Pengenalan asas mengenai STRUKTUR SISTEM RESPIRATORI manusia.

1. STRUKTUR SISTEM RESPIRATORI
Disediakan Oleh ; Nassruto

2. SISTEM RESPIRATORI
(i) Pengenalan Secara Umum
- Tiap-tiap makhluk hidup mempunyai alat
pernafasannya yang terbina untuk
menyesuaikan proses pernafasan makhluk itu.
- Dalam manusia, tugas pernafasan dijalankan
oleh struktur-struktur yang membentuk sistem
pernafasan.

3. - Tenaga yang diperlukan oleh sel-sel manusia
diperolehi daripada reaksi kimia
 hanya boleh berlaku dengan
adanya oksigen.
- Sistem pernafasan
 membawa oksigen ke dalam darah 
mengeluarkan karbon dioksida dan wap air dari
tubuh.

4. - Karbon dioksida merupakan bahan kumuh utama
akibat dari reaksi kimia.

5. ORGAN-ORGAN SISTEM
PERNAFASAN
(ii) Sistem pernafasan manusia terbina daripada
salur udara dan paru-paru. Udara masuk ke
dalam tubuh melalui struktur-struktur berikut,

6. (a) Rongga hidung.

7. (b) Faring.

8. (c) Laring.

9. d. Trakea.

10. (e) Bronkus ( 2 bronkus – kiri & kanan ).

11. f. Paru-paru ( 2 paru – paru  kiri & kanan ).

13. (g) Alveolus

15. (A) RONGGA HIDUNG.
Posisi Dan Struktur.
- Rongga hidung adalah tidak sama rata dan dibahagi
kepada dua oleh septum.
- Dinding rongga hidung terbina daripada tulang dan
rawan; di bahagian bawah ialah rawan dan di bahagian
atas ialah dua tulang iaitu tulang ethmoid di bahagian atas
sekali, tulang vomer di bahagian bawahnya dan di
bahagian anterior adalah rawan hyalin.

16. - Bumbungnya dibentuk daripada plat cribriform tulang
ethmoid, tulang sphenoid, tulang frontal dan tulang
hidung.
- Lantainya adalah dari bumbung mulut dan
mengandungi lelangit keras (terbentuk dari tulang
maxilla dan palatine) di depan dan lelangit lembut
(terbentuk dari otot involuntary) di belakang.

17. - Dinding medial terbentuk dari septum; dinding lateral
terbentuk daripada tulang maxilla, tulang ethmoid dan
konka inferior; dinding posterior terbentuk oleh bahagian
posterior faring.
- Rongga hidung mempunyai banyak salur darah dan
dilapisi oleh sel-sel kolumnar bersilia yang mengandungi
sel goblet yang menghasilkan mukus.

18. STRUKTUR HIDUNG

24. NASAL CAVITY

25. ( b ) Faring

27. (b) FARING
Posisi Dan Struktur.
- Faring berbentuk tiub yang berukuran di antara 12-14 sm
panjang. Ia berkedudukan di belakang rongga hidung,
mulut dan laring. Bahagian atas faring adalah lebih luas.

28. Bahagian faring dibahagi kepada tiga:
(1) Bahagian Naso-faring.
- Kedudukannya di belakang hidung.
- Bahagian sisi tepinya terdapat tiub
auditori.
- Di bahagian posteriornya terdapat
tonsil faring (adenoid) yang
terbentuk daripada tisu limfoid.

29. (2) Bahagian Oro-faring.
- Kedudukannya di belakang mulut.
- Bahagian dindingnya disebatikan
dengan lelangit lembut yang
membentuk dua lipatan.
- Di antara kedua-dua lipatan ini
terdapat tonsil palatine iaitu
pengumpulan tisu-tisu limfoid.

30. (3) Bahagian Laringo-faring.
- Ia bersambung daripada
bahagian mulut dan
menyambung terus dan menjadi
oesofagus.

31. Struktur Faring mengandungi
tiga lapisan tisu.
(i)Lapisan Membran Mukosa.
- Di bahagian lapisan hidung
adalah dari jenis epithelium
kolumnar bersilia.
- Di bahagian mulut adalah dari
jenis epithelium leper
berlapisan yang bersambungan dengan
lapisan mulut dan oesofagus.

