ууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууууу

1. Идресова Камка Орынбасаровна
Бастауыш сынып мұғалімі
№1ОЖББМ
Орал қаласы
Сабақтың тақырыбы: «Бунақденелердің жауынан қалай қорғанады?
Бүркеніш рең, сақтандырғыш рең».
Сабақтың мақсаты:
1.Бунақденелердің жауынан қалай қорғанатына туралы түсінік беру.
Бүркеніш рең, сақтандырғыш рең бунақденелердің жауынан қорғану әдісі
екендігі туралы түсінік қалыптастыру.
2. Оқушылардың дүниетанымын, қызығушылығын, танымдық қабілеттерін
арттыру.
3. Бунақденелерге қамқорлық болу, оларды қорғауға баулу.
Сабақтың түрі: өзара оқыта үйрету формасы.
Сабақтың әдісі: жеке, топтық, сұрақ-жауап, Венн диаграммасы, ой қозғау,
рөлдік әдіс.
Сабақтың көрнекілігі: суреттер, тапсырмалар.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
-Бізді өоршаған не?
-табиғат нешеге бөлінеді?
-Тірі табиғатқа нелер жатады?
-Жануарларға нелер жатады?
Топтастыру.
-Бүгін біз осы жануарлар ішінде аңдар мен құстар және бунақденелер туралы
әңгімелесеміз.
-Үйге қандай тапсырма берілді?
«жануарлар немен қоректенеді?», «жануарлар жемін қалай аулайды?»
Жануарлар

2. Тақтада тапсырмалар ілінеді.
І-топқа тапсырма.
1.Оқулықтағы суреттер бойынша жануарлардың атын атап, қай жануар
немен қоректенетіні туралы айт.
2. «Жануарлар жемін қалай аулайды?» тақырыбы бойынша сұрақтарға
жауап беріңдер.
ІІ-топқа тапсырма:
-Қасқыр, сілеусін, түлкі, жолбарыс, аю т.б жануарларға сипаттама беріңдер.
ІІІ-топқа тапсырма:
-91-беттегі, 6,7-тапсырмаларды өз ойларымен дәлелдеу.
Жаңа сабақ.
-Балалар, сендер жануарлардың сөйлегенін немесе әңгімелескенін
көргендерің бар ма? (оқушылар өз ойларымен бөліседі.)
-Әңгімелеспейді екен. Ендеше мына жануарлар өзара әңгімелесіп отыр екен.
(Плакаттағы суретті ашу) Мұғалім оқушыларға сурет бойынша жаңа
тақырып мазмұнын әңгімелейді. Содан соң мәтінді оқушылар оқиды.
1-топқа: Бунақденелерді теріп жазу.
Мысалы: маса, шыбын, шегіртке, қанқыз, көбелек, қоңыз.
2-топқа: Венн диаграммасын құрғызу. Бунақденелердің ұқсастығы,
айырмашылығы туралы.
Венн диаграммасы
3-топқа: Әр оқушы өзін қара шыбын, қанқыз, көбелек, көкшегірткенің
орнына қойып олардың өз жауынан қорғану әдістері туралы әңгімелесу.
Сабақтың қорытындылау:
1. Бүркеніш рең. 2. Қорғаныш рең. 3. Сақтандырғыш рең.
Осы атауларға сурет арқылы бунақденелердің тиістісін қою.
Үйге.
1-топ: Бунақденелердің суретін салу.

3. 2-топ: Бунақденелерге сипаттама беру.
3-топ: Рөлге бөліп оқу, әңгімелесу.
Бағалау: Оқушы білімін дұрыстығына байланысты тиісті белгісін қойып,
сол бойынша оқушы білімі бағаланады.

4. Сабақтың тақырыбы: «Бб дыбысы мен әрпі»
Сабақтың мақсаты:
1. Оқушыларды «Бб» дыбысымен, әрпімен таныстыру. Оқу дағдыларын
қалыптастыру.
2. Балалардың шығармашылық қабілеттерін арттырып, тіл байлығын
дамыту.
