Презентация Дербес компьютердің аппаттық жабдықтамасы

1. Дербес компьютердің аппаттық жабдықтамасы
Ішкі
құрылғылар
Жүйелік
плата
Салқындату
жүйесі
Процессор
Оперативті
жад
Қоректендіру
блогы
Видеокарта
Пернетақта
Монитор
Тышқан
Принтер
Сканер
Акустикалық
жүйе
Тюнер
Диск
жетек
Модем
Винчестр
ТапсырмаларТапсырмаларТапсырмалар
Ішкі әрі сыртқы
құрылғылар
Сыртқы
құрылғылар

3. Жүйелік плата – компьютерді қалыптасуының негізі болып табылады. Ол корпустың ішкі бөлігінде
орнатылады. Жүйелік плата компьютердің барлық компоненттерінің арасындағы байланыстарды
қамтамасыз етеді. Компьютерді модернизациялау жүйелік платаға да тікелей байланысты. Жүйелік
платаны бірнеше компаниялар мен фирмалар өңдіреді. Осыған байланысты олар алуан түрлі болып
келеді. Олардың ең басты деген үш сипаттамасы бар:
1. форм-фактор;
2. чипсет;
3. BIOS.
Жүйелік платаЖүйелік плата
Жүйелік платаның мөлшері, пішіні, бекіту
тесіктері, әртүрлі разьем типтерінің болуы,
олардың орналасу тәртібі форм-фактор деп
аталады. Жүйелік платаның бекіту тесіктері
корпустың түріне сәйкес келуі керек және
орнықты, қозғалмайтындай етіп бекітіледі.
Жүйелік платадағы разьемдардың көп түрлілігі
және олардың саны модерназияциялауға ықпал
етеді.
Жүйелік плата электр энергиясымен қоректенуіне
байланысты екіге бөлінеді. Олар:
1. АТ типтегі жүйелік платалар
2. АТХ типтегі жүйелік платалар
Жүйелік плата – системная плата –Жүйелік плата – системная плата – system boardsystem board
Аналық плата – материнская плата –Аналық плата – материнская плата –
motherboardmotherboard
Жазық плата – плоская плата –Жазық плата – плоская плата – planar boardplanar board
Базалық плата – базовая плата – baseboardБазалық плата – базовая плата – baseboard
Негізгі плата – основная плата – main boardНегізгі плата – основная плата – main board

4. ПроцессорПроцессор
Процессор – компьютердің ең басты
микросхемасы. Оны орталық процессор,
микропроцессор деп те атайды. Ол компьютерге
жүктелген барлық программалар мен
командаларды орындау ісімен айналысады, яғни
жүйе өніміділігінің негізі болып табылады.
Процессордың негізгі сипаттамалары:
•тактілі жиілігі;
•типі;
•конструктивті құрылуы.
Процессордың тактілігі жиілігі (өлшем бірлігі –
мегагерц (МГц), гегагерц (ГГц)) жоғары болған
сайын, компьютердің жұмыстық жылдамдығы да
жоғары болады. Офистік компьютерлер үшін 600-
800 МГц, 1-1,6 ГГц жиілікті процессорлар
жеткілікті, ал, мультимедиалық компьютерлер
үшін 1,8-3,2 ГГц жиілікті процессорлар қажет.

5. Қоректендіру блогыҚоректендіру блогы
Қоректендіру блогы жүйелік блоктағы ішкі
түйіндерді электр энергиясымен қамтамасыз етеді,
өндірістік токты тұрақты кернеулерге түрлендіреді.
Оның дұрыс жұмыс жасауы маңызды. Өйткені ішкі
құрылғылар қатаң түрде тұрақты кернеулермен
жұмыс істеуге арналған.
Қоректендіру блогы корпус құрамында орналасады.
Қоректендіру блогының жұмысы ішкі компоненттерге
әсер етеді. Windows-тың жиі тұрып қалуын көптеген
қолданушылар Microsoft-тан көреді, бірақта шын
мәнінде бұл жағдайлар қоректендіру блогының
қуатының аз мөлшерде болуына байланысты.
Егер сізге сенімді жүйе қажет болса, онда оны сапалы
қоректендіру блогымен қамтамасыз ету қажет. Бұл
онша сенімді емес аналық платаларды, процессорды
және жадты тұрақты түрде жұмыс жасауын қамтамасыз
етеді, ал арзан қоректендіру блоктары жақсы
компоненттердің өзін де жұмысқа жарамсыз жасайды.

