3. Pe nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
My
Pr of i l e
Wa t c h
Vi de o
Ma t e r i
Soa l da n
TTS
4. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
Perkenalkan, saya…
AZKA AZZAHRA
1112016100062
BIOLOGI 3B
PRODI PENDIDIKAN BIOLOGI
JURUSAN PENDIDIKAN IPA
FAKULTAS ILMU TARBIYAH DAN
KEGURUAN
UIN SYARIF HIDAYATULLAH
JAKARTA
5. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
Bahan ajar atau konsep dari
materi Vertebrata ini
disajikan dengan Teknik
Reduksi Didaktis, yaitu
penggunaan gambar ,
pengabaian, dan penggunaan
tingkat perkembangan
sejarah.
6. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
7. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
Kurikulum
e nga nt a r
Pendahuluan
Amfibia
Ciri-ciri umum
Reptilia
Klasifikasi
Pe t a
Ko n s e p
Aves
Pisces
Mamalia
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
8. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
K o mp e t e n s i D a s a r :
3.8 M e n e r a p k a n p r i n s i p
k lKurikulum a s i u n t u k
a s i f i k
me n g g o l o n g k a n h e w a n k e
da l a m f i l um be r da s a r k a n
p e n g a ma t a n a n a t o mi d a n
mo r f o l o g i s e r t a
me n g a i t k a n p e r a n a n n y a
da l a m k e hi dupa n;
4.8 m e n y a j i k a n
t e nt a ng pe r ba
k o mp l e k s i t a s
pe ny us un t ubu
pe r a na nny a pa
a s pe k k e hi dup
be nt uk l a por a
da t a
ndi nga n
j a r i nga n
h h e wa n d a n
da be r ba ga i
a n da l a m
n t e r t ul i s .
T u j u a n p e mb e l a j a r a n :
back
9. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
K
N I mu ?
T Ia N G D O Mh A k a M A L I A
huk a
d iI b a gD O m e n j HaEdWAd u a a t a u
i N
K NG i M
b e rI d aA L I r A a n am ea r u p a k a n
d
AN M s a k
t ir d a knni y s m eu l a n g
a
o Pendahuluan t
ga
y a ng
pe ny a ngga t ubuh a t a u
me mi l i k i
c i r i
s e l ny a
T UL ANG
e E L A K Ai No t,(N o t, o k o r d )
Bu k a r
G i k
ma il tt ui Is n v eur l t ee rb , a t ta i dd a k
e l
y u
r
a n
me rmti el bi r k it a d i n d i n g s e l
V e
a
da n
k l or of i l ,
s e r t a
Y a n g i k a n khi et ta e j r eo ta rj o f i.
l
a h
be r s a f a t
s e l a nj ut ny a a da l a h
d u n i a h e wa n V E RT E BRAT A
back
10. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
Ciri-ciri hewan Vertebrata secara umum
sebagai berikut:
1. Organisme eukariotik , multiseluer, tidak
memiliki dinidng sel dan klorofil
2. Organisme heterotrof
3. Terdapat jaringan saraf, tulang, dan otot
sehingga dapat bergerak secara aktif
4. Bereproduksi secara seksual
5. Ciri-ciri umum
Alat
pernapasan
bermacam-macam
tergantung pada tempat hidupnya, ada yang
bernapas
dengan
paru-paru,
insang,
permukaan tubuh, trakea
back
11. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Ve
s e
me
s a
s u
f i
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
r
n
r
t
b
l
t
d
u
u
f
u
e br a t a
i r i
pa k a n s
a nggot
i l um da
m Ch o r d
a l a h
a
r i
a t a
Klasifikasi CHORDATA
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
Hemichordata
Urochordata
Cephalochordata
Vertebrata
12. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Klasifikasi
Ve r t e b r a t a d i b a g i
me n j a d i b e b e r a p a
k e l a s :
Kelas Pisces
Pe t a
Ko n s e p
Kelas Amfibia
Ma t e r i
Kelas Reptilia
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
Kelas Aves
back
Kelas Mamalia
13. PISCES
dunia hewan bawah laut
PISCES dianggap kelompok hewan
Vertebrata pertama yang memiliki tulang
belakang sejati.