3. Ұқыптылыққа, әдептілікке, ұйымшылдыққа, ізенімпаздыққа тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: Түсіндіру, әңгімелесі, талдау, жинақтау, сұрақ-жауап,
топпен жұмыс жасау.
Сабақтың қөрнекілігі: Әріптен, буындар, суреттер, интерактивті тақта.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі. Психологиялық тренинг.
1. Мен жақсы оқушымын,
Апайды мұқият тыңдаймын.
Сабаққа белсене қатысамын.
Үй тапсырмасын тексеру.
1-топ: 58-беттегі сөйлемдерді тізбектеп оқиды.
2-топ: 59-беттегі «Тамақ» мәтінін тізбектеп оқиды.
3-топ: 60-беттегі «Қар» мәтінін тізбектеп оқиды.
(Балаларды мадақтау)
Жаңа сабақ.
1. Интерактивті тақтаман жұмыс. «Бб» әрпімен таныстыру, дауыссыз,
дауысты екенін анықтау.
2. 1,3,5,6,7 тапсырмаларды орындау.
3. Тақтадағы кестемен жұмыс. «Бб» дыбысының баспа, жазба әріп
таңбасымен таныстыру, кеспе әріптер қалтасына салу.
4. Оқулықпен жұмыс:
А) 61-беттегі сөздерді оқып, түсіндіру;
ә) «Балық» сөзіне дыбыстық талдау жасату:
б) хормен оқыту;
в) тізбектеп оқыту;
г) жеке оқушыларға оқыту.
Сергіту сәті:
Біз көңілді маймылдар,
Өте қатты шулаймыз,

5. Еденді де таптаймыз,
Ұртымызды үрлеп,
Әндетеміз гулеп.
Жоғарға да секірдік,
Маңдайға сауасқ келтірдік.
Құлағымыз қалқан,
Құйрығымыз салпан.
Бірақ тәртіп қатаң.
Үш дегенде апан,
Бәрін тілді алыңдар,
Қозғалмай қатып қалыңдар.
Дәптермен жұмыс.
«Бб» әрпін жазу.
Алған білімдерін тексеру:
-«Бб» дыбысы қандай дыбыс?
-Сөздің қай жерінде кездеседі?
-«Бақа», «балға», сөздеріне кеспе әріптерін пайдалану арқылы тақтаға
жазғызу, жатқа өлең, бата айтқызу.
Сабақты қорыту: «Буын қосып, сөз құра» дидактикалық ойыны.
Оқушыларды мадақтау:
-Балалар, бүгін сабақта барлықтарың жақсы жауап бердіңдер, рахмет
сендерге.

6. Бастауыш сыныпта оқушыларға мәтінді қабылдаттыру үшін істелетін
жұмыстардың түрлері.
Қазіргі заманда оқыту технологияларын меңгерту өте күрделі де ұзақ
үрдіс.
Оқу ағарту ағарту ісін қайта құру жаңаша ойлау қабілетіміз бен
ізденістерімізге байланысты. Ахмет Байтұрсынов: «Ең әуелі мектепке
керегі-білімді, педагогика мен әдістемеден хабардар, жан-жақты, оқыта
білетін мұғалім» деген. «Ана тілі» оқулықтарындағы түрлі тақырыптың
мәтіндерді қабылдаты үшін көптеген жұмыстар істеліп келеді. Ол жаңа
әдістерді іздестіру, оларды дәлелдеу міндеті.
Жаңа материалды түсініп қабылдау үшін сабақ үстінде мынандай
жұмыстар жүргізіледі:
1. Кіріспе.
2. Мұғалімнің мәтінді тұтас баяндауы жіне оқып беруі.
3. Сөздік жұмыс.
4. Сұрақтар арқылы не түсінгенін, қалай түсінгенін байқау.
5. Бөлімдер бойынша оқушыларға дауыстап оқыту.
6. Іштей оқу.
7. Рөлге бөліп оқу, теріп оқу, бөлімге бөліп оқу.
Бастауыш мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру
тақырыбында жазылған әдістемелік құралды қорытындылай келе мынадай тұжырымдар
жасалды:
1.
