Η γυναίκα ως σύζυγος, ως σύντροφος, ως μητέρα

1. Η γυναίκα και ο ρόλος της μέσα
στο ιλιαδικό έπος
1ο
Γυμνάσο Κοζάνης
(Βαλταδώρειο)
Μπάλλα Παναγιώτα
Παγούνη Αρετή
Παπαδοπούλου Ειρήνη
Μαρία Τερόλλη
Άννα Σμαράγδα

2. Τα έθιμα του γάμου και η ζωή της
γυναίκας μετά το γάμο.
 Στην ομηρική κοινωνία συνηθιζόταν ο γαμπρός
να προσφέρει δώρα στον πατέρα της νύφης,
αλλά δεν αποκλείονταν και αντίθετες
περιπτώσεις . Σύμφωνα με όσα μας πληροφορεί
ο Όμηρος, η οικογένεια ήταν πρωταρχικός και
ιερός θεσμός της κοινωνίας και τα μέλη της
συνδέονταν με ισχυρούς συναισθηματικούς
δεσμούς. Όσον αφορά το ρόλο της γυναίκας
μετά το γάμο , αυτός ήταν να διοικεί το σπίτι, να
ρυθμίζει τις εργασίες των δούλων και να
ασχολείται μαζί με τη βυζάστρα, δηλαδή την
υπηρέτρια που είχε την επιμέλεια των παιδιών,
με την ανατροφή τους.

3. Ποιος ήταν ο ρόλος των γυναικών
ως πολεμικά λάφυρα;
 Οι γυναίκες ανάλογα με τα προσόντα που διέθεταν
κατατάσσονταν ως πολεμικά λάφυρα για συγκεκριμένους
αρχηγούς που ξεχώριζαν για την ανδρεία τους και τα έργα
τους.
 Ήταν δηλαδή σαν αμοιβή, σαν δώρο για τον κόπο τους κατά
τη διάρκεια του πολέμου.
 Στη Α ραψ. βλέπουμε πόσο σημαντικά ήταν τα λάφυρα για
τους πολεμιστές, αφού ουσιαστικά για αυτό το λόγο
δημιουργήθηκε και όλη αυτή η φασαρία. Πιο συγκεκριμένα,
ο Χρύσης ζητάει πίσω την κόρη του με ικεσίες, η οποία έχει
απονεμηθεί ως πολεμικό λάφυρο στον Αγαμέμνονα. Ο
Αγαμέμνονας αρνείται να τη δώσει και έτσι ο Φοίβος
θυμώνει και προκαλεί μεγάλες συμφορές στους Αχαιούς.
Έπειτα, όταν ο Αγαμέμνονας αναγκάζεται να τη δώσει πίσω
στον πατέρα της, γίνεται αλαζονικός και παράλογος
ζητώντας για αντάλλαγμα το γέρας του Αχιλλέα, τη Βρισηίδα.
Αυτός είναι και ο βασικός λόγος, μαζί με τη συμπεριφορά και
τα λόγια του Αγαμέμνονα, που ο Πηλείδης αποχωρεί από τον
πόλεμο. Βλέπουμε λοιπόν, πόσο πολύ τα πολεμικά λάφυρα
επηρεάζουν τους σπουδαίους πολεμιστές και πόσο
σημαντικό ρόλο έχουν στη ζωή τους.