Ciri utama yang membedakan PISCES
dengan kelompok Vertebrata lainnya adalah
kelompok hewan yang hanya dapat hidup di
dalam air, karena itu mereka disebut hewan
air.
C I R I -C I R I
U MU M P I S C E S
KL ASI F I KASI
PI SCES
Hallo, aku ikan..
Aku hidup di bawah
laut.
Mau tau diriku
lebih jauh?
Check This Out!
15. Ciri-ciri umum PISCES
1
2
3
4
2. Bersifat ovipar, yaitu berkembangbiak dengan bertelur
dan fertilisasinya terjadi secara eksternal atau
internal
16. Ciri-ciri umum PISCES
1
2
3
4
3. Alat geraknya berupa sirip, permukaan tubuhnya
ditutupi oleh kulit bersisik yang licin yang terdiri dari
tiga tipe:
- Plakoid, contohnya: pada ikan hiu
- Ganoid (berbentuk seperti belah ketupat), contohnya:
pada ikan Paddlefish (sudah punah)
- Sikloid (terdapat pada ikan bertulang keras)
- Ktenoid (pada tulang belakang berbentuk seperti
sisir), contohnya: pada ikan pari.
17. Ciri-ciri umum PISCES
1
4. Bersifat poikiloterm (berdarah dingin), Mempunyai
gurat sisi yang dapat mendeteksi tekanan dan arus
air. dan bernapas dengan insang
2
3
4
Insang pada ikan
18. PISCES
Agnatha
Dibedakan menjadi tiga subkelas:
CChondrichthyes
Merupakan ikan yang tidak
memiliki rahang.
Contoh: ikan Lamprey
(Lampreta)
Osteichthyes
19. PISCES
Agnatha
Dibedakan menjadi tiga subkelas:
CChondrichthyes
Osteichthyes
•Merupakan ikan yang bertulang
rawan (bukan tulang sejati)
•Fertilisasi secara internal
•Terbagi menjadi tiga ordo:
1. Pleurotremata, co: Carcharhias
(hiu sejati )
2. Hypnotremata, co: Raja (hiu pari)
3. Chimaeraformes, co: Chimaera
montrosa.
Hiu (Carcharhinus)
21. AMFIBIA
Ha i , k i t a
b e r t e mu
l a g i ..
Se k a r a n g
k i t a a k a n
me n e l u s u r i
l e b i h d a l a m
me n g e n a i k u
d a n t e ma n t e ma n k u
Ciri khas dari
AMFIBIA adalah
merupakan hewan
yang dapat hidup di
dua alam, darat dan air
Selengkapnya pilih
salah satu menu di
samping
CIRI-CIRI UMUM AMFIBI
KLASIFIKASI
AMFIBI
23. CIRI-CIRI UMUM AMFIBI
Bersifat ovipar, yaitu
berkembang biak dengan
bertelur, ada yang
ovovivipar.
Pada ummnya telur diletakan
di dalam air atau di lingkungan
lembab, fertilisasi terjadi di
luar tubuh dan telur yang sudah
dibuahi di lindungi oleh kapsul
jeli. Telur relatif kecil, tanpa
cangkang dan tidak ada
perkembangan membran embrio
(amnion, chorion, alantois).
back
24. CIRI-CIRI UMUM AMFIBI
Morfologi:
Alat geraknya berupa dua
pasang tungkai dan
Permukaan tubuhnya ditutupi
oleh kulit tipis berlendir
Anatomi:
Jantung terbagi menjadi
tiga ruang, terdiri atas
dua buah serambi
(atrium) yang berdinding
tipis dan sebuah bilik
(ventrikel)
back
25. CIRI-CIRI UMUM AMFIBI
back
•M e m i l
f a s e l
d i a i r
h i d u p
•L a r v a
•M e m i l
i k i k e h i d u p a n y a n g b e r b e d a a n t a r a
a r v a d a n f a s e d e wa s a . F a s e l a r v a h i d u p
, b e r n a f a s d e n g a n i n s a n g . F a s e d e wa s a
d i d a r a t d a n b e r n a f a s d e n g a n p a r u -p a r u .
me n g a l a mi me t a mo r f o s i s s a mp a i d e w a s a .
i k i k e l e n j a r e p i d e r mi s
u n t u k
me n j a g a
31. REPTILIA
S e l a ma t
d a t a n g d i
k e l a s
Re p t i l i a !