32. (ii) Lapisan Tisu Berserat.
- Ianya adalah lapisan
perantaraan.
- Ia lebih tebal di dalam bahagian
hidung kerana kurang otot.
- Ia menjadi lebih nipis ke arah
dalam faring kerana lapisan
otot adalah lebih tebal.

33. (iii) Lapisan Otot.
- Mengandungi beberapa otot
konstriktor.
- Otot berserat involuntari
memainkan peranan penting
dalam proses menelan.

34. BEKALAN DAN EDARAN DARAH DAN
BEKALAN SARAF.
- Dibekalkan oleh beberapa salur darah bahagian
muka.
- Pengembalian darah adalah melalui pembuluh
muka dan vena jugular dalaman.

35. - Bekalan saraf adalah daripada plexus faring.
- Bekalan parasimpatatik ialah daripada saraf vagus.
- Bekalan simpatatik ialah daripada saraf-saraf
‘superior cervical ganglion’.

36. (b) Laring

41. (A) LARING.
- Ia juga dikenali dengan nama peti suara.
- Ia bersambung dari akar lidah dan tulang hyoid ke arah
trakea.

42. Posisi Dan Struktur.
- Kedudukannya adalah dibahagian depan iaitu
bahagian laringo-faring dan bersamaan vertebra
servikal yang ke 3, 4, 5 dan 6.
- Bentuknya lebih besar pada kaum lelaki selepas
baligh.

43. - Ia terbentuk daripada beberapa bentuk rawan
yang tidak teratur yang terlekat di antara satu sama
lain oleh ligamen dan membran.
- Rawan-rawan yang utama ialah 1 rawan tiroid, 1 rawan
krikoid, 2 rawan aritenoid da 1 epiglotis.

44. (a) Rawan Tiroid.
- Ia adalah rawan berpasangan dan yang terbesar
sekali di antara rawan-rawan peti suara.
- Ia bermula dari belakang peti suara sebagai tanduk
atas dan bawah (kornu supra dan infra), menghala
kehadapan dan tamat sebagai buah halkum.

45. (a) Rawan Tiroid

46. (b) Rawan Krikoid.
- Rawan ini menyerupai cincin khatim (signet
ring).
- Di belakang peti suara bentuknya adalah
segi empat.

47. (b) Rawan Krikoid

48. - Ia melilit ke hadapan di bawah rawan tiroid.
- Bahagian atas rawan ini dilapisi dengan sel epithelium
leber berlapisan.
- Bahagian bawah rawan ini dilapisi dengan sel
epithelium turus bersilia.

49. (c) Epiglotis.
- Rawan ini berbentuk daun,
pangkalnya tertanam dalam
lekuk rawan tiroid dan pinggir- pinggirnya yang
lain bebas.
- Ia bertindak sebagai suatu
tudung kepada peti suara.
- Ia dilapisi dengan sel epithelium
leper berlapisan.

50. EPIGLOTIS

51. (d) Rawan Aritenoid.
- Ia merupakan rawan kecil,
berpasangan dan berbentuk piramid
yang terdapat dipermukaan
belakang peti suara.
- Peti suara benar adalah terlekat di
rawan-rawan ini.

52. - Otot aritenoid, iaitu otot yang mengawal
suara juga terlekat kepada rawan-rawan ini.
- Ia dilapisi oleh sel epithelium turus bersilia.

53. Bahagian Dalam Laring.
- Permukaan dalam peti suara dilapisi dengan selaput
mukosa yang terbina daripada tisu epithelium turus bersilia
(melainkan bahagian peti suara).
- Pita suara yang didapati dalam peti suara terdiri daripada
dua jenis fiber iaitu,

54. (a) Peti Suara Benar.
- Ini ialah pita yang terbina daripada tisu
berfiber yang elastik.
- Punca belakangnya terlekat kepada rawan
aritenoid.
- Punca depannya terlekat di belakang biji halkum.
- Lapangan atau lipatan di antara pita- pita ini
dikenali sebagai glotis.

55. (b) Peti Suara Palsu.
- Ini ialah lipatan daripada selaput mukosa yang
melapisi permukaan dalam peti suara.
- Pita ini tidak terlibat dalam pengeluaran suara.