6. Салқындату жүйесіСалқындату жүйесі
Компьютерді элементтік базасы жартылай
өткізгіштерге негізделген, сондықтан салқындату
жүйесі маңызды рол атқарады. Салқындату жүйесіне
вентиляторлар (кулер), радиатор жатады.
Жүйелік блок құрамына міндетті және қосымша
салқындату жүйелері орнатылады. Міндетті
салқындату жүйелері процессорға және қоректендіру
блогына орнатылады. Қосымша салқындату жүйелері
корпусқа, винчестерге, видеокартаға, т.б. орнатылады.
Салқындату жүйелері перифериялық құрылғылар
құрамында да болады.
Кулер двигателден, қалақтан және корпустан
тұрады. Двигатель тұрақты токты жүйелік
платадан алады. Қалақ двигателге білікпен
бекітіледі.
Салқындату жүйесіне 6 ай не 1 жылда
техникалық қызмет көрсетіп тұру керек.

7. – .Видеокарт а монит орға бейнелерді шығаруға арналған плат а
PCI AGPВидеокарт а ж үйелік плат аға немесе разъемдары
. ,арқылы орнат ылады Ал плат а сырт қы бөлігінде монит ордың
.кабелі қосылуға арналған арнайы разъем болады Кейбір
, -видеокарт аларға бір уақыт т а үшке дейін монит орлар сондай
, .ақ т еледидар да қосыла алады
(3D) ,Үш өлшемді графиканы үш өлшемді бейнелерді
монит орда бейнелеу үшін видеокарт аға арнайы графикалық
.процессор орнат ылады Ол үш өлшемді бейнелерді
, .қалыпт аст ырып орт алық процессорға ж үкт ейді
Видеокарт аның т аңдау кезде оны қандай компьют ер т ипіне
.орнат ылат ынын анықт ау керек Офист ік компьют ерлер үшін
,екі өлшемді бейнені бере алат ын арзан видеокарт алар
.ж ет кілікт і болады Мұндай мүмкіндігі бар видеокарт алар
, .кейбір ж үйелік плат аларға инт егралданып біргешығарылады
,Ал мульт имедиалық компьют ерлер үшін үш өлшемді бейнені
, . ,берет ін қуат ы ж оғары видеокарт алар қаж ет Әсіресе
.олардың графикалық процессорларына аса көңіл бөлінуі керек
NVIDIA, ATI MatroxҚазіргі нарықт а ж әне компанияларының
.графикалық процессорлары кең т аралған
Видеокарта

8. Оперативті жадОперативті жад
Оперативті жад – бірнеше микросхемалар
жиынтығынан тұратын уақытша есте сақтау
құрылғысы болып табылады. Ол есте сақтау
құрылғысы мен процессор арасындағы мәлімет
алмасуды іске асырады. Компьютер өшірілген
кезде мұндағы мәліметтер де жойылады.
Компьютердің жұмыстық жылдамдығы
процессордың тактілік жиілігіне байланысты
болса, екіншіден оперативті жадтың
сыйымдылығына тәуелді. Оперативті жадтың
сыйымдылығы жоғары болған сайын
компьютердің жұмыстық жылдамдығы да артып
отырады.
Оперативті жад жүйелік платаға арналған
разъемдар – слоттар арқылы орнатылады.
Жүйелік платадағы слоттардың саны әртүрлі
болады (1, 2, 3, 4 дана болуы мүмкін).
Компьютерді келешекте модернизациялау үшін
слоттың саны бірнешеболғаны ыңғайлы.

10. Клавиатура
Клавиатура – компьютердің негізгі әрі міндетті құрылғысы болып табылады. Ол ЭЕМ мен қолданушы
арасындағы сұхбатты іскеасырады, яғни компьютердің жұмысын басқарады.
Клавиатуражүйелік блокқаАТ, РS/2, USB разъемдары арқылы қосылады.
Клавиатура клавиштер жиынтығынан тұрады. Клавиштер атқаратын қызметтеріне қарай үш топқа
жіктеледі:
1) Алфавитті-цифрлы клавиштер. Олар мәтіндерді, цифрларды, символдарды енгізугеарналған.
2) Функционалды клавиштер. Олар арқылы белгілі бір командалар беріледі.
3) Қосымша клавиштер. Олар арқылы қосымша әрекеттер (курсорды жылжыту, бас әріпті енгізу,
қосымшакомбинациялар) орындалады.
Клавиатураклавиштері комбинациялық құрылуынақарай екігебөлінеді:
1) Пружиналы клавиштер;
2) Мембраналы клавиштер.
Клавиатурамүмкіндіктерінеқарай 3-кетүргебөлінеді:
1) Стандартты клавиатура;
2) Мультимедиалық клавиатура;
3) Эргономикалық клавиатура.

