដ៏ានស្របសិ ធភាពមួយ។ ចលនាម្នការបទស្រងៀនភាស្ថ
ខ្មមរសម័យបចច៊ុបបននដល់ជនបរទ ស ានចាប់ទនដីមទ ីងជាទស្រចីន សវតសរ ៍មកទ ីយ។ ការសិកាទស្រចីន
ទធវីទ ីងកន៊ុងលកខណ្ៈជាការនដល់ចុំទណ្េះដឹងសស្រាប់ទស្របីស្រាស់កន៊ុងស្រោបទណាដ េះអាសនន ចុំទពាេះជនជាតិ
បរទ សខ្ដលានបុំណ្ងមកស្របទ សកមព៊ុជាកន៊ុងកិចចការជុំនួញ ការ ូត ឬានបុំណ្ងសិកាស្រស្ថវស្រជាវទៅ
ស្របទ សកមព៊ុជា។ ការទរៀនទដដ តទៅទលីការពស្រងីកបុំណ្ិ ន ុំនាក់ ុំនងកន៊ុងកិចចការស្របចាុំម្ៃៃ។ ការបទស្រងៀន
ភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ សក៏ានទធវីទ ីងទៅកន៊ុងស្របទ សនិងទស្រៅស្របទ ស។
ស្ថន ម្ដជាទស្រចីនទាក់ ងនឹងភាស្ថខ្មមរានចងស្រកង និងទាេះព៊ុមពនាយទដ្ឋយអ្នកសិកាស្រស្ថវស្រជាវ
បរទ ស។3
ស្ថន ម្ដទាុំងទនាេះានលកខណ្ៈជាការសិកាវ ិភាគនិងជាឯកស្ថរសស្រាប់បទស្រងៀន។ ទលាក
សក ាទសពរូ (George Maspéro) ានសរទសរទសៀវទៅទវយាករណ្៍ ខ្មមរ (Grammair de la
lanque khmère) និងានទាេះព៊ុមពនាយទៅ្ន ុំ១៩២១។ ទលាកានអ្ធិបាយលមែិតអ្ុំពីលកខណ្ៈ
នានាម្នភាស្ថខ្មមរ ដូចជា ស្របវតរិភាស្ថ សូរ ពាកយ ការបទងកីតពាកយ និងការទស្របីស្រាស់ពាកយ ជាទដីម។
ទលាកន្ត វង់សវ័រ ា ីនី(François Martini) ានសិកាវ ិភាគអ្ុំពីភាស្ថខ្មមរទដ្ឋយខ្នែកទលីទោលស្រ ឹសដី
1
ឈ្ម ោះជនជាតិមួយចំនួនឈៅក្នុងឯក្សារចាប់ឈ ើម សរឈសរជា ព័រទុយឈេស, ឈេសា៉ាញ៉ាុល, ហុលលង់។ ឈៅទើឈនោះ ឈយើង
សូមេនុវតដរូបសំឈេរឈ្ម ោះជនជាតិទំងឈ ោះតាមឈោលការេ៍ ក្ំេត់របស់ក្ក្ុមក្បឹក្ាភាសាជាតិ(២០១៣)ឈៅចុោះ។
ឈបើតាមវច នុក្ក្មរបស់ពុទធសាសនបេឌិ តយ ពាក្យ េង់ឈេលស សរឈសរជា េឈងលលស។
2
ភាសាទើ២(Second language, L2)
3
ឈយើងបានក្បមូលសាន ដ មួយចំនួនឈ ោះដាក្់ឈៅក្នុងបញ្ជើឯក្សារឈោងដនក្មមវ ិធើសិក្ាភាសាខ្មមរសក្ាប់ជនបរឈទសឈនោះ
ឈ ើមបើងាយក្សួល ល់េនក្សិក្ាខ្សែងរក្ឯក្សារទំងឈ ោះ។

7. 7
ភាស្ថវ ិ ា(ទោងពី Jacob. 1993)។ ទលាក គ័រទហាគ ញីវ(Gorgoniyev. 1961) ាននិពនធទសៀវទៅ
The Khmer Language ខ្ដលានពិពណ្៌ នាអ្ុំពីមូលដ្ឋា នភាស្ថខ្មមរ និងបុំខ្ណ្ងខ្ចកខ្ននកទនសងៗម្ន
ភាស្ថទនេះតាមមូលដ្ឋា នភាស្ថវ ិ ា។ ទលាកហាប់ទមន (Huffman. 1967) ានសរទសរនិទកខបប ថាន ក់
បណ្ឌិ តរបស់ទលាកសដីអ្ុំពី ទវយាករណ្៍ ខ្មមរ “An Outline of Cambodian Grammar” និងទស្រកាយមកទ ៀត
ទលាកានសរទសរទសៀវទៅទមទរៀនភាស្ថខ្មមរ វចនាន៊ុស្រកមខ្មមរ-អ្ង់ទគៃស និងទសៀវទៅជាទស្រចីនទ ៀតអ្ុំពី
ភាស្ថនិងអ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរ។ ទៅ្ន ុំ១៩៦៨ អ្នកស្រសីោកូប (Jacob) ានទាេះព៊ុមពទសៀវទៅ
Introduction to Cambodian ខ្ដលទរៀបចុំទ ីងសស្រាប់ការទរៀនភាស្ថខ្មមរ និងទៅ្ន ុំ១៩៩៣ ទលាកស្រសី
ានអ្ធិបាយអ្ុំពីភាស្ថនិងអ្កសរសិលប៍ខ្មមរតាមរយៈទសៀវទៅ Cambodian Linguistics, Literature
and History។ ទៅ្ន ុំ១៩៧២ ទលាក Kheang និង ទលាក Purtle ានស ការោន ចងស្រកងឯកស្ថរ
បទស្រងៀនជាទស្រចីនកាល ខ្ដលជាគទស្រាងនលិតឯកស្ថរបទស្រងៀនទៅស្ថកលវ ិ ាល័យអាទមរ ិក
“American University”។
ទស្រៅពីស្ថន ម្ដខ្ដលានទលីកទ ីងខាងទលី ទៅានស្ថន ម្ដសិកាស្រស្ថវស្រជាវអ្ុំពីភាស្ថនិងអ្កសរ
ស្ថន្តសរខ្មមរជាទស្រចីនទ ៀតខ្ដលានទធវីទ ីងទដ្ឋយអ្នកស្រស្ថវស្រជាវបរទ ស។ ទាុំងអ្ស់ទនេះចាត់ ៊ុកជា
តឹកតាងខ្ដលអាចបញ្ហា ក់ថា ានអ្នកសិកាបរទ សជាទស្រចីនានចាប់អារមមណ្៍ នឹងភាស្ថខ្មមរ ទ ីយ
ពាោមសិកាស្រស្ថវស្រជាវរ ូត ួលានចុំទណ្េះវ ិជាា ទស្រៅស្រជេះនិងចងស្រកងជាស្ថន ម្ដទាុំងទនេះទ ីង។
ការងរៀននិ្បងម្រ្ៀនភាសាខ្មមរ
ទដ្ឋយស្ថរតស្រមូវការចាុំាច់ កន៊ុង ុំនាក់ ុំនងទៅទលីវ ិស័យទនសងៗ ជាមួយស្របទ សកមព៊ុជា
ស្របទ សមួយចុំនួនានបញ្ចូ លកមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរទៅកន៊ុងកមមវ ិធីសិកាភាស្ថបរទ សរបស់ទគ។ អ្នក
ទរៀបចុំកមមវ ិធីទស្រចីនជាអ្នកជុំនាញភាស្ថ ខ្ដលយល់ដឹងអ្ុំពីខ្មមរ ខ្ដលជួនកាលទគក៏ានស ការជាមួយ
ខ្មមរខ្ដលអ្នកាច ស់ភាស្ថនងខ្ដរ។
កន៊ុងកមមវ ិធីសិការបស់ស្រកសួងអ្ប់រ ុំម្ៃ ានបញ្ចូ លម៊ុមវ ិជាា ភាស្ថខ្មមរទៅកន៊ុងកមមវ ិធីសិកាតាុំង
ពីស្ថលាទរៀនចុំទណ្េះ ូទៅរ ូតថាន ក់ឧតរមសិកា(The Ministry of Education Thailand. 2008 :