56. PETI SUARA

57. Bekalan Dan Edaran Darah Dan
Bekalan Saraf.
- Bekalan darah kelaring adalah dari arteri laring superior
dan inferior.
- Pengembalian darah ialah kepembuluh tairoid yang
bersambung dengan pembuluh juglur dalaman.

58. - Bekalan saraf parasimpatatik ialah dari saraf laring
superior iaitu cabangan saraf vagus.
- Bekalan saraf simpatatik ialah dari ‘superior cervical
ganglion’.

59. (d) Trakea.
- Trakea ialah satu salur lebih-kurang 10 sm panjang
bagi orang dewasa, dan ia terbina daripada rawan-
rawan berbentuk ‘C’.
- Permukaan belakang salur ini tidak ada rawan dan ia
dilengkapi dengan selaput.

60. - Di antara rawan-rawan ini terdapat otot bebas.
- Rawan-rawan ini menguatkan dinding trakea dan
menentukan edaran udara terus-menerus di
dalamnya.

61. TRAKEA

62. STRUKTUR TRAKEA.
- Ia dibentuk daripada 16-20 rawan hialin berbentuk C.
- Rawan ini tidak lengkap di bahagian posterior.

63. - Tisu perantara dan otot involuntary menyertai rawan ini
dan membentuk dinding posterior yang berbentuk tidak
lengkap.
- Trakea mudah dikembangkan dan rawan-rawan
mengelakkan tiub trakea daripada runtuh.
- Ketidak adanya rawan di bahagian posterior
membenarkan trakea untuk mengembang dan
menguncup berhubung den stimulasi saraf.

64. TRAKEA

65. TRAKEA

66. 3 Lapisan yang menyelubungi
trakea.
(a) Lapisan Luar
– mengandungi tisu berserat dan
elastik dan ianya
menyelubungi rawan.

67. (b) Lapisan Tengah
– mengandungi rawan dan
pengumpulan otot licin yang
membelit trakea dalam bentuk helikal.
(c) Lapisan Dalam
– mengandungi tisu epithelium
turus bersilia dan mengandungi sel
goblet yang menghsailkan mukus.

68. Trakea :
Bekalan Dan Edaran Darah Dan Bekalan Saraf.
- Bekalan darah ketrakea adalah daripada arteri
inferior tiroid dan arteri bronkial.
- Pengembalian darah adalah melalui
pembuluh tiroid inferior memasuki pembuluh
brachiocephalic.

69. - Bekalan saraf parasimpatatik ialah daripada laring dan
saraf vagus.
- Bekalan simpatatik ialah daripada ‘sympathetic ganglia’.
- Cecair limfa daripada sistem respiratori mengalir melalui
noda limfa yang berdekatan dengan trakea dan bronki.

70. TRAKEA

71. (e) Bronkus.
- Ada 2 bronkus iaitu kiri dan kanan.

73. (a) Bronkus Kanan.
- Lebih luas, pendek dan kedudukannya lebih tegak
berbanding bronkus kiri.
- Ianya berukuran lebih-kurang 2.5 sm panjang.

74. - Setelah memasuki paru-paru kanan di bahagian hilum
ia terbahagi kepada tiga cabangan dan setiap satu
cabang mmasuki setiap lobus paru-paru.
- Setiap cabang kemudiannya berpecah menjadi
bercabang-cabang.

75. (b) Bronkus Kiri.
- Panjangnya lebih-kurang 5 sm.
- Ia lebih sempit berbanding
bronkus kanan.
- Setelah memasuki paru-paru ia
bercabang dua memasuki dua lobus di dalam
paru-paru.
- Setiap cabang kemudiannya
berpecah menjadi bercabang-
cabang.

76. Struktur Bronkus.
- Ia dilapisi oleh tisu epithelium turus bersilia.
- Ia kemudiannya bercabang menjadi bronkiol,
bronkiol penghujung, duktus alveolar dan akhir
sekali alveoli.
- Pada bahagian penghujung bronki rawan-
rawannya menjadi tidak lengkap dan tiada langsung
pada bronkiol.

77. Bekalan Dan Edaran Darah
Dan Bekalan Saraf.
- Bekalan darah ke dinding bronki dan saluran
pernafasan yang lebih kecil ialah melalui arteri
bronkial kiri dan kanan.

