More Related Content
Viewers also liked
Viewers also liked (10)
Similar to Vi khuan duong ruot BM vi sinh
Similar to Vi khuan duong ruot BM vi sinh (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (18)
Vi khuan duong ruot BM vi sinh
- 1. 1 VI KHUAÅN ÑÖÔØNG RUOÄT Heä vi khuaån ñöôøng ruoät Cfu/ml Heä vi khuaån ñöôøng ruoät http://www.oley.org/lifeline/bacter.html VK coù lôïi VK coù haïi Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät
- 2. 2 Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät Vai troø heä vi khuaån ñöôøng ruoät http://www.39kf.com/cooperate/qk/American-Society-for-Nutrition/017306/2008-12-28-549982.shtml Laø vi khuaån sinh cö töï nhieân ôû ñöôøng ruoät. Coù khoaûng 400 loaïi khaùc nhau coù theå phaân loaïi theo hoï hay theo khaû naêng gaây beänh Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät PHAÂN LOAÏI Gaây beänh chuyeân bieät (Chi Salmonella, Shigella) Gaâybeänh cô hoäi (E.coli, Klebsiella,..) Hoï Enterobacteriacae Hoï Pseudomonaceae Hoï Vibrinoaceae Hoï Bacilliaceae Hoï Lactobacilliaceae Vi khuaån ñöôøng ruoät Heä VK hoäi sinh Heä VK hoaïi sinh Phaân loaïi heä vi khuaån ñöôøng ruoät
- 3. 3 Ñaëc ñieåm nuoâi caáy vi khuaån ñöôøng ruoät Vi khuaån ñöôøng ruoät Vi khuaån gaây beänh chuyeân bieät Vi khuaån cô hoäi Khoâng leân men lactose Leân men lactose NUOÂI CAÁY Phaân bieät VK gaây beänh vaø khoâng gaây beänh ÖÙc cheá VK gram (+), E.coli Sal, Shi moïc toát ÖÙc cheá VK khaùc tröø Sal MT khoâng ngaên chaën Khoùm traéng (VK gaây beänh) Khoùm hoàng (VK khoâng gaây beänh) MC, EMB (Pö leân men lactose) SS BSA MT choïn loïc Moâi tröôøng Ñaëc ñieåm nuoâi caáy vi khuaån ñöôøng ruoät Caùc loaïi khaùng nguyeân – Khaùng nguyeân O Caáu truùc cuûa lipopolysaccharid Glycan Oligosaccharid Glucosamin Acid beùo Khaùng nguyeân O Vi khuaån Gram(-) Bò phaù huûy Lipid A Ñoäc tính
- 4. 4 Khaùng nguyeân O - Laø KN cuûa thaønh teá baøo, caáu taïo bôûi LPS (lipopolysaccharide) - Ñaëc ñieåm: Chòu ñöôïc nhieät, khoâng bò huûy ôû 100 oC/2h Khaùng coàn Bò huûy bôûi formol 5% Raát ñoäc - KN O gaây soát, giaûm baïch caàu sau ñoù taêng, giaûm lympho baøo vaø BC aùi toan, shock vaø töû vong - KN O gaëp khaùng huyeát thanh töông öùng gaây pö ngöng keát O http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mboc4&part=A2740 Khaùng nguyeân H Khaùng nguyeân H (KN tieâm mao) - Laø KN cuûa tieâm mao, caáu taïo bôûi protein - Ñaëc ñieåm: Khoâng chòu ñöôïc nhieät Bò huûy bôûi coàn 50o vaø proteinase Khoâng bò huûy bôûi formol 5% - KN H gaëp KT töông öùng gaây pö ngöng keát H Khaùng nguyeân K Khaùng nguyeân K http://homepages.uel.ac.uk/u0220158/ Vi khuaån Salmonella
- 5. 5 http://parts.mit.edu/igem07/index.php/BerkiGEM2007Present4 Khaùng nguyeân K Khaùng nguyeân K (KN nang hay KN maët ngoaøi) - Chæ coù ôû 1 soá VK, caáu taïo bôûi LPS hay protein - KN K che phuû VK seõ ngaên caûn pö ngöng keát O - Lieân quan ñeán ñoäc tính cuûa VK - ÔÛ Salmonella ñöôïc goïi laø KN Vi Döïa vaøo thaønh phaàn KN O, H, K coù theå ñònh danh ñöôïc VK vaø phaân bieät nhieàu thöù trong loaøi Ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät - Coù ôû haàu heát VK -Laø 1LPS -Phoùng thích khi VK bò phaù huûy -Beàn vôùi nhieät -Chæ 1 soá VK tieát -Gaây beänh lyù quan troïng Noäi ñoäc toá Ngoaïi ñoäc toá ÑOÄC TOÁ Noäi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät Lipopolysaccharid