Функционалдық сауаттылық ұғымына келесі анықтама берілді: тұлғаның пәндік
білім, білік, дағдыларын әлеуметтік-қоғамдық ортада кез келген жағдаятқа сәйкес
еркін қолдана алу мүмкіндіктерінің қалыптасқан жүйесі.
2.
Пәндік білім, ептілік және дағдыларға сүйене отырып, оқу пәндері арқылы
функционалдық сауаттылықты дамыту үдерісі ойлау дағдыларын қалыптастыру
негізінде жүзеге асады.
3.
Функционалдық сауаттылық қалыптастыру процесі жекелеген пәндер мен іс-
әрекеттерді игеруде білім, ептілік, дағдының құзыреттілікке көшуі.
4.
Бастауыш мектеп оқушыларына оқыту мен тәрбиелеу нәтижесі оқушылардың
алған білімдерін өмірде, тұрмыс- тіршілікіте қолдана алуына бағытталуы - білімнің
білікке, біліктің қолдана білуге ұласуының бірден-бір кепілі болып табылады.
5.
Функционалдық сауаттылықты қалыптастыру қазіргі таңда оқыту жүйесіне
қойылып отырған әлеуметтік сұраныс талаптарымен сай келу үшін бастауыш
сыныптардан бастап оқушының оқу, жазу сауаттылығын, жаратылыстану
ғылымындағы сауаттылығын, математикалық сауаттылығын, компьютерлік
сауаттылығын, денсаулық мәселесіндегі сауаттылықты, құқықтық сауаттылығын

7. қалыптастыруға бағытталған арнайы жұмыс арқылы оң нәтижелерге қол жеткізуге
болады.
^ Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту үшін білім беру
жүйесінде басшылыққа алынатын нысандар анықталды:
o
білім беру мазмұны (ұлттық стандарттар, оқу бағдарламалары);
оқыту нысандары мен әдістері;
o
білім алушылардың оқудағы жетістіктерін диагностикалау мен бағалау
жүйесі;
o
мектептен тыс, қосымша білім беру бағдарламалары;
o
мектепті басқару моделі (қоғамдық-мемлекеттік нысан, мектептердің оқу
жоспарын реттеудегі дербестігінің жоғары деңгейі);
o
барлық мүдделі тараптармен әріптестікке негізделген достық қалыптағы
білім беру ортасының болуы;
o
ата-аналардың балаларды оқыту мен тәрбиелеу процесіндегі белсенді рөлі.
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру ... * «функционалдық сауаттылықты»
қалыптастыру мәселесін негізге алудың өзектілігін ... математикалық сауаттылығынан;. ‒
компьютерлік ... бастауыш сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын
қалыптастыру ...Омарова Нургуль Аукеновна * Осыған байланысты бастауыш сынып оқушыларының
математикалық сауаттылығын қалыптастыруда ең алдымен математикалық
ұғымдарды ...Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі ... * Қоса беріліп
отырған Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту ... мен кіріктіруге әзір қазақстандық
оқушылардың үлесі – математикалық сауаттылықты ... инфрақұрылымдарды пайдалана отырып,
сынып ұжымын жаппай оқыту ... 1) функционалдық сауаттылықты қалыптастыру мен
дамытудың ...Курс жоспары 2015 * Оқушылардың жазғы демалысы мен бос уақытын жаңа тұрғыда
ұйымдастыруды ... сауаттылығын қалыптастыру бойынша бастауыш сынып мұғалімдерінің ...
оқушылардың функционалдық математикалық сауаттылығын дамыту.Қысқа мерзімді курстар *
Директордың бастауыш сыныптар жөніндегі орынбасарлары ... Зерттеу қызметін қалыптастыру
арқылы пән оқытушыларының кәсіби ... зерттеуі аясында оқушылардың функционалдық
математикалық сауаттылығын дамыту.Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі *
Математикалық сауаттылық – әлемдегі математиканың рөлін айқындау жә не түсіне ... (4 және 8-сынып
оқушыларының математикалық және жаратылыстану-ғылыми .... 4-сыныпта 10 сағаттан бастауыш
сынып мұғалімінің оқытуымен іске ..... оқушылардың функционалдық сауаттылығын
қалыптастыру;.Біліктілік арттыру курстары – кәсіби өсудің кепілі * ... аясында бастауыш сынып
оқушыларының функционалдық сауаттылығын ... оқушылардың функционалдық математикалық
сауаттылығын дамыту», ... технологиялар арқылы шығармашыл тұлға қалыптастыру», технология пәні
...КУРСТАРДЫҢ ЖОСПАРЫ * 4, Бастауыш сынып мұғалімдері, TIMSS, PIRLS халықаралық
зерттеулері аясында ... сауаттылығын қалыптастыру бойынша бастауыш сынып мұғалімдері ...