78. - Pengembalian darah adalah melalui pembuluh
bronkial. Di bahagian paru-paru kanan ia akan
memasuki pembuluh azygos dan di sebelah kiri ia
akan memasuki pembuluh superior intercostal.
- Bekalan saraf vagus akan merangsangkan
penguncupan pepokok bronkus.
- Bekalan saraf simpatatik akan merangsangkan
pengembangan pepokok bronkus.

79. - Cecair limfa dari saluran pernafasan akan dialirkan ke
dalam rangkaian saluran limfa.
- Cecair limfa ini akan mengalir melalui noda limfa
berdekatan trakea, tiub-tiub bronkial kedalam duktus
thoracic kiri dan kanan.

80. PARU - PARU

81. Paru-Paru.
Posisi Dan Struktur Berkaitan.
- Terdapat dua paru-paru dan setiap satu
berkedudukan di dalam ruang toraks.
- Paru-paru ini di lindungi oleh tulang rusuk dan otot
intercostal.
- Tiap-tiap paru-paru berbentuk runjung.

83. - Permukaan bawahnya terletak di atas otot
diafram dan puncaknya tamat di atas laras tulang
selangka.
- Permukaan sisi dalamnya cekung untuk kedudukan
jantung dan cekungan paru-paru kiri lebih nyata
berbanding paru-paru kanan.

84. - Dipermukaan sisi dalam itu terdapat hilum iaitu cabang
tenggorok, salur darah, urat saraf, salur limfatika yang
masuk ke dalam paru-paru melaluinya.
- Lapangan di antara permukaan-permukaan sisi dalam
paru-paru dikenali sebagai ruang mediastinum iaitu
jantung terletak di dalam ruang ini.

85. - Kedua paru-paru dilitupi oleh selaput paru-paru yang
dikenali dengan nama selaput pleura. Selaput ini melipat
ke dalam dan membentuk fisura yang membahagikan
paru-paru kepada beberapa copeng.
- Paru-paru kanan mempunyai tiga copeng iaitu atas,
tengah dan bawah manakala paru-paru kiri mempunyai
dua copeng iaitu atas dan bawah.

86. PARU-PARU

88. KERATAN PARU-PARU

90. Bahagian Dalam Paru-paru.
- Paru-paru dibentuk daripada bronki, saluran udara kecil,
alveoli, tisu perantara, salur darah, salur limfa dan saraf.
- Paru-paru kiri mempunyai dua lobus dan paru-paru kanan
mempunyai tiga lobus. Setiap lobus di bentuk oleh sejumlah
lobul.

91. - Lobul-lobul ini adalah pengumpulan bronkiol
penghujung, bronkiol pernafasan, alveoli dan duktus
alveoli.
- Apabila saluran pernafasan semakin bercabang
struktur lobul ini berubah. Rawan-rawan akan
berubah bentuk dan hilang, dinding lobul akan
menjadi nipis sehingga tisu perantara dan otot diganti
dengan satu lapisan tisu epithelium yang leper di
dalam duktus alveoli dan alveoli.

92. - Cecair phosfolipid surfaktant yang
dihasilkan oleh sel epithelium alveoli mengelakkan
kekeringan pada duktus alveoli dan alveoli paru-
paru.

96. ALVEOLUS

97. BRONKUS

99. Paru-paru:
Bekalan Dan Edaran Darah Dan Bekalan Saraf.
(i) Bekalan Darah Pulmonari.
- Arteri pulmonari terbahagi
dua iaitu satu cabang
membawa darah tidak beroksigen
ke kedua-dua paru-paru.

100. - Di dalam paru-paru cabang arteri pulmonari itu
kemudiannya bercabang lagi sehingga menjadi satu
kumpulan kapilari yang tebal di dinding-dinding alveoli
sehingga menjadi senipis satu lapisan epithelium
bertujuan untuk perubahan gas.

101. - Kapillari-kapillari ini kemudian membentuk
dua vena pulmonari pada setiap paru-paru, yang
kemudiannya keluar dihilum paru-paru dengan
membawa darah beroksigen ke atrium kiri jantung.

102. (ii) Bekalan darah ke dinding bronki dan saluran
pernafasan yang lebih kecil ialah melalui arteri
bronkial kiri dan kanan.
- Pengembalian darah adalah melalui
pembuluh bronkial. Di bahagian paru-paru
kanan ia akan memasuki pembuluh azygos dan
di sebelah kiri ia akan memasuki pembuluh
superior intercostal.

