Ανάλυση του ποιήματος του Μιχάλη Γκανά

1. Γυάλινα Γιάννενα
Το ποίημα είναι νεωτερικό. Πώς το καταλαβαίνουμε; Ο στίχος είναι ελεύθερος ( δεν
υπάρχει ομοιοκαταληξία, ούτε ίσος αριθμός στίχων σε κάθε στροφή). Ο τόνος είναι
πεζολογικός και εξομολογητικός( σα να μας μιλάει ο ποιητής). Υπάρχουν κρυμμένα
νοήματα. Η γλώσσα είναι αυτή της καθημερινότητας. Παρολ’ αυτά, επειδή ο Γκανάς έχει
επηρεαστείαπότηδημοτικήποίηση , υπάρχει σε κάποιουςστίχους τομέτρο της δημοτικής
ποίησης , το ιαμβικό.
Θέμα: Πρόκειται για απόσπασμα μεγαλύτερου ποιήματος. Το απόσπασμα αυτό
αναφέρεται στην επιστροφή του ποιητή στη γενέθλια πόλη, τα Γιάννενα. Ο ποιητής
προβάλλει εικόνες από τη φύση γύρω από τα Γιάννενα και τις δραστηριότητες των
ανθρώπων.
Αφηγητής: αφού το ποίημα αυτό μοιάζει με πεζό, έχει αφηγητή. Ο αφηγητής είναι
πρωτοπρόσωπος και ομοδιηγητικός. Αφηγείται από εσωτερική οπτική γωνία.
Αποκαλύπτεταιμέσα από2ρήματα που έχουν σχέση με τις αισθήσεις: « ψιθύρισα», «είδα»
και «άκουσα». Ο ποιητής – αφηγητής περιγράφει όσα είδε και άκουσε. Άρα περιμένουμε
πως υπάρχουν οπτικές και ακουστικές εικόνες( περιγραφή).
Πώς περιγράφει; Στην πρώτη στροφή, η περιγραφή γίνεται από μακριά. Η πόλη
αποκαλύπτεταισιγά σιγά,καθώςοαφηγητής πλησιάζει. Δεν την αναγνωρίζει αμέσως . Την
ώρα που ο ήλιος ανατέλλει( ο χρόνος), βλέπει πρώτα τα βουνά, μετά τη λίμνη που
αχνοφαίνεταικαιμετά τα κάστρα πουτα έχουν κυριεύσειπολλοίκατακτητές. Αυτήτην ώρα
ξυπνούν οι άνθρωποι και τα ζώα. Στη δεύτερη στροφή συνειδητοποιεί πως είναι τα
Γιάννενα. Τα προσδιορίζει με 2 χαρακτηριστικά επίθετα: γυάλινα και μαλαματένια (=
χρυσά). Μια πόλη που είναι τυλιγμένη στο παγωμένο χιόνι και καθρεφτίζεται στη λίμνη,
μοιάζει γυάλινη κι αστραφτερή όπως το μάλαμα(= ο χρυσός). Καθώς πλησιάζει
περισσότεροτηνπόληο ποιητής ξεχωρίζει πια τους χαρακτηριστικούς μιναρέδες κι ακούει
τους ήχους από τα εργαστήρια που δούλευαν το χαλκό και το ασήμι( τα γιαννιώτικα
εργαστήρια, πουφτιάχνουνμπακιρένια= χάλκινα σκεύη και ασημένια, είναι πασίγνωστα).
Ιστορικά και λαογραφικάστοιχεία πουπροκύπτουναπότο ποίημα: κάστρα πατημένα ( το
βυζαντινό κάστρο του Δεσπατάτου της Ηπείρου που το κυρίευσαν οι Τούρκοι), μιναρέδες
(κατάλοιπα Τουρκοκρατίας), βασικές ασχολίες ανθρώπων( εργαστήρια, κτηνοτροφία),
λίμνη ως κόρηοφθαλμού( έμμεσηαναφοράστην κυρα- Φροσύνηπου την έπνιξε στη λίμνη
ο Αλή Πασάς-αυτήείναιηκόρη),ανθρώπουςκακούς( αναφορά στον εμφύλιο πόλεμο που
ακολούθησε το Β Παγκόσμιο πόλεμο )
Μεταφορές- ανάλυση:τα μπακίρια να βελάζουν( είναι και ακουστική εικόνα): αποδίδουν
τον ήχο από τα εργαστήρια επεξεργασίας χαλκού και ασημιού, τον ήχο της πόλης, τον
ομαδικόχαρακτήρααυτούτουήχου.Ανάτειλε τα ζωντανά : το ξύπνημα των ανθρώπων και
των ζώων μετά από μια κρύα,χιονισμένη,χειμωνιάτικηνύχτα στα ηπειρωτικά βουνά και η
αρχή των δραστηριοτήτων τους.

2. Παρομοιώσεις- ανάλυση: ως κόρηοφθαλμού:η λίμνη αποτελείτοιδιαίτερο γνώρισμα των
Ιωαννίνων , είναι όμορφη αλλά έχει πλούσια και θλιβερή ιστορία. Σαν το βαπόρι σε καλά
νερά: αναφορά στα ευχάριστα συναισθήματα του ποιητή που φτάνει στην πόλη που
γεννήθηκε.
Γλώσσα:δημοτικήμε λέξειςχαρακτηριστικές του ηπειρώτικου τοπίου: λίμνη μαλαματένια,
μιναρέδες, μπακίρια. Ύφος: νοσταλγικό.