252)។ ទៅស្រពេះរាជាណាចស្រកម្ៃ ានស្ថកលវ ិ ាល័យមួយចុំនួនានទបីកឱ្យដុំទណ្ី រការបទស្រងៀនភាស្ថ
ខ្មមរទនេះខ្ដរ ប៊ុខ្នរានស្រគឹេះស្ថា នសិកាតិចតួចទ ខ្ដលបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លកន៊ុងកស្រមិតឯកទ សអ្កសរស្ថន្តសរ
ខ្មមរ ដូចជាស្ថកលវ ិ ាល័យមហាស្ថរខាម ស្ថកលវ ិ ាល័យសិលាករ ស្ថកលវ ិ ាល័យស្រសីនគរ ិ
ន្តនទ។ ទស្រៅពីទនាេះ ម៊ុមវ ិជាា ភាស្ថខ្មមរសាិតកន៊ុងស្រកុមម៊ុមវ ិជាា ទស្រជីសទរ ីស ឬនិសសិតច៊ុេះទឈាម េះចូលទរៀនទដីមបី
បុំទពញទស្រកឌ្ីតម្នកមមវ ិធីសិកាណាមួយខ្តប៊ុទណាា េះ។ ទៅស រដាអាទមរ ិក ក៏ានទបីកបទស្រងៀនភាស្ថ
ខ្មមរោងន៊ុសន៊ុលខ្ដរ ពិទសសទៅរដាហាម្វ។
ទៅកន៊ុងស្របទ ស ការបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ សក៏ានសនទ៊ុេះគួរឱ្យកត់សាគ ល់ខ្ដរ។ វ ិ ា
ស្ថា នភាស្ថបរទ សម្នស្ថកលវ ិ ាល័យភូមិនទភនុំទពញ ានទរៀបចុំកមមវ ិធីបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជន

8. 8
បរទ ស តាមមតិខ្ណ្នាុំរបស់រដាមន្តនរីស្រកសួងអ្ប់រ ុំតាុំងពី្ន ុំ១៩៨៣មកទមៃេះ(ទគ ុំព័រ RUPP. 2017)។
ទោលទៅដុំបូងម្នកមមវ ិធីទរៀបចុំទ ីង ទដីមបីបណ្រ៊ុ េះបណារ លនិសសិតបរទ សខ្ដលានសិកាទៅស្របទ ស
កមព៊ុជាតាមរយៈកិចចស្រពមទស្រពៀងដៃ ស់បរូរទៅវ ិញទៅមក។ ចាប់តាុំងពីទពលទនាេះមក វគគសិកាទនេះាន
ដៃ ស់បរូរទដ្ឋយការទដរ តអារមមណ្៍ របស់មៃួនទ្ព េះទៅរកការបណ្រ៊ុ េះបណារ លជនបរទ សខ្ដលមកទធវីការទៅ
ស្របទ សកមព៊ុជា ជាពិទសសសស្រាប់អ្ងគការមិនខ្មនរដ្ឋា ភិាលនិងអ្នកខ្ដលានបុំណ្ងចង់ទរៀនភាស្ថ
ខ្មមរ។ ការសិកាទនេះានលកខណ្ៈជាការសិកាមិនគិតទស្រកឌ្ីត (Non-credit) និងានកុំណ្ត់កស្រមិតម្ន
ការសិកាជាបួនកស្រមិត។
មហាវ ិ ាល័យសិលបស្ថន្តសរនិងមន៊ុសសស្ថន្តសរ(Collect of Arts and Humanities) ម្ន
ស្ថកលវ ិ ាល័យកមព៊ុជាានកមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ ស(Khmer for Non-
Cambodians)។ កមមវ ិធីទនេះនដល់ឱ្កាសដល់និសសិត កមមករ អ្នកស្រស្ថវស្រជាវបរទ សប៊ុទណាា េះ។ ានម៊ុម
វ ិជាា ចុំនួន២០ដ្ឋក់ឱ្យនិសសិតច៊ុេះទឈាម េះចូលទរៀន ខ្ដលម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗាន៣ទស្រកឌ្ីត។ ម៊ុមវ ិជាា ទាុំងទនាេះ
ទាក់ ងនឹងភាស្ថ វបបធម៌ ស្របវតរិស្ថន្តសរស្របទ សកមព៊ុជា និងអ្កសរសិលប៍ខ្មមរ។ ការបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លាន
ពីរកស្រមិតបរ ិញ្ហា បស្រតរងនិងកស្រមិតបរ ិញ្ហា បស្រត (University of Cambodia. 2007)។
កមមវ ិធីភាស្ថខ្មមរខ្ដលទរៀបចុំទដ្ឋយស្ថកលវ ិ ាល័យកមព៊ុជាខាងទលី អាចចាត់ ៊ុកថាជាជុំហាន
ៃមីមួយកន៊ុងការបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ ស ទស្រពាេះកមមវ ិធីានទរៀបចុំឱ្យានម៊ុមវ ិជាា ទស្រចីន
ម៊ុម កន៊ុងការនដល់ព៊ុ ធិដល់អ្នកសិកាសមស្រសបទៅនឹងរបត់ម្នការទរៀននិងការបទស្រងៀនកន៊ុងយ៊ុគសម័យៃមី។
ទទាេះោងណាកដី ម៊ុមវ ិជាា មួយចុំនួនទ ៀតគួរស្រតូវបខ្នាម ទដីមបីបុំទពញទៅនឹងទោលការណ្៍ ម្នស្រកបមណ្ឌ
កមមវ ិធីសិកាៃមី។
ម្ូលដ្ឋា នម្រេឹសដីកនុ្ការបង្កើតកម្មវិធីសិកា
កមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្ដលលែអាចនាុំយកទៅអ្ន៊ុវតរជាក់ខ្សដងកន៊ុងការទរៀននិងបទស្រងៀនឱ្យទកីត
ស្របទោជន៍ នដល់ព៊ុ ធិ និងសមតាភាពខាងខ្ននកភាស្ថដល់អ្នកសិកាានស្របទសីរ។ កមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរ
សស្រាប់ជនបរទ សនាទពលទនេះានបទងកីតទ ីងទដ្ឋយឈរទលីមូលដ្ឋា នស្រ ឹសដី និងខ្នែកទលីទោលការណ្៍
ម្នស្រកបមណ្ឌ កមមវ ិធីសិការបស់ស្រកសួងអ្ប់រ ុំ។
ការ ួលានចុំទណ្េះដឹងភាស្ថ ី២(L2) មិនដូចោន ទៅនឹងការ ួលានចុំទណ្េះវ ិជាា ម្នភាស្ថ
កុំទណ្ី ត(L1)ទ ។ ាច ស់ភាស្ថ ួលចុំទណ្េះភាស្ថរបស់មៃួនទ ីង ទដ្ឋយមិនដឹងមៃួន តាមរយៈការទស្របី
ស្រាស់ភាស្ថពីអ្នកខ្ដលទៅជ៊ុុំវ ិញមៃួនតាុំងពីទៅភាពជាទារករ ូតទពញវ ័យ។ ិននន័យភាស្ថ ានទាុំង
សូរ សុំទនៀង ការទស្របីស្រាស់ពាកយ លបេះជាទដីម ានស្របមូលរកា ៊ុកកន៊ុងមួរកាលរបស់ាច ស់ភាស្ថជា
សវ័យស្របវតរិ។ ល ធនលម្នការសិកាស្រស្ថវស្រជាវានរកទ ីញថា មិនានាច ស់ភាស្ថណាខ្ដលទរៀន(មូល