- 6. 6 Noäi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät http://student.ccbcmd.edu/courses/bio141/lecguide/unit4/innate/lpsan.html Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät - Coù ôû haàu heát VK -Laø 1LPS -Phoùng thích khi VK bò phaù huûy -Beàn vôùi nhieät -Chæ 1 soá VK tieát -Gaây beänh lyù quan troïng Noäi ñoäc toá Ngoaïi ñoäc toá ÑOÄC TOÁ Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät http://www.think-smart.co.za/Health/LivingGreen.html Ngoaïi ñoäc toá vi khuaån ñöôøng ruoät http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol4no4/vandelG.htm
- 7. 7 Ngoaïi ñoäc toá enterotoxin http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Enterotoxin_-_Pertussis_toxin_-_Diphteria_toxin_-_Ricin_toxin.png Ngoaïi ñoäc toá http://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol5no2/schmittG.htm 1 soá VK saûn xuaát bacteriocin coù taùc duïng khaùng khuaån ñoái vôùi VK cuøng hay khaùc loaøi. Coù theå duøng ñeå ñònh type VK Bacteriocin Phaân loaïi bacteriocin Bacteriocin Phaân loaïi Cô cheá taùc ñoäng Caáu truùc di truyeàn Troïng löôïng phaân töû vaø baûn chaát hoùa hoïc Caùch thöùc ñöôïc saûn xuaát
- 8. 8 Bacteriocin Phaân loaïi Loaïi I Loaïi II Loaïi III Phaân loaïi bacteriocin Chaát öùc cheá peptid nhoû Protein nhoû beàn vôùi nhieät Protein lôùn khoâng beàn vôùi nhieät VI KHUAÅN GAÂY BEÄNH ÑÖÔØNG RUOÄT CHI SALMONELLA WHO-2008 Salmonella – Tổng quan - Là một trong những bệnh phổ biến nhất lây nhiễm qua thức ăn - Hàng triệu ca nhiễm hàng năm hàng ngàn ca tử vong - Từ những năm 1990, xuất hiện tình trạng đa kháng thuốc nghiêm trọng
- 9. 9 Salmonella – Tổng quan 10/2011 - Được đặt tên theo Daniel Elmer Salmon - Tröïc khuaån Gram (-), 0,5-3 μm, di ñoäng, hieáu khí tuøy yù S. typhi Salmonella – ñaëc ñieåm hình theå hoïc - Phaûn öùng sinh hoaù : lactose(-), MR(+), VP(-), H2S (+) indol (-), urease(-) - Moâi tröôøng phaân laäp: MC, EMB, SS (khoùm khoâng maøu), BSA (khoùm maøu ñen aùnh kim loaïi). Treân moâi tröôøng raén coù ù 2 loaïi khoùm : Daïng S: khoùm nhaün, troøn, loài Daïng R: khoùm nhaên, deïp, khoâ Salmonella – Tính chaát sinh hoùa Salmonella http://www.nowpublic.com/tech-biz/mac-conkey-e-coli-s-typhi www.bd.com/ds/technicalCenter Moâi tröôøng MC Moâi tröôøng BSA Salmonella E. coli
- 10. 10 Salmonella – Khaùng nguyeân Salmonella Khaùng nguyeân KN O KN H KN Vi > 60 type Phase 1, phase 2 Gen ViA, ViB qui ñònh Salmonella – Khaùng nguyeân Salmonella Di ñoäng Khoâng di ñoäng Phase 1 Phase 2 KN H1 KN H2 Salmonella – Khaùng nguyeân H http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mboc4&part=A1206 Salmonella – Khaùng nguyeân H http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mcb&part=A2223
- 11. 11 Salmonella – Phaân loaïi Salmonella Phaân loaïi Khaùng nguyeân Maãu tieâu giaûi > 2,500 maãu huyeát thanh Caàn O4-O9 Nhạy cảm hay đề khaùng thöïc khuaån theå Salmonella – Phaân loaïi theo khaùng nguyeân Khaùng nguyeân cuûa Salmonella Phaân loaïi KN O KN ViKN H Khoâng thay ñoåi Thay ñoåi z27no phase 1 antigen1,3,19S. simsbury no phase 2 antigeng,s,t1,3,19S. senftenbergE4 1,6e,h(3),(15),34S. minneapolisE3 1,6e,h3,15S. newington l,we,h3,15S. cambridgeE2 l,we,h3,10S. meleagridis 1,6l,v3,10S. london 1,7l,v3,10S. give 1,6e,h3,10S. anatumE1 Phase 2 (non-motile) "H" antigens Phase 1 (motile) "H" antigens "O" antigens Serovar O"- group Salmonella – Phaân loaïi theo khaùng nguyeân Salmonella – Phaân loaïi theo maãu ly giaûi Salmonella Phaân loaïi Khaùng nguyeân Maãu ly giaûi Nhaïy caûm, ñeà khaùng vôùi 1 loaïi thöïc khuaån theå Phaân loaïi
