1. TEMA 1
O S. XVIII: A CRISE DO ANTIGO RÉXIME

2. INTRODUCIÓN
 O S. XVIII foi un período de transición
 A Comezos do S. Europa atopábase baixo o
ANTIGO RÉXIME
 Características do A. Réxime:
 Economía baseada na actividade agraria de tipo
señorial
 Política baseada no ABSOLUTISMO MONÁRQUICO
 Sociedade baseada na sociedade ESTAMENTAL
 Unha ideoloxía coñecida como PENSAMENTO
ILUSTRADO

3.  En España faise co poder unha nova dinastía:
OS BORBÓNS.
 Gobernan aplicando os principios do
ABSOLUTISMO MONÁRQUICO
 A mediados S. XVIII, goberna en España
CARLOS III, que goberna usando o
DESPOTISMO ILUSTRADO

4. FELIPEL V BORBÓN

5. 1.-ACTIVIDADE ECONÓMICA
 A agricultura era a actividade máis importante
 Agricultura de subsistencia
 Rotación TRIENAL CON BARBEITO
 Rendementos moi baixos
 Orientabase o AUTOCONSUMO
 A terra estaba en máns da NOBREZA E CLERO
 A maioría da poboación eran campesiños que
traballaban a terra dos seus señores

6. ROTACIÓN TRIENAL

7. 2.- POLÍTICA: MONARQUÍA
ABSOLUTISTA
 O Rei tiña o poder ABSOLUTO
 O Rei estaba auxiliado por unhas institucións
que o asesoraban.
 O PARLAMENTO era unha institución
composta por representantes dos tres
ESTAMENTOS, que asesoraban o rei

8. 3.- SOCIEDADE ESTAMENTAL
 Sociedade con grandes desigualdades.
 Estaba dividida en dous grupos diferenciados:
 PRIVILEXIADOS: NOBREZA E CLERO
 NON PRIVILEXIADOS: TERCEIRO ESTADO
 Sociedade cerrada, na que cada home e muller
pertencia a un estamento, según o seu
nacemento e era imposible o ascenso social.

9. SOCIEDADE DO ANTIGO RÉXIME

10. 3.1.- OS PRIVILEXIADOS
 Formado por NOBREZA E CLERO.
 Posuían a maior parte das terras
 As terras explotábanas en réxime señorial.
 Monopolizaban os cargos políticos
 NON PAGABAN IMPOSTOS
 NOBREZA: vivían das rendas. Cuantiosas
riquezas. Non pagaban impostos
 CLERO: vivían das rendas e do DEZMO.

11. CLERO
NOBREZA

12. 3.2.- NON PRIVILEXIADOS
 Formado pola maioría da poboación (90%)
 Formado por persoas moi diferentes:
 BURGUESÍA, ARTESÁNS, CAMPESIÑOS...
 A BURGUESÍA: grupo máis activo
económicamente. A súa riqueza aumentara grazas ó
crecemento económico do S. XVIII. Carecían de
PODER POLÍTICO.
 OS CAMPESIÑOS: Obrigados a traballar as terras
dos privilexiados nunhas duras condicións. Era o
grupo máis numeroso

13. BURGUESÍA
CAMPESIÑOS

14. 4.- O PENSAMENTO ILUSTRADO
 ILUSTRACIÓN: movemento de carácter intelectual
que se desenrolou en Europa a mediados S.XVIII,
que puxo en cuestión tódolos principios do Antigo
Réxime.
 PRECEDENTES: JOHN LOCKE e ISAAC
NEWTON.
 A Ilustración defendía a fe na razón como único
medio de entender o mundo.
 A humanidade , pola súa intelixencia podía acadar o
coñecemento, base da felicidade e obxetivo último
da vida humana.

15.  Deféndese a tolerancia como a base das
relacións humanas e criticaron a intolerancia
relixiosa.
 Os pensadores máis importantes foron:
 MONTESQUIEU
 ROUSSEAU
 VOLTAIRE

16. 4.1.- A ILUSTRACIÓN NA
ECONOMÍA
 MERCANTILISMO: política económica que
xurdiu no S.XVI e XVII que defende que para
que un país se poida enriquecer é necesario
que venda ao estranxeiro máis do que merca,
de xeito que a balanza comercial sexa
fovorable a entrada no país de metais
preciosos.
 No s. XVIII impuxose outra política
económica coñecida como FISIOCRACIA

17.  FISIOCRACIA: consideraba a agricultura
como a base para a riqueza dun país, xa que
lle permitía vivir aos seus habitantes, así
como acumular e intercambiar produtos.
 Apoiaba a propiedade privada e liberdade de
comercio fronte a intervención do Estado na
economía.