оқушылардың функционалды математикалық сауаттылығын дамыту, ор ...Қазақ тілі мен әдебиеті
пәнінде оқушылардың функционалдық ... * 18 Қар 2014 ... Түйін сөз: Оқушыларының функционалдық
сауаттылығын ... ФУНКЦИОНАЛЬДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ... жазам деген кісі,
сол бастауыш мектепте бала оқытып көрмей тұрып, .... сынып. Оқушы саны. «5». ІҮ т жж. «4». ІҮ т
жж. «3». ІҮ т жж. «2» ... математикадан ашық сабақтар.ПЛАН КУРСОВ * 4, Бастауыш сынып
мұғалімдері, TIMSS, PIRLS халықаралық зерттеулері аясында оқушылардың функционалдық
сауаттылығын қалыптастыру ...Работа ученого совета * ... сынып оқушыларының функционалдық
сауаттылығын қалыптастыру және ... «Бастауыш сынып оқушыларының математикалық білім
жетістіктерін ...Ашық сабақтар сайты - Сайт бөлімдері - Баяндамалар * ... сабағында оқушылардың
функционалдық сауаттылығын қалыптастыру ... Бастауыш сынып білім беру үрдісінде жаңа

8. технологияларды қолдану.үлгерімі нашар оқушылармен жұмыс * 30 Там 2014 ... Мектеп
оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру… .... 2 қазан Маниторингін сызу,
нәтижесін алу 3 Бастауыш сынып есептерін шығарту Арифметикалық есептерді ... Математиканы тарау
бойынша қайталау Байдуанова Р.Б Байдуанова Р.Б Умиев Адам Нури Нұрлан ...ОҚУШЫЛАРДЫҢ
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН ... * 3 days ago ... Яғни, үшінші сынып оқушысы ешқашан
кітапханаға бармаса, ... басты тетігі – оқушының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру.02 |
Сентябрь | 2014 | www.45minut.kz - www.45minut.org * 2 Қыр 2014 ... Оқушылардың өз Отанына деген
азаматтық, отаншылдық, сүйіспеншілік ... бойына адамгершілік, имандылық қасиеттерін
қалыптастыру, халық өнегесін үйрету. ... адам өміріндегі рөлін ұғындырып , оқушылардың
математикалық сауаттылығын арттыру. ... Бастауыш сынып мұғалімі.Бастауыш сыныптар » Заман-
білімдінікі * Оқушылардың математикалық білімдерін, іскерлік пен машықтық жүйесін терең ...
отырып оқушылардың экономикалық сауаттылығын қалыптастыру,.Математиканы оқытуда
Ж.Қараевтың деңгейлеп оқыту ... * 26 Қаз 2014 ... Математиканы оқытуда Ж.Қараевтың деңгейлеп
оқыту ... Сынып жетекшісінің портфолиосы Айбек Қуандықұлы 98,550 views ... 12 жылдық білім беру
жүйесінде бастауыш мектеп оқушыларының тұлғасын дамытудың ... Мектеп оқушыларының
функционалдық сауаттылығын қалыптастыру…"Физика сабағында PISA халықаралық зерттеу
бағдарламасы ... * 19 Жел 2014 ... Әліппемен қоштасу · Диктанттар 5 сынып · «Монғолдардың ...
Жаратылыстану сауаттылығы ... PISA – бұл мектеп оқушыларының жаратылыс-математикалық ...
