Thở áp lực dương liên tục qua mũi

1. THỞ ÁP LỰC DƯƠNG LIÊN TỤC QUA MŨI
(NCPAP)
BS VÕ THÀNH LUÂN
BS NGUYỄN SƠN THÀNH
KHOA NHIỄM

3. CÁC KHÁI NIỆM
CPAP (Continuous Positive Airway Pressure): Áp lực
dương liên tục
NCPAP (Nasal Continuous Positive Airway Pressure): Áp
lực dương liên tục qua mũi
PEEP (Positive End Expiratory Airway Pressure): Áp lực
dương cuối thì thở ra

4. PEEP

5. LẶN BIỂN

6. ĐẠI CƯƠNG
Phương pháp hỗ trợ hô hấp không xâm lấn ở BN suy
hô hấp còn tự thở + thất bại với oxy.
Bằng cách duy trì 1 áp lực dương liên tục suốt chu kỳ
thở.
Giảm tỉ lệ đặt nội khí quản.
Giảm tử vong.

7. TÁC DỤNG
BN có giảm độ giãn nở của phổi (Compliance)
Giúp phế nang không xẹp cuối kỳ thở ra tăng dung
tích cặn chức năng, tăng trao đổi khí, tăng oxy máu.
Giảm công hô hấp do phế nang không xẹp cuối kỳ thở
ra, luồng khí cùng chiều hít vào.
Mở các phế quản nhỏ điều trị và phòng ngừa xẹp
phổi.
Áp lực dương  giảm dịch từ mao mạch vào phế
nang (phù phổi).

8. NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG

9. CHỈ ĐỊNH
Bệnh màng trong.
Cơn ngừng thở sơ sinh non tháng: tránh xẹp đường hô hấp
trên và kích thích trung tâm hô hấp.
Ngạt nước.
Phù phổi, ARDS ,TDMP.
Viêm phổi hít phân su.
Viêm phổi thất bại với oxy canuyn tối đa 6lit/phút, BN còn:
 Thở nhanh > 70l/p
 Co lõm ngực nặng
 Tím tái hoặc SaO2<90% hoặc PaO2< 60mmHg

10. CHỈ ĐỊNH (TT)
Viêm tiểu phế quản
Xẹp phổi do tắc đàm
Dập phổi do chấn thương ngực
Hậu phẫu ngực: giảm độ giãn nở phổi do giảm hoạt động
cơ liên sườn và cơ hoành.
Cai máy thở: eCPAPnCPAP

11. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Ít có, ngoại trừ:
Tràn khí màng phổi chưa dẫn lưu
Sốc giảm thể tích.

12. CẤU TẠO HỆ THỐNG CPAP
• Hệ thống tạo dòng khí liên tục
(được làm ấm - ẩm)
– Nguồn cung khi nén – oxy
– Bộ phận trộn khí
– Bộ phận làm ấm - ẩm
• Dụng cụ tạo PEEP
– Cột nước đơn giản
– Cột nước trên màng
– Van lò xo
– Van Benveniste
• Hệ thống dây dẫn
• Bộ phận gắn với bệnh nhân:
– NKQ
– mask
– qua mũi: sonde mũi, canulla 2 mũi
• Dụng cụ kiểm tra áp lực
• Khác: dự trữ khí, đồng hồ kiểm
soát áp lực, van xả an toàn

13. BUBBLE CPAP

14. BUBBLE CPAP

15. KSE-CPAP

16. CẤU TẠO NCPAP VỚI VAN
BENVENISTE

17. CẤU TẠO NCPAP VỚI VAN BENVENISTE
(TT)

18. CẤU TẠO NCPAP VỚI VAN
BENVENISTE (TT)
Nguồn khí: oxy , khí nén (air compressor)
Bộ phận trộn khí:
 Kiểu các lưu lượng kế
 Kiểu Blender
Bình làm ấm, ẩm
Hệ thống dây dẫn, bẫy nước
Van Benveniste
Canuyn 2 mũi
Áp kế chữ U
(độ phân giải 1cmH2O)

