2. Introdución
A cultura grega é a base sobre a que se asenta a
cultura occidental.
Aparece o humanismo, o pensamento racionalista e
científico, a DEMOCRACIA.
Destacan as POLIS (cidades estado independentes),
sobre todo Atenas, donde se producen unhas
circunstancias excepcionais.
3. SITUACIÓN XEOGRÁFICA
Grecia
continental
Grecia insular
Polis gregas de
Asia menor
4. Condicións culturais da arte grega
Os gregos falan de estética, da busqueda da beleza.
O ideal de beleza grego está presente de forma
constante na cultura occidental
Precedentes:
Os DORIOS
As culturas prehelénicas ( CRETENSE E MICÉNICA)
A arte oriental ( Mesopotamia e sobre todo Exipto)
Os gregos crearán un arte propio e orixinal
O principal interese dos gregos foi o CORPO
HUMANO.
5. A cultura grega e HUMANISTA: “ o home é a medidad
de tódalas cousas”.
En Grecia todo se fará para que disfrute o home.
Aparece o ideal de beleza para deleitar o home.
Este humanismo orixinouse polo sistema político da
Democracia donde tódolos cidadáns teñen os mesmos
dereitos e deberes.
A arquitectura grega perde o carácter colosal exipcio e
as súas obras fanse a escala humana.
O principal edificio é o templo, pero tamén se fan
edificios para o disfrute dos cidadáns como Teatros,
ximnasios, estadios, bibliotecas
6. Na escultura, os gregos investigan sobre a figura
humana, e grazas a Democracia, nas súas esculturas
non temos referencias ó seu estatus social
Os gregos buscan a verdade indagando na natureza.
En Grecia aparecen as primeiras formas de
pensamento racionalista,
A arte grega será NATURISTA, xa que intenta
representar a natureza tal cal é, pero non é realista, xa
que os gregos queren captar a realidade correxida para
non mostrar as imperfeccións.
Os gregos buscan o belo, o perfecto, o harmónico e
proporcionado
A BELEZA VESE NA HARMONÍA, E A HARMONÍA
TEN QUE VER COA ORDE, COA PROPORCIÓN.
7. CONTEXTO HISTÓRICO
Destacamos 4 grandes períodos na historia do mundo
grego:
PERIODO DE FORMACIÓN (1000 – 700 a. C. ) :
Periodo posterior a invasión dos Dorios, que introduce
o ferro en Grecia. Supuxo a perda do esplendor das
culturas anteriores como a Micénica.
ÉPOCA ARCAICA (625 – 480 a. C.): Empeza o
esplendor do gundo grego. Nacen as Polis, inician as
colonizacións gregas. Nesta etapa os gobernos son
oligárquicos. A arte grega da os primeiros pasos.
8. ÉPOCA CLÁSICA (480 – 323 a. C. ) : Época de máximo
esplendor sobre todo de Atenas. Destacamos tres
periodos:
Periodo SEVERO ( 480 – 450 a. C. ): En Atenas iniciase o
camiño que conducirá a súa etapa de esplendor.
Periodo CLÁSICO PLENO (450 – 400 a. C.) Triunfo da
Democrácia en Atenas. A arte e a cultura brillan con
todo o seu esplendor.
S. V a. C. : GUERRAS MÉDICAS: Os persas queren conquistar
as polis gregas de Asia menor. Os Persas son vencidos na 1ª
Guerra Médica e na 2ª Guerra Médica. O enfrontamento cos
persas trae como consecuencia para Atenas:
A CONSOLIDACIÓN DA DEMOCRACIA
O IMPERIALISMO ATENIENSE
9. A consolidación da Democracia
A necesidade de defender as Polis contra os persas
fixo que tódolos cidadáns participasen no exercito.
Esto fixo que os cidadáns esixan dereitos políticos
plenos e participar no goberno, triunfando a
DEMOCRACIA.
O maior esplendor da democracia producese en
Atenas baixo o goberno de PERICLES.