11. Клавиатура
Стандартты клавиатура тіктөртбұрыш пішінді, 107-108 клавиштер жиынтығынан
тұрады. Қазіргі оқу мекемелеріндестандартты клавиатуралар жиі кездеседі.
Мультимедиалық клавиатура стандартты клавиатураға ұқсас, бірақ мұнда
мультимедиалық клавиштермен толықтырылған. Олар мультимедиалық файлдарды
басқаруғаарналған.
Эргономикалық клавиатура адамның физиологиялық ерекшеліктерін ескере
отырып құрастырылған. Оның пішіні көпбұрышты болып келеді, алфавитті-цифрлы
клавиштер екі топқа жіктелініп орналастырылған. Мұнда мультимедиалық
клавиштермен қатар, кейбір жиі қолданылатын программаларға тіке қарым-қатынас
жасайтын клавиштер жиынтығы орнатылған.

12. “Тышқан” құрылғысы
«Тышқан» құрылғысы жиі қолданылатын манипулятор түріне жатады. «Тышқан»
құрылғысы екі, үш, төрт не бес батырмалы болып келеді. Бірінші батырма (сол жақ)
экрандағы объектіні таңдауға арналған. Екінші (оң жақ) батырма жанама менюді
ашуға арналған. Олардың қызметтерін ауыстырып пайдалануға да болады. Үшінші,
төртінші батырмалар роликтер түрінде болады, олар экранды горизонталь не
вертикаль бағыттарда парақтауға арналған. Бесінші батырма сол жақ батырманың
үстіңгі бөліне орнатылып, екі рет қатар шерту қызметін атқарады.
«Тышқан» құрылғысы жүйелік блокқа COM, PS/2, USB разъемдары арқылы
қосылады.
«Тышқан» құрылғысының 2 түрі кең тараған:
1) Оптико-механикалық;
2) Оптикалық.

13. Джойстик
Джойстик (Joystik) немесе рычагты манипулятор – компьютерлік
ойындарда қолданылатын қолмен басқаратын тетік. Олар әртүрлі
шағын айырып-қосқыштармен құрастырылады. Джойстик сабы
өзгергіш екі резистормен байланысқан. Бірінші резистор Х
координатаның ауыспалылығын анықтаса, екіншісі Y координата
ауыспалығын анықтайды. Джойстиктің безендірілуі оның ішкі
құрылысына әсер етпейді. Оның сыртқы дизайнының түрлері өте көп.
Ойындардың классына байланысты джойстиктер ұшақ штурвалы,
автомобиль рулі ретіндежасалады.

14. Трекбол
Трекбол (Tracball) - «аударылған тышқан» деген
мағынаны білдіреді, себебі оның корпусы қозғалмайды,
тек тек тышқанның көлеміндей шаригі қозғалады. Ең
алғашқы трекбол үлгісі Logitech компаниясымен
өңделген болатын. Трекбол ноутбуктың әртүрлі
корпусында орналаса алады. Сырты арнайы қысыммен
бекітіледі, ал интерфейске кабельмен қосылады.
Ноутбуктағы трекболдың тарауына кедергі болған, оның
түйіршігінің ластануы себеп болып отыр. Оны тазалау
қиынғатүседі. Сондықтан оларды ауыстырып отырады.
Тачпад
Тачпад (touchpad) – сезгіш элементті
алаңмен жабдықталған құрылғы. Саусақ
қозғалысымен курсордың ауыспалылығын
анықтайды. Ноутбуктың басым
көпшілігінде қазіргі заманға сай нақ
сілтеуші құрылғы қолданылады.

15. Сканер
Қол сканері
Парақты сканер
Барабанды сканер
Планшетті сканер
Сканер – қағаздағы ақпараттарды компьютерге енгізуге арналған құрылғы.
Оған мәтіндер, сызбалар, суреттер, графиктер, кестелер, фотографиялар
және т.б. жатады. Сканер қызметі көшірме аппаратына өте ұқсайды:
ксерокс – қағаздағы ақпараттың көшірмесін қағазға шығарады, ал, сканер –
қағаздағы ақпараттың электрондық көшірмесін береді, яғни цифрлы
форматқа айналдырады. Оны өңдеу мүмкіндігі бар.
Қазіргі офистік мекемелерде сканер құрылғысы принтерлермен қатар
қолданылады, яғни оған деген сұраныс күн санап артып келеді. Өйткені, ол
іс қағаздарын жүргізу кезінде үлкен көмегін тигізіп, көптеген жұмыстарды
жеңілдетті.
Сканерлеу механизміСканерлеу механизмі

16. Қол сканері
Қол сканерлері көлемі кішкентай болып келеді, олардың пішіндері электрлік бритваларды
еске түсіреді. Парақтағы объектіні компьютерге енгізу үшін сканерді парақтың бойымен
жоғарыдан төмен қарай қолмен баяу жылжыту керек. Ескеретін жағдай – сканер қозғалысы
бірқалыпты болуы керек, бұл электронды көшірменің сапасына әсер етеді. Бұларды қадағалау
үшін арнайы индикаторлары болады.
Қол сканерлерінің жалпақтығы көбіне 4 дюймнан (10 см) аспайды. Яғни, А4 форматындағы
парақты сканерлеу үшін екі қатар сканерлеп шығу керек. Арнайы программалық жабдықтар
арқылы бұл бөліктер біріктіріледі.
Қол сканерлерімен бірнеше парақтарды сканерлеу адам қолына үлкен физикалық күш
түсіреді.
Қазіргі кезде қол сканерлері штрих-кодтарды енгізу-тануға жиі қолданылады. Сондықтан,
оларды кейде штрих-сканер деп те атайды. Олар тауарлардың маркирлеріндегі, әртүрлі
құжаттардағы штрих-кодтарды сканерлеп, компьютерге енгізіп, ол туралы мәліметтер қорын
экраннан көрсетеді.