үзінділерімен жұмыс жасау дағдыларының қалыптастыру. ... Сондықтан ізденушілікке баулу бастауыш
сыныптан басталуы керек.филиал акционерного общества «национальный центр ... * Потанин
мектебінің бастауыш сынып мұғалімі болып бастаған. .... өткізуге сәйкес оқушылардың математикалық
сауаттылығын дамыту» тақырыбына ... қалыптастыру, ынтымақтастық атмосфера құру және
оқушыларды белсенді ...Ғылым мен білімді компьютерлендіру технолгиялары» пәнінен * Модельдеу
үлгілері және математикалық модельдерді сипатта. ... Орта оқу орындарында оқушылардың
компьютерлік сауаттылығын қалыптастыру жолдарын .... Медешова А.Б. Бастауыш сынып
оқушыларының оқу икемділігін ...
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруда 12 жылдық білім
беру мазмұнының кіріктірілуі мен сабақтастығы
Әдістемелік құрал
Астана
2013
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми кеңесімен баспаға ұсынылды

9. (2013 жылғы 15 сәуірдегі №2 хаттама).
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруда 12 жылдық білім беру
мазмұнының кіріктірілуі мен сабақтастығы. Әдістемелік құрал. – Астана: Ы. Алтынсарин
атындағы Ұлттық білім академиясы, 2013. – 41 б.
Ұсынылып отырған әдістемелік құралда оқушылардың функционалдық сауаттылығын
қалыптастыруда 12 жылдық мектептің білім беру деңгейлеріндегі оқу пәндерінің
мазмұндық бағыттары, білім мазмұнының кіріктірілуі мен сабақтастығын іске асыру
жолдары берілген.
Бұл әдістемелік құрал жоғары оқу орындарының ғылыми қызметкерлері мен
оқытушыларына, мұғалімдерді қайта даярлау және біліктілігін арттыру институттарының
мамандарына, орта мектептің оқу-ісі жөніндегі орынбасарлары мен мұғалімдеріне
арналады.
© Ы. Алтынсарин атындағы
Ұлттық білім академиясы, 2013
Кіріспе
Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 30 елдің қатарына кіруі үдерісінде еліміз үшін
маңызды болып табылатын стратегиялық міндетті шешу жағдайында тұлғаның ең басты
функциялық сапалары белсенділік, шығармашыл тұрғыда ойлауға және шешім қабылдай
алуға, кәсіби жолын таңдай алуға қабілеттілік, өмір бойы білім алуға дайын тұруы және
т.б. функционалдық дағдылар мектеп қабырғасынан қалыптасады.
Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың 2012 жылғы 27 қаңтардағы «Әлеуметтік-
экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына
Жолдауын іске асыру мақсатында оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту
жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары (бұдан әрі – Ұлттық
жоспар) ҚР Үкіметінің Қаулысымен бекітілді [1]. Ұлттық жоспар Қазақстан
Республикасындағы білім сапасын жетілдірудің негізгі бағдары ретінде мектеп
оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту іс-қимылдарының
мақсаттылығын, біртұтастығы мен жүйелілігін қамтамасыз етуге бағытталып,
оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту үдерісін мазмұндық, оқу-
әдістемелік, материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешенін
қамтиды [2].
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытудың жалпы бағдары Қазақстан
Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасында да анық көрсетілген [3]. Ондағы басты мақсат жалпы білім беретін
мектептерде Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан
дамыған азаматын қалыптастыру, оның физикалық құбылмалы әлемде әлеуметтік
бейімделуін қамтамасыз ететін білім алудағы қажеттіліктерін қанағаттандыру болып
табылады.

10. Қазіргі әлемдік білім кеңістігіндегі халықаралық стандарт талаптарына сай оқыту
үдерісінің орталық тұлғасы білім алушы субъект, ал ол субьектінің алған білімінің түпкі
нәтижесі құзіреттіліктер болып белгіленуі білім беру жүйесінде «функционалдық
сауаттылықты» қалыптастыру мәселесін негізге алудың өзектілігін арттырып отыр.
Осыған орай алған білімдері негізінде әрекет етуге қабілеттілік пен даярлықты білдіретін
құзыреттіліктерді қалыптастыру үздіксіз білім беру жүйесінің маңызды буыны болып
саналатын жалпы білім беретін орта мектептердегі әрбір пәнді оқытудың да басым
бағыттарының бірі болып табылады.