- 12. 12 Phaân loaïi Phaân loaïi theo khaùng nguyeân: döïa vaøo söï khaùc bieät cuûa caùc KN O,H,Vi; kyù hieäu töø A-E. Moãi nhoùm coù 1KN O ñaëc tröng vaø phaàn coøn laïi thay ñoåi VD: S.typhi A coù KN O2; S.typhi coù KN O4. Tieáp tuïc döïa vaøo KN H ñeå phaân bieät Ñeå xaùc ñònh maãu huyeát thanh Salmonella, toái thieåu phaûi coù huyeát thanh khaùng O4, O5, O6, O7, O8, O9 Phaân loaïi theo maãu tieâu giaûi: boå tuùc sau khi phaân bieät theo maãu huyeát thanh;khaûo saùt söï nhaïy caûm hay ñeà khaùng cuûa VK vôùi 1 loaïi thöïc khuaån theå Salmonella – Khả năng gây bệnh - Tất cả các chủng Salmonella đều có khả năng gây bệnh ở người - Phân loại dựa trên tính đáp ứng với vật chủ Salmonella Dublin: gây bệnh ở gia súc Salmonella Choleraesuis: gây bệnh ở heo - Có thể truyền từ động vật sang người - Thường xảy ra riêng lẻ (80%), ít xuất hiện trận dịch Salmonella – Khaû naêng gaây beänh S. typhi Soát thöông haøn S. paratyphi A, B, C Soát phoù thöông haøn Caáu truùc teá baøo ruoät http://www.prn.org/index.php/progression/article/hiv_1_gastrointestinal_galt_267 http://www.ims.u-tokyo.ac.jp/EnMen/science/m_cells_e.html
- 13. 13 Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn http://www.bio.davidson.edu/Courses/Immunology/Students/Spring2003/Kenyi/IMMUNOLOGY%20Term%20paper.html Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn Thöùc aên nhieãm khuaån Ruoät non Haïch baïch huyeát (UÛ beänh 7-10 ngaøy) Ly giaûi, phoùng thích ñoäc toá Vaøo maùu, gaây nhieãm khuaån huyeát Aùp xe khu truù (baøng quang, tuùi maät), trôû veà oáng tieâu hoaù Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn Soát nheï, ho, ñau ñaàu, chaûy maùu cam Tuaàn 1 Tuaàn 2 Soát cao, phoåi coù tieán ran, noát ñoû ôû ngöïc vaø buïng, tieâu chaûy, gan vaø laùch to Tuaàn 3 Soát cao, maát nöôùc, chaûy maùu, thuûng ruoät, vieâm naõo Tuaàn 4 Giaûm soát, hoài phuïc
- 14. 14 Salmonella – Soát thöông haøn http://www.skinsight.com/atlas/typhoidFever-treatments.htm Beänh nhaân soát vaø laïnh run xen keõ nhau Soát 41 oC/5-7 ngaøy, coù theå keøm gan, laùch to Bieán chöùng: loeùt, chaûy maùu ruoät vaø thuûng ruoät Salmonella – Soát thöông haøn vaø phoù thöông haøn Salmonella – Ngoä ñoäc thöùc aên http://www.trends-search.com/salmonella/trends.html Ngoä ñoäc thöùc aên: do S. typhymurium UÛ beänh 8-48 h Oùi möûa, tieâu chaûy, nhöùc ñaàu, soát nheï Salmonella – Ngoä ñoäc thöùc aên Salmonella enterica typhimurium crossing the epithelial barrier by entering via either M cells or enterocytes. Subsequent events include M cell destruction and subepithelial invasion by bacteria of macrophages. Bacteria induce enhanced macrophage apoptosis and elicit a mucosal immune and inflammatory response. Adapted from reference 13.
- 15. 15 Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc http://www.nature.com/nrmicro/journal/v2/n9/fig_tab/nrmicro955_F2.html Beänh phaåm: tuøy giai ñoaïn, beänh phaåm coù theå laø maùu, tuûy xöông, phaân, nöôùc tieåu Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc Beänh phaåm Chaån ñoaùn tröïc tieáp Chaån ñoaùn giaùn tieáp Caáy maùu Caáy phaân Caáy nöôùc tieåu Pö Widal Chaån ñoaùn tröïc tieáp – Caáy maùu: trong beänh soát thöông haøn, nhieãm khuaån huyeát • Tuaàn ñaàu caáy maùu (+) 90% • Tuaàn thöù 3: (+) 30-40% vaø tieáp tuïc giaûm nhanh Neáu beänh nhaân ñaõ duøng khaùng sinh thì caáy tuûy xöông – Caáy phaân: trong soát thöông haøn, (+) ôû tuaàn thöù 3-4 Trong ngoä ñoäc noäi ñoäc toá vi khuaån: caáy phaân töø nhöõng ngaøy ñaàu –Caáy nöôùc tieåu: trong soát thöông haøn, tæ leä döông tính song song vôùi tæ leä phaân döông tính Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc Chaån ñoaùn giaùn tieáp: pö huyeát thanh hoïc Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc Pö ngöng taäp treân lam VK + huyeát thanh khaùng KN O VK + huyeát thanh khaùng KN H