Este esplendor da democracia coincide co esplendor
na arte
10. O imperialismo ateniense
Atenas sae fortalecida na loita contra os Persas.
Atenas crea a LIGA DE DELOS, cuia misión será
manter un exército en previsión dun novo ataque. As
demais polis teñen que pagar un imposto para manter
un exercito.
Con ese diñeiro, os atenienses empregano en
recontruir a cidade que quedou en mal estado despois
das guerras médicas
Con este diñeiro construíuse a ACRÓPOLE DE
ATENAS (PARTENON, ERECTEION, NIKÉ APTERA)
11. PERIODO HELENÍSTICO (325 – 30 a. C. ): Alexandre
Magno remata co sistema grego de Polis e da
democracia. Coa súa morte, o seu imperio divídese
formando os Reinos helenísticos.
No ano 30 a. C. O último reino helenístico que foi
Exipto é conquistado polos romanos.
A nivel artístico, ráchase totalmente co ideal clásico,
triunfando a emoción , o sentimento e a razón.
12. 3.- O TEMPLO GREGO
O templo será a creación fundamental do mundo
grego.
3.1.- ORIXE DO TEMPLO GREGO
3.2.- CARACTERÍSTICAS DO TEMPLO GREGO
3.3.- PARTES DUN TEMPLO GREGO
3.4.- TIPOS DE TEMPLOS
13. 3.1.- ORIXE DO TEMPLO GREGO
A súa orixe estaría na sala rectangular dos pazos
micénicos chamado MEGARÓN
15. Características dos templos
gregos
Nun comezo, os templos gregos eran de madeira,pero
xa na época arcaica o material será a pedra
(MÁRMORE)
Empregan os SILLARES ISÓDOMOS.
Os templos gregos estaban xeralmente pintados
A finalidade do templo non era acoller os fieis, senón
que era a residencia da divinidade.
As cubertas son ALINTELADAS
Arquitectura clara e racional. Predominio da
simetría, proporcionalidade, harmonía e beleza.
16. CARACTERÍSTICAS
Utilízanse os sillares isódomos
Cuberta a
dúas augas
Construción alintelada
17.
18. Tipoloxía de templos
Ápteros: non poseen columnas o exterior
Perípteros: templos rodeados por unha fila de
columnas exentas
Díptero: rodeados por unha dobre fila de columnas
Próstilo: cando só teñen columnas na fachada
principal.
Anfipróstilo: cando presentan columnas na fachada
proncipal e posterior, no resto ten muro
In antis: só duas columnas na fachada, resto muro.
19. Tipoloxía de templos
En función de número de columnas que os templos
teñan na fachada principal pódense chamar:
Tetrástilo: catro columnas.
Hexástilo: seis columnas.
Octástilo: oito columnas como o Partenón
21. Ordes arquitectónicas
Tres tipos:
DORICO: é forte, voluminoso e sobrio na decoración
Columna sin basa, fuste robusto con aristas vivas,
capitel sinxelo formado po ábaco e equino
Entablamento con arquitrabe, friso con metopas e
triglifos
XÓNICO: Orixinario de Asia menor e reflexa o gusto
oriental polos ornamentos.
Columna ten basa, o fuste e máis delgado e con estrias
mortas e o capitel decorado con volutas.
Entablamento cun arquitrabe dividido en tras franxas
horizontais e un friso continuo
CORINTIO: Aparece no S. Va. C. e foi moi utilizado.
25. Evolución da arquitectura
Periodo arcaico
Periodo clásico
Periodo severo
Periodo clásico pleno: Acrópole de Atenas
Periodo do S. IV
Periodo helenístico
Escola de Pérgamo
28. p. Clasico: a Acrópole de Atena
Partenón
Erecteion
Templo de Atenea
Nike
Propoleos
29. A acrópole
Antigamente era unha foraleza.
Tra la 1ª guerra médica, os atenienses deciden contruir
un templo dedicado a Atenea ( deusa protectora da
Polis).