ដ្ឋា ន)ទវយាករណ្៍ របស់ភាស្ថកុំទណ្ី តមៃួនទដីមបីនាុំយកទៅទស្របីស្រាស់កន៊ុង ុំនាក់ ុំនងស្របចាុំម្ៃៃទ ។ នទ៊ុយ

9. 9
ទៅវ ិញ ការ ួលានចុំទណ្េះដឹងភាស្ថ ី២ទកីតទ ីងទដ្ឋយការតាុំងចិតរ តាមរយៈការទរៀន។ អ្នកសិកា
ស្រតូវានទសចកដីពាោម ទរៀនតាុំងពីទវយាករណ្៍ ការបនៃឺសូរ ការទស្របីពាកយទៅកន៊ុងសមព័នធ ការបទងកីតឃ្លៃ
លបេះ និងមិតមុំ វឹកហាត់ឱ្យានខាា ប់មាួន(Saville-Troike. 2006)។ ការរស់ទៅ ូក ុំកន៊ុងសងគមខ្ដល
ទស្របីភាស្ថ ី២ អាចជួយឱ្យអ្នកសិកាាន ួលចុំទណ្េះដឹងភាស្ថ ី២កាន់ខ្តទលឿន។
ទលាកបៃូម(Bloom) ខ្នែកទលី សសនៈខ្ដលថា អ្នកសិកាស្រតូវខ្តចាប់ទនរីមទដ្ឋយការដឹងអ្ុំពី
ចុំទណ្េះដឹងជាមូលដ្ឋា ន ខ្ដលាននរល់ម៊ុនទពលពួកទគឈានទៅដល់ការគិតស៊ុីជទស្រៅ ខ្ដលស្របកបទដ្ឋយ
ភាពសម៊ុគស្ថម ញស្ថុំញ៊ុ ុំ ដូចជាការវ ិភាគ និងការវាយតម្មៃជាទដីម។ ស្រកបមណ្ឌ របស់ Bloom ាន ស្រមង់ជា
ស្ថជីស្រជុងដូចដុំណាក់កាល ួលចុំទណ្េះដឹងរបស់ Maslow ខ្ដរ។ ស្រកបមណ្ឌ ទនេះទចញដុំទណ្ី រពីកស្រមិត
ទាប ង្ហយ ទៅកស្រមិតមពស់ស្ថុំញ៊ុ ុំ ខ្ដលកស្រមិតនីមួយៗជាដុំណាក់កាលដូចការទ ីងកាុំជទណ្ដី រ។ ម៊ុន
នឹងឈានពីកស្រមិតមួយទៅកស្រមិតបនាទ ប់ ចុំទណ្េះដឹងស្រតូវាន ួលការ វឹកហាត់ស្ថរច៊ុេះស្ថរទ ីងរ ូត
កាៃ យជា ាៃ ប់ និងស្ថទ ត់ជុំនាញ។
តារាងវ ិភាគកស្រមិតយល់ដឹងតាមទលាកបៃូម
(បណាដ ញស្ថកលវ ិ ាល័យអាស្ថន. ២០១៦ : ១៨)

10. 10
កស្រមិត ី១ ការចងចាុំ៖ អ្នកសិកានឹងទចេះទធវីការទរៀបចុំ ស្ថគ ល់ និង ទនទញចងចាុំទមទរៀនានោង
ស្ថទ ត់។ ឧទា រណ្៍ ៖ ទស្រកាយចប់ទមទរៀនទនេះ សិសសនឹងអាចសូស្រតស្ថទ ត់នូវចាប់ចលនា
ទាុំង៣របស់ញូ ត៊ុន។
កស្រមិត ី២ ការយល់៖ អ្នកសិកានឹងទចេះពនយល់ ពិពណ្៌ នា និោយទ ីងវ ិញ សទងខប ទស្របៀបទធៀប
ទមទរៀន។ ឧទា រណ្៍ ៖ ទស្រកាយចប់ទមទរៀនទនេះ សិសសនឹងអាចពិពណ្៌ នានូវចាប់ចលនា
ទាុំង៣របស់ញូ ត៊ុនទដ្ឋយទស្របីស្រាស់ពាកយទពចន៍របស់មៃួន។
កស្រមិត ី៣ អ្ន៊ុវតរន៍៖ អ្នកសិកានឹងទចេះគណ្នា ពាករណ្៍ ទដ្ឋេះស្រស្ថយ ទស្របីស្រាស់ និងអ្ន៊ុវតរ
ស្រ ឹសដីម្នទមទរៀន។ ឧទា រណ្៍ ៖ ទស្រកាយចប់ទមទរៀនទនេះ សិសសនឹងទចេះគណ្នាថាមពលស៊ុី
ទន ិចម្នចលនាស្រោប់ាញ់។
កស្រមិត ី៤ វ ិភាគ៖ អ្នកសិកានឹងអាចទចេះចាត់ថាន ក់ ខ្បងខ្ចកជាខ្ននកៗ ឬជាស្របទភ ៗ វ ិភាគ គូស
ដាស្រកាម នដល់មតិទនសងៗទលីទមទរៀន។ ឧទា រណ្៍ ៖ ទស្រកាយចប់ទមទរៀនទនេះ សិសសនឹងទចេះ
ខ្បងខ្ចកពីភាពម៊ុសោន រវាងថាមពលបូត៊ុងខ្សយល និងថាមពលស៊ុីទន ិច។
កស្រមិត ី៥ វាយតម្មៃ៖ អ្នកសិកានឹងទចេះទស្រជីសទរ ីសជទស្រមីសស្រតឹមស្រតូវ ោុំស្រ កុំណ្ត់ភាពស្រតឹមស្រតូវ
ទស្របៀបទធៀប ទលីកមតិស្រប្ុំង បញ្ច៊ុ េះបញ្ចូ ល នដល់ទ ត៊ុនលទៅទលីអ្វីខ្ដលមៃួនានគិតកន៊ុង
លុំហាត់ ឬទមទរៀន។
ឧទា រណ្៍ ៖ ទស្រកាយចប់ទមទរៀនទនេះ សិសសនឹងទចេះកុំណ្ត់ថា ទតីគួរទស្របីស្រាស់រូបមនដណា
មួយ ទដីមបីទដ្ឋេះស្រស្ថយលុំហាត់ទមទរៀនរលកស៊ុីន៊ុយសូអ្៊ុីត។
កស្រមិត ី៦ បទងកីត៖ អ្នកសិកានឹងទចេះ ខ្កម្ចន បទងកីត បទងកីតៃមី អ្ភិវឌ្ឍន៍ឱ្យកាន់ខ្តខាៃ ុំងនូវទមទរៀន
ស្រ ឹសដីខ្ដលមៃួនានទរៀន។ ឧទា រណ្៍ ៖ ទស្រកាយចប់ទមទរៀនទនេះ សិសសនឹងទចេះបទងកីតលុំ
ហាត់ទមកានិកទដ្ឋយមៃួនឯង។ (Bloom’s Taxonomy)
ងោលការណ៍ ម្ូលដ្ឋា ន
ធាត៊ុទោលរបស់គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិ ខ្ដលកុំណ្ត់ទៅកន៊ុងស្រកបមណ្ឌ គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិជាតិកមព៊ុជា4
(ក.គ.ជ.ក)
របស់រាជរដ្ឋា ភិាលកមព៊ុជា(២០១៤) ាន៤គឺ៖ កស្រមិត ទស្រកឌ្ីត ល ធនលសិកា និងស្រចកសិកា។
ស្រកបមណ្ឌ គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិជាតិកមព៊ុជាានកុំណ្ត់ថា កស្រមិត ជាទលមលុំដ្ឋប់ខ្ដលភាា ប់ទៅនឹងទឈាម េះ
គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិ ទដីមបីទរៀបរាប់ពីតស្រមូវការម្នបញ្ហា ខ្ដលទកីនទ ីងនិងភាពសម៊ុគស្ថម ញម្នល ធនលសិកាទៅ
កន៊ុងគ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិនីមួយៗ។
ស្រគប់ការសិកាទាុំងអ្ស់ចាុំាច់ានរយៈទពលកុំណ្ត់ ខ្ដលអាចជាខាន តរង្ហវ ស់កស្រមិតព៊ុ ធិខ្ដល
ួលាន។ ទគខ្ចកកមមវ ិធីសិកាជាពីរស្របព័នធធុំៗ គឺ ស្របព័នធទាង និង ស្របព័នធទស្រកឌ្ីត។ ទៅកន៊ុងកមមវ ិធីតាម