18. 4.2.- ILUSTRACIÓN NA POLÍTICA
 A Ilustración opúxose ao absolutismo e configurou
unha nova doutrina: O LIBERALISMO POLÍTICO
 Entre os principais filósofos ilustrados destacaron:
 MONTESQUIEU: división de poderes.
 ROUSSEAU: Definiu o CONTRATO SOCIAL como
resultado dun pacto entre os cidadáns. Tamén formulou o
principio de SOBERANÍA NACIONAL, polo cal o poder
emana dos cidadáns.
 VOLTAIRE: defendeu a necesidade dun parlamento que
limitase o poder do rei

19. 5.- A CREBA DO ABSOLUTISMO
 A finais do S. XVII producíronse en
INGLATERRA e HOLANDA unhas
transformacións políticas que limitaron o
poder da monarquía absolutista.
 Ademais, as ideas ilustradas deron lugar a
unha serie de experiencias reformistas
coñecidas co nome de DESPOTISMO
ILUSTRADO

20. 5.1.- AS REVOLUCIÓNS INGLESAS
 Mentres en Europa se reforzaba o Absolutismo, en
Inglaterra seguía unha evolución distinta que
conduciu á limitación do poder dos monarcas
 S. XVII gobernaban como reis de Inglaterra, Escocia
e Irlanda a dinastía dos ESTUARDO.
 ESTES QUERÍAN GOBERNAR DE FORMA
ABSOLUTISTA, LIMITANDO O PODER DO
PARLAMENTO
 Isto provocou un duro enfrontamento entre a Coroa e
o Parlamento, que provocou diversas guerras, que
rematan co triunfo do PARLAMENTARISMO

21. A.- PRIMEIRA REVOLUCIÓN
INGLESA DE 1649
 1625 comeza o reinado de CARLOS I ESTUARDO.
 Gobernou de forma absoluta sen convocar o parlamento
 Decide impoñer en Escocia o anglicanismo. Provocou a
rebelión dos escoceses.
 1642 iniciase unha guerra civil, que rematou en 1649 co
triunfo do Parlamentarismo.
 Expulsase o Rei e proclámase a REPÚBLICA
 1653 CROMWELL impuxo unha ditadura persoal.
Estableceu unha ríxida moral
 Trala morte en 1658, os opositores a Cromwell restableceron
en 1660 a monarquía dos ESTUARDO

22. B.- SEGUNDA REVOLUCIÓN
INGLESA DE 1688
 1660 iniciase o reinado de CARLOS II
ESTUARDO. Intentou gobernar de forma
absolutista, enfrontándose de novo o
PARLAMENTO.
 A Carlos II sucedeuno XACOBE II, quen
intentou gobernar de forma absolutista e
restaurar o Catolicismo.
 Isto provocou a 2ª Rev. Inglesa ou
REVOLUCIÓN GLORIOSA de 1688

23.  Xacobe II vese obrigado a fuxir a Francia.
 O parlamento nomeou como monarca a
GUILLERMO DE ORANGE, casado con
María Estuardo (filla do rei destronado)
 En 1689 aprobouse a DECLARACIÓN DE
DEREITOS, que limitaba o poder do rei.
 O sistema de goberno basearase no
PARLAMENTARISMO (o parlamento
limitaba o poder do monarca)

24. 5.2.- O DESPOTISMO
ILUSTRADO
 Sistema político que combina o absolutismo
con algunhas ideas reformistas da Ilustración
 CARACTERÍSTICAS DO DESPOTISMO
 MONARCAS ILUSTRADOS

25. A.- CARACTERÍSTICAS DO
DESPOTISMO
 Administración e xustiza: reforzaron o centralismo,
simplifican a administración e os códigos legais
 Educación: ampliaron o acceso a educación as clases
populares.
 Relixión: buscase controlar a Igrexa e expulsan os
xesuitas de Europa.
 Organización social e económica: limitaron os
abusos dos privilexiados e potenciaron a
intervencion da Coroa na economía