19. CẤU TẠO VAN BENVENISTE
Luồng khí
phun liên
tục
Khí thoát ra
van
Khí thở ra
Van Benveniste

20. CẤU TẠO VAN BENVENISTE
Luồng khí
phun liên
tục

21. CÀI ĐẶT
Chọn thông số ban đầu theo tuổi:
Mức áp lực  Tổng lưu lượng (oxy + air)
 Trẻ sơ sinh, nhũ nhi : 4 cmH2O
 Trẻ 1-10 tuổi : 4-6 cmH2O
 Trẻ > 10 tuổi : 6 cmH2O
Chọn tỉ lệ FiO2:
 Thường bắt đầu: 40%
 Tím tái : 100%
Áp lực ( cmH2O)
3
4
6
8.5
11
Lưu lượng (lit/phút)
10
12
14
16
18

22. KIỂU BLENDER
Cài FiO2
Cài TỔNG
LƯU
LƯỢNG

23. KIỂU CÁC LƯU LƯỢNG KẾ
Cài Lưu
lượng
OXY?
Cài Lưu
lượng
AIR?
FiO2 cần đạt

24. CÀI LƯU LƯỢNG?
Từ Mức áp lực tìm Tổng lưu
lượng (Lưu lượng chung)
Dùng bảng tìm Lưu lượng
Oxy theo FiO2 cần cài
Lấy Lưu lượng chung – Lưu
lượng Oxy  Lưu lượng Air

25. CÀI LƯU LƯỢNG? (TT)
Từ Mức áp lực (cmH2O) dùng Áp
kế chữ U tìm Tổng lưu lượng
(lit/phút)
FiO2 Air: 21%
FiO2 Oxy : 100%
2 cm H2O

26. CÀI LƯU LƯỢNG? (TT)
Phương trình:
푋 + 푌 = 퐵
0.21푋 + 푌
퐵
푋 100 = 퐴
Trong đó:
Trong đó:
X: Lưu lượng Air
X: Lưu lượng khí
Y: Lưu lượng Oxy
Y: Lưu lượng Oxy
B: Tổng lưu lượng ( Lưu lượng
A: FiO2 cần cài
chung)
B: Tổng lưu lượng khí
A: FiO2 cần cài

27. TÍNH NHANH HƠN?
Quy tắc chéo:
100% 1
40%
20
AIR 3
60
21%
OXY

28. TÍNH NHANH HƠN? (TT)
Vậy:
Tổng lưu lượng chia 4
Lưu lượng Air gấp 3 lần Lưu lượng Oxy
Cụ thể : Áp lực: 6cmH2O, Tổng lưu lượng: 14 lit/phút
FiO2: 40%
 Lưu lượng Air = 14 : 4 x 3= 10.5 lit/phút
 Lưu lương Oxy = 3.5 lit/phút

29. ĐIỀU CHỈNH ÁP LỰC VÀ FiO2
Nguyên tắc : tăng Áp lực trước khi tăng FiO2
Bắt đầu tăng 1-2 cmH2O/15-30ph cho đến 8cmH2O.
Tăng FiO2 10%/15-30ph đến 80%.
Tăng 1-2 cmH2O/15-30ph đến tối đa 10 cmH2O.
Xem xét đặt NKQ, thở máy khi thất bại với Áp lực 10cmH2O
và FiO2 100%.
 hoặc tăng FiO2 10%/15-30ph cho đến 100%.
Áp lực tối đa 10cmH2O VÀ nên giữ FiO2 <60%

30. ĐÁP ỨNG VỚI NCPAP
Trẻ ngủ yên
Hồng hào
Hết rút lõm ngực
Nhịp thở trở về bình thường
SpO2 >92%
PaO2 60-80mmHg, PaCO2 40-45mmHg, pH 7,3-7,4