103. - Bekalan saraf vagus merangsangkan penguncupan
pepokok bronkus.
- Bekalan saraf simpatatik akan merangsangkan
pengembangan pepokok bronkus.
- Cecair limfa dari saluran pernafasan akan dialirkan ke
dalam rangkaian saluran limfa.
- Cecair limfa ini akan mengalir melalui noda limfa
berdekatan trakea, tiub-tiub bronkial kedalam duktus
thoracic kiri dan kanan.

107. PLEURA
- Terdiri dari sac yang tertutup.
- Dibentuk oleh lapisan membran serosa.
- Terdapat bahan cecair pleura.

108. - Terdapat dua lapisan:
a. visceral (membaluti organ)
b. parietal (membentuk lapisan
kedua)

109. PLEURA

110. ALVEOLI
- Terdapat di dalam paru-paru dan membentuk
struktur paru-paru.
- Poket udara yang kecil membentuk hujung
bronkiol.

117. TAMAT

118. FISIOLOGI PERNAFASAN

119. Struktur pernafasan atas
1. hidung
2. farink
3. larink

120. Struktur pernafasan bawah
1. trakea
2. bronkus
3. bronkiol
4. alveolus
5. paru – paru

125. 5.1 FISIOLOGI PERNAFASAN
Gerakan pernafasan dibahagi kepada tiga ( 3 ) peringkat iaitu :-
1. Tarik nafas (inspiration)
2. Ηembus nafas (expiration)
3. Penghentian sebentar (pause).

130. • Pusingan pernafasan : 15 – 20 kali / minit.
• Tarik nafas  gerakan positif.
• Hembus nafas  gerakan pasif.
• Gerakan pernafasan berlaku kerana pusat pernafasan di
medula oblongata tergalak.Gerakan ini ialah gerakan
automatik.

132. MEKANISMA PERNAFASAN

133. 1. Tarik nafas
(inspiration)
• Apabila otot diafram menguncup, ia turun ke bawah dan
meluaskan ruang toreks dari atas ke bawah.
• Apabila otot-otot interkostal luar menguncup, tulang
rusuk ditarik ke arah luar dan ini meluaskan ruang toreks
dari sisi ke sisi dan dari depan ke belakang.

134. • Dengan tindakan otot-otot ini, ruang toreks menjadi lebih
luas.
• Kerana paru-paru itu terbina dari tisu elastik dan telap dan
juga lapisan luar selaput paru-paru terlekat di bawah tulang
dada dan di atas otot diafram, ia mengembung apabila
ruang toreks meluas.
• Ini mengakibatkan tekanan udara di dalam paru-paru
menjadi kurang (yakni kurang daripada tekanan udara
biasa).

135. • Oleh itu udara disedut masuk melalui salur udara ke dalam
paru-paru.
• Ini ialah gerakan tarik nafas.
•

136. 2. Ηembus nafas
(expiration)
• Pada masa gerakan hembus nafas, ruang dada menjadi
lebih kecil kerana otot diafram naik ke atas dan tulang
rusuk di tarik ke bawah oleh otot interkostal dalam.

137. • Tekanan udara di dalam paru-paru menjadi lebih tinggi dari
tekanan udara biasa.
• Oleh itu, udara didesak keluar dari paru-paru.
• Pada masa pernafasan biasa, terutamanya gerakan hembus
nafas, otot-otot abdomen juga mengambil bahagian.

138. • Dalam keadaan sesak nafas, otot trapezius, pektoralis major
dan sternocleidomastoid terlibat.

139. 3. Penghentian sebentar
(pause).
• Selepas gerakan hembus nafas, diikuti dengan
penghentian pernafasan seketika.
• Penghentian pernafasan seketika(short pause) sebelum
pusingan pernafasan bermula lagi.

143. The muscle goes from the sternum and collar
bone (sternocleido-) to the back of the skull
(-mastoid).

145. - Tugas paru-paru ialah pertukaran gas.
- Oksigen dari udara dibawa kepada darah dan karbon
dioksida dan wap air dari darah disingkir.
- Udara biasa mengandungi lebih-kurang
# 20 % oksigen
# 0.04 % karbon dioksida
- Tetapi udara yang di hembus keluar mengandungi
* 16 % oksigen sahaja
* 4 % karbon dioksida.