17. Парақты сканер
Парақты сканерлер стационар құрылғыға жатады. Олар стандартты
мөлшердегі парақтарды сканерлей алады. Мұндай сканерлердің
сканерлеу блоктары қозғалмайды, керісінше арнайы валиктер арқылы
тартылған парақтар оның бойымен жылжып отырады. Олардың
сканерлеу сапасы жоғары болады, бірақ жеке дара парақтарды
сканерлейді, яғни кітап, журнал беттерін сканерлеу мүмкін емес.
Барабанды сканер
Барабанды сканерлер мөлдір материалдарды сканерлеуге арналған.
Мысалы, слайдтар, фотопленкалар, кинопленкалар, т.б. Олардың
сканерлеу тиектері қозғалмайды, ал, сканерленетін материал цилиндр
барабандарға бекітіліп, үлкен жылдамдықпен айналдырылады.
Барабанды сканерлер арқылы негатив бейнелерді бірден позитив бейне
түрінде алу мүмкіндігі бар.

18. Планшетті сканерлер қазіргі кезде офистік мекемелерде кең қолданысқа ие болды. Олар
сырт пішіні жағынан көшірме аппараттарына өте ұқсас. Планшетті сканер корпустан, шыны
пластинадан, сканерлеуші элементтен, аналогты-цифрлы түрлендіргіштен, қақпақтан
тұрады. Парақты сканерлеу үшін сканер қақпағын ашып, шыны пластинаға сканерленетін
парақты орналастырып, қақпақты жабады. Бұдан әрі сканер жұмысын программалық
жабдықтар арқылы басқарады. Сканерлеуші элемент парақ бойымен жоғарыдан төмен
қарай баяу қозғалады. Объектіден шағылған жарық шоғы аналогты сигнал түрінде
қабылдаушы элементке беріледі. Бұл сигнал аналогты-цифрлы түрлендіргіш арқылы
цифрлы форматқа айналдырылады.
Планшетті сканер арқылы кітап, журнал беттерін сканерлеу мүмкіндігі бар.
Планшетті сканер

19. 11
33
224455

20. Монитор
Монитор – мәтіндік және графикалық ақпараттарды экран бетіне шығаруға арналған
құрылғы, яғни визуалды бейнелеу құрылғысы деп те айтуға болады. Мониторды –
дисплей, кейде видеотерминал деп те атайды. Ол дербес компьютердің негізгі
құрылғыларының бірі болып табылады.
Монитор жүйелік платаға видеоадаптер (видеокарта) арқылы қосылады. Ал, оның
бірқалыпты жұмыс жасауын арнайы программалар – драйверлер жиынтығы
қамтамасыз етеді. Олар монитормен бірге қойылады.
Монитор, видеокарта және драйвер – дербес компьютердің видеожүйесін құрайды.
Монитор сипаттамалары:Монитор сипаттамалары:
мөлшері (экран диагоналының ұзындығы);
функционалды белгілері;
берілетін түстер саны;
физикалық құрылымы;
рұқсат ету мүмкіндігі;
кадрлық жиілігі және т.б.

21. Физикалық құрылымына қарай түрлері
-ЭСТ монитор
-СК монитор
Плазмалық монитор
Электронды-сәулелі түтікшелі монитордың жұмысы
кәдімгі теледидарлар секілді. Электронды зеңбіріктен
шыққан электрондар ағыны арнайы электродтар
арқылы моделдендіріліп, люминофоры бар экранға
түсіріледі. Экрандағы бейне көптеген жекелеген
нүктелер жиынтығынан тұрады, оны пикселдер деп
атайды. Арнайы құрылғылар арқылы басқарылатын
электрондық сәулелер қатарлардан қатарларға ауысып,
экранда бейнені қалыптастырады.
Сұйық-кристалды мониторлардың жарық шығаратын
және жарық шығармайтын екі түрі болады. Сұйық-
кристалды мониторларда люминофордың орнына
миниатюрлы сұйық-кристалды элемент қолданылады.
Ол беріліп тұрған токтың әсерінен түстік
сипаттамаларын өзгертіп отырады. Бұл элемент әрі
қатты денелердің, әрі сұйықтардың қасиеттерін
қамтиды. Оның қалыңдығы өте жұқа болып келеді, бұл
– монитордың қалыңдығын кішірейтеді.
Плазмалық дисплей газоразрядты ұяшықтар
жиынтығынан тұрады. Электр энергиясын көп
тұтынады әрі бағасы қымбат болып келеді.
Люминесцентті дисплей активті индикаторлар
матрицасынан тұрады. Ондағы бейнелер өте сапалы
болып келеді. Электр энергиясын көп тұтынады әрі
бағасы қымбат болып келеді.
Электролюминесцентті
монитор