Baixo o goberno de Pericles e do escultor Fidias,
elaboraron un completo programa de reconstrución
da Acrópole, cuns edificios que serán o culme da
arquitectura clásica grega.
30. O partenón
Construido por
ICTINOS e
CALÍCRATES
O programa escultórico foi
realizado por
FIDIAS
41. Cronología escultura
PERIODO GEOMÉTRICO (900 – 600 a.C.)
PERIODO ARCAICO (600 – 480 a.C.)
PERIODO CLÁSICO (480 – 320 a. C.)
PERIODO SEVERO (480 – 450 a.C.)
PERIODO CLÁSICO (450 – 400a. C.)
PERIODO DEL S. IV (400 – 320 a. C.)
PERIODO HELENÍSTICO (320 – 30 a. C.)
42. 6.1.- características da
escultura grega
A escultura grega garda relación cocontexto histórico
e coa mentalidade grega.
Desde os seus orixes sofre unha longa evolución.
Os gregos mostran interes por poucos elementos:
Arquitectura: templo
Escultura: a figura humana
Toman como modelo o ser human
O escultor estudia o corpo humano e as súas
proporcións ideais “Canon”
Buscan a beleza nas proporcións, harmonía.
43. A escultura é naturista, xa que observa a natureza
pero non é realista xa que non representa a realidade
tal cal é, senon que reflexan só o perfecto.
Este será o ideal de beleza nó clásico pleno, pero no s.
IV a. C. iniciase a ruptura co ideal clásico e os
escultores buscan a expresividade, os sentimentos, a
emoción.
A crise do ideal clásico xa é definitivo no período
helenístico,donde o escultor xa mostra o feo, o vello e
o xoven.
44. Os gregos cultivan o RELEVO é a ESCULTURA
EXENTA.
Os temas representados son MITOLÓXICOS
(representa a divinidades), ATLETAS (neles plásmase
o ideal de beleza clásico.
O desnudo é a forma habitual de representación dos
homes e máis tarde (S. IV a. C.) tamén das mulleres.
O desnudo na escultura é unha invención grega
As figuras represéntanse sen facer referencia a súa
clase social.
Destacan: POLICLETO, FIDIAS, PRAXÍTELES,
LISIPO, SCOPAS.
A maioría das esculturas estaban policromadas
45. EVOLUCIÓN DO CANON
A escultura grega é naturista, pero o artista non se
conforma con imitala senón que a reconstrue
buscando a perfeción.
A perfección está na proporción, equilibrio, harmonía.
Para conseguilo, o escultor someterá as súas figuras a
medidads de proporcións baseadas en cálculos
matemáticos “CANON”
450 -400 a. C. : Policleto cra un canon de proporcións
ideais para o corpo humano, centrando o seu estudo
no corpo masculino desnudo. Inventa o CANON DE
SETE CABEZAS.
A SÚA OBRA MÁIS DESTACADA FOI O DORÍFORO
46. No S. IV a. C. producese a crise da democracia e das
Polis gregas.
Isto afecta a escultura, donde o ideal de beleza clásico
comeza a dar paso ó sentimento.
Ráchase co Canon de Policleto. Esta ruptura iniciase
con Praxíteles, que alonga un pouco as figuras. Este
alongamento fai que aparece unha curva moi
pronunciada chamada CURVA PRAXITELIANA.
O escultor LISIPO será o que establezca un novo
canon para o corpo humano: CANON DE OITO
CABEZAS
47. A ESTATUA EXENTA
ÉPOCA ARCAICA ( S. VI – 480 a.C.)
Predominan as representacións de KUROI ( figura
masculina) e KORAI ( figuras femeninas vestidas)
Influxo exipcio: LEI DA FRONTALIDADE,
HIERATISMO, INEXPRESIVIDADE, ESCASO ESTUDO
ANATÓMICO, TENDENCIA O COLOSALISMO,
FORMAS CÚBICAS.
