1. ความหมาย "เทคโนโลยีทางการศึกษา"
เทคโนโลยีทางการศึกษา
١ . เทคโนโลยีทางการศึกษาเทคโนโลยีทางการศึกษา
(Educational Technology) ตามรูปศัพท์ เทคโน (วิธีการ) + โล
ยี(วิทยา) หมายถึง ศาสตร์ทว่าด้วยวิธีการทางการศึกษา
ี่
ครอบคลุมระบบการนำาวิธีการ มาปรับปรุงประสิทธิภาพของการ
ศึกษาให้สูงขึ้นเทคโนโลยีทางการศึกษาครอบคลุมองค์ประกอบ
3 ประการ คือ วัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการ (boonpan edt01.htm)
สภาเทคโนโลยีทางการศึกษานานาชาติ ได้ให้คำาจำากัดความของ
เทคโนโลยีทางการศึกษา ว่าเป็นการพัฒนาและประยุกต์ระบบ
เทคนิคและอุปกรณ์ ให้สามารถนำามาใช้ในสถานการณ์ได้อย่าง
เหมาะสม เพื่อสร้างเสริมกระบวนการเรียนรู้ของคนให้ดียิ่งขึ้น
(boonpan edt01.htm)ดร.เปรื่อง กุมุท ได้กล่าวถึงความหมาย
ของเทคโนโลยีการศึกษาว่า เป็นการขยายขอบข่ายของการใช้สื่อ
การสอน ให้กว้างขวางขึ้นทังในด้านบุคคล วัสดุเครื่องมือ สถานที่
้
และกิจกรรมต่างๆในกระบวนการเรียนการสอน (boonpan
edt01.htm) Edgar Dale กล่าวว่า เทคโนโลยีทางการศึกษา
ไม่ใช่เครื่องมือ แต่เป็นแผนการหรือวิธีการทำางานอย่างเป็นระบบ
ให้บรรลุผลตามแผนการ (boonpan edt01.htm) นอกจากนี้
เทคโนโลยีทางการศึกษา เป็นการขยายแนวคิดเกี่ยวกับโสต
ทัศนศึกษา ให้กว้างขวางยิ่งขึ้น ทังนี้ เนื่องจากโสตทัศนศึกษา
้
หมายถึง การศึกษาเกี่ยวกับการใช้ตาดูหูฟัง ดังนั้นอุปกรณ์ในสมัย
ก่อนมักเน้นการใช้ประสาทสัมผัส ด้านการฟังและการดูเป็นหลัก
จึงใช้คำาว่าโสตทัศนอุปกรณ์ เทคโนโลยีทางการศึกษา มีความ
หมายที่กว้างกว่า
http://school.obec.go.th/sup_br3/t_1.htm ٢ . เทคโนโลยี
ทางการศึกษา(Educational Technology) เทคโนโลยี
ทางการศึกษา หมายถึงการนำาเอาความรู้ทางวิทยาศาสตรมา
ประยุกต์ในการแก้ปัญหาการศึกษา การศึกษา หมายถึงการ
เปลียนแปลงพฤติกรรม อันเนื่องมาจาก ประสบการณ์และ
่
พฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปนั้น ต้องเป็นทียอมรับของสังคม
่
ความหมายของเทคโนโลยีทางการศึกษาที่ใช้กันทั่ว ๆ ไป
หมายถึงการระดมสรรพความรูที่มีเหตุผล (พิสูจน์ได้)มาประยุกต์
้
ให้เป็นระบบที่ดีสามารถนำาไปใช้ในสถานการณ์จริงเพื่อแก้ใข
ปัญหาให้บรรลุจุดมุ่งหมาย (เป้าประสงค์) ของการศึกษาอย่างมี

2. ประสิทธิภาพที่สุด โดยการใช้ทรัพยากร อย่างประหยัด
อันที่จริง แก่นแท้ของเทคโนโลยีการศึกษา ก็คือ วิธีการแก้ปัญหา