22. Баспа құрылғылары
Матрицалық принтер
Лазерлік принтер
Сия бүріккіш принтер
Плоттер
Баспа құрылғылары (принтерлер) – дербес компьютердегі мәтіндік және графикалық ақпараттарды қағаз
бетіне басып шығаруға арналған баспа құрылғысы. Алғашқы принтерлік механизмді 1964 жылы Seiko
Epson Corporation фирмасы құрастырып шығарды. Қазіргі заман принтелері тек қағазға ғана емес,
сондай-ақ, синтетикалық пленкаларға да ақпараттарды бейнелей алады.
Баспа құрылғылары қазіргі кезде өте дамытылуда. Принтерлердің түрлері өте көп, тек кейбір
сипаттамалары бойынша топтастыруға болады. Олар:
•түстік (қара-ақ түсті және түрлі түсті);
•жұмыстық жылдамдығы (белгілі бір уақыт бірлігінде басылатын символдар саны);
•рұқсат ету мүмкіндігі (бір шаршы сантиметр немесе дюймға келетін нүктелер саны, баспа сапасы
анықталады);
•каретка ені (қағаздың максималды форматын анықтайды).
Принтер жүйелік блокқа екі түрлі разъемның бірімен қосыла алады, олар LPT және USB порттары. LPT
разъемымен салыстырғанда USB порты арқылы қосылған принтердің жұмыстық жылдамдығы жоғары
болады.
Принтердің ең басты тетігінің бірі – оның картриджі. Картридж – принтер бояуы, сиясы орнатылған
сауыт. Ол белгілі бір уақыттан кейін таусылуы мүмкін, сондықтан оны толтырып отыру керек.
Қазіргі кезде жиі қолданылып жүрген принтерлердің кейбір типтерін атауға болады: матрицалық, сия
бүріккіш, лазерлік, плоттер.

23. Матрицалық принтер
Матрицалық принтерлер сирек те болса, әлі
қолданыстан қалған жоқ. Олар алғашқы
принтерлердің бірі болып табылады.
Матрицалық принтердің негізгі тетігі – баспа
тиегі, ол бірнеше инелер жиынтығынан
құрылған. Баспаның сапасы инелер санына
байланысты. Картриджіне бояулы лента
орнатылады, ол баспа тиегіне байланысқан.
Картридж 2000-3000 парақты басып шығаруға
жеткілікті, әрі арзан тұрады.
Матрицалық принтерлердің баспа сапасы
басқа принтерлермен салыстырған ең төмені,
әрі графикалық ақпараттарды бейнелеуге
жарамсыз. Жұмыс кезінде үлкен шу
шығарады. Сондықтан олар өте сирек
қолданылады (офистік мекемелерде).

24. Сия бүріккіш принтерлер түрлі түсті баспа
жұмыстарында жиі қолданылады. Оның баспа
тиегі өте жіңішке трубкалар – соплалар
матрицасынан тұрады. Соплалар арқылы сия
тамшылары беріледі, оның диаметрі инеден
де жіңішке болады. Соплалар саны 12-ден 64-
ке дейін болуы мүмкін.
Сия бүріккіш принтерлердің артықшылық
жақтары: нарықтық бағасы өте төмен, баспа
сапасы өте жоғары, шусыз жұмыс жасайды.
Ал, кемшілік жақтары: картриджі өте қымбат
(принтердің бағасының ¼ бөлігін құрайды),
жұмыстық жылдамдығы өте төмен, парақтың
белгілі бір типімен жұмыс жасайды,
принтермен ұзақ уақыт жұмыс жасамаған
кезде баспа тиегінде сияның қатып қалу
мүмкін.
Сия бүріккіш принтер

25. Лазерлік принтерлер қазіргі кезде өте
жиі қолданылады. Оның басу сапасы
мен жұмыстық жылдамдығы басқа
принтерлерге өте жоғары. Мұнда
қағаз ионизацияланады, яғни электр
өрісінің әсерінен арнайы жасалған
ұнтақ (тонер) қағазға тартылады да,
қатты қызып, оған жабысады.
Картриджді ұнтақ-тонермен
толтыруды кез-келген адам орындай
алады және бір толтырылған
картридж 3000-4000 парақты басып
шығаруға жеткілікті.
Лазерлік принтер