- 16. 16 Chaån ñoaùn giaùn tieáp: pö huyeát thanh hoïc - Thöû nghieäm huyeát thanh Widal (1896); trong beänh thöông haøn, phoù thöông haøn Salmonella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc Georges-Fernand-Isidor Widal (1862-1929) Ngöng keát trong oáng nghieäm tìm khaùng theå O, H trong huyeát thanh beänh nhaân. Laáy maùu 2 laàn caùch nhau 1 tuaàn. Khaùng theå O xuaát hieän ngaøy thöù 8 vaø bieán maát vaøo thaùng thöù 3 Khaùng theå H xuaát hieän ngaøy thöù 12 vaø toàn taïi töø 6 thaùng ñeán 1 naêm Salmonella – Widal test Salmonella – Widal test http://ssmmid.org/widal-test/ Salmonella – Widal test
- 17. 17 – Ngoä ñoäc thöùc aên: khoâng duøng khaùng sinh, buø nöôùc vaø chaát ñieän giaûi Soát thöông haøn – phoù thöông haøn: caàn laøm khaùng sinh ñoà Nhoùm Fluoroquinolon, Cephalosporin theá heä 3 (dạng tiêm chích dùng cho trẻ em) Chloramphenicol, Amoxicilline, Ampicillin, Cotrimoxazole Taêng lieàu khaùng sinh daàn ñeå traùnh dieät VK 1 luùc seõ phoùng thích noäi ñoäc toá Salmonella – Ñieàu trò Salmonella – Ñeà khaùng khaùng sinh WHO-2008 Kieåm soaùt nguoàn nöôùc, thöïc phaåm Salmonella – Phoøng ngöøa http://www.netterimages.com/image/3600.htm Salmonella – Phoøng ngöøa Salmonella Mt khoâ: soáng vaøi tuaàn Mt nöớc: soáng vaøi thaùng Tuû laïnh, ñoâng ñaù: chaäm hay ngöøng phaùt trieån Thöïc phaåm: thòt, tröùng töôi Tieät khuaån: pp Pasteur, böùc xaï ion
- 18. 18 Vaccine Uoáng: - Vi khuaån thöông haøn soáng Ty21a bò laøm suy yeáu (Vivotif Berna ) - DTTAB (baïch haàu, uoán vaùn, thöông haøn) Tieâm: khaùng nguyeân Vi (Typhim Vi - Sanofi Pasteur, Typherix - GlaxoSmithKline) Treû em<2 tuoåi: 25 mg/IV, tieâm nhaéc laïi moãi 3 naêm Salmonella – Phoøng ngöøa Salmonella – Kết luận Andre Chantemesse vaø Georges-Fernand-Isidor Widal tìm thaáy naêm 1888 Ñaëc ñieåm hình theå hoïc – tính chaát sinh hoaù – Tröïc khuaån Gram (-), khoâng di ñoäng, khoâng coù nang, khoâng sinh baøo töû , kî khí hay hieáu khí tuøy yù – Moïc deã daøng treân moâi tröôøng thoâng thöôøng (SS) – Phaûn öùng sinh hoaù : lactose (-), citrat (-) CHI SHIGELLA Shigella – Phaân laäp http://textbookofbacteriology.net/themicrobialworld/Shigella.html
- 19. 19 https://facultystaff.richmond.edu/~lrunyenj/Lab%20Page.htm Image: Max Planck Institut e for Infection Biology Shigella – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc Shigella – Khaùng nguyeân Shigella Khaùng nguyeân KN O KN K Döïa vaøo KN O vaø pö sinh hoaù , chi Shigella ñöôïc chia laøm 4 nhoùm: Nhoùm A:gaây dòch lôùn S. dysenteriae Nhoùm B: S. flexneri Nhoùm C Nhoùm D: S. sonnei Shigella – Phaân loaïi
- 20. 20 Shigella – Ñoäc toá Kích thích thaønh ruoät Noäi ñoäc toáá LPS Tieâu chaûy Taùc ñoäng leân ruoät Töû vong Taùc ñoäng TKTW Ñoäc toá shiga (S. dysenteriae) Ngoaïi ñoäc toáá ÑOÄC TO Á 10-100 vi khuaån ñuû gaây beänh Nhieãm khuaån Shigella thöôøng giôùi haïn ôû ñöôøng tieâu hoaù Nhiễm Shigella do thức ăn, nước uống hay do tiếp xúc trực tiếp giữa người – người Triệu chứng lâm sàng xuất hiện sau 1 – 2 ngày nhiễm Shigella Bệnh nhân có thể tự hồi phục sau 7 ngày Shigella – Naêng löïc gaây beänh Shigella – Naêng löïc gaây beänh Maát nöôùc, maát chaát ñieän giaûi Ñau buïng quaën, ñi tieâu nhieàu, phaân nhaøy, coù maùu Bieåu moâ nieâm maïc ruoät giaøø (Hoaïi töû, ung loeùt, xuaát huyeát) Shigella http://www.nature.com/nri/journal/v4/n12/fig_tab/nri1499_F4.html Shigella – Naêng löïc gaây beänh
