"Η Άννα του Κλήδονα" Διαμαντής Αξιώτης Λογοτεχνία β γυμνασιου

1. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ-ΠΕ02
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

2. Ο Διαμαντής Αξιώτης γεννήθηκε στην Καβάλα το
1942, όπου και ζει.
Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Ιχώρ" (1966),
"Ποσοστό ευθύνης" (1974), "Διαμπερές", εκδ.
"Σκαπτή Ύλη" (1976), "Ύπνος μεσημβρίας", εκδ.
"ΑΣΕ" (1985). Επίσης, τις ανθολογίες
"Καβαλιώτες ποιητές" (1983), "Καβαλιώτες
πεζογράφοι" (1985), "Διηγήματα Φώτη Πρασίνη"
(1987), όλες από τις εκδόσεις της Δημοτικής
Βιβλιοθήκης Καβάλας. Πεζογραφική παρουσία, η
συλλογή αφηγημάτων "Το μισό των Κενταύρων",
εκδ. "Παρατηρητής" (1990), "Ξόβεργα με μέλι",
1η έκδοση εκδ. "Τραμ" (1994), 2η έκδοση εκδ.
"Νεφέλη" (1994). Υπεύθυνος, επί σειρά ετών, των
λογοτεχνικών περιοδικών "Σκαπτή Ύλη" και
"Υπόστεγο".
Από το 1986 συνεργάζεται με την Ελληνική
Ραδιοφωνία.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

3. Τα ήθη είναι οι αντιλήψεις, «οι άγραφοι νόμοι» κάθε
κοινωνίας, ενώ τα έθιμα είναι οι πράξεις με τις οποίες
εκφράζονται οι αντιλήψεις αυτές.
Όταν τα έθιμα επαναλαμβάνονται σταθερά από γενιά
σε γενιά, δημιουργούνται οι παραδόσεις.
Ετοιμασία γάμου στην Παλιά Αθήνα
(Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη)
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

4. Η Άννα, όπως όλα τα κορίτσια της εποχής
της, ονειρεύεται διαρκώς το γάμο της,
πιστεύει λοιπόν κάθε λαϊκή δοξασία και
έθιμο που συνδέεται με την ελπίδα
εξεύρεσης κάποιου γαμπρού. Με αφορμή τη
γιορτή του Κλήδονα, τα γειτονόπουλα την
εξαπατούν, κάνοντάς της ένα αθώο αστείο,
το οποίο έχει όμως δραματική κατάληξη.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

5. Και η Άννα, πρώτη και καλύτερη, εκεί, να
μαζέψει ξύλα για τις φωτιές του
ξεφαντώματος.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

6. Πρώτη να τρέξει σε τρεις βρύσες ή τρία σπίτια που
κατοικούσαν μονοστέφανες,* να κουβαλήσει τ' αμίλητο
νερό, για να ρίξει μέσα τα ριζικάρια, σκουλαρίκια,
σταυρούς, χάντρες ή κουμπιά:
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

7. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

8. Να ρίξει τ' ασπράδι του αυγού στο νερό, να δει η
έρμη σχήματα και μορφές της τύχης της.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

9. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

10. Δε βάζω στο λογαριασμό τα κουφέτα που μάζευε
με τις χούφτες, όλο το χρόνο, από νυφιάτικα
κρεβάτια και τα 'βαζε στο μαξιλάρι της να
ονειρευτεί παλικάρια και καβαλάρηδες.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

11. Τα ίδια και χειρότερα τραβούσε με τις φανουρόπιτες
και τι να της φανερώσει ο Άγιος, που, στο κάτω
κάτω, άντρας ήταν κι αυτός και μάτια είχε και
γούστα.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

12. Άσε το πόσες φορές έγραψε τ' όνομά της στο γοβάκι της
νύφης, για να ψάχνει, κάθε φορά, να δει αν και πόσο
καλοσβήστηκε, πράμα που σήμαινε και το γρήγορο του
επερχόμενου τυχερού.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

13. Τα κορίτσια του δρόμου μας μάζεψαν λίγη απ' τη ζεστή
ακόμα στάχτη της φωτιάς στα πιάτα τους, για να τα
βάλουν πάνω στα κεραμίδια των σπιτιών τους, να τη
δούνε τ' άστρα της εξαίσιας αυτής νύχτας και να
κατεβούνε οι Μοίρες να τη μοιράνουνε* για να πάρει
μαντική και τελεσματική* δύναμη και να σχηματίσει στην
επιφάνειά της όνομα αρσενικό ή να φανερώσει σημάδι
από επάγγελμα αντρικό.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

14. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

15. Μάζεψε κι η Άννα πυρωμένη* στάχτη σ' ένα μεγάλο
σινί,* το σταύρωσε, το έφτυσε τρις κι αφού το 'στρωσε
στα κεραμίδια του σπιτιού της, αποτραβήχτηκε στην
κουρασμένη προσμονή της, σίγουρη κι αυτή τη φορά για
το αίσιον* αποτέλεσμα.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