26. Плоттерлер (plotter) – ЭЕМ-дағы графикалық ақпаратты қағаз бетіне кескіндеуге арналған баспа
құрылғысы. Олар күрделі архитектуралық сызбаларды, көркем және иллюстративтік графиктерді, карта,
үш өлшемді бейнелерді түрлі түсті етіп басып шығаруға арналған. Мұндай құрылғыны алғаш рет 1959
жылы Cal Comp фирмасы Cal Comp-565 моделімен шығарды.
Плоттердің жұмысы принтерлерге өте ұқсас, тек парақтың үлкен форматтарын шығарады. Бейнені
қалыптастыру принципіне қарай плоттерлер векторлы және растрлы болып жіктеледі.
Жұмыстық принципіне қарай плоттерлер келесі түрлерге жіктеледі:
•қаламұшты (перьелік);
•сия бүріккіш;
•электростатикалық;
•термографикалық;
•лазерлік.
Конструктивті құрылымына қарай планшетті және барабанды болып жіктеледі. Планшетті плоттерде
парақ қозғалмайды, тек баспа түйіндері орын ауыстырып отырады. Барабанды плоттерде бір координата
бойынша баспа тиегі орын ауыстырса, екінші координата бойынша парақ жылжып отырады.
Плоттердің негізгі сипаттамалар:
•бейнені сызу жылдамдығы (өлшем бірілігі – мм/сек);
•жұмыстық жылдамдығы (бір минуттағы шартты парақтар саны);
•рұқсат ету мүмкіндігі (баспа сапасы).
Плоттер

27. Акустикалық жүйелер
Акустикалық жүйелер – компьютердің негізгі құрылғыларына кірмейді. Бірақ, мультимедиалық жүйелер үшін өте
керек құрылғылар болып табылады.
Hi-Fi мамандандырылған жүйелерімен салыстырғанда компьютерлік акустикалық жүйелер төмен болғанымен
дыбыс шығару сапасы біршамажоғары болады.
Акустикалық жүйелер пассивті жәнеактивті болып екі бөлінеді.
Пассивті акустикалық жүйелердің арнайы күшейту жүйесі болмайды және дыбыстық картаға қосылады. Олардың
жекекүшейткіші (4 Ваттық) жәнедыбыс реттегіші болады.
Активті акустикалық жүйелер арнайы күшейткіштермен жабдықталған және дыбыстық картаның сызықтық
шығысынанемесеUSB портарынақосылады. USB порты арқылы қосылған кездеакустикалық жүйелергедыбыстар
цифрлы формада беріледі. Ал, оны декодтау үшін колонкаларда арнайы кішкене чиптар орнатылады. Олар ішкі
аккумуляторлар немесеқоректендіру блоктары арқылы энергиямен қоректендіріледі.
Дыбыстық картаның сызықты шығысы аудиожүйенің кірісінеқосылады.
Колонкалардың қуаты – оның негізгі сипаттамасы болып табылады. Ол Ватт өлшем бірлігімен беріледі. Қарапайым
колонкалардың қуаты – 10-50 Вт аралығындаболады.
Колонкалардың сапасын – жиіліктік сипаттамамен анықтауға
болады. Бұл шама 40-60 Гц аралығында болады.
Колонкалардың техникалық құжаттарында ең төменгі
шекарасы көрсетіледі. Жақсы дыбыс шығару үшін бұл
шаманың 50 Гц болғаны жеткілікті.
Колонкалардағы динамиктердің саны дыбыс жоғарылығы мен
сапасына әрі нарықтық құнына әсер етеді. Динамик саны көп
болған сайын бағасы да жоғарылайды. Қосымша динамиктері
бар, төменгі жиілікті күшейткіші бар колонкалар «сабвуфер»
деп аталады.

28. Наушниктер
Физикалық құрылымына қарай наушниктер динамикалық және электростатикалық
болып екіге жіктеледі. Электростатикалық наушниктер қосымша қоректендіру
көзін қажет етеді. Есесінесапалы дыбыс береді.
Сигнал беру принципіне қарай наушниктер желілі және желісіз болып екіге
бөлінеді. Желілі наушниктер компьютерге арнайы проводтар – желілер арқылы
қосылады. Желісіз наушниктер инфрақызыл сәулелерімен жұмыс істейді. Ол
арқылы компьютердегі дыбысты одан кез-келген қашықтықтатыңдай аласыз.
Конструктивті құрастырылуына қарай наушниктер жабық, жартылай ашық және
ашық болып үшке бөлінеді. Жабық наушниктер тыңдаушының құлағын сыртқы
бөгде дыбыстардан, шудан толық изоляциялап тастайды. Бірақ, стереодыбыстық
сапасы төмендейді. Ашық наушниктердің бірнеше саңылаулары болады, құлаққа
компьютердегі дыбыстармен қатар сыртқы дыбыстар да естіледі. Жартылай ашық
наушниктер жабық жәнеашық наушниктердің аралығындаболады.