ស្របព័នធទស្រកឌ្ីត ម៊ុមវ ិជាា ណាខ្ដលសិកាកន៊ុងថាន ក់មួយទាងកន៊ុងមួយសាដ ៍រយៈទពល១៤ទៅ១៥សាដ ៍
ទពលស្រប ងជាប់ ទគនិោយថា និសសិត ួលានមួយទស្រកឌ្ីត។
4
ទដីមបីរការូបសុំទណ្រតាមវចនាន៊ុស្រកមព៊ុ ធស្ថសបណ្ឌិ តយ ទយីងកុំណ្ត់សរទសរពាកយ មណ្ឌ ម៊ុសពីកន៊ុងចាប់ទដីមខ្ដលសរទសរជា ម័ណ្ឌ ។

11. 11
ទស្រកឌ្ីត ជាឯកតាឬតម្មៃខ្ដលយកជាខាន តសស្រាប់វាស់ខ្វងនិងពិពណ្៌ នាពី ុំ ុំការង្ហរឬបរ ិាណ្
ម្នការសិកាខ្ដលរ ុំពឹង ៊ុកសស្រាប់កស្រមិតនីមួយៗឬសស្រាប់ម៊ុមវ ិជាា សិកា ឯកតាសិកា ឬសាសភាគ
ដម្ ទ ៀតម្នកមមវ ិធីអ្ប់រ ុំនិងបណ្ដ៊ុ េះបណាដ ល(រាជរដ្ឋា ភិាលកមព៊ុជា. ២០១៤)។
រូបមនរទស្រកឌ្ីត អាស្រស័យទៅតាមស្របព័នធចុំនួន ទៅកន៊ុងការសិកាទពញទាងរបស់និសសិត គឺ ពី១២
ទៅ២១ទស្រកឌ្ីតកន៊ុងមួយ្ាសនិងចុំនួនទស្រកឌ្ីតអ្បបបរា១២០ទស្រកឌ្ីតកន៊ុងកស្រមិតគ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិសិការយៈ
ទពល៤្ន ុំ។ រូបមនរទស្រកឌ្ីតស្រតូវានទស្របីជាម៊ុមង្ហរសស្រាប់វាយតម្មៃចុំនួនម្នការសិកាខ្ដលសទស្រមចាន។
ស្របសិនទបីកមមវ ិធីអ្ប់រ ុំានចុំនួនទាងសិកាទស្រចីនអាចទធវីឱ្យចុំនួនទស្រកឌ្ីតមពស់ ខ្តមិនស្រាកដជាភសដ៊ុតាង
បង្ហា ញថា ល ធនលការសិកាខ្ដលានរ ុំពឹង ៊ុកអាច ួលានទាុំងស្រសុងទនាេះទ (រាជរដ្ឋា ភិាលកមព៊ុជា.
២០១៤ : ៥៧)។
ជាទោលការណ្៍ ការកុំណ្ត់ចុំនួនទស្រកឌ្ីតកន៊ុងស្រកបមណ្ឌ គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិជាតិកមព៊ុជា គឺ ១៥ទាងទសមីនឹង
១ទស្រកឌ្ីតសស្រាប់ការបទស្រងៀនកន៊ុងកស្រមិតធមមតា ៣០ទាងទសមីនឹង១ទស្រកឌ្ីតសស្រាប់ការសិកាស្របតិបតរិ និង
ចុំនួន៤៥ទាងទសមីនឹង១ទស្រកឌ្ីតសស្រាប់ការអ្ន៊ុវតរជាក់ខ្សដង។ ចុំទពាេះនិសសិតសិកាទពញទាងទៅកស្រមិត
គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិបរ ិញ្ហា បស្រតកន៊ុងរយៈទពល១្ាស ស្រតូវសិកាោងតិចចុំនួន១៥ទស្រកឌ្ីតនិងោងតិចចុំនួន៣០
ទស្រកឌ្ីតកន៊ុងរយៈទពលមួយ្ន ុំសិកា (រាជរដ្ឋា ភិាលកមព៊ុជា. ២០១៤)។
ស្រកបមណ្ឌ គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិជាតិកមព៊ុជា(រាជរដ្ឋា ភិាលកមព៊ុជា. ២០១៤)ានកុំណ្ត់ថា ល ធនលសិកា
ជាទសចកដីខ្ៃៃងនូវអ្វីខ្ដលអ្នកសិកាទចេះ យល់ និងអាចទធវីាន ទស្រកាយបញ្ចប់ការសិកា តាមរយៈលកខណ្
វ ិនិចឆ័យស្ថន ម្ដការង្ហរខ្នែកទលីចុំទណ្េះដឹង ជុំនាញ អាកបបកិរ ិោ និងសមតាភាព។
ស្រចកសិកា គឺស្រចកអាចបត់ខ្បនានខ្ដលបងកភាពង្ហយស្រសួលដល់អ្នកសិកាកន៊ុងការដៃ ស់បដូររវាង វ ិ
ស័យអ្ប់រ ុំឧតដមសិកា និងវ ិស័យអ្ប់រ ុំបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លបទចចកទ សនិងវ ិជាា ជីវៈ កន៊ុងការបនដការសិកាកស្រមិត
គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិមពស់បខ្នាមទ ៀត តាមរយៈការ ួលស្ថគ ល់ការសិកាខ្ដលានពីម៊ុន រួមានការទនទរទស្រកឌ្ីត
និងការ ួលស្ថគ ល់ទលីប ពិទស្ថធន៍និងសមតាភាពបចច៊ុបបនន (រាជរដ្ឋា ភិាលកមព៊ុជា. ២០១៤ : ២)។
ងោលការណ៍ រួម្ននកម្មវិធីសិកា
ម៊ុមវ ិជាា សស្រាប់បទស្រមីឱ្យការបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លភាស្ថខ្មមរមិនានកុំណ្ត់ខ្តម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលានខ្ត
ភាស្ថមួយម៊ុមប៊ុទណាា េះទ ។ ការសិកាចាុំាច់ស្រតូវានម៊ុមវ ិជាា ពាក់ព័នធឯទ ៀតខ្ដលនឹងទធវីឱ្យល ធនលម្ន
ចុំទណ្េះខ្ដល ួលានានស្របសិ ធភាពមពស់កន៊ុង ុំនាក់ ុំនង។
ស្រកបមណ្ឌ កមមវ ិធីសិកាចុំទណ្េះដឹង ូទៅ និងអ្ប់រ ុំបទចចកទ ស(ស្រកសួងអ្ប់រ ុំ. ២០១៥ម : ៦)ាន
កុំណ្ត់ទោលបុំណ្ងម្នការសិកាម៊ុមវ ិជាា ភាស្ថខ្មមរ ដូចតទៅ៖
- ួលានចុំទណ្េះដឹងបុំណ្ិ នភាស្ថនិងអ្កសរស្ថន្តសរខ្មមររ ឹងាុំ
- ានសមតាភាពពិណ្៌ នា វ ិភាគ វ ិនិចឆ័យ ពនយល់ បកស្រស្ថយានស្រតឹមស្រតូវ និងសមទ ត៊ុនល

12. 12
- អ្ន៊ុវតដចុំទណ្េះដឹង បុំណ្ិ នភាស្ថខ្មមរនិងអ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរកន៊ុងការសិកាម៊ុមវ ិជាា ដម្ ទ ៀតនិងការ
រស់ទៅស្របចាុំម្ៃៃ
- ស្ថគ ល់និងទលីកកមពស់តម្មៃម៊ុមវ ិជាា ភាស្ថខ្មមរនិងអ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរ និងទា នភាពកន៊ុងការទស្របី
ស្រាស់ភាស្ថខ្មមរនិងអ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរ។