Функционалдық сауаттылық оқушылардың танымдық қабілеттерінің деңгейін және
оқушылардың өнімді жұмысының көрсеткішін білім деңгейі ретінде қарастырады. Бұл
деңгей өмірдің әртүрлі саласындағы тапсырмаларды шешуде мектептік білім мазмұнының
қолданбалық сипатына және оқушылардың игерген біліміне негізделеді. Сондықтан,
қоғамдағы өмірлік пен практикалық іс-әрекеттердің дағдылары мен әлеуметтік іс-
тәжірибені меңгеру үшін оқушылардың білім алу барысында негізгі және пәндік
құзыреттіліктері қалыптасуы тиіс.
Оқушылардың құзыреттілігін қалыптастыруға негізделген 12 жылдық білім беру
жүйесінің мақсаты – құзыретті тұлғаны, яғни өзінің білімі мен іскерлігін пайдалана
отырып, өздігінен әртүрлі мәселелерді шеше білуге қабілетті тұлғаны қалыптастыру.
Құзыреттілік тұрғыда білім беру білім мазмұнының тұлғалық бағдарын нығайтуға және
оны едәуір практикаға бағыттауға мүмкіндік береді. Сондықтан құзыреттілік тұрғыдағы
білім беру шеңберінде білім көлемінің ұлғаюына қарағанда, әрекеттердің жан-жақты
тәжірибелерінің меңгерілуі басымды болып табылады, яғни әртүрлі жағдайлардағы іс-
әрекеттер мен амалдардың жекелей жинақтары кеңейтіледі.
Біріккен Ұлттар Ұйымының «Білім бәріне ортақ» атты бағдарламасына сай зерттеулерде
функционалдық сауаттылық әр азаматтың міндеті ретінде қарастырылып, әрмен қарай
кәсіби сауаттылықпен жалғасатыны анық айтылған [4]. Функционалдық сауаттылыққа
бейімделу, оның қалыптаса бастауы бастауыш мектептен бастау алады. Қазірде олар
оқитын пән оқулықтарының мазмұны көбіне алғашқы сауаттылықтан басталып, әрмен
қарай дамып, жүйелене түседі. Алайда, оны алдымен пән ұстазы ескеріп: «Игерілетін
білім, білік, дағдылардың қайсылары функционалдық сауаттылыққа жол ашады? Олардың
басқалардан ерекшелігі неде?» деген сүрақтарға өздері жауапты қарап, шәкірттердің
санасына сіңірудің әдіс-тәсілдерін жан-жақты қолдануды басшылыққа алуы орынды. Ол
үшін функционалдық сауаттылыққа жататын білімдер мен біліктердің, әсіресе, жиі
қолданылатын іс-әрекет түрлерінің өзара тәуелділігін, бірімен бірінің үндестігін
оқулықтардағы мазмұнының мәтінімен байланыстыру қажет.
Осыған орай 12 жылдық білім беруде оқушылардың функционалдық сауаттылығын
қалыптастыру бойынша білім беру деңгейлеріндегі оқу пәндері білім мазмұнының
кіріктірілуі мен сабақтастығын іске асырудың негізгі жолдарын анықтау өзекті мәселе
болып табылады.
Сонымен қоса білім беру деңгейлеріндегі оқушының функционалдық сауаттылығын
қалыптастыру бойынша біртұтас әдістемелік жүйенің жасалуын талап етеді. Ол білім
берудің мақсатынан бастап оқытудың түпкі нәтижесіне дейінгі аралықтағы
компоненттердің бірлігі арқылы жүзеге асуы тиіс. Сондықтан мақсатқа қол жеткізудің
басты құралы саналатын білім мазмұнын білім беру деңгейлерінде оқушының
функционалдық сауаттылығына негіздеп құру тиімді болмақ.
Қойылып отырған мәселенің шешімдерінің бірі ретінде, яғни оқушылардың

11. функционалдық сауаттылығын қалыптастыруда 12 жылдық мектептің білім беру
деңгейлеріндегі оқу пәндерінің мазмұндық бағыттарын анықтауға арналған әдістемелік
құралы ұсынылады.
