πώς ξεπερνούμε την αρχή της ελάχιστης προσπάθειας στην τάξη ;

1. Ξεπερνώντας την «αρχή της ελάχιστης προσπάθειας»
Οι άνθρωποι φυσικά προσπαθούν να τα καταφέρουν με ελάχιστο κόπο. Εδώ είναι μερικοί
απλοί τρόποι για να ωθήσετε τους μαθητές σας να σκέφτονται και να εργάζονται
σκληρότερα.
Η πρόκλησηγια τουςμαθητέςνα εργαστούν καινααξιοποιήσουν τιςδυνατότητέςτουςκατά
τη διάρκεια των ωρών διδασκαλίας τους, αντιμετωπίζει ένα ισχυρό εμπόδιο: την «αρχή της
ελάχιστης προσπάθειας», δηλαδή την ιδέα ότι οι άνθρωποι ασκούν ελάχιστη προσπάθεια
για να επιτύχουν ένα βασικά αποδεκτό αποτέλεσμα αντί να πιέζουν τον εαυτό τους στην
επιδίωξη του καλύτερου αποτελέσματος.
Μπορούμενα μπούμε στονπειρασμόνα αντιμετωπίσουμετην ελάχιστη προσπάθεια, αλλά
αυτόπροσκρούεισε ένα σημαντικόφυσιολογικόσημείο.Οιεγκέφαλοίμαςέχουν σχεδιαστεί
ώστενα θέλουμενα αποφεύγουμε καθήκοντα πουαπαιτούν γνωσιακέςδεξιότητες. ΟDaniel
Kahneman,συγγραφέαςτουThinking, Fast and Slow,περιγράφειδύοτρόπουςσκέψης.Ο
αποτελεσματικός και αρκετά υποσυνείδητος τρόπος είναι το Σύστημα 1.
Αντίθετα, οι ψυχικές δραστηριότητες του Συστήματος 2 περιλαμβάνουν πράγματα όπως
η επίλυση των τετραγωνικών εξισώσεων ή η σύνταξη μιας περίληψης με θέμα : ¨Γιατί ο
κουρδικόςλαόςδεν αποκτά ένα μόνιμο έθνος-κράτος;¨.Το Σύστημα 2 είναι ¨πεινασμένο¨
για σωματικούς πόρους. Τα μάτια διαστέλλονται,η αναπνοή επιταχύνεται, η αρτηριακή
πίεση αυξάνεται και οι μύες καταπονούνται.
Δεν πρέπει να βλάψουμετα παιδιά , ενδιαφερόμενοικατά κύριολόγο για τηδιατήρησητης
ψυχικής τους ενέργειας και υγείας ( ακόμη και η ονειροπόληση στην τάξη επιτρέπει την
επεξεργασία πληροφοριών). Ωστόσο, όταν ανταμείβουμε τη Μαρία για την υποβολή μιας
εργασίαςτης, πουέγινεμε copy-paste αγνοώντας την ελάχιστηπροσπάθειάτης,ενισχύουμε
τη συμπαράσταση της μετριότητας.
Για να ξαναγράψουμε τα ελάχιστα πρότυπα στην παιδαγωγική διαδικασία, η εργασία που
ανατίθεται στους μαθητές πρέπει να περιλαμβάνει ένα τμήμα του συστήματος 1 αλλά
οπωσδήποτε και ένα τμήμα του συστήματος 2, με τη μορφή δραστηριοτήτων υψηλής
έντασης για την ενθάρρυνσητης βαθιάς μάθησης.* ( στην ταξινομία Bloom ο μαθητής να
μπορεί να : αναλύει – αξιολογεί – δημιουργεί )
Αναθεωρημένηταξινομία Bloom:θυμάμαι, κατανοώ,εφαρμόζω,αναλύω,
αξιολογώ,δημιουργώ.