4. Η ΓΥΝΑΙΚΑ
ΩΣ
ΠΟΛΕΜΙΚΟ
ΛΑΦΥΡΟ
ΣΤΗΝ
ΙΛΙΑΔΑ

5. ΓΥΝΑΙΚΑ
ΩΣ
ΠΟΛΕΜΙΚΟ
ΛΑΦΥΡΟ

6. Ποια είναι η τύχη του γυναικείου
πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης;
 Μέσα από την τρυφερή οικογενειακή σκηνή που μας παρουσιάζει η
ραψωδία Ζ, μπορούμε να αντλήσουμε πολλές πληροφορίες για την
τύχη των γυναικών μετά την άλωση μιας πόλης. Πιο συγκεκριμένα,
βλέπουμε μέσα από τα μάτια της Ανδρομάχης την απώλεια του
ανδρός της. Σκέφτεται πως αν οι Αχαιοί καταλάβουν την Τροία, ο
Έκτορας θα πεθάνει κι αυτή θα μείνει μόνη με ένα μωρό στην αγκαλιά.
Λέει λοιπόν πως θα προτιμούσε να πεθάνει παρά να μείνει στη ζωή
χωρίς αυτόν. Η τύχη όμως των γυναικών φαίνεται πολύ πιο καθαρά
μέσα απ' τις σκέψεις του Έκτορα.
 Οι γυναίκες λοιπόν, μετά την άλωση της πόλης, θα γίνουν σκλάβες.
Θα υποφέρουν υπηρετώντας τους εχθρούς ενώ θα οδύρονται για τη
μοίρα τους. Οι σφαγές, οι κακουχίες και η σκλαβιά λοιπόν θα
επικρατήσουν, ενώ η δυστυχία θα είναι πια δεδομένη για τις άτυχες
γυναίκες που θα αναγκαστούν να ζήσουν σε άθλιες συνθήκες,
υπηρετώντας ξένους προκειμένου να ζήσουν, μακριά από την
προστασία των συζύγων τους που δε θα είναι πια στη ζωή. Είναι
λοιπόν φανερό ότι η ζωή των γυναικών εξαρτιόταν από τα
αποτελέσματα του πολέμου. Αν η πόλη τους καταλαμβανόταν ήταν
υποχρεωμένες να ακολουθήσουν το ριζικό τoυς.

8. Ο θρήνος των γυναικών στην ομηρική εποχή.
 Ο θρήνος των γυναικών έχει αρχίσει ήδη από τη στιγμή που
ο Έκτορας φεύγει για το πεδίο της μάχης. Η Ανδρομάχη με
δάκρυα στα μάτια γυρνάει στο παλάτι όπου μαζί με άλλες
γυναίκες κλαίνε τον Έκτορα ζωντανό! Όταν ο Αχιλλέας
σκοτώνει τον Έκτορα και ο πατέρας του Πρίαμος φέρνει το
νεκρό σώμα στην πόλη η Ανδρομάχη, η μητέρα του η Εκάβη
και η Ελένη ξεσπούν σε μοιρολόγια ξεριζώνοντας τα μαλλιά
τους ως ένδειξη πένθους. Τα λόγια τον υμνούν,
αναφέρονται στα προτερήματά του και σε αυτά που τον
έκαναν ξεχωριστό. Πρώτη, όπως είναι φυσικό, αρχίζει το
θρήνο η αγαπημένη του γυναίκα, η Ανδρομάχη. Η
λευκοχέρα απλώνει τα χέρια της στο νεκρό και ακουμπάει το
κεφάλι του. Μέσα στο μοιρολόγι της περιγράφει πώς θα ΄ναι
η ζωή από ΄δω και πέρα για την ίδια και για το παιδί τους,
αλλά και το μέλλον της Τροίας που έχασε τον προστάτη της.
Τον χαρακτηρίζει ασπίδα και στύλο της πόλης. Στη συνέχεια
εκδηλώνει το φόβο της για το παιδί της. Τρέμει ότι πιθανόν
κάποιος Αχαιός θα το ρίξει από την κορυφή του πύργου.
Μετά η Εκάβη, ξεσπάει σε λυγμούς και μοιρολογεί το νεκρό
της γιο. Τον επαινεί λέγοντας πως ήταν το καλύτερο από τα
παιδιά της και του μιλάει σαν να ήταν ζωντανός. Το θρήνο
συνεχίζει η Ελένη...