Әдістемелік құралда оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастырудағы оқу
пәндерінің мазмұндық бағыттары, білім беру деңгейлерінде білім мазмұнының кіріктірілу
мен сабақтастықты жүзеге асыру жолдары, бейіндік мектептегі базалық және бейіндік
білім мазмұнының кіріктірілу ерекшеліктері, мектептік ғылыми жобалар және оларға
қойылатын талаптар берілді.
^ 1 Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру-дағы оқу
пәндерінің мазмұндық-әдістемелік бағыттары
Функционалдық сауаттылықты қалыптастыру қазіргі таңда оқыту жүйесіне қойылып
отырған әлеуметтік сұраныс талаптарымен сай келу үшін бастауыш сыныптардан бастап
оқушылардың коммуникативтік, ақпараттық және проблемалардың шешімін табу және
тағы басқадай негізгі құзіреттіліктеріне бағытталып жүргізілгенде ғана оң нәтижелерге
қол жеткізуге болады.
12 жылдық білім беру жүйесіне көшуге орай білім мазмұнындағы функционалдық
сауаттылық алдын ала жүйеленіп, реттеліп берілуіне жол ашатын стандарттар мен оқу
бағдарламаларындағы күтілетін нәтижелердің көпшілігі функционалдық
сауаттылықтармен сәйкестелуін қажет етеді.
12 жылдық білім беруге көшу Қазақстан Республикасының қазіргі білім беру саясатының
келесі бағыттарын іске асыру жолымен қазақстандық білімнің бәсекеге қабілеттілігін
қамтамасыз етуді көздейді [5]: Қорыта келе, Елбасының «Әлеуметтік-
экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» атты
Жолдауындағы оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту
мақсатында құрылған бес жылдық Ұлттық жоспардың дер кезінде
көтерілгендігін құптаумен қатар, бұл функционалдық сауаттылық
мәселесінің алаш арыстарының да ой-тұжырымдарынан қағыс
қалмағандығын жұртшылық назарына ұсыну болды. Сондықтан да
функционалдық сауаттылыққа байланысты атқарылар іс-шараларда алаш
арыстарының ұлт болашағы, оның сауатты, білімді, рухани дүниесі бай,
ұлтжанды азамат тәрбиелеудегі педагогикалық көзқарастары үнемі
басшылыққа алуынуы қажет.
Дүниетану пәнін оқушыға менгерту үшін стандарттык бағдарламаны игеруде окушыны
қалыптастырып, оны қызықтыру үшін сабақ берудің оңай жолдарын, тәсілін табу
мұғалімнің шеберлігіне байланысты. Бұл пәннің мақсаты оқушылардын қызығушылығын
арттырьтп, қоршаған ортаны қорғауға, экологиялық сауаттылығын дамыту кезінде ішкі
сезімін оятып, өзін танып біліп, кез келген әрекетке жауапкершілікпен,
шығармашылықпен қарау деңгейіне жеткізу.
«Оку мен жазу аркылы сын түрғысынан ойлау»жобасын басшылыққа ала отырып өз
тәжірибемде қолданғаннан бері өзімнің кәсіптік біліктілігімнің жетіле түскенін анғардым.
Дүниетану пәні бойынша «Су еріткіш». «Суда еритін және ерімейтін заттар» такырыбын
өткенде топтастыру стратегиясын колдандым. Суға байланысты тәжірибелер жасап,

12. нәтижесінде су туралы алған білімдерін топтастырып, оны сарамандык жұмыс ретінде
жаздык.
Сарамандық жұмыс
I. Такырыбы: Су еріткіш. Суда еритін және
ерімейтін заттар.
II. Қажетті құрал-
жабдықтар: Әйнек, май шам, су.
Тәжірбие Нәтежесі Қортынды
Таза суды
әйнек бетіне
тамыздық.
Оның
астынан май
шаммен
қыздырдық.
Су буға
айналып
ұшып
кетеді.
Әйнектін
бетінде
ақшыл дақ
қалады.
Суда басқа
еріген
заттар бар
дегенді
далелдейді
8.