ស្រសបតាមកស្រមិតសិកានីមួយៗ តាមរយៈការកុំណ្ត់ទស្រកឌ្ីតខ្ដលានទលីកមកបង្ហា ញខាងទលី
កមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ សទនេះ កុំណ្ត់ទស្រកឌ្ីតដូចខាងទស្រកាម៖
- កស្រមិតមូលដ្ឋា នតស្រមូវឱ្យអ្នកសិកាទរៀនោងតិច ៣០ ទស្រកឌ្ីត
- កស្រមិតជុំនាញតស្រមូវឱ្យទរៀនោងតិច៨ទស្រកឌ្ីតកន៊ុងមួយជុំនាញ និង
- កស្រមិតបរ ិញ្ហា បស្រតស្រតូវទរៀនោងតិច១៣០ទស្រកឌ្ីត។
លេធ្លននការម្រសាវម្រាវ
ទស្រកាយពីានពិចារណាទៅទលី ិននន័យទាក់ ងនឹងការទរៀននិងបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជន
បរទ សកនៃងមក និងទស្រកាយពីានសិកាអ្ុំពីស្រ ឹសដីនិងទោលការណ្៍ កមមវ ិធីសិកា ខាងទស្រកាមទនេះជា
ល ធនលម្នកមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ ស។
ទដីមបីទ្ៃីយតបនឹងស្រកបមណ្ឌ គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិជាតិកមព៊ុជា កមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ ស
កុំណ្ត់ស្របទភ ជាពីរ គឺ ម៊ុមវ ិជាា ឯកទ ស និងម៊ុមវ ិជាា ចុំទណ្េះ ូទៅ ទ ីយស្របទភ ម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗខ្ចក
ទចញជា ម៊ុមវ ិជាា ចាុំាច់ និងម៊ុមវ ិជាា ទស្រជីសទរ ីស។ ទៅកន៊ុងម៊ុមវ ិជាា ឯកទ សាន ម៊ុមវ ិជាា ភាស្ថ និងម៊ុម
វ ិជាា អ្កសរសិលប៍ ចុំខ្ណ្កទៅកន៊ុងម៊ុមវ ិជាា ចុំទណ្េះ ូទៅាន ម៊ុមវ ិជាា ចស្រមុេះខ្ដលពាក់ព័នធ។
ម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលស្រកុមការង្ហរស្រស្ថវស្រជាវទយីងានពិចារណាទ ីញថានឹងបទស្រមីដល់ការសិកាភាស្ថ
ខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ សទៅកន៊ុងកមមវ ិធីទនេះរួមានម៊ុមវ ិជាា សរ៊ុបចុំនួន១០២ម៊ុមវ ិជាា ។ កន៊ុងទនាេះ ានម៊ុម
វ ិជាា ទាក់ ងនឹងភាស្ថចុំនួន៦០ ម៊ុមវ ិជាា ទាក់ ងនឹងអ្កសរសិលប៍២០ ទាក់ ងនឹងចុំទណ្េះ ូទៅ២០ និង
ម៊ុមវ ិជាា ស កិចចសិកាានចុំនួន២។
១- ការកំណត់កូែម្ុមវិាា
ទៅកន៊ុងម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗាន កូដម៊ុមវ ិជាា ទឈាម េះម៊ុមវ ិជាា ចុំនួនទស្រកឌ្ីត និងការពិពណ្៌ នាម៊ុម
វ ិជាា ។

13. 13
ឧទា រណ្៍ ៖
១.១- កូែម្ុមវិាា
កូដម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗ ទនដីមទ ីងទដ្ឋយអ្កសរកាត់ និងានទលមបីមទង់ទៅបនាទ ប់ ខ្ដលាន ស្រមង់
ជា KH xxx ានន័យថា៖
- KH Khmer
- xxx ទលមបីមទង់ សរទសរជាទលមអារាប់
ទលមមទង់ ី១(មទង់រយ) ជាទលមសាគ ល់ស្រកុមម៊ុមវ ិជាា ដូចជា៖
1 ជាទលមសាគ ល់ម៊ុមវ ិជាា ភាស្ថ
2 ជាទលមសាគ ល់ម៊ុមវ ិជាា អ្កសរសិលប៍
3 ជាទលមសាគ ល់ម៊ុមវ ិជាា វបបធម៌/ចុំទណ្េះដឹង ូទៅ
ទលមមទង់ ី២(មទង់ដប់) និង ី៣(មទង់រាយ) ជាទលមលុំដ្ឋប់ម៊ុមវ ិជាា ម្នស្រកុមម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗ។
កូដម៊ុមវ ិជាា ទឈាម េះម៊ុមវ ិជាា ចុំនួនទស្រកឌ្ីត
KH 114 ភាស្ថខ្មមរកន៊ុងជីវភាពស្របចាុំម្ៃៃ
Khmer in Everyday Life
3(3-0-6)
ម៊ុមវ ិជាា ទនេះស្រតូវានទរៀបចុំទ ីង ទដីមបីជួយអ្នកសិកាយល់និងអ្ន៊ុវតរជុំនាញភាស្ថ
ខ្មមររបស់មៃួន កស្ថងបុំណ្ិ នម្នការស្ថរ ប់ ការនិោយ ការអាន និងការសរទសរ។
ានការដៃ ស់បដូរសកមមភាពោន រវាងអ្នកសិកាខ្ដលនឹងជួយពួកទគពស្រងីកចុំទណ្េះដឹង
ខាងស្រាស្រស័យទាក់ ង ស្របកបទដ្ឋយស្របសិ ធភាពនិងអាចវាស់សទង់ការយល់ដឹង
របស់ពួកទគ តាមរយៈការអ្ន៊ុវតរជាក់ខ្សដងទលីការស្ថរ ប់និងទចេះទដ្ឋេះស្រស្ថយជាមួយ
បញ្ហា កន៊ុងស្ថា នភាពទនសងៗទៅកន៊ុងការ ុំនាក់ ុំនងជីវ ិតស្របចាុំម្ៃៃ។
រយៈទពល៖ (ទរៀនកន៊ុងថាន ក់ ៣ ទាង, អ្ន៊ុវតរ ០ ទាង, ទរៀនមៃួនឯង ៦ ទាង)
ម៊ុមវ ិជាា ទរៀនម៊ុន៖
ម៊ុមវ ិជាា ទរៀនដុំណាលោន ៖ ោម ន
This course is designed to help the students understand and
practice his/her Khmer skills. The course aims to enable students to
develop essential listening, speaking and writing. In addition,
interchange activities will help students communicate effectively and
test their understanding through extra listening practice and deal with
various situations in daily life communication.