30. TV/FM тюнер
TV/FM-тюнер – компьютер арқылы монитор экранында телевизиялық не радио хабарларды көруге не
тыңдауға мүмкіндік беретін құрылғы. Оның екі түрі бар: ішкі тюнер және сыртқы тюнер. Ішкі тюнер
жеке плата түрінде немесе видеокартаға интегралданып жасалынады. Сыртқы тюнер жүйелік блоктан
тыс, жеке дара құрылғы. Тюнерлердің төмендегідей мүмкіндіктері бар:
•телевизиялық сигналдарды қабылдау;
•телехабарлардың жекелеген кадрларын қатқыл дискіге жазу;
•видеомагнитофон немесе видеокамера шығыстары арқылы видеобейнелерді көру;
•телетекст сигналын қабылдау;
•видеоконференцияларға қатысу;
•FM-диапазондағы радиосигналдарды қабылдау;
•TV/FM-тюнер жұмысын дистанциялық басқару пульті арқылы реттеу.
Кейбір тюнерлердің жекелеген функцияларды ғана орындау мүмкіндігі бар. TV-тюнерлер көбіне
видеокартаға интегралданып шығарылса, FM-тюнерлер аудиокартаға интегралдандырылып
шығарылады.
TV/FM-тюнерлер компьютерге екі әдіспен қосылады:
· PCI шинасы арқылы, ішкі тюнер;
· USB интерфейсі арқылы, сыртқы тюнер.
USB интерфейсіне қарағанда PCI шинасының сигнал беру жылдамдығы жоғары. Сыртқы тюнерлерге
қарағанда ішкі тюнерлердің бейнені беру сапасы жоғары болады. Видеокарталарға интегралданған
тюнерлерге қарағанда жеке плата түріндегі тюнерлердің жұмыстық сапасы мен жылдамдығы жоғары
болады.

31. Модем құрылғысы
Модем – алыс қашықтықтағы (қалалар, елдер) компьютерлерді өзара
байланыстырады. Модем – МОдуляция-ДЕМодуляция сөздерінен құрылған.
Берілетін ақпарат сигнал ретінде түрлендіріліп, яғни, модуляцияланып
жіберіледі. Ал, қабылдаушы алынған сигналды кері түрлендіреді, яғни,
демодуляциялайды.
Модемнің екі түрі бар:
•Ішкі модем;
•Сыртқы модем.
Ішкі модем жеке плата түріндегі құрылғы, жүйелік платаға РСІ разъемы
арқылы орнатылады. Олардың ақпарат алмасу жылдамдығы өте жоғары.
Сыртқы модем жүйелік блоктан тыс жеке дара құрылғы. Ол жүйелік блокқа
СОМ не USB порттары арқылы қосылады. Салыстырмалы түрде оның
жұмыстық жылдамдығы төмен болады.
Модем құрылғысы басқа компьютердегі ақпараттарды телефон желісі арқылы
алады.

32. Винчестер
–Қат қыл дискі үлкен көлемдегі ақпарат т арды сақт ауға
.арналған ест е сақт ау құрылғысы Мұнда ақпарат т ар
. – , HDDт ұрақт ы сақт алады Қат қыл дискі винчест ер
(Hard disk drive) .деп те аталады Қатқыл дискіде
,операциялық ж үйелер компьют ерге орнат ылған
программалар ж әне қолданушылардың құрған
. :құж ат т ары сақт алады Қат қыл дискінің екі т үрі бар
· ;ішкі қатқыл дискі
· .сыртқықатқыл диск
–Ішкі қат қыл дискі ж үйелік блок корпусының ішінде
, . ,т ұрақт ы орналаст ырылып бекіт іледі Ал сырт қы
қат қыл дискі үлкен көлемдегі ақпарат т арды
,т асымалдауға арналған ж үйелік блокт ан т ыс ж еке
.құрылғы
.Қат қыл дискі мет алл корпуст ан т ұрады Оның ішінде
өт е т ез айналат ын бірнеше магнит т і иілгіш дискілер
.ж иынт ығы бар Мұндағы ақпарат т арды оқу ж әне ж азу
корпус ішінде орнат ылған арнайы магнит т ік т иек
.арқылы ж үзеге асады Магнит т ік т иек дискідегі әрбір
, .ж олдарға сект орларға орын ауыст ырады
Қат қыл дискі ақпарат т арды сақт ау сыйымдылығымен
.сипат т алады Ақпарат т арды сақт ау сыйымдылығы
( - ), ( -GB) .мегабайт Мб МВ гегабайт пен Гб өлшенеді