- 21. 21 Shigella entry into rectal and colonic mucosa via M cells. After crossing the M cell, bacteria are engulfed by macrophages and induce their apoptotic death and the concurrent release of interleukin 1ß (IL-1ß). This process allows the bacteria to invade epithelial cells via their basolateral pole and subsequently to spread laterally from one enterocyte to another and to elicit an inflammatory response represented by IL-8 production and polymorphonuclear leukocyte transmigration. Shigella – Naêng löïc gaây beänh http://www.jyi.org/research/re.php?id=610 ~ 2% bệnh nhân nhiễm S. flexneri có thể bị đau mắt, đường tiểu kéo dài hàng tháng hàng năm, viêm mạn tính Bệnh nhân có thể tạo đáp ứng miễn dịch với chủng Shigella gây nhiễm trong ít nhất vài năm, tuy nhiên vẫn có thể nhiễm chủng Shigella khác Shigella – Naêng löïc gaây beänh
- 22. 22 – Beänh phaåm: chaát nhaøy cuûa phaân töôi trong thôøi kyø ñaàu, chöa uoáng khaùng sinh. Xeùt nghieäm ngay – Caáy: duøng moâi tröôøng MC, EMB, SS cho khoùm khoâng leân men lactose – Quan saùt KHV, pö sinh hoaù – Phaûn öùng huyeát thanh hoïc: tìm khaùng theå ngöng keát nhoùm trong huyeát thanh beänh nhaân Shigella – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc Buø nöôùc, chaát ñieän giaûi Caàn laøm khaùng sinh ñoà. Cephalosporin theá heä III, fluoroquinolon, ampicillin, trimethoprim/sulfamethoxazole coù hieäu quaû ñieàu trò Pivmecillinam TE 20 mg/kg 4 laàn/ngaøy x 5 ngaøy NL 400 mg 4 laàn/ngaøy x 5 ngaøy Ceftriaxone 50 -100 mg/kg/ngaøy IM, 2-5 ngaøy Azithromycin TE 6 - 20 mg/kg/ngaøy x 5 ngaøy. NL 1 - 1.5 g/ngaøy x 5 ngaøy Shigella – Ñieàu trò Buø nöôùc duøng dd buø nöôùc IV Ringer lactate Dinh döôõng ñaày ñuû, chia thaønh nhieàu böõa nhoû Caùc hoã trôï khaùc haï soát, giaûm ñau Không nên dùng thuốc chống tiêu chảy loperamide (Imodium*) hay diphenoxylate kèm atropine (Lomotil*) Shigella – Ñieàu trò hoã trôï Chưa có vaccine phòng ngừa bệnh lỵ Shigella – Phòng ngừa Vệ sinh tay trước bữa ăn Giữ vệ sinh an toàn thực phẩm
- 23. 23 Theo WHO: - 3 – 5 triệu ca mắc bệnh tả /năm 100.000 – 120.000 ca tử vong - 80% ca được điều trị thành công bằng dung dịch muối điện giải - Nguyên nhân: dùng thức ăn và nước uống nhiễm Vibrio cholerae 08/2011 Vibrio cholerae – Tổng quan Vibrio cholerae – Lịch sử - Thế kỷ 19, dịch tả bắt nguồn từ Ấn độ - 6 trận dịch đã xảy ra trên toàn cầu - Trận dịch thứ 7 bắt đầu từ Nam Á (1961), đến châu Phi (1971) và đến châu Mỹ (1991) 08/2011 Vibrio cholerae – Lịch sử – Tìm thaáy naêm 1854 töø nieâm maïc ruoät cuûa beänh nhaân – 1884 Koch phaân laäp ñaàu tieân – Phaåy khuaån, Gram (-), di ñoäng nhanh nhôø tieâm mao Vibrio cholerae – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc
- 24. 24 Vibrio cholerae – Ñaëc ñieåm hình theå hoïc http://dhiez.wordpress.com/2008/05/02/virus-cholera-pada-manusia/ http://bepast.org/dataman.pl?c=lib&frame_nav=1&dir=docs/photos/cholera/&finish=flib&d= Vibrio cholerea – Nuoâi caáy deã daøng treân moâi tröôøng thoâng thöôøng , phaùt trieån toát treân moâi tröôøng pH9, pepton kieàm, kî khí tuøy yù – Cheát trong moâi tröôøng acid, caùc chaát taåy truøng, soáng 10’/55 oC. Soáng 4-7 ngaøy treân rau quaû töôi Vibrio cholerae – Tính chaát sinh hoùa Vibrio cholerae – Phaân loaïi Vibrio 12 loaøi gaây beänh 22 loaøi khoâng gaây beänh V. cholerea O1 Ogawa Inaba Hikojima Vibrio cholerae – Phân loại - 02 chủng gây dịch lớn: O1 và O139 O1: gây đại dịch O139: phát hiện đầu tiên tại Bangladesh (1992) - Các chủng non-O1, non-O139: gây tiêu chảy nhẹ nhưng không phát triển thành dịch - Hiện nay, xuất hiện chủng El Tor gây bệnh mới ở châu Á, châu Phi tiêu chảy nhiều, tỉ lệ tử vong cao