(Lecture 3 hours, Practice 0 hours, Self-study 6 hours)
Prerequisite:
Co-requisite: NA

14. 14
ឧទា រណ្៍ ៖
ទលមកូដ ទឈាម េះម៊ុមវ ិជាា លុំដ្ឋប់ម៊ុមវ ិជាា កន៊ុងស្រកុម
KH 118 ស្រកុមម៊ុមវ ិជាា ភាស្ថ លុំដ្ឋប់ ី 18
KH 213 ស្រកុមម៊ុមវ ិជាា អ្កសរសិលប៍ លុំដ្ឋប់ ី 13
KH 318 ស្រកុមម៊ុមវ ិជាា ចុំទណ្េះ ូទៅ លុំដ្ឋប់ ី 18
១.២- ង្ម ោះម្ុមវិាា
ទឈាម េះម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗសរទសរជាភាស្ថខ្មមរទៅបនាទ ត់ខាងទលី និងសរទសរជាភាស្ថអ្ង់ទគៃស
បនាទ ត់ខាងទស្រកាម ទៅជួរឈរកណាដ លម្នតារាងម៊ុមវ ិជាា ។
ឧទា រណ្៍ ៖
កូដម៊ុមវ ិជាា ទឈាម េះម៊ុមវ ិជាា ចុំនួនទស្រកឌ្ីត
KH 118 ភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ ុំនាក់ ុំនង
Khmer for Communication
3(3-0-6)
១.៣- ងម្រកឌីត
ចុំនួនទស្រកឌ្ីតម្នម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗសរទសរជាទលមអារាប់ ានលុំនាុំ 3(3-0-6) និងានន័យដូច
តទៅ៖
3 ទលមទៅទស្រៅវង់ស្រកចកសាគ ល់ ចុំនួនទស្រកឌ្ីត
3 ទលមទៅកន៊ុងវង់ស្រកចកសាគ ល់ ទាងស្រ ឹសដី(ទាងកន៊ុងថាន ក់)
០ ទលមទៅកន៊ុងវង់ស្រកចកសាគ ល់ ទាងអ្ន៊ុវតដ (ពិទស្ថធ)
6 ទលមទៅកន៊ុងស្រកចកសាគ ល់ ទាងស្របតិបតរិ (សិកាមៃួនឯង)
១.៤- ការពណ៌ នាម្ុមវិាា
ខ្ននកទនេះនឹងជួយដល់ស្រគូឧទ ទសនិងអ្នកសិកាឱ្យានដឹងទដ្ឋយសទងខបអ្ុំពីចុំទណ្េះដឹងខ្ដលស្រតូវ
នដល់និង ួលទស្រកាយបញ្ច ប់ការសិកាកន៊ុងម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗ។ ការអ្ធិបាយទនេះទស្របៀបាននឹងខ្នន ី
សស្រាប់ស្រគូឧទ ទសនាុំទៅទរៀបចុំទមទរៀនឱ្យានចុំវតា៊ុបុំណ្ងខ្ដលទរៀបចុំ ៊ុក។
២- បំខ្ណ្ខ្ចកវុឌឍ ិការសិកា
ម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលានទរៀបចុំទ ីងខាងទលី ស្រតូវានដ្ឋក់ទៅតាមស្របទភ ទនសងៗម្នឯកទ សភាស្ថ។
ទយីងមិនានទរៀបចុំទៅតាមលុំដ្ឋប់លុំទដ្ឋយម្នកស្រមិតសិកាទ ។ អ្នកទរៀបចុំកមមវ ិធីអាចទស្រជីសទរ ីសម៊ុម

15. 15
វ ិជាា ណាមួយខ្ដលសមស្រសបទដីមបីបញ្ចូ លទៅកន៊ុងដុំទណ្ី រការបណ្ដ៊ុ េះបណាដ លភាស្ថខ្មមរទៅតាមតស្រមូវការ
ជាក់ខ្សដង។ ទទាេះជាោងណាកដី ទដីមបីជាលុំនាុំម្នការទរៀបចុំកមមវ ិធីសិកា ទៅកន៊ុងកមមវ ិធីសិកាភាស្ថខ្មមរ
សស្រាប់ជនបរទ សរបស់គទស្រាងស្រស្ថវស្រជាវទនេះានខ្បងកស្រមិតឬថាន ក់សិកាជាបី គឺ ភាស្ថខ្មមរថាន ក់មូល
ដ្ឋា ន ភាស្ថខ្មមរថាន ក់ជុំនាញ និងភាស្ថខ្មមរថាន ក់បរ ិញ្ហា បស្រត។
ភាស្ថខ្មមរថាន ក់មូលដ្ឋា ន ការសិកាខ្បងខ្ចកជាបួនកស្រមិត គឺ៖
១- ភាស្ថខ្មមរកស្រមិតដុំបូង
២- ភាស្ថខ្មមរកស្រមិតទាប
៣- ភាស្ថខ្មមរកស្រមិតមធយម និង
៤- ភាស្ថខ្មមរកស្រមិតមពស់
កន៊ុងកស្រមិតនីមួយៗ អ្នកសិកាតស្រមូវឱ្យច៊ុេះទឈាម េះទរៀនោងតិច៨ទស្រកឌ្ីត។ កន៊ុងទនាេះ ម៊ុមវ ិជាា ឯក
ទ សោងតិច៦ទស្រកឌ្ីត និង/ឬម៊ុមវ ិជាា ចុំទណ្េះ ូទៅោងតិច២ទស្រកឌ្ីត។
ភាស្ថខ្មមរថាន ក់ជុំនាញទដដ តទៅទលីជុំនាញចុំនួន៤ គឺ៖
១- ភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ទ សចរណ្៍
២- ភាស្ថខ្មមរសស្រាប់កិចចការរដាាល
៣- ភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជុំនួញ/អាជីវកមម និង
៤- ភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ការសិកាអ្ប់រ ុំ។
កន៊ុងមួយជុំនាញ អ្នកសិកាស្រតូវទរៀនោងតិច៨ទស្រកឌ្ីត។
ចុំខ្ណ្កភាស្ថខ្មមរថាន ក់បរ ិញ្ហា បស្រត អ្នកសិកាស្រតូវទស្របីទពលសិកាមិនទាបជាង០៤្ន ុំ ទសមីនឹង
១២០ ឬ ១៦៥ ទស្រកឌ្ីត។
ងសចកដីសននិដ្ឋា ន
តាមរយៈការទលីកទ ីងស្រតួសៗ អ្ុំពីស្របវតរិម្នដុំទណ្ី រការបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរដល់ជនបរទ សខាង
ទលី បង្ហា ញឱ្យទ ីញថា ការទរៀននិងការបទស្រងៀនទស្រចីនទធវីទ ីងទដ្ឋយទចញដុំទណ្ី រពីការទរៀនរយៈទពលមៃី
ទដីមបីទ្ៃីយតបទៅនឹងតស្រមូវការទស្របីស្រាស់ភាស្ថកន៊ុង ុំនាក់ ុំនង កន៊ុងជីវភាពស្របចាុំម្ៃៃនិងកន៊ុង ុំនាក់ ុំនង
ចុំទពាេះម៊ុមនានា និងទស្រកាយមកទ ៀត ការបទស្រងៀនានពស្រងីកមៃួនរ ូតដល់កស្រមិតឧតរមសិកា។ ដុំទណ្ី រ
ការទរៀននិងបទស្រងៀនភាស្ថខ្មមរទៅជុំហានដុំបូងទស្រចីនទធវីទ ីងទដ្ឋយមិនានការទរៀបចុំកមមវ ិធីសិកា