9. Η γυναίκα ως μητέρα
 Η Ανδρομάχη στη Ραψωδία Ζ
παρουσιάζεται στις Σκαιές Πύλες με το γιο
της να ψάχνουν για τον Έκτορα. Η
Ανδρομάχη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί
καλή μητέρα μιας και αγωνιά για το
μέλλον του γιού της Αστυάνακτα μετά το
θάνατο του άντρα και πατέρα του παιδιού
της. Μια άλλη τραγική μητέρα της Ιλιάδας
είναι η Εκάβη ,η οποία στη Ραψωδία Ω
παρουσιάζεται να θρηνεί το γιό της,
δείχνοντάς του την αγάπη της. Η Εκάβη
δεν μνημονεύει τα άλλα παιδιά της παρά
μόνο τον Έκτορα θέλοντας, μάλλον, να
δείξει το μίσος και την αγριότητά του
Πηλείδη προς τον Έκτορα.

10. Η ΓΥΝΑΙΚΑ
ΩΣ ΜΗΤΕΡΑ
ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ

11. Η γυναίκα ως σύντροφοςσύζυγος
 Οι σύζυγοι των κυριότερων ηρώων της Ιλιάδας
παρουσιάζονται ως έξυπνες γυναίκες, οι οποίες
νοιάζονται για το καλό των ανδρών τους. Έτσι,
ηΑνδρομάχη στη Ραψωδία Ζ που νοιάζεται πάρα
πολύ για τον άντρα της Έκτορα τον προτρέπει να
μείνει έξω από τη μάχη αλλά αφού τον βλέπει να
αρνείται του προτείνει ένα σχέδιο άμυνας. Ακόμη,
επειδή τον νοιάζεται και τον αγαπά πάρα πολύ,
χρησιμοποιεί πολλά συναισθηματικά επιχειρήματα με
σκοπό να τον κάνει να μείνει μακριά απ’ το πεδίο της
μάχης. Παρ’ ολ’ αυτά στην Ιλιάδα υπάρχουν και
σύζυγοι, οι οποίες αγγίζουν το άλλο άκρο απ αυτό
που βρίσκεται η Ανδρομάχη. Μια τέτοια σύζυγος είναι
η Ελένη, η οποία παράτησε την οικογένεια της και
έφυγε με τον Πάρη. Όμως, και αυτή φαίνεται να
νιώθει τύψεις που άφησε την οικογένειά της πίσω.

12. Η ΓΥΝΑΙΚΑ
ΩΣ
ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ/
ΣΥΖΗΓΟΣ

13. Η γυναίκα ως πρότυπο επιλογής του άντρα
 Στην Ραψωδία Α (στ114-116) ο Αγαμέμνων λέει πως
η Χρυσηίδα δεν είναι καθόλου κατώτερη από την
γυναίκα του την Κλυταιμνήστρα , ούτε στην κλάση ,
ούτε στη γνώμη , ούτε και στα έργα. Μέσα από τα
λόγια αυτά του Αγαμέμνονα η γυναίκα θα έπρεπε να
είναι όμορφη , θα πρέπει να έχει γνώμη καλή.
Ακόμη, πολλές γυναίκες, όπως η Ανδρομάχη, ήταν
λάφυρα πολέμου και συγχρόνως σύζυγοι μεγάλων
ηρώων όπως ο Έκτορας. Τέλος οι γαμπροί έδιναν
πλούσια δώρα για να αποκτήσουν τις εκλεκτές
νύφες.

14. Η Ανδρομάχη
 Κατά την ελληνική μυθολογία η Ανδρομάχη ήταν
σύζυγος του Έκτορα. Η Ανδρομάχη ήταν κόρη του
Ηετίωνα. Αδελφός της ήταν ο Πόδης , ο οποίος
σκοτώθηκε από τον Μενέλαο. Ωστόσο, στην Ιλιάδα η
Ανδρομάχη αναφέρει ότι οι 7 αδερφοί της
σκοτώθηκαν από τον Αχιλλέα(Ραψωδία Ζ). Γιος της
Ανδρομάχης και του Έκτορα ήταν ο Αστυάνακτας ,ο
οποίος μετά το τέλος του πολέμου κρεμάστηκε από
τους νικητές στα τείχη της Τροίας. Η Ανδρομάχη
θρήνησε τον Έκτορα μετά το θάνατό του(Ραψωδία Ω
725-745).
 Μετά την άλωση της Τροίας η Ανδρομάχη πιάστηκε
αιχμάλωτη και κατά το μοίρασμα των λαφύρων έπεσε
στον κλήρο του Νεοπτόλεμου. Ο Νεοπτόλεμος την
οδήγησε στη Φθία, όπου και την παντρεύτηκε και
έκαναν ένα γιό το Μολοσσό.
 Μετά το θάνατο του Νεοπτόλεμου η Ανδρομάχη
έφυγε με τον Έλενο , αδερφό του Έκτορα ,στην
Ήπειρο. Κατά την μυθολογία η Ανδρομάχη έκανε ένα
γιο και με τον Έλενο. Μετά το θάνατο και του
Νεοπτόλεμου μετανάστευσε με τον γιο της Πέργαμο
στην Μυσία. Εκεί ο Πέργαμος νίκησε τον βασιλιά
Άρειο και έδωσε το όνομά του στην πόλη.