- 25. 25 Vibrio cholerae– Khaùng nguyeân Khaùng nguyeân cuûa V. cholerae: – Khaùng nguyeân H bò huûy bôûi nhieät. – Khaùng nguyeân O beàn vôùi nhieät – Vi khuaån taû thuoäc nhoùm O1, chia laøm 3 type: Ogawa, Inaba, Hikojima Vibrio cholerae – Khaùng nguyeân O http://www.hygiene.uni-wuerzburg.de/forschung/ag_reidl/lps_synthesis -Cholera enterotoxin: ngoaïi ñoäc toá protein, khoâng beàn vôùi nhieät -Hemolysin (Chuûng Eltor): ngoaïi ñoäc toá, phaù huûy hoàng caàu -Enzym mucinase laøm troùc vaûy bieåu moâ ruoät -Neuraminidase laøm taêng thuï theå tieáp nhaän ñoäc toá Vibrio cholerae – Ñoäc toá Cholera enterotoxin laø goàm 2 phaàn A vaø B -Phaàn B gaén vaøo thuï theå GM1 treân beà maët teá baøo bieåu moâ -Phaàn A goàm 2 caáu töû : A1 laø phaàn gaây ñoäc vaø A2 giuùp A1 chui vaøo teá baøo Laøm taêng saûn xuaát AMPc taêng tieát muoái ,nöôùc vaøo ruoät tieâu chaûy Vibrio cholerae – Cholera enterotoxin
- 26. 26 Vibrio cholerae – Cholera enterotoxin wikipedia Vibrio cholerae – Ñoäc toá http://www1.qiagen.com/geneglobe/PathwayView.aspx?pathwayID=108 http://www1.qiagen.com/geneglobe/PathwayView.aspx?pathwayID=108 Vibrio cholerae – Ñoäc toá Beänh taû chæ do V. cholerae O1 gaây ra khi: - Chòu ñöôïc haøng raøo acid cuûa dòch vò - Phaûi coù khaû naêng keát dính vaøo maøng nhaøy bieåu moâ ruoät - Tieát ñoäc toá Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh
- 27. 27 http://www.mrc-lmb.cam.ac.uk/genomes/madanm/articles/cholera.htm TCP: toxin-corregulated pilus Vibrio cholerae– Khaû naêng gaây beänh Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh - 75% người nhiễm vi khuẩn tả nhưng không có triệu chứng: V. cholerae tìm thấy trong phân sau 7 – 14 ngày nhiễm Là nguồn lây nhiễm cho cộng đồng - 25% người có triệu chứng bệnh tả: 80% có triệu chứng nhẹ và trung bình 20% tiêu chảy mất nước cấp tính tử vong nếu không điều trị WHO – 08/2011 – Thôøi gian uû beänh 02 giờ - 5 ngaøy, khôûi phaùt ñoät ngoät vôùi tieâu chaûy, oùi möûa, co thaét cô buïng – Phaân gioáng nöôùc vo gaïo, coù maûnh nhaøy, teá baøo bieåu moâ, chöùa nhieàu vi khuaån, muøi tanh – Maát nöôùc vaø chaát ñieän giaûi nhanh choùng, coù theå 10-20 l/ngaøy roái loaïn ñieän giaûi vaø nöôùc truïy tim maïch, voâ nieäu Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh
- 28. 28 http://www.nature.com/nrmicro/journal/v7/n10/fig_tab/nrmicro2204_F3.html Vibrio cholerae – Khaû naêng gaây beänh – Beänh phaåm: laø phaân, maûnh nhaøy trong phaân hay nöôùc noân oùi. Laáy beänh phaåm thôøi kyø ñaàu, tröôùc khi duøng khaùng sinh. Giöõ beänh phaåm khoâng bò khoâ – Tröôøng hôïp caáp cöùu: xem ngay di ñoäng – Nuoâi caáy treân moâi tröôøng pH 9, pepton kieàm, TCBS Vibrio cholerae – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc Vibrio cholerae – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc V. cholerae trên môi trường TCBS (thiosulphate citrate bile salt sucrose) CDC Tæ leä töû vong: khoâng ñieàu trò: 60% ñieàu trò: < 1% Buø nöôùc, chaát ñieän giaûi Vibrio cholerae – Ñieàu trò
- 29. 29 Kháng sinh: theo hướng dẫn của CDC - Doxycyclin (liều duy nhất 300 mg) người lớn - Azithromycine trẻ em, phụ nữ có thai -Tetracyclin, Sulfaguanidine , Cotrimoxazole, Orfloxacin, Ciprofloxacin, Chloramphenicol, Erythromycin Vibrio cholerae – Ñieàu trò Erythromycin Cotrimoxazole Chloramphenicol Furazolidone Doxycyc line Antibiotic treatment for severely dehydrated patients only Medicins Sans Frontieres 24 Erythromycin recommended as first-line drug for children and pregnant women Ciprofloxacin Azithromycin Cotrimoxazole Doxycyc line Antibiotic treatment for cholera patients with some or severe dehydration International Centre for