សស្រាប់ ជាខ្ននការសិកាអ្ប់រ ុំជាម៊ុនទ និងនលិតទសៀវទៅសិកាទោល(textbook)ជាម៊ុន។
ទស្រកាយការពិចារណាទាុំងទៅទលីស្រ ឹសដីកដី ទាុំងទោលការណ្៍ គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិខ្ដលានទរៀបចុំទ ីង
ទដ្ឋយស្រកសួងអ្ប់រ ុំម្នស្រពេះរាជាណាចស្រកកមព៊ុជា ស្រមង់ម្នកមមវ ិធីភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ជនបរទ សានទរៀបចុំ
ទ ីងទដ្ឋយការស្រចាច់បញ្ចូ លោន រវាងកិចចការខ្ដលានទធវីកនៃងមករបស់ស្រគឹេះស្ថា នសិកាឬមជឈមណ្ឌ ល
បណ្ដ៊ុ េះបណាដ លភាស្ថខ្មមរ។

16. 16
ទយីងានសស្រមួលខ្ននកមួយចុំនួនម្នកមមវ ិធី ដូចជាម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលនាុំមកដ្ឋក់ឱ្យានដុំទណ្ី រការ
កមមវ ិធីសិកា និងចុំនួនទស្រកឌ្ីត ជាទដីម។
ម៊ុមវ ិជាា ខ្ដលខ្បងខ្ចកជាបីស្របទភ គឺ ម៊ុមវ ិជាា ឯកទ ស ម៊ុមវ ិជាា ចុំទណ្េះ ូទៅ និងម៊ុមវ ិជាា ស
កិចចសិកា។ កន៊ុងទនាេះ ម៊ុមវ ិជាា ឯកទ សនីមួយៗ ាន៣ទស្រកឌ្ីត ម៊ុមវ ិជាា ចុំទណ្េះ ូទៅនីមួយៗាន២ទស្រក
ឌ្ីត និងម៊ុមវ ិជាា ស កិចចសិកានីមួយៗ ាន៩ទស្រកឌ្ីត។
ម៊ុមវ ិជាា នីមួយៗខ្ដលកុំព៊ុងដ្ឋក់ឱ្យសិកានាទពលបចច៊ុបបននទៅស្រគឹេះស្ថា នសិកានានាទៅស្របទ ស
កមព៊ុជា ទស្រចីនានតម្មៃ៣ទស្រកឌ្ីតដូចៗោន ។
ចុំណ្៊ុ ចខ្ដលគួរឱ្យចាប់អារមមណ្៍ មួយទ ៀត គឺម៊ុមវ ិជាា ស កិចចសិកាសស្រាប់អ្នកសិកាថាន ក់
បរ ិញ្ហា បស្រត។ ម៊ុមវ ិជាា ទនេះទស្របៀបាននឹងជុំហានស្ថកលបងចុំទណ្េះដឹងខ្ដលអ្នកសិកា ួលានទស្រកាយ
ពីានទស្រកបយកវ ិជាា កន៊ុងរយៈទពលសមស្រសបមួយទៅស្រគឹេះស្ថា នសិកា។ អ្នកសិកាស្រតូវនាុំយកចុំទណ្េះដឹង
ទៅកន៊ុងជុំនាញទៅអ្ន៊ុវតដជាក់ខ្សដងទៅទស្រៅ ីតាុំងសិកា។ ស្រគឹេះស្ថា នសិកាមួយចុំនួនទៅស្របទ សកមព៊ុជា
មួយចុំនួនានកុំណ្ត់ចុំនួនទស្រកឌ្ីតទលីម៊ុមវ ិជាា ទនេះពី១ទៅ៣ទស្រកឌ្ីតប៊ុទណាា េះ។
ទដ្ឋយយល់ទ ីញថា ការច៊ុេះអ្ន៊ុវតដជាក់ខ្សដងានស្ថរៈស្របទោជន៍និងទាមទារទពលទវលាខ្វង
មួយ ទៅកន៊ុងកមមវ ិធីសិកាទនេះ ទយីងកុំណ្ត់ឱ្យនិសសិតទស្របីទពលទពញមួយ្ាសណាមួយម្ន្ន ុំ ី៤
សស្រាប់ខ្តម៊ុមវ ិជាា មួយទនេះ។
ឯកសារងោ្
កង ឱ្ម. (២០០២) ការអ្ភិវឌ្ឍកមមវ ិធីសិកាទៅស្ថកលវ ិ ាល័យភូមិនទភនុំទពញ ខ្ននកសងគមស្ថន្តសរ
និងមន៊ុសសស្ថន្តសរ នាទពលបចច៊ុបបនន(ស្ថរណាបរ ិញ្ហា បស្រតជាន់មពស់). ភនុំទពញ៖
រាជបណ្ឌិ តយសភាកមព៊ុជា
កង ឱ្ម. (២០១៦)“កមមវ ិធីសិកា និងគ៊ុណ្ភាពអ្ប់រ ុំ”. ទៅកន៊ុង ទវ ិការស្រស្ថវស្រជាវវ ិ ាស្ថន្តសរទលីក ី
២. ភនុំទពញ៖ រាជបណ្ឌិ តយសភាកមព៊ុជា ( ុំព័រ. ២៦៥-២៧២)
ស្រកសួងអ្ប់រ ុំ យ៊ុវជន និងកីឡា (២០០៦). ភាស្ថខ្មមឬសុំរាប់អ្ប់រ ុំមូលដ្ឋា នចុំទណ្េះដឹង ូទៅ. ភនុំទពញ៖
ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា
ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា (២០១៤ក). សដង់ដ្ឋអ្ុំណាន៖ ទសៀវទៅខ្ណ្នាុំស្រគូបទស្រងៀនទដីមបីពស្រងឹង
សមតាភាពអ្ុំណានដល់សិសស ថាន ក់ ី១. ភនុំទពញ៖ ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា
ស្រកសួងអ្ប់រ ុំ យ៊ុវជន និងកីឡា (២០១៥ក). ទសៀវទៅមគគ៊ុទ សក៍ សស្រាប់ការទស្រជីសទរ ីសស្រគឹេះស្ថា ន
សិកានិងម៊ុមជុំនាញបនរការសិកាទៅកស្រមិតឧតដមសិកា. ភនុំទពញ៖ នាយកដ្ឋា នឧតដម
សិកា

17. 17
ស្រកសួងអ្ប់រ ុំ យ៊ុវជន និងកីឡា (២០១៥ម). ស្រកបមណ្ឌ កមមវ ិធីសិកាចុំទណ្េះដឹង ូទៅនិងអ្ប់រ ុំ
បទចចកទ ស. ភនុំទពញ៖ ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា
ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា (២០១៨ក). កមមវ ិធីសិកាលមែិតម៊ុមវ ិជាា អ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរសស្រាប់កស្រមិត
មធយមសិកាបឋមភូមិ. ភនុំទពញ៖ ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា
ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា (២០១៨ម). កមមវ ិធីសិកាលមែិតម៊ុមវ ិជាា អ្កសរស្ថន្តសរខ្មមរសស្រាប់កស្រមិត
មធយមសិកា ៊ុតិយភូមិ. ភនុំទពញ៖ ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា
ស្រកសួងអ្ប់រ ុំ យ៊ុវជន និងកីឡា (២០១៨គ). កមមវ ិធីសិកាលមែិតភាស្ថខ្មមរកស្រមិតបឋមសិកា. ភនុំទពញ
៖ ស្រកសួងអ្ប់រ ុំយ៊ុវជន និងកីឡា
ស្រកុមស្របឹកាជាតិភាស្ថខ្មមរ. (២០១៣). សទាទ ន៊ុស្រកម ទឈាម េះស្របទ ស, រាជាធានរ ី / រដាធានី និងបទចចក
សពទភូមិវ ិ ាមួយចុំនួន. ភនុំទពញ៖ រាជបណ្ឌិ តយសភាកមព៊ុជា
ជ៊ុុំ ស៊ុនណាង (២០១២). ភាស្ថខ្មមរសស្រាប់ ុំនាក់ ុំនង. មហាស្ថរខាម៖ ទរាងព៊ុមពអ្ភិ្ត
ជ៊ុុំ ស៊ុនណាង (២០១៤). ភាស្ថខ្មមរកន៊ុងជីវភាពស្របចាុំម្ៃៃ. មហាស្ថរខាម៖ ទរាងព៊ុមពឥនទនិល
បណាដ ញស្ថកលវ ិ ាល័យអាស្ថន. (២០១៦). ការស្រគប់ស្រគងគ៊ុណ្ភាពម្នកមមវ ិធីអ្ប់រ ុំទៅស្ថកលវ ិ ា
ល័យភូមិនទភនុំទពញនិងស្ថកលវ ិ ាល័យភូមិនទនីតិស្ថន្តសរនិងវ ិ ាស្ថន្តសរទសដាកិចច. ភនុំទពញ
៖ ស្ថកលវ ិ ាល័យភូមិនទភនុំទពញ
ស្រពេះរាជស្រកឹតយសដីពី ការ ួលស្ថគ ល់គ៊ុណ្ភាពអ្ប់រ ុំឧតដមសិកា ២០០៣
មក់ ភឺន. (១៩៩៦). “ទមមរវ ិ ា : ត៊ុលយការនិងល ធភាពមៃេះទៅអ្នាគត” ទៅកន៊ុង សននិសី អ្នររជាតិ
សដីអ្ុំពី ទមមរវ ិ ា ចុំទណ្េះដឹងអ្ុំពីអ្តីតកាល និង ការរួមវ ិភាគទានកន៊ុងការស្ថដ រ និង ស្ថា ប
នាស្របទ សកមព៊ុជាទ ីងវ ិញ. ភនុំទពញ៖ ស្ថកលវ ិ ាល័យភូមិនទភនុំទពញ មណ្ឌ ល២, ( ុំព័រ
៥៩-៧២)
រាជរដ្ឋា ភិាលកមព៊ុជា (២០១៤). ស្រកបម័ណ្ឌ គ៊ុណ្វ៊ុឌ្ឍិជាតិកមព៊ុជា. ភនុំទពញ៖ ស្រកសួងការង្ហរ និងបណ្ដ៊ុ េះ
បណាដ លវ ិជាា ជីវៈ
វង់ ស៊ុធា (២០១៤). សនទនាភាស្ថខ្មមរ. មហាស្ថរខាម៖ ទរាងព៊ុមពឥនទនិល
Council of Europe. Common European Framework of Reference for Languages.
Cambridge University Press.
Eberhard, David M., Gary F. Simons, and Charles D. Fennig (eds.). (2019).
Ethnologue: Languages of the World. 22nd
edition. Dallas, Texas: SIL
International.
Fromkin, Victoria and et al (2011). An Introduction to Language. Boston: Wadsworth.
Gorgoniyev, Y. A. (1966). The Khmer Language. Moscow: Nauka Publishing House.

18. 18
Headley, Robert Kirk. Cambodian-English Dictionary (Vol. 1, 2). Washington : The
Catholic University of America Press, 1977.
Huffman, E. Franklin (1970). វ ិជាា ទមមរភាស្ថ Modern Spoken Cambodian. New York:
Cornell University;
Huffman, Franklin E. (1967). An Outline of Cambodian Grammar. Doctor’s Thesis.
Cornell University;
Huffman, Franklin E. (1970). Cambodian System of Writing and Beginning Reader.
London : Yale University Press.
Huffman, Franklin E. (1978). English-Khmer Dictionary (with phonetic symbol). Yale
University Press;
Huffman, Franklin E., (1987) Modern Spoken Cambodian. New York: Cornell
University;
Jacob, Judith M. (1968). Introduction to Cambodian. London: Oxford University Press.
Jacob, Judith M. (1993). Cambodian Linguistics, Literature and History. London:
School of Oriental and African Studies;
Jenner, Philip Norman. (1969). Affixation in Modern Khmer. Michigan: University
Microfilms.
Marzano, Robert J. and Kendall John S. The New taxonomy of Educational Objectives,
2nd
edit. Thousand Oaks: Corwin Press, 2007;
Maspero, Georges. (1915). Grammair de la langue khmère. Paris: Imprimerie
nationale.
Null, Westely. (2011). Curriculum from Theory to Practice. New York: Rowman &
Littlefield Publishers, Inc;
RUPP (2007). http://www.rupp.edu.kh/center/kf/?page=background, Retrieved: 23
Aug 2017.
Saville-Troike, Muriel. (2006). Introducing Second Language Acquisition. Cambridge:
Cambridge University Press.
The British Council (1978) London: Printing and Publishing Department.
The Ministry of Education Thailand. (2008). The Basic Education Core Curriculum.
Bangkok: The Ministry of Education.