146. Bahagian yang terlibat secara
langsung
sewaktu bernafas.
1. Otot diafragma
2. Otot interkosta
3. Tulang rusuk
4. Paru-paru

147. PERNAFASAN BOLEH
DIBAHAGIKAN KEPADA DUA
JENIS IAITU :
i. Pernafasan Dalam
( pernafasan tisu )
ii. Pernafasan luar
( pernafasan paru – paru )

148. i. PERNAFASAN DALAM (PERNAFASAN
TISU)
• Berlaku di dalam semua tisu tubuh
 oksigen yang termuat di dalam darah
digunakan untuk ungkaibina tisu.
• Karbon dioksida dan air yang terhasil dalam tisu
 disingkirkan ke dalam darah.

149. The internal respiration

150. • Oksigen dibawa daripada paru-paru ke tisu-tisu
 oksigen berlarut dalam plasma dan akan
bergabung dengan hemoglobin untuk
membentukkan oksihemoglobin.

151. • Pertukaran gas di dalam tisu berlaku di antara penghujung
arterial bahagian kapilari dan bendalir-bendalir tisu iaitu
pergerakan oksigen akan berlaku :
 dari satu konsentrasi tinggi , iaitu di
dalam darah, ke konsentrasi rendah
iaitu pada bendalir-bendalir tisu.
• Sel-sel akan mendapat oksigen dari bendalir-bendalir tisu
melalui proses difusi.

153. ii. PERNAFASAN LUAR (PERNAFASAN PARU-
PARU )
• Ini berlaku di dalam paru-paru.
• Oksigen yang terdapat di dalam udara  dibawa
masuk ke darah
• Karbon dioksida dan wap air
 disingkir ke luar melalui trak
pernafasan.

154. •The external respiration

156. • Pertukaran gas berlaku secara resapan
 antara alveoli dan kapilari yang
menyelubungi alveoli.
• Oksigen dari gelembung alveoli masuk ke dalam darah lalu
bargabung dengan hemoglobin dari sel darah merah.

158. PROSES PERTUKARAN GAS DI ALVEOLI

159. • Karbon dioksida dan wap air keluar dari darah
 masuk ke dalam alveoli
• Selepas itu tersingkir keluar melalui salur pernafasan ke udara luar.
• Kebanyakan karbon dioksida dimuat dalam salur darah sebagai larutan
di dalam plasma darah iaitu sebagai asid karbonik dan natrium
hidrogen karbonit.

160. • Sedikit sahaja karbon dioksida yang termuat sebagai gas
dan ini bergabung dengan hemoglobin dalam sel darah
merah.
• 10 % dari jumlah karbon dioksida yang dihasilkan oleh
tisu-tisu tersingkir keluar melalui sistem pernafasan.

162. SALING PERTUKARAN GAS
• Saling penukaran gas-gas dalam paru-paru berlaku di antara
darah (dalam kapilari-kapilari yang menyelubungi alveoli) dan
udara yang terkandung dalam alveoli paru-paru.
• Semasa pernafasan, paru-paru dan saluran-saluran pernafasan
sentiasa diisi dengan udara.

164. • 400 ml. udara `tidal volume’ masuk dan keluar melalui
salur-salur pernafasan dan paru-paru semasa setiap
pusingan pernafasan normal.
• Semasa inspirasi, udara yang masuk bercampur dengan
udara yang sedia ada di dalam paru-paru

165. Definition of tidal volume
•The volume of air inspired
or expired with each normal
breath
•normally about 500 ml.

166. • Jumlah tekanan yang menekan pada dinding alveoli oleh
campuran gas-gas ini adalah sama dengan tekanan atmosfera iaitu
760 mmHg.
• Setiap satu gas dalam campuran gas itu akan menekan sebahagian
dari jumlah tekanan yang berkadaran dengan kepekatan gas itu
dan tekanan ini dipanggil ‘PARTIAL PRESSURE’ (Pa).