16. «Ψωμάς. ψωμάς. φούρναρης, καλέ. Να,
ολοφάνερο το σημάδι.». Κι η Άννα με την
πουκαμίσα και χωρίς τη σκούπα στο χέρι αυτή τη
φορά, καταμεσής του απότομου κατήφορου,
κρατούσε το σινί, το σήκωνε και το περιέφερε
κράζοντας να βγει όλη η γειτονιά, να δει το θαύμα.
«Φούρναρης, καλέ. Να, ο Αϊ-Γιάννης το 'δειξε...
Ψωμάς... ψωμάς... κοιτάχτε...» επέμενε, να βγουν
οι γειτόνισσες και τα γειτονόπουλα να δουν με τα
ίδια τους τα μάτια τα κομμάτια του λαδωμένου
ψωμιού που της έστειλε ο Άγιος της βραδιάς, να
πιστέψουν αυτή τη φορά, για να μην έχουν ν'
αμφιβάλλουν μετά και να λένε πίσω απ' την πλάτη
της τα μύρια όσα. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

17. Περιεχόμενο
αυτοβιογραφικό
Νοσταλγική
διάθεση
Αντίθεση
παρελθόν-
παρόν
Χρόνος
ανάμεσα στο
τότε-τώρα
Παιδική άγνοια
Ώριμη γνώση
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

18. Πρωτοπρόσωπη
αφήγηση
Αναδρομική
αφήγηση με
Σχόλια που
αφορούν το παρόν
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

19. Τεχνικές αφήγησης
Αφήγηση Περιγραφή
Σχόλια
αφηγητή
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

20. Τόπος
Προσφυγική γειτονιά στην
Καβάλα
Χρόνος
Μεταπολεμική Ελλάδα
Πρόσωπα
-Άννα
-Αφηγητής
-Αναστάσης
-Αγόρια και κορίτσια
-Κυρά-Αγαθή
-Μητέρα αφηγητή
Η δράση ξεκινά από τη
γιορτή του Κλήδονα
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

21. Γλώσσα
Απλή δημοτική με μακροπερίοδο λόγο
Ύφος
Παραστατικό, ζωντανό με τόνο νοσταλγικό
και με δόσεις χιούμορ και ειρωνείας
Εκφραστικά μέσα
-εικόνες
-μεταφορές
πολυσύνδετο
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

22. Εκδηλώσεις λαϊκού πολιτισμού
Γιορτές
Έθιμα
Νοοτροπίες-αντιλήψεις
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

23. Πλοκή
Κλιμάκωση
δράσης
Κορύφωση
δράσης
Λύση
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

24.  Αγωνία και εμμονή με
την αποκατάστασή της
 Πίστη σε όλες τις
προλήψεις και ευπιστία
σε μαγικές πρακτικές
 Αφέλεια και
θρησκοληψία
 Αλαφροΐσκιωτη
 Δύστροπη, οξύθυμη
 Η εξωτερική της
ασχήμια , η μεγάλη για
την εποχή ηλικία της
καθώς και η νοοτροπία
της εποχής την οδηγούν
σταδιακά από την
εμμονή στον
παραλογισμό και στην
τρέλα.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

25.  Η παιδική φάρσα έγινε η αιτία μιας τραγωδίας.
 Η παιδική και αφελής πειρακτική διάθεση
οδήγησε σε άσχημη τροπή.
 Κανείς δεν πρέπει να «παίζει» με τις ευαισθησίες
και τα προβλήματα των άλλων.
 Οι όποιες μορφές ρατσιστικής συμπεριφοράς
μπορούν να δημιουργήσουν σε κάποιους φόβους,
ανασφάλειες, ψυχολογικές συγκρούσεις και
προβλήματα.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

26. Διαβάστε το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Φωτιές
του Αϊ-Γιάννη»,Ίκαρος 1976, σ.109 και
 Συγκρίνετε τον τρόπο
 Εντοπίστε τις διαφορές
με τις οποίες τα δύο κείμενα αξιοποιούν το λαϊκό
έθιμο.
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

27. «Η μοίρα μας χυμένο μολύβι δεν μπορεί ν’ αλλάξει
δεν μπορεί να γίνει τίποτε.
Έχυσαν το μολύβι μέσα στο νερό κάτω από τ’ αστέρια
κι ας άναβαν οι φωτιές.
Αν μείνεις γυμνή μπροστά στον καθρέφτη τα μεσάνυχτα
Βλέπεις,
Βλέπεις τον άνθρωπο να περνά στο βάθος του καθρέφτη
Τον άνθρωπο μέσα στη μοίρα σου που κυβερνά το κορμί σου
Μέσα στη μοναξιά και στη σιωπή,
Τον άνθρωπο της μοναξιάς και της σιωπής
Κι ας ανάβουν οι φωτιές».
ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

28. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

29. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02

30. ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02