Nos labios aparece un sorriso estereotipado: SORRISO
ARCAICO
48. Periodo Arcaico: kuroi
Lei da frontalidade Escaso estudo anatómico
Sorriso
arcaico
Figuras masculinas
espidas
49. Periodo arcaico: korai
Sorriso Arcaico
Lei da frontalidade
Figuras femeninas
vestidas co Peplo
50. Estatuaria en época clasica
Entre 450 – 400 a. C. , a escultura grega alcanza as
súas cotas maís altas.
PERIODO SEVERO (480 – 450 a. C.):Interese polo
movemento, desapareción do colosalismo, iníciase de
forma tímida a ruptura coa lei da frontalidade,
desaparece o hieratismo, as cabezas adquiren formas
redondeadas co cabelo curto, labios carnosos, queixo
redondeado.
Os rostros seguen a ter unha expresión fría, son
inexpresivos
Estudo anatómico máis profundo que na época
arcaica
51. Periodo severo:
Obra: DISCÓBOLO
Autor: MIRÓN
Orixinal en bronce, copia
romana.
Xove atleta no momento de
lanzar o disco. Momento de
maior tensión
Sensación de inestabilidade na
escultura
Estudo anatómico
Segue a potenciar o punto de
vista frontal e triunfan os
elementos esquemáticos coa
cabeza esférica e corpo en tres
triángulos
52. Periodo clásico pleno
Atenas é a grande protagonista “ Era de Pericles”
Triunfo de Democracia e do Imperialismo ateniense
Destacan dous grandes artistas:
POLICLETO: Obras o DORÍFORO e o DIADUMENO
FIDIAS: Destaca a decoración do PARTENÓN
53. Autor: POLICLETO Movemento suave
Obra: DORÍFORO
Canon das sete cabezas. Atleta
espido que porta unha lanza.
Plasma o ideal de beleza
masculino. Proporción,
harmonía Cadeiras e hombros
Figura en actitude de camiñar non están a mesma
e conseguese transmitir altura
sensación de movemento
Perna dereita recta e brazo Perna e brazo esquerdo
dereito recto. Sostén todo o peso dobrados
do corpo
CONTRAPOSTO:Perna
dereita en tensión e brazo
esquerdo en tensión. Perna
esquerda relaxada e brazo
dereito relaxado
54. Cabeza esférica, labios
carnosos, nariz
O corpo xira prominente
lévemente:
Rostro
Racha coa LEI DA inexpresivo, frío.
FRONTALIDADE
O brazo avanza nun
espacio que non lle
Estudio anatómico corresponde
moi profunfo
Introdúcese de forma
leve no espacio do
espectador
56. Autor: FIDIAS
Obra: ATENEA PARTENOS
Esta escultura non se
conserva: escultura
crisoelefantina.
Fidias destacou polo relevo: a súa obra
mais importante foron as METOPAS,
FRONTÓNS E FRISO DÓ PARTENÓN
(O relevo estudiarémolo máis adiante)
57. ESCULTURA DO S. IV a. C.
A crise das Polis e da Democracia no S. IV a. C. vaise
reflexar na arte, sobre todo na escultura.
Prodúcese a “ruptura co ideal clásico de beleza”
Destacaron tres escultores:
PRAXÍTELES:
Hermes e o neno Dionisos
Venus de Gnido
SCOPAS
Ménades
LISIPO
Apoxiomenos
58. Praxíteles
Realiza sobre todo representacións de DEUSES
Figuras lángidas e de aspecto sensual
Corpo máis estilizado, cun certo amaneramento
Curva moi pronunciada na cadeira das súas figuras. A
esta curva chámase “CURVA PRAXITELIANA”
Realiza representacións de deuses pero
HUMANIZAOS, xa que os representa en elementos
cotiáns, tendo sede o estando espidos despois do baño
59. Autor: PRAXÍTELES
Obra: HERMES E DIONISOS
Representa a dous
deuses:
HERMES
DIONSISOS
Dionisos ten sede e Hermes dalle un
racimo de uvas
Mostra humanidade dos deuses
Representados entablando
unha conversa
60. Curva praxiteliana
Rostro máis expresivo: ton
melancólico
O cabelo despégase da cabeza,
isto fai perder un pouco a forma
esférica da cabeza
61. Autor: PRAXÍTELES
Obra: AFRODITA DE GNIDO
Escultura na que se
representa a unha muller
desnuda. Algo novedoso.