167. Definition of Partial
Pressure
• pressure exerted by component
gas: the pressure that one gas in a
mixture of gases would exert if it
were the only gas present

168. • Oleh sebab gas-gas ini akan mewujudkan `partial pressure’
yang berbeza pada dinding alveoli, perbezaan kepekatan di
antara setiap satu gas diwujudkan di antara dinding alveoli
dan kapilari-kapilari darah.
• Ini menyebabkan pergerakan gas berlaku dari kepekatan
yang lebih tinggi kepada kepekatan rendah melalui proses
difusi.
( kepekatan tinggi  kepekatan rendah
= Difusi )

169. • Partial pressure oksigen dalam alveoli adalah lebih tinggi ,
semasa inspirasi, daripada kapilari-kapilari pulmonari arteri.
• Oleh demikian, oksigen bergerak masuk dari alveoli ke dalam
kapilari pulmonari arteri.

170. • Tindak balas sebaliknya berlaku pada gas karbon dioksida iaitu
partial pressure karbon dioksida dalam kapilari pulmonari arteri
adalah lebih tinggi dari dalam alveoli.
• Oleh demikian, karbon dioksida bergerak masuk ke dalam alveoli
dari kapilari pulmonari arteri.
• ‘Partial pressure’ setiap satu gas dalam darah semasa meninggalkan
paru-paru melalui pulmonari vena adalah sama dengan kepekatannya
dalam udara dialveoli.

175. 5.2 KAWALAN
PERNAFASAN

176. FISIOLOGI PENGAWALAN
PERNAFASAN
Dua faktor mengawal pernafasan iaitu :
1. Kawalan Saraf
2. Kawalan Kimia.

179. 1. Kawalan Saraf
• Walaupun gerak pernafasan boleh dikawal dengan kuasa
kemahuan pada masa yang pendek, biasanya gerakan ini ialah
suatu gerakan automatik di bawah kawalan sistem saraf.
• Pernafasan dikawal oleh sel-sel saraf yang terdapat di pangkal
otak :
 Pusat respiratori di kawasan medula oblongata dan pusat
pneumotaxic di
pons varolli.

180. • Sel-sel yang terdapat di pusat respiratori terlibat dalam inspirasi
dan sel-sel yang terdapat di pusat pneumotaxic terlibat dalam
perencatan pernafasan yang menggalakkan ekspirasi.
• Di medula oblongata ada suatu kumpulan sel saraf yang dikenali
sebagai pusat kawalan pernafasan.

181. • Dari pusat ini, utusan saraf mengalir melalui gentian-gentian saraf
dan sampai ke otot diafram melalui saraf frenik dan ke otot-otot
interkoastal melalui saraf-saraf interkoastal.
• Ini mengakibatkan kontraksi pada otot-otot berkenaan dan proses
inspirasi berlaku.

182. • Terdapat hujungan-hujungan saraf di paru-paru yang sensitif
pada regangan dan saraf-saraf ini dirangsangkan apabila paru-
paru di kembangkan (inflated).
• Utusan atau impuls saraf yang dihasilkan kemudian dikirimkan
pada pusat pneumotaxic melalui serat-serat aferen di saraf-saraf
vagus.
• Ini mengakibatkan ekspirasi.

183. KAWALAN KIMIA
• Pada dinding lengkung aorta dan arteri karotid, terdapat
sekumpulan sel-sel yang sensitif terhadap perubahan pada tekanan
karbon dioksida (PCo2) dan tekanan oksigen(PO2) di dalam
darah.
• Sel-sel pengkhusus ini dipanggil badan-badan aortik dan karotid
dan dihuraikan sebagai kemoreseptor-kemoreseptor.

184. • Utusan-utusan saraf yang berasal dari sel-sel khusus ini kemudian
dikirimkan ke pusat repiratori melalui saraf-saraf glosofaringeal
dan vagus.
• Kemoreseptor-kemoreseptor bersama dengan pusat respiratori
sangatlah peka terhadap adanya karbon dioksida dalam darah.

185. • Apabila penghasilan karbon dioksida bertambah
- misalnya pada masa gerakan otot yang berlebih-
lebihan maka kemoreseptor dan pusat respiratori
diperangsangkan.

186. • Ini mengakibatkan pengaliran utusan saraf ke otot-otot
pernafasan untuk mencepat dan memanjangkan gerakan
pernafasan supaya karbon dioksida yang lebih itu boleh
disingkir dari tubuh.
• Pusat kawalan pernafasan menetapkan banyaknya karbon
dioksida di dalam darah, serta menentukan bilangan dan
panjangnya pernafasan itu.

193. CONTOH KECEDERAAN PARU-PARU

198. TAMAT