T e mp a t d i
ma n a k a mu
a k a n t a h u
i l mu
t e n t a n g k u !
Ciri-ciri umum
REPTILIA
Klasifikasi REPTILIA
40. Ciri-ciri
umum AVES
morfologi
Ciri-ciri umum dari Aves
dapat dibagi berdasarkan
anatomi, morfologi,
reproduksi dan sifatnya.
reproduksi
anatomi
sifat
Silahkan klik salah satu
ciri di samping.
back
41. Ciri-ciri
umum AVES
morfologi
• Alat gerak berupa sayap dan
sepasang kaki
• Permukaan tubuhnya
ditutupi oleh kulit yang
ditumbuhi bulu
• Paruh dan kaki bentuk
adaptasi terhadap jenis
makanan
reproduksi
anatomi
sifat
back
42. Ciri-ciri
umum AVES
morfologi
•
Bersifat ovipar , yaitu
berkembang biak dengan
bertelur
•
reproduksi
anatomi
sifat
Fertilisasinya secara internal
dan perkembangan embrionnya
terjadi di luar tubuh induknya
back
43. Ciri-ciri
umum AVES
morfologi
•
•
•
•
•
Jantung terbagi menjadi
empat ruangan
Suara dihasilkan oleh siring yang
terdapat pada dasar trachea, laring
rudimenter dan tidak ada pita suara
memiliki pundi udara yang membantu
pernafasan
Proses eksresi menghasilkan urin agak
keras dan asam urik
Hampir sebagaian anatomi burung
meningkatkan kemampuan terbang
reproduksi
anatomi
sifat
back
44. Ciri-ciri
umum AVES
morfologi
•
•
•
Bersifat homoiterm, yaitu
menghasilkan panas sendiri
dalam jumlah cukup
Dan bersifat endotermis, suhu
di atas 40 Derajat C
Kemampuan bermigrasi untuk
musim kawin, mencari makan,
menghindar dari predator dan
mengurangi kompetisi
intraspesifik
reproduksi
anatomi
sifat
back
45. Klasifikasi
AVES
Anggotanya melimpah!
Secara ekologi, ordo pada Aves terbagi menjadi berbagai kelompok.
1. Burung- burung yang hidup di tanah antara lain ordo: Casuariformes
(kasuari), Gruiformes (burung puyuh), Sphenisciformes (Penguin)
dan Galliformes (ayam, merak).
2. Burung-burung yang hidup di air tawar antara lain ordo:
Anseriformes (angsa) dan Ciconiiformes (bangau).
3. Burung-burung yang hidup di pantai termasuk pada ordo
Charadriiformes (burung pantai).
4. Burung-burung yang hidup di laut lepas, contoh ordo
Pelecaniformes (burung pelikan).
5. Burung-burung yang hidup di pohon antara lain ordo
Columbiformes (merpati), Psitaciformes (parkit), Cuculiformes
(burung parasit sarang), Coraciiformes (rangkong), dan Piciformes
(pelatuk).
6. Burung-burung yang mencari makan di udara, contohnya antara
lain ordo Apodiformes (walet) dan Caprimulgiformes (burung
malam).
7. Burung-burung penyanyi termasuk pada ordo Passeriformes
back
(ketilang).
8. Burung-burung yang berperan sebagai pemangsa terdiri dari dua ordo
yaitu Strigiformes dan Falconiformes (elang).