15. Η Ανδρομάχη

16. Η Ελένη Η Ελένη γνωστή και ως Ωραία
Ελένη ήταν περίφημη για την
ομορφιά της. Ήταν κόρη του
Τυνδάρεω ή του Δία και σύζυγος
του Μενέλαου. Η αρπαγήτης
απότον Πάρη και η μεταφορά της
στην Τροία έγινε η αιτία του
Τρωικού Πολέμου. Κατά τον
Όμηρο η Ελένη ήταν κόρη του
Δία από την επαφή του με τη
Λήδα, ήταν, δηλαδή, αδερφή των
Διόσκουρων, του Κάστορα και του
Πολυδεύκη. Μετά το θάνατο του
Πάρη η Ελένη παντρεύτηκε τον
αδελφό του Δηίφοβο. Ύστερα από
την πτώση της Τροίας
ακολούθησε το Μενέλαο στη
Σπάρτη, όπου έφτασαν μετά από
8 χρόνια. Εκεί έζησαν την
υπόλοιπη ζωή τους.

17. Ο Χαρακτήρας της Ελένης
 Ο Όμηρος στην Ιλιάδα παρουσιάζει την Ελένη ως
πλάσμα ανθρώπινο με θεϊκή καταγωγή, αποφεύγει
την κατάκριση και την καταδίκη. Την παρουσιάζει
συχνά να αυτοκαταδικάζεται. Αν και αγαπά τον Πάρη
τον παρατά μιας και δεν είναι αρκετά γενναίος. Η
λυρικοί ποιητές τη θεωρούν υπαίτια του πολέμου και
την συνδέουν με την απιστία. Η Σαπφώ αναφέρεται
στην Ελένη όχι για να την κατακρίνει σαν αιτία
πολέμου, αλλά για να δικαιωθεί ο Έρως, ο οποίος
είναι δυνατόν να προκαλέσει φοβερότατα δεινά.
Στον Ευριπίδη παρουσιάζεται πιο πολύ ως θύμα παρά
ως πρόξενος κακού.

18. Η Θέτιδα
 Η Θέτιδα ήταν μία από τις Νηρηίδες ,
κόρη του Νηρέα και εγγονή του
Τηθύος. Ο Δίας την επιθύμησε αλλά
εκείνη απέρριψε τις προσφορές του. Η
θεά Θέμις αποκάλυψε κατόπιν ότι η
Θέτις θα έφερνε στον κόσμο ένα γιό
που θα ήταν δυνατότερος από τον
πατέρα του. Ο Δίας φοβούμενος για
την εξουσία του, έδωσε στη Θέτιδα ως
σύζυγο ένα θνητό, τον Πηλέα. Στους
γάμους του Πηλέα και της Θέτιδας
παρευρέθηκαν όλοι οιθεοί εκτός της
Έριδας. Η Θέτιδα γέννησε ένα γιο τον
Αχιλλέα. Κατά το μύθο η Θέτιδα
βυθίζει τον Αχιλλέα στον ποταμό της
Στύγας και τον κρατά από την
φτέρνα. Όλα τα σημεία του που
βράχηκαν έγιναν άτρωτα μόνο η
φτέρνα του έμεινε άβρεχτη και ο
Αχιλλέας απέκτησε το τρωτό του
σημείο.