31. THẤT BẠI VỚI NCPAP
Ngừng thở, cơn ngưng thở.
SpO2< 91% hoặc PaO2 < 60mmHg/Áp lực 10cmHg và
FiO2 80-100%
PaCO2 > 55mmHg
Các bệnh nhân thất bại NCPAP cần đặt NKQ giúp thở

32. CAI NCPAP
Thỏa 2 điều kiện:
Sinh hiệu ổn định nhiều giờ
Bệnh lý gây suy hô hấp cải thiện.

33. CAI NCPAP (TT)
Bắt đầu giảm áp lực 1cmH2O mỗi 30ph đến áp lực
8cmH2O
Giảm FiO2 10% mỗi 30 phút đến FiO2 40%
Giảm áp lực 1cmH2O mỗi 30ph đến áp lực 4cmH2O
Thở Oxy qua Canuyn. Giữ nhiệt độ khí đưa vào 33o± 1o C

34. BIẾN CHỨNG
Ít gặp, thường gặp với áp lực > 10cmH2O
Tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất
Sốc
Tăng áp lực nội sọ
Chướng bụng do hơi vào dạ dày  sonde dạ dày dẫn lưu

35. KẾT LUẬN
• NCPAP: một trong những biện pháp điều trị suy hô hấp
có hiệu quả cao, dễ áp dụng và an toàn ở trẻ em.
• Giảm tỷ lệ bệnh nhân phải đặt NKQ và thở máy, qua đó
giảm nguy cơ và tai biến do thở máy, đặc biệt là nguy cơ
nhiễm khuẩn bệnh viện.

36. CHÂN THÀNH CÁM ƠN

37. THAM KHẢO
1. Võ Công Đồng. CPAP - Tài liệu thực tập cấp cứu. Bộ môn Nhi – Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh.
2. Đỗ Châu Việt. Thở áp lực dương liên tục qua mũi. Chăm sóc sơ sinh 2005 - Bệnh viện Nhi Đồng 2.
3. TS. Khu Thị Khánh Dung. Thông khí áp lực dương liên tục. Thực hành cấp cứu Nhi khoa 2010. Nhà xuất
bản Y học.
4. Phác đồ điều trị Nhi khoa 2009 & 2013. Bệnh viện Nhi Đồng 1.
5. Kỹ thuật điều dưỡng Nhi khoa 2009. Bệnh viện Nhi Đồng 1.
6. PGS. Phạm Văn Thắng - Khoa Điều trị tích cực - Bệnh viện Nhi Trung ương. Thở áp lực dương liên tục
trong điều trị suy hô hấp cấp ở trẻ em.
7. TS. Khu Thị Khánh Dung - Bệnh viện Nhi Trung ương. Nghiên cứu áp dụng máy thở áp lực dương liên tục
(CPAP) KSE sản xuất tạ Việt Nam để điều trị suy hô hấp ở trẻ em tại một số bệnh viện Nhi tuyến tỉnh.
8. Tài liệu hướng dẫn thực hành lâm sàng Nhi khoa 2004 & 2011. Bộ Môn Nhi - ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh.
9. Hướng dẫn quy trình kỹ thuật đặt máy trợ thở tạo áp lực dương liên tục (CPAP-KSE) ở trẻ sơ sinh. Bộ Y
tế 2008
10. Hướng dẫn sư dụng máy tạo áp lực dương liên tục (KSE – CPAP). www.ksemedical.com
11. Goldsmith. Assisted ventilation the neonate 5th. Chapter 8
12. To tube or not to tube babies with respiratory distress syndrome. KC Sekar and KE Corff. Department of
Pediatrics, Neonatal-Perinatal Medicine, Neonatal Intensive Care Unit, Infant Breathing Disorders Center,
University of Oklahoma Health Sciences Center, Oklahoma City, OK, USA
13. F&P Bubble CPAP System. Fisher & Paykel Healthcare www.fphcare.com
14. Dameca medical equipment www.dameca.com