26. B.- MONARCAS ILUSTRADOS
 Os déspotas ilustrados exerceron un poder absoluto e
considerábanse representantes da vontade divina.
 Actuaron como pais para os seus súbditos e impulsaron numerosas
reformas para aumentar a riqueza do reino e lograr a felicidade do
pobo.
 TODO PARA O POBO PERO SEN O POBO
 O REI É O PRIMEIRO SERVIDOR DO ESTADO
 Principais monarcas ilustrados:
 FEDERICO II DE PRUSIA, XOSÉ I DE PORTUGAL,
CARLOS III DE ESPAÑA, CATARINA II DE RUSIA e
XOSÉ II DE AUSTRIA

27. 6.- A MONARQUÍA DOS BORBÓNS EN
ESPAÑA NO S. XVIII
 6.1.- GUERRA DE SUCESIÓN ESPAÑOLA
 6.2.- ABSOLUTISMO CENTRALISTA
BORBÓNICO

29. 6.1.-GUERRA DE SUCESIÓN
 CARLOS II morre sen descendencia. Isto
provocou un grave conflicto internacional.
 Dous candidatos:
 INFANTE FELIPE DE BORBÓN (neto Luís
XIV)
 ARCHIDUQUE CARLOS DE HABSBURGO
(fillo do emperador Leopoldo de Austria)
 Carlos II deixa como herdeiro a Felipe de
Borbón

30.  Filipe de Borbón: apoiado por FRANCIA e
CASTELA
 Archiduqe Carlos: apoiado por
ARAGÓN,AUSTRIA , HOLANDA,
INGLATERRA, PRUSIA, PORTUGAL e
SAVOIA
 A guerra rematou cos tratados de UTRECHT
(1713) e RASTADT (1714)

31.  Estes tratados supuxeron a desaparición da
Monarquía hispánica. As posesións divídense
entre:
 FILIPE DE BORBÓN reinaría en España e
América
 CARLOS DE HABSBURGO reinara nos Paises
Baixos e Italia
 INGLATERRA recibirá Gibraltar e Menorca

33. 6.2.- ABSOLUTISMO
CENTRALISTA BORBÓNICO
 FILIPE V (1700 – 1746), FERNANDO VI (1746 – 1759).
 Implantaron o absolutismo centralista francés.
 Todos os poderes residían no monarca.
 Os borbóns tenderon a unificar todo o territorio.Impoñendo
unhas LEIS ÚNICAS e IDÉNTICA ADMINISTRACIÓN
 Anularon todos os foros e institucións da COROA DE
ARAGÓN e cos DECRETOS DE NOVA PLANTA,
impuxeron o modelo Castelán en todos os territorios da
Coroa.
 Dividiron o territorio en PROVINCIAS, a cuxa fronte
colocaron un capitán xeral

34. 6.3.- O REFORMISMO BORBÓNICO
DE CARLOS III (1759 – 1788)
 Como en Europa, existiu en España un grupo
de pensadores ilustrados.
 Interese pola educación, ciencia, espírito
crítico, progreso.
 A maioría dos ilustrados colaboran coa
monarquía, convencidos de que só cun poder
forte poderían levar adiante as reformas
necesarias.

35.  Despotismo ilustrado en España foi aplicado por
CARLOS III (1759-1788).
 O monarca rodeouse de ministros ilustrados como
FLORIDABLANCA, CAMPOMANES,
ENSENADA, ARANDA
 Comezos do reinado: graves problemas.
 1766 produciuse o MOTÍN DE ESQUILACHE, pero
sofocado o levantamento , o rei seguiu coas súas
reformas:

36.  REFORMAS DE CARLOS III:
 Imposición da súa autoridade sobre a IGREXA, ata
chegar a expulsar os Xesuitas de España e das súas
colonias en 1767
 Reforma da educación, coa creación de escolas de
primaria, reforma de estudos universitarios e creación de
escolas técnicas.
 Decretou honestas tódalas profesións.
 Impulsou as Sociedades Económicas de Amigos do País
 Limitou os provilexios da Mesta e impulsou a
colonización de novas terras.
 Liberalizou os prezos do trigo