ให้แก่การศึกษาด้วยการคิดไตร่ตรองหาทางปรับปรุงเกี่ยวกับการ
เรียนการสอน ด้วยการตั้งข้อสงสัย และทำาไปอย่างเป็นระบบ ก่อน
หน้าที่จะมีการกล่าวถึงเทคโนโลยีทางการศึกษา เราคุ้นเคยอยู่กับ
โสตทัศนศึกษากันแล้ว แม้กระทังเดี่ยวนี้ คนก็ยังคิดว่า โสตทัศ
่
ศึกษา ก็คือ เทคโนโลยีทางการศึกษา และเทคโนโลยีทางการ
ศึกษา ก็คือ โสตทัศนศึกษา ที่คิดอย่างนั้น ก็มีส่วนถูกอยู่บ้าง โดย
เฉพาะความคิดแรก แต่มันมีความถูกต้องไม่มากนักหรือเกือบผิด
ก็ว่าได้ ความคิดหลังนั้น ถูกตรงที่ โสตทัศนศึกษาเป็นเพียงส่วน
หนึ่งของเทคโนโลยีทางการศึกษาเท่านั้น http://sophon.bcnlp.
ac.th/educational_tech.html 3. ความหมายของเทคโนโลยีการ
ศึกษา มีอยู่หลายทัศนะ องค์กรร่วมสาขาเทคโนโลยีทางการ
ศึกษา ประเทศอังกฤษ (Council for Educational
Technology for the United Kingdom - CET) อธิบายว่า "
เทคโนโลยีทางการศึกษาหมายถึงการพัฒนาการนำาไปใช้และการ
ประเมินระบบ วิธีการดำาเนินงาน และอุปกรณ์ต่าง ๆ ทังนี้เพื่อทำาให้
้
การเรียนรู้ของคนเราให้ดีขึ้น" ดร.วิจิตร ศรีสอ้าน ให้ความหมายว่า
เทคโนโลยีทางการศึกษา เป็นศาสตร์ที่ว่าด้วยวิธีการทางการ
ศึกษา ครอบคลุมระบบการนำาวิธีการ มาปรับปรุงประสิทธิภาพของ
การศึกษาให้สูงขึ้น โดยครอบคลุมองค์ประกอบ 3 ประการ คือ
วัสดุ อุปกรณ์หรือเครื่องมือ วิธีการดร. เปรื่อง กุมท ได้กล่าวถึง
ุ
ทางการศึกษา ไม่ใช่เครื่องมือ แต่เป็นแผนการหรือวิธีการทำางาน
อย่างเป็นระบบ ให้บรรลุผลตามแผนการ ศูนย์บทเรียนโปรแกรม
แห่งชาติ ประเทศอังกฤษ (National Centre for
Programmed Learning , UK) อธิบายว่า "เทคโนโลยี
ทางการศึกษาคือ การนำาความรูทางวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวกับเรื่อง
้
การเรียนรู้ และเงื่อนไขของการเรียนรู้ มาใช้เพื่อเสริมสร้าง
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลของการสอนและการฝึกอบรม แต่ถา ้
หากปราศจากหลักการทางวิทยาศาสตร์แล้ว เทคโนโลยีทางการ
ศึกษาจะแสวงหาวิธีดำาเนินการโดยการทดลองเพื่อเสริมสร้าง
สถานภาพองการเรียนรู้ให้ดีขึ้น" คณะกรรมาธิการสาขาเทคโนโลยี
การสอน ประเทศสหรัฐอเมริกา (The Commission on
Instructional Technology . USA) ได้อธิบายว่า "
เทคโนโลยีทางการศึกษาคือการนำาแนวความคิดที่เป็นระบบไปใช้
ในการออกแบบ ดำาเนินการ และประเมินกระบวนการเรียนการสอน