2. Πώς να εντατικοποιήσετε τις δραστηριότητες στην κατηγορία
Δεν χρειάζεταινα επινοήσετεολοκαίνουργιεςδραστηριότητεςγια να αυξήσετετις
προκλήσειςτουενός ή τουάλλουσυστήματος.Απλά προσθέστε στοιχεία ¨βαθιάς
μάθησης¨στις κανονικά προγραμματισμένεςαναθέσειςσας. Ημαγεία είναι στη ρύθμιση.
Για παράδειγμα, σεμια συζήτησηγια ένα γνωστικό αντικείμενο πουξεκινάειμε μία
γενικευμένηερώτηση,εάνηαξίωσήτηςακούγεταικαλή,η τάξηθα κουνήσει το κεφάλι
συναινετικά - ηαπλή συναίνεσηευθυγραμμίζεται με την αρχήτης ελάχιστης
προσπάθειας.Για να αλλάξετεαυτότοσενάριομε τρόποπου να ενεργοποιήσειτο
Σύστημα 2 για ολόκληρητηντάξη,ζητήστεαπότουςμαθητέςσας να γράψουν μια
απάντησηστηνερώτησηπρινξεκινήσειη συζήτηση.Με αυτόν τον τρόπο,δεν υπάρχει
τρόποςγια τους μαθητέςνα ξεφύγουν απότηγνωστικήπρόκληση.
Π.χ.
 Οι μαθητέςνα αναφέρουντουλάχιστον δύοτρόπουςμείωσηςτηςκατανάλωσης
ηλεκτρικούρεύματοςστοσπίτι
7 τρόποι ενσωμάτωσης των δραστηριοτήτων υψηλής έντασης στη
μαθησιακή διαδικασία.
Με τη Γραφή : Κατά τηδιάρκεια τηςγραφήςστην τάξη, ενεργοποιούνταιοιμηχανισμοί
της ¨βαθιάςμάθησης¨.
Με Χρήση Προφορικών επιχειρημάτων :περιέχουν μαγικέςκαισυναρπαστικές
διαδρομές. Ενεργοποιήστε τιςδεξιότητεςεπικοινωνίαςπουμπορούν κάποια στιγμήνα
εξουσιοδοτήσουντουςμαθητέςσαςνα μεταμορφώσουν τον κόσμο.
Με την Ανάγνωση: Επιταχύνετετορυθμόανάγνωσηςτων λέξεων ανά λεπτό
(WordPerMinute) απότους μαθητέςσας.
Με Ομαδική δουλειά-Ομαδικό πνεύμα : Οι ομάδεςμαθητών να χρησιμοποιούν
αντανακλαστικέςστρατηγικέςακρόασης.Αξιολογήστετην απόδοσημετά από10 λεπτά και
ενθαρρύνετετιςομάδεςνα εφαρμόσουν όσα έμαθαν κατάτηδιάρκεια τηςυπόλοιπης
δραστηριότητας.
Με την Έρευνα : Οι μαθητέςνα υποβάλλουν τα αποτελέσματα των ερευνητικών τους
εργασιών,να αφηγούνταιτιςεμπειρίεςτους,τα εμπόδια που βίωσαν , να δημιουργούν
βάσειςδεδομένωνκαιιστότοπουςγια τηδιάχυση προςτη σχολική κοινότητα καιτην
κοινωνία.
Με Συζητήσεις : Η αντιστοίχισηρόλων ενθαρρύνειτουςεκπαιδευόμενουςνα
αναλάβουν κινδύνουςπουδιαφορετικά δεν θα επιχειρούσαν. Τρειςμαθητές/τριες
επιλέγονταιτυχαία να σχολιάσουνγια δύολεπτά ο/ηκαθένας/μία σημαντικές,
ενδιαφέρουσεςήαμφιλεγόμενεςιδέες ενόςκειμένου.Καιδύομαθητές-ερευνητές
επιλέγονταιγια να ρωτήσουντουςερωτηθέντες.Όλοιοιμαθητέςείναιέτοιμοιαπότο
προηγούμενο μάθημα να προετοιμάσουν εκθέσειςκαιερωτήσεις.

3. Με την ανατροφοδότηση :Δίνει σημαντικέςπληροφορίεςτόσοστομαθητήόσοκαι
στονεκπαιδευτικόγια τοπου βρίσκονταιοιμαθητέςσεσχέση με τους μαθησιακούς
στόχους. Είναι πιο αποτελεσματικήόταν είναιέγκαιρη,σχετική,ουσιώδηςκαι
ενθαρρυντικήκαιπροσφέρειεισηγήσειςγια βελτίωσηοιοποίεςείναιστις δυνατότητες
του/τηςμαθητή/τριας.
ΚανόνεςΑνατροφοδότησης: 1.«ομαθητευόμενοςπροηγείται» 2.«πρώτα τα θετικά» 3.
«προτάσειςκαιόχικριτική»
ΧαρακτηριστικάαποτελεσματικήςανατροφοδότησηςBOOSTMODEL
•B alanced:Εξισορροπούνταιτα θετικά μετα αρνητικά σχόλια
•O bserved:Αποφεύγονταιοιχαρακτηρισμοί,περιγράφεταιησυμπεριφορά πουβλέπω
•O bjective:Όχιαναφορά στηνπροσωπικότητα,αλλά στιςακριβείςενέργειεςκαιστα
αποτελέσματα (π.χΓράφειςπολύαργά καιγια αυτόδεν προλαβαίνειςνα τελειώσειςτις
εργασίεςσου,μεαποτέλεσμα να μαζεύεταιπολλήκατ’οίκον εργασία)
•S pecific:Χρήσησυγκεκριμένωνπαραδειγμάτων (π.χ«Μπράβο,γιατίέκοψεςτα σχήματα
ακριβώςπάνωστις γραμμέςτους»)
•T imely:Έγκαιρη,άμεσηανατροφοδότηση
Ο απώτεροςστόχοςδενείναινα κακομεταχειριστούμετα παιδιά με σκληρές
δραστηριότητεςστηντάξη,αλλά να τουςφτάσουμε στον πιο¨βαθύ¨εαυτότουςώστε να
αντιμετωπίσουντιςπροκλήσειςτης κάθεημέραςόπως οι πρωταθλητές.
Πηγή :Edutopia