33. Флоппи дискіжетекФлоппи дискіжетек – магнитті иілгіш
дискетадағы ақпараттарды оқуға, жазуға,
өңдеуге арналған. Ол корпусқа орнатылып,
бекітіледі.
Дискіжетек қоректедіру блогы арқылы
энергиямен қамтамасыз етіледі. Ақпарат
алмасу үшін жүйелік платаның FDD (miniIDE)
разъемына қосылады.
Дискіжетек дискіні айналдырғыш двигателден,
екі жақты магнитті тиектен және
микросхемалар жиынтығынан тұрады.
Дискіжетекке техникалық қызметкөрсету
кезінде оның магнитті тиектерін шаң-тозаңнан
тазалап, двигатель біліктерін майлайды.
Магнитті тиекті тазалау үшін арнайы дискета
да қолданылады.
Флоппи дискіжетекФлоппи дискіжетек

34. CD/DVD дискіжетек
Оптикалық дискілердегі ақпараттарды оқу не жазу үшін арнайы дискжетектер
қолданылады. Олардың төрт түрі кең тараған:
1) CD-ROM дискіжетек;
2) CD-RW дискіжетек;
3) DVD-ROM дискіжетек;
4) DVD-RW дискіжетек.
CD-ROM дискіжетегі CD-ROM, CD-R, CD-RW дискілердегі ақпараттарды тек оқуға
арналған.
CD-RW дискіжетегі CD-ROM, CD-R, CD-RW дискілердегі ақпараттарды оқуға, CD-
R, CD-RW дискілерінеақпараттарды жазуға, өшіругеарналған.
DVD-ROM дискіжетегі CD-ROM, CD-R, CD-RW, DVD-ROM, DVD-R, DVD-RW
дискілердегі ақпараттарды оқуға, CD-R, CD-RW дискілеріне ақпараттарды жазуға,
өшіругеарналған.
DVD-RW дискіжетегі CD-ROM, CD-R, CD-RW, DVD-ROM, DVD-R, DVD-RW
дискілердегі ақпараттарды оқуға, CD-R, CD-RW, DVD-R, DVD-RW дискілеріне
ақпараттарды жазуға, өшіругеарналған.
CD/DVD дискіжетектері ішкі және сыртқы болып екіге жіктеледі. Ішкі
дискіжетектер корпусқа бекітіліп, орнатылады. Жүйелік платаға IDE разъемы
арқылы қосылады, қоректендіру блогы арқылы энергиямен қамтамасыз етіледі.
Сыртқы дискіжетектер жүйелік блоктан тыс орналасады, USB разъемы арқылы
қосылады, тұрақты ток адаптері арқылы қоректендіріледі.
Ішкі дискіжетек
Сыртқы
дискіжетек

35. 1
Тапсырма
2
6
3
5
4

36. Тапсырма №1
Socket разъемы арқылы жүйелік платаға
қосылатын құрылғы

37. Тапсырма №2
Slot разъемы арқылы жүйелік платаға қосылатын
құрылғы

38. Тапсырма №3
Компьютердің барлық құрылғыларын
байланыстыратын платаны көрсетіңіз

39. Тапсырма №4
PCI разъемы арқылы жүйелік платаға қосылатын
құрылғыны көрсетіңіз

40. Тапсырма №5
Процессордың үстіңгі бөлігіне
орналасатын құрылғы

41. Тапсырма №6
Компьютер түйіндерін электр энергиясымен
қоректендіреді...

42. Тапсырма
1
2
4
5
6
3

43. Тапсырма №1
Жүйелік платаға видеоадаптер
арқылы қосылатын құрылғы.

44. Тапсырма №2
PS/2 (көк түсті) разъемына қосылатын
құрылғы

45. Тапсырма №3
Клавиатура құрылғысына қосымша құрылғы болып
табылады, яғни компьютер жұмысын басқаруға ат
салысады

46. Тапсырма №4
Қағаздағы ақпаратты компьютерге енгізуге
арналған құрылғыны табыңыз

47. Тапсырма №5
Audio IN-OUT разъемдары арқылы қандай
құрылғылар қосылады

48. Тапсырма №6
Параллель порт – LPT-порт разъемына
қосылатын құрылғыны табыңыз
Тапсырма №6

49. 1
Тапсырма
2
3 4

50. Тапсырма №1
IDE разъемдары арқылы қосылатын құрылғы

51. Тапсырма №2
Аудиокіріс және аудиошығыс ұяшықтары бар
құрылғы

52. Тапсырма №3
Операциялық жүйелер, компьютерге
орнатылған программалар және
қолданушылардың құрған құжаттары
сақталатын құрылғы

53. Тапсырма №4
Алыс қашықтықтағы (қалалар, елдер)
компьютерлерді өзара байланыстыратын
құрылғыны табыңыз