3. ทั้งกระบวนการในรูปของวัตถุประสงค์เฉพาะ ซึ่งมีพื้นฐานมาจาก
ผลการวิจัยเกี่ยวกับการเรียนรู้และการสื่อความหมายของมนุษย์เรา
อีกทั้งนำาเอาทรัพยากรมนุษย์และทรัพยากรอื่น ๆ มาผสมผสานกัน
ทั้งนี้เพื่อก่อให้เกิดประสิทธิภาพของการเรียนรูที่สูงยิงขึ้น" Edgar
้ ่
Dale กล่าวว่า เทคโนโลยีทางการศึกษา ไม่ใช่เครื่องมือ แต่เป็น
แผนการหรือวิธีการทำางานอย่างเป็นระบบ ให้บรรลุตามแผนการ
ครรซิต มาลัยวงษ์ กล่าวว่า "การใช้เทคโนโลยีสำาหรับผู้ที่อยู่ใน
วงการศึกษา ก็คงจะเรียกว่า เทคโนโลยีทางการศึกษา ส่วนผูที่อยู่ ้
ในวงการธุรกิจและอุตสาหกรรม อาจเรียกว่า เทคโนโลยี
สารสนเทศ ซึ่งมองว่า เทคโนโลยีทางการศึกษา และเทคโนโลยี
สารสนเทศ เป็นการใช้เทคโนโลยีลักษณะเดียวกัน แต่มีจุดมุ่ง
หมายแตกต่างกัน" ชัยยงค์ (2523) อธิบายถึง เทคโนโลยี
ทางการศึกษาไว้อย่างละเอียดว่า "เทคโนโลยีเป็นระบบการ
ประยุกต์ผลิตกรรมทางวิทยาศาสตร์ (วัสดุ) และผลิตกรรมของ
วิศวกรรม (อุปกรณ์) โดยยึดหลักทางพฤติกรรมศาสตร์ (วิธีการ)
มาช่วยในการเพิ่มประสิทธิภาพทางการศึกษาทั้งในด้านบริหาร
ด้านวิชาการ และด้านบริการ" หรืออีกนัยหนึ่ง เทคโนโลยีทางการ
ศึกษา เป็นระบบการนำาวัสดุ อุปกรณ์และวิธีการมาใช้ในการ
ปรับปรุงระบบการศึกษาเพื่อให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น วัสดุ
(Material) หมายถึงผลิตกรรมทางวิทยาศาสตร์ สิ่งที่มีการผุผังสิ้น
เปลืองได้งาย เช่น ชอร์ค ดินสอ ฟิล์ม กระดาษ ส่วนอุปกรณ์
่
(Equipment) หมายถึงผลิตกรรมทางวิศวกรรมที่เป็นเครื่องมือ
ค่าง ๆ เช่น โต๊ะกระดานดำา เก้าอี้ เครื่องฉาย เครื่องเสียง เครื่องรับ
โทรทัศน์ ฯลฯ และวิธีการ (Technique) หมายถึงระบบ
กระบวนการ กิจกรรมต่าง ๆ ทีต้องคำานึงถึงหลักจิตวิทยา หลัก
่
สังคมวิทยา ภาษา ฯลฯ ทีนำามาใช้ในการศึกษา เช่น การสาธิต
่
ทดลอง กลุมสัมพันธ์
่
เป็นต้น http://student.nu.ac.th/fon/tecnomean.htm ٤ . ความ
หมายของเทคโนโลยีทางการศึกษา เทคโนโลยีทางการ
ศึกษา มีความหมายกว้างขวางพอๆ กับความหมายของคำาว่า “การ
ศึกษา” เทคโนโลยีทางการศึกษาเป็นการแก้ปัญหาทางการศึกษา
อย่างมีหลักการและเหตุผล เป็นแนวคิดที่มีระบบเกี่ยวกับการเรียน
การสอน เทคโนโลยี (Technology) คำาว่า
Technology มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก คือ tech หมายถึง art