Diarrhoeal Disease Research, Bangladesh 23 Erythromycin or azithromycin recommended as first-line drugs for pregnant women and children Ciprofloxacin and doxycycline recommended as second- line drugs for children Ciprofloxacin Azithromycin Doxycyc line Antibiotic treatment for cholera patients with moderate or severe dehydration Pan American Health Organization 22 Erythromycin is recommended drug for children TetracyclineDoxycyc line Antibiotic treatment for cholera patients with severe dehydration only World Health Organization 21 Drug choices for special populations Alternate drug choicesFirst- line drug choice RecommendationOrganization Guidelines for Cholera Treatment with Antibiotics Vibrio cholerae – Ñieàu trò CDC Giaùm saùt dòch teã hoïc, phaùt hieän kòp thôøi nguoàn beänh: Veä sinh moâi tröôøng Veä sinh nguoàn nöôùc Veä sinh thöïc phaåm Vaccine: vuøng dòch vaø khaùch du lòch Vibrio cholerae – Phòng ngừa Vibrio cholerae – Phòng ngừa Vaccin dùng đường uống: tế bào vi khuẩn tả bị làm chết Dukoral: o Sử dụng > 60 nước o Tác dụng trong thời gian ngắn (4-6 tháng) o Hiệu quả đạt 85 – 90% đối với V. cholerae O1 o Áp dụng với mọi lứa tuổi
- 30. 30 Vibrio cholerae – Phòng ngừa Vaccin dùng đường uống: Shanchol : o Tác dụng trong thời gian dài hơn o Hiệu quả đối với V. cholerae O1 và O139 o Áp dụng với trẻ em < 5 tuổi Vibrio cholerae – Ñieàu trò Vibrio cholerae – Voøng sinh thaùi Vibrio cholerae – Voøng sinh thaùi http://vietsciences.org/timhieu/khoahoc/ykhoa/dichta.htm
- 31. 31 Hieän dieän töï nhieân ôû ruoät, nhieàu nhaát ôû ruoät giaø ESCHERICHIA COLI Shirley Owens, Michigan State University – Tröïc khuaån Gram (-), khoâng sinh baøo töû, di ñoäng hay khoâng – Moïc treân moâi tröôøng MC, EMB, kî khí tuøy yù E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc http://asymptotia.com/category/science/biology/ E. coli – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc http://ceficad.com/sitemap.aspx http://first6weeks.blogspot.com/2007_12_01_archive.html E. coli Moâi tröôøng MacConkey
- 32. 32 Phaân bieät E. coli vôùi vi khuaån ñöôøng ruoät khaùc: duøng thöû nghieäm IMVIC: Indol: tryptophanase ly giaûi tryptophan thaønh indol, duøng thuoác thöû Kovacs ñoû (+) MR: glucose (+) ñoû VP(-) vàng Citrat (-) xanh lá cây E. coli – Ñaëc ñieåm sinh hoùa Indol MR VP Citrat E. coli – IMVIC test http://www.mc.maricopa.edu Khaùng nguyeân cuûa E. coli 150 KN O 100 KN K50 KN H E. coli – Khaùng nguyeân Ñoäc toá :ngoaïi ñộc toá (enterotoxin), hemolysin, β-lactamase, bacteriocin - Khaùng nguyeân O - Khaùng nguyeân H - Khaùng nguyeân K E. coli co ù 150 yeáu toá O, 100 yeáu toá K, 50 yeáu toá H -Ñoäc toá :ngoaïi ñoác toá (enterotoxin) , hemolysin, B- lactamase E. coli – Khaùng nguyeân
- 33. 33 E. coli – Ñoäc toá http://www.nature.com/nrmicro/journal/v8/n1/fig_tab/nrmicro2265_F1.html E. coli – Khaû naêng gaây beänh Tuøy thuoäc vò trí vi khuaån xaâm nhaäp Trieäu chöùng: tieåu gaét, ñau, tieåu ra maùu, muû û Khi söùc ñeàkhaùng cô theå giaûm Nhieãm khuaån ñöôøng tieåu Nhieãm khuaån huyeát Vieâm maøng naõo EPEC (Enteropathogenic E.coli) ETEC (Enterotoxigenic E.coli) EIEC (Enteroinvasive E.coli) VTEC (Verocytoxin E.coli) Tieâu chaûy E.coli E. coli – Khaû naêng gaây beänh - Enterotoxigenic E. coli (ETEC) - Enteroaggregative E. coli (EaggEC) - Enteropathogenic E. coli (EPEC) - Enterohemorrhagic E. coli (EHEC) - Enteroinvasive E. coli (EIEC) E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi
- 34. 34 EPEC:- gaây tieâu chaûy ôû treû döôùi 2 tuoåi - coù theå khoâng phaùt hieân ñoäc toá ETEC: gaây tieâu chaûy vôùi trieäu chöùng gioáng beänh taû, phaân coù ñaøm, maùu. Tieát 2 ñoäc toá: - LT (heat labile): khoâng beàn vôùi nhieät, gioáng ñoäc toá taû - ST (heat stable): beàn vôùi nhieät - Khoâng bò baát hoaït ôû 100 0C/30’ - Taùc ñoäng treân guanylate cyclase, laøm gia taêng cGMP E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi VTEC gaây vieâm ñaïi traøng xuaát huyeát EIEC gaây tieâu chaûy gioáng lî tröïc khuaån, tieát ñoäc toá gioáng shigatoxin goïi laø SLT (Shiga Like Toxin) E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät – Phaân loaïi http://microbewiki.kenyon.edu/index.php/Escherichia Hoäi chöùng taû Xuất huyết đại traøng Hoäi chöùng lî http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mmed&part=A1418 E. coli gaây beänh ñöôøng ruoät
- 35. 35 -Beänh phaåm: phaân, nöôùc tieåu, dòch naõo tuûy, maùu -Nuoâi caáy treân moâi tröôøng MC khoùm maøu hoàng, EMB cho khoùm tím than aùnh kim loaïi -Phaûn öùng sinh hoùa -Thöû nghieäm xaùc ñònh nhoùm gaây tieâu chaûy - EPEC: duøng pö ngöng taäp treân lame - ETEC: duøng pö ELISA tìm LT, tieâm nöôùc loïc canh caáy vaøo chuoät tìm ST E. coli – Chaån ñoaùn vi khuaån hoïc Ñieàu trò Caàn laøm KSÑ Duøng khaùng sinh: Amoxicillin, Cephalosporin, Ciprofloxacin, Aminoglycosid Phoøng ngöøa Veä sinh veà moâi tröôøng, thöïc phaåm E. coli – Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa - Gram (-), hình daáu phaåy, 0,3-0,6 μm, di ñoäng nhanh nhôø 1 hay 2 tieâm mao ôû 1 hay 2 ñaàu - Nhaân ñoâi chaäm neân caàn phaân laäp treân moâi tröôøng maùu, coù khaùng sinh hoaëc duøng phöông phaùp loïc. - Taêng tröôûng trong ñieàu kieän coù 5-10% O2, 42-45 oC CHI CAMPYLOBACTER – Ñaëc ñieåm vi khuaån hoïc Campylobacter – Ñaëc ñieåm vi kuaån hoïc http://www.maf.govt.nz/mafnet/rural-nz/research-and-development/pest-control/ campylobacter-on-a-dairy-farm/campylobacte04.htm http://www.campylobacterblog.com/articles/campylobacter-watch/
- 36. 36 2 nhoùm chính: -C. jejuni: gaây tieâu chaûy -C. fetus: gaây beänh ngoaøi ruoät Campylobacter – Phaân loaïi Toàn taïi trong söõa, thöïc phaåm, nöôùc ôû 4 oC trong nhieàu tuaàn, ñoâi khi coù trong phaân chim, thuù -C. jejuni: Qua mieäng, ñònh cö taïi nieâm maïc ruoät Gaây beänh do tieát ñoäc toá ruoät Sau khi ñònh cö taïi ruoät non, baét ñaàu xaâm laán Trieäu chöùng: thôøi gian uû beänh 1-7 ngaøy; côn ñau buïng döôùi caáp, phaân loûng coù ñaøm, maùu, soát. Beänh töï giôùi haïn trong 3-5 ngaøy C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh C. jejuni – Caáu truùc beà maët vaø khaû naêng gaây beänh http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F2.html C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F1.html
- 37. 37 http://www.nature.com/nrmicro/journal/v5/n9/fig_tab/nrmicro1718_F5.html C. jejuni – Khaû naêng gaây beänh Gaây nhieãm khuaån huyeát, vieâm maøng naõo, vieâm van tim. Xeùt nghieäm: phaân laäp töø maùu C. fetus – Khaû naêng gaây beänh Quan saùt tröïc trieáp phaân: tìm vi khuaån, di ñoäng Nuoâi caáy: moâi tröôøng thaïch maùu chöùa vancomycin, trimethoprim, polymycin B Dòch teã hoïc • Chieám 4-10% caùc tröôøng hôïp tieâu chaûy nhieãm khuaån Campylobacter – Chaån ñoaùn vi kuaån hoïc -Nhieãm khuaån huyeát: gentamycine - Vieâm ruoät: erythromycin, tetracyclin, chloramphenicol, quinilon trong 10-20 ngaøy; ñeà khaùng cephalexin, penicillin Campylobacter – Ñieàu trò
- 38. 38 http://www.consumerreports.org/cro/food/food-safety/chicken-safety/chicken-safety-1-07/overview/0107_chick_ov.htm Campylobacter – Phoøng ngöøa KEÁT LUAÄN http://activity.ntsec.gov.tw/lifeworld/english/content/disease_cc8.html