1. Жалпы мағлұмат. ОЖ-ң негізгі
модільдері. MS-DOS ОЖ файлдық
жүйесі
1. MS-DOS жалпы мағлұмат.
2. ОЖ-ң негізгі модільдері.
3. MS-DOS ОЖ файлдық жүйесі
2. Қандай программалар түрлерін бiлесiздер?
Компьютерде қандай программаларды пайдаландыңыздар?
Қолданылып жүрген программалық жабдықтар қалай жiктеледі?
Драйверлердің утилиттерден қандай айырмасы бар?
Интерпретаторлар мен компиляторлар қандай жұмыс атқарады?
Мәтін редакторлары мен графикалық редакторлар не үшiн қажет?
Электрондық кестелер нендей қызмет атқарады?
Қандай оқыту программаларын білесіздер? Ойын программалары
ше?
Информациялық жүйелер ұғымына түсінік беріңіздер.
Біріктірілген жүйелер ұғымын қалай түсiнесiз?
3. MS-DOS 1.2 операциялық жүйесі программаның сыртқы құрылғымен және
бірімен-бірінің арасындағы өзара іс-әрекетін, жедел жадының үлестірілуін
(таралуын), жұмыс процесі кезінде пайда болатын әртүрлі оқиғаларды айқындау
және оларға сәйкес өзінің реакциясын қамтамасыз етеді. Пайдаланушы тіл
директивасы жәрдемімен дербес ЭЕМ-на жалпы басшылық жасайды. Бұл
жағдайда мынандай амалдар жасалуы мүмкін: дискілерді белгілеу, файлдардың
көшірмесін алу, каталогты қарап шығу, көру, программаларды жіберу, дисплей,
принтер жұмыстарының режимін орнату. MS-DOS ұсынатын әдістер (тәсілдері)
бағдарламалық қамтамасыздандыруды әзірлеу үшін ыңғайлы операциялық
жағдай жасайды және қолданбалы пакеттерді, бағдарламаны соңғы
пайдаланатындарға автомат-талындырылған жұмыс орнын әзірлеу үшін жаңа
тәсілдермен ену негіздерін құрады.
MS-DOS операциялық жүйесі мынадай компоненттерден тұрады: енгізу-
шығарудың базалық жүйесі (BIOS), бастапқы жұмысқа жүктеу блогі (BOOT
RECORD), енгізу-шығару база-лық жүйесінің кеңес модулі, үзілікті өңдеу
модулі, командалық процессор, утилиттер.
Жұмысқа жүктеу ДК-ді ток көзіне қосудан немесе бір мезгілде ALT-CTRL-DEL
пернелерін басудан басталады. Бұл кезде тест жүреді және қандайда бір
параметрді енгізуді талап етуі мүмкін, мұндай енгізу (ENTER) пернесі
пернелерге, параметрге мән берілмесе де басылғанда жұмысқа жүктеу процесі
жүре береді.
MS-DOS туралы жалпы мәліметтер
4. MS-DOS операциялық жүйесі дискеттің түпкі каталогында
немесе С: дискісінде файлдар түрінде сақталады да,
мынадай бөліктерден (модульдерден) тұрады:
— BIOS модулі — компьютердің тұрақты жадында
жазылған мәліметтерді енгізу-шығарудың негізгі жүйесі.
Бұл модуль комьпьютер шыққан заводта жазылып
өшірілмей тұрақты сақталады. Ол ЭЕМ іске қосылған сәтте
құрғылардың жұмыс істеу қабілеттілігін тексеріп, мәліметті
енгізу-шығаруға байланысты ОС-тің қарапайым және
әмбебап қызметтерін орындайды;
— Операциялық жүйенің жүктеуіші — бұл өте қысқа
программа, компьютердің жедел жадында тұрақты сақталып
қалатын DOS операциялық жүйе модульдерін комьпютер
жадына (IO.SYS,MSDOS.SYS) оқуды іске асырады;
5. — IO.SYS сыртқы құрылғылармен (пернелік тақта, дис-плей,
принтер, байланыс адаптері және динамик) информация
алмасудың барлық операцияларын атқарады;
— MSDOS.SYS файлдар даярлауға мүмкіндік береді және
ЭЕМ жедел жадын басқарады, оған әрқашанда жедел жадта
қанша бос орын бар екенін белгілі;
— COMMAND.COM — пайдаланушы жұмысы үшін
тағайындалған командалық процессор. Ол ЭЕМ іске қосылған
кезден пайдаланушынын талабы бойынша процессор
орындайтын барлық резидентті немесе ішкі командаларды
қамтамасыз етеді. Ал транзитті сыртқы командаларды
орындау үшін ол дискіден соларға сәйкес программалық
файлды іздеп, егер табылса, оны жедел жадқа жүктеп, оған
басқаруды береді. Программа жұмысы аяқталған соң
коммандалық процессор оны жадтан жойып, экранға әрі
қарай жұмысқа даяр екндігін білдіретін шақыру мәліметін
(DOS шақыруы) шығарады.