ในภาษาอังกฤษ และคำาว่า logos หมายถึง A study of ดังนั้น
Technology จึงหมายถึง A study of art เทคโนโลยี มิใช่

4. เฉพาะเครื่องจักร กับคนเท่านั้น แต่เป็นการจัดระเบียบที่บรณาการ
ู
และมีความซับซ้อน อันประกอบด้วย คน เครื่องจักร ความคิด วิธี
การ และการจัดการ Carter V.good กล่าวว่า
เทคโนโลยี หมายถึงการนำาความรูทางวิทยาศาสตร์ มาใช้ใน
้
สาขาวิชาต่าง ๆ เพื่อปรับปรุงการทำางานให้มี
ประสิทธิภาพ ดร.ก่อ สวัสดิพาณิชย์ ให้ความหมาย
เทคโนโลยีวา หมายถึงการนำาเอาความรูทางวิทยาศาสตร์ และ
่ ้
ระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์ มาใช้ให้เกิดประโยชน์ในการทำางาน
อย่างเป็นระบบ จึงอาจกล่าวได้วา เป็น วิทยาศาสตร์ประยุกต์
่
นั่นเอง ดร.สิปปนนท์ เกตุทัต ให้คำาจำากัดความว่า
เทคโนโลยี หมายถึงการนำาเอาวิทยาศาสตร์ไปประยุกต์ เพื่อเป็น
ประโยชน์ต่อสังคม กล่าวโดยสรุป เทคโนโลยี หมาย
ถึง การนำาเอาระเบียบ วิธีการ อันเป็นผลิตผลของวิทยาศาสตร์มา
ใช้ให้เกิดประโยชน์ แก่งานด้านต่าง ๆ อย่างมีประสิทธิภาพยิ่ง
ขึ้น การศึกษา (Education)
การศึกษา หมายถึง การผสมผสานกระบวนการทั้งหลาย เพื่อนำา
ไปสู่การพัฒนาความสามารถ ทัศนคติ และรูปแบบที่น่าพึงพอใจ
ของพฤติกรรมของมนุษย์ในสังคมที่เขาอาศัยอยู(AECT:1979)
่
เทคโนโลยีทางการศึกษา (Educational
Thecnology) คณะกรรมการกำาหนด
ศัพท์และความหมายของสมาคมเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา
ของสหรัฐอเมริกา (١٩٧٩:١٢) ให้คำาอธิบายว่า เทคโนโลยี
ทางการศึกษาเป็นกระบวนการที่ซับซ้อน และบูรณาการเข้าด้วย
กัน ซึ่งเกี่ยวข้องกับบุคคล กรรมวิธี ความคิด เครื่องมือ และการ
จัดการ เพื่อนำาไปใช้ในการวิเคราะห์ปัญหา การจัดการวิธีแก้
ปัญหา การปรับปรุงและการแก้ปัญหามาใช้ ซึ่งต้องใช้แนวทาง
ทั้งหลายของการเรียนรู้ในการแก้ปัญหาโดยวิธีการทางเทคโนโลยี
ทางการศึกษานั้น จะรวมเอาแหล่งการเรียนรู้ทั้งหลายที่ออกแบบ
เลือกหรือนำามาใช้เพื่อมุ่งไปสู่จุดหมายที่ผู้เรียนประสบผลสำาเร็จ
ตามต้องการ ดร.ก่อ สวัสดิพาณิชย์ ได้ให้นิยามว่า
เทคโนโลยีทางการศึกษา หมายถึงการนำาเอาวิธีการหรือเครื่อง
มือใหม่ ๆ มาใช้ทางการศึกษาเพื่อช่วยให้ระบบการศึกษามี
ประสิทธิภาพสูงขึ้น Carter V. Good กล่าวว่า
เทคโนโลยีทางการศึกษา หมายถึงการประยุกต์หลักการทาง
วิทยาศาสตร์และเครื่องมือของระบบการสอนเพื่อนำามาใช้ในการ
เรียนการสอน