A súa man esquerda agarra
suavemente un pano
colocado enriba dun xarrón.
Coa súa man dereita tapa os
organos xenitais femininos.
Rostro de carácter melancólico,
xira cara o lado esquerdo,
como se mirase a alguén
Racha coa LEI DA
FRONTALIDADE levemente
62. Autor: SCOPAS
Obra: MENADES
Mulleres da mitoloxía que
formaban parte do cortexo de
Dionisos e que se representan
en pleno éxtase báquico,
danzando de forma desenfreada
Racha co ideal de
beleza clásico
Figuras con expresións
patéticas, dramáticas,
movemento
desenfreado
63. Lisipo
Representou de forma asidua a atletas.
A crise do ideal de beleza clásico maniféstase en que
Lisipo introduce un novo canon de proporcións para o
corpo masculino
Uso do CANON DE OITO CABEZAS
O alongamento do Canon fai que a figura se estilice e
que a cabeza sexa máis pequena
Os seus atletas non son heroes, senón seres que
realizan actividades vulgares como limparse.
Todo isto recollese na súa obra máis importante:
APOXIOMENOS
64. Autor: LISIPO
Obra: APOXIOMENOS
Xove desnudo que se está a limpar o corpo.
É un atleta que se limpa co estrígilo.
Escena vulgar. A figura é máis estilizada co
Doríforo xa que usa o canon de oito
cabezas
Tratamento anatómico
máis suave que na
escultura de Policleto
Perna esquerda estirada. A dereita
non se dobra : sepárase
lateralmente e mantense a súa
altura
65. Cabeza é maís pequena
Labios pequenos e os
ollos lixeiramente
afundidos, danlle un
aspecto melancólico
Obra concebida para ser
vista de fronte, pero a
novidosa colocación do
brazo fai que rache coa
lei da frontalidade
O brazo crea profundidade na
escultura: penetra no espacio
do espectador
66. Periodo helenístico
A escultura racha definitivamente co ideal de beleza
clásico.
Triunfa o sentimento e a razón
Predomina o movemento, dramatismo, violencia,
composicións complexas
Búscase impresionar, conmover, angustiar o
espectador.
Xa non se representa a beleza, a xuventude, a
perfección, senón tamén a fealdade, a vellez, a
imperfección
Destaca LAOCONTE e VICTORIA DE
SAMOTRACIA
70. O RELEVO
Usouse principalmente para decorar os frontóns,
metopas e frisos dos templos gregos
Recibe o nome tamén de escultura monumental
A escultura en relevo está condicionada pola “ LEI DO
MARCO ARQUITECTÓNICO”
Os artistas teñen que adaptarse o espazo dispoñible.
O relevo en época arcaica: As figuras adáptanse o
marco de forma pouco convincente
72. Relevo de época clásica:
FIDIAS NO PARTENON
Fidias cubriu con esculturas:
FRONTÓN POSTERIOR: Loita entre Atenea e Poseidón
FRONTÓN PRINCIPAL: Nacemento de Atenea da
cabeza de Zeus.
METOPAS: 92 metopas divididas en catro fachadas: a
guerra de Troia, A centauromaquia, Amazonomaquia e
Xigantomaquia
FRISO: Procesión das Panateneas
73. As esculturas estaban policromadas
Adapta as figuras de forma convincente o marco
arquitectónico
O tratamento anatómico é exquisito e a beleza da
obra aumenta co emprego da técnica dos panos
mollados
Movemento pausado e sereno nas escenas. Propio do
gusto clásico.