6. — DOS-тың сыртқы немесе кірме (транзитті) коман-далары
— операциялық жүйемен бірге бөлек-бөлек модульдер
түрінде берілетін программалар, кейде утилиттер деп те
айтыла береді. Олар кірме командалар ретінде әртүрлі
қызметтер атқарады, мысалы, дискетті форматтау,
дискілерді тексеру және т. с. с.
— Құрылғылар драйвері — DOS жүйесін толықтырып,
жаңадан қосылған шеткері құрылғыларды басқару ісін
орындайтын арнайы программалар. Драйверлер
компьютердің жедел жадына операциялық жүйемен бірге
жүктеледі де, олардың аттары CONFIG.SYS деген арнаулы
файлда жазылады. Операциялық жүйе жедел жадқа
жүктелгеннен кейін дискіден конфигурациялық (құрамдық)
файл CONFIG.SYS оқылып құрылғылар драйверлері де жедел
жадқа орналасады. Мұнан кейін командалық
COMMAND.COM файылы оқылады, ол басқару ісін атқарады.
7. Бұл командалық процессор тағы бір командалық AUTOEXEC.BAT
файылын іске қосып, оның ішіндегі командалық программаларды
біртіндеп орындай бастайды.
КАТАЛОГ (директорий) – дискідегі арнаулы орын: ішкі каталогтың
аттары, файлдың аттары, файлдың өлшемі туралы мәліметтер,
олардың жаңартылуын көрсететін уақыттар және т.б. Әр дискіде
түпкі (негізгі) каталог болады. Барлық каталогтар ағаш бұтақтары
тәрізді құрылымды құрады.
Мысал: D дискісіндегі STUD2KK каталогіндегі EM 96 ішкі
каталогының аты D:STUD2KKEM 96k.
ФАЙЛ – дайын программаларды, олардың текстерін, берілгендерді
және басқаларды сақтайтын дискідегі аты аталған облыс. Файлдың
құрама аттары да болуы мүмкін:
Файлдың – аты [түрі],
мұндағы [ ] квадрат жақша ішіндегі параметрдің міндетті емес
екенін білдіреді, яғни болмауы да мүмкін. Аты әруақытта әріппен
басталады және әріптер мен цифрлар (8 символ) жиынынан
тұрады.
8. Кеңеюі 3 цифрға дейін болады, файлдың мақсатын нұсқайды:
.com,.exe – дайын программалар,
.bak – файлдың ескі хабары,
.dos – құжат,
.bat – команда беруші файл (әмірші файл),
.pas,.for,.c.asm,.bas – Паскальдағы, фортрандағы, Cu-дегі,
Ассемблердегі және Бейсиктегі программалар.
Файлдардың аттарына мысалдар: ааа, asber.pas, kutt ll.com,
a2ww, asber.bak.
9. ЖОЛ - бұл каталогтар аты немесе символдар тізбегі: ..-
кезектегі каталогтан немесе -негізгі каталогтан. Мысалдар:
YAST,STUD2kEK96,..EK96.
Файлдың толық атының түрі:
[Дисковод] [жол] файлдың аты
Мысалдар: а:ter,c:YASTaaa.bak, d:Stud2kEK96Sabit.
Әрбір ДК 3 арнайы файл бар:
CONFIGSYS - конфигурация файлы, мұнда берілген
параметрлер VS-DOS-тың файлмен, жадымен, қолданбалы
программамен және аппараттық құрылғыларымен қалай
жұмыс істейтінін анықтайды.
AUTOEXEC.BAT-MS-DOS-ті іске қосқаннан кейін бұл файл
жазылған нұсқауларды іздейді және орындайды, әрі бұл
әмірлер күйге келтіру параметрлерін анықтайды, мысалы, орыс
драйверін іске қосу, жолды орнату және т.б.
COMMAND.COM- бұл әмірлік процессор. Мұнда құрамында MS-
DOS әмірі бар, ол арқылы әмірді өңдеу орындалады.
10. Оқылған материалды бекіту және бекіту сұрақтары
ОЖ дегеніміз не:
MS-DOS ОЖ-ның қандай мағлұмат айта аласыз
ОЖ –ның негізгі модульдері ата.
MS-DOS ОЖ файлдық жүйесін атап өтіндер