47. Ciri-ciri umum MAMALIA
1. Jantung terbagi menjadi empat
ruangan
2. Pada umumnya bersifat vivipar, yaitu
berkembang biak dengan cara
melahirkan atau beranak. Namun ada
yang berkembang biak dengan cara
bertelur, misalnya platypus
3. Fertilisasinya secara internal dan
perkembangan embrionya terjadi di
dalam tubuh induknya
4. Alat geraknya berupa dua pasang
tungkai
5. Permukaan tubuhnya ditutupi oleh
kulit yang ditumbuhi rambut
6. Bersifat homoiterm(berdarah panas)
Kami juga
punya ciri khas,
yaitu memiliki
kelenjar
mammae
back
48. klasifikasi MAMALIA
Subk e l a s
M o n o t r e ma t a
(P r o t o t h e r i a )
Ma
me
3
s u
d a
me
b a
a n
k l
s a
s a
u n
me
l e
Subk e l a s
Me t a t h e r i a
(M a r s u p i a l s )
ma l i a
mi l i k i
b k
n
mi
n y
g g
i k
l a
t u
t u
l i
b i
e l a s
l i k i
a k
o t a ,
h
k
h a t
h
Subk e l a s
Eut he r i a
(P l a c e n t a l s )
49. klasifikasi MAMALIA
Subk e l a s
M o n o t r e ma t a
(P r o t o t h e r i a )
•M e r u p a k a n s a t u s a t u n y a k e l o mp o k
ma ma l i a y a n g b e r t e l u r
•m o n o t r e m a t a m e m i l i k i
r a mb u t d a n
me n g h a s i l k a n s u s u ,
n a mu n me r e k a t i d a k
me mi l i k i p u t i n g . S u s u
d i s e k r e s i k a n o l e h
k e l e n j a r -k e l e n j a r d i
p e r u t i n d u k b e t i n a .
S e t e l a h me n e t a s , b a y i
me n g i s a p s u s u d a r i
r a mb u t i n d u k n y a .
50. klasifikasi MAMALIA
Subk e l a s
Me t a t h e r i a
•H e w a n m a r s u p i a l
(M a r s u p i a l s )
me l i p u t i
o p o s s u m,
k a n g g u r u , d a n
k o a l a
•b e r a n a k d e n g a n
ma s a k e h a mi l a n
y a n g s i n g k a t ,
•D i s b u t s e b a g a i
ma ma l i a
b e r k a n t o n g
k a r e n a
p e r k e mb a n g a n
e mb r i o a n a k a n
51. klasifikasi MAMALIA
•M e r u p a k a n a m a l i a m o d e r n
y a n g p a l i n g
b e r a n e k a r a g a m d a n y a n g
p a l i n g me n y e b a r ,
•s u a t u k e l o m p o k y a n g
me mi l i k i a n a k y a n g
me n y e l e s a i k a n
p e r k e mb a n g a n e mb r i o n y a
b e r t a u t d e n g a n p l a s e n t a
d i d a l a m u t e r u s i n d u k
•v i v i p a r o u s d e n g a n m a s a
k e h a mi l a n y a n g l a ma
•T e r d i r i d a r i b a n y a k
o r d o :
1.
Ordo Artiodactyla (kambing, kerbau)
2.
Ordo Perissodactyla (kuda, tapir, kuda nil)
3.
Ordo Carnivora (singa, kucing, anjing)
4.
Ordo Insectivora (celurut)
5.
Ordo Lagomorpha (kelinci)
Subk e l a s
Eut he r i a
(P l a c e n t a l s )
52. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
53. VERTEBRATA
My
Pr of i l e
e nga nt a r
Pe t a
Ko n s e p
Ma t e r i
Wa t c h
Vi de o
Soa l da n
TTS
S
d
y
b
e
u
u
a
t e l a h
n i a h e
k k e r j
wa h i n
Mu
i p
c h
c
l t
l e
o i
e
me n j e l a j a h i
wa n Ve r t e b r a t a ,
a k a n k u i s d i
i :
TTS