Оқытудың кредиттік технологиясын енгізу жүйесі

1. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Алматы облысы, Балқаш ауданы, Бақанас ауылы
“Бақанас аграрлы-индустриалдық колледжі” МКҚК
Тақырыбы: «Оқытудың кредиттік
технологиясын енгізу жүйесі »
Орындаған: Өндірістік оқыту шебері
Асылбаева Асем Бейсенбековна

2. Кредиттік жүйенің пайда болуыКредиттік жүйенің пайда болуы
Алғашқы рет кредиттік жүйе АҚШ-та пайда болды.Алғашқы рет кредиттік жүйе АҚШ-та пайда болды.
1869 ж. Гардвард университетінің президенті, білімнің1869 ж. Гардвард университетінің президенті, білімнің
американдық қайраткері Чарльз Элиот «кредит-сағат»американдық қайраткері Чарльз Элиот «кредит-сағат»
ұғымын енгізді және 1870-1880 жж. пәннің көлемінұғымын енгізді және 1870-1880 жж. пәннің көлемін
кредит-сағатпен өлшеуді енгізді. 1892 жылдан «кредиттікредит-сағатпен өлшеуді енгізді. 1892 жылдан «кредитті
сағаттық» жүйенің дамуының екінші кезеңі басталды.сағаттық» жүйенің дамуының екінші кезеңі басталды.
Бұл жүйе бастапқыда республикамсыздың бірнешеБұл жүйе бастапқыда республикамсыздың бірнеше
жоғары оқу орындарында бастамалық сипаттажоғары оқу орындарында бастамалық сипатта
енгізілгенімен, қазірде бүкіл халықтық сипат алып,енгізілгенімен, қазірде бүкіл халықтық сипат алып,
республикамыздың барлық дерлік оқу орындарындареспубликамыздың барлық дерлік оқу орындарында
кредиттік жүйеде қызмет көрсетілуде. «Білім туралы»кредиттік жүйеде қызмет көрсетілуде. «Білім туралы»
заңды негізге ала отырып 22 қараша 2007 жылы «Оқузаңды негізге ала отырып 22 қараша 2007 жылы «Оқу
үрдісін кредиттік оқыту технлогиясында ұйымдастыруүрдісін кредиттік оқыту технлогиясында ұйымдастыру
ережелері» бекітілді.ережелері» бекітілді. 22

3. Еліміздегі жоғары оқу орындарындаЕліміздегі жоғары оқу орындарында
эксперимент ретінде енгізілген кредиттік оқытуэксперимент ретінде енгізілген кредиттік оқыту
жүйесі – заман талаптарына сәйкес болашақжүйесі – заман талаптарына сәйкес болашақ
маман бойында толыққанды білімдімаман бойында толыққанды білімді
қалыптастыруға, өздігінен жұмыс істеу және білімқалыптастыруға, өздігінен жұмыс істеу және білім
алу дағдыларын дамытуға жағдай жасайтын жаңаалу дағдыларын дамытуға жағдай жасайтын жаңа
оқыту жүйесі. Оқытудың кредиттікоқыту жүйесі. Оқытудың кредиттік
технологиясын енгізудің дәстүрлі оқытудантехнологиясын енгізудің дәстүрлі оқытудан
ерекшелігі – мұнда студенттердің өздік жұмысынерекшелігі – мұнда студенттердің өздік жұмысын
ұйымдастыруға көп уақыт бөлінеді, яғни өзіндікұйымдастыруға көп уақыт бөлінеді, яғни өзіндік
іздену мен өзін-өзі дамытуға мүмкіндіктер береді.іздену мен өзін-өзі дамытуға мүмкіндіктер береді.
33

4. 44
Кредиттік
технология
бойынша
оқытудың төрт
негізгі жүйесі
бар.
Европалық жүйе
Америка-
лық жүйе
Британдық жүйе
Азия
мемлекеттерін
де және
Тынық
мұхиты
аймағында

5. Кредиттік оқыту жүйесін енгізудіңКредиттік оқыту жүйесін енгізудің
мақсатымақсаты
Студенттердің кәсіби дайындықСтуденттердің кәсіби дайындық
деңгейін арттыру, олардың жекедеңгейін арттыру, олардың жеке
шығармашылық қабілеттіліктерін жан-шығармашылық қабілеттіліктерін жан-
жақты дамыту, қажет болған жағдайдажақты дамыту, қажет болған жағдайда
студенттерге жақын және алыс шетелстуденттерге жақын және алыс шетел
жоғары оқу орындарына кедергісізжоғары оқу орындарына кедергісіз
ауысу мүмкіндігін беру.ауысу мүмкіндігін беру.
55

6. Кредиттік оқыту жүйесі кезінде көп кездесетін таныс емеКредиттік оқыту жүйесі кезінде көп кездесетін таныс еме
сөздердің анықтама сөздігісөздердің анықтама сөздігі
 1)1) академиялық күнтізбеакадемиялық күнтізбе –– демалыс күндерідемалыс күндері ((каникул менканикул мен
мерекелермерекелер)) көрсетілген оқу жылы ағымында өткізілетін оқу сабақтарыкөрсетілген оқу жылы ағымында өткізілетін оқу сабақтары
және білім бақылауының күнтізбесіжәне білім бақылауының күнтізбесі;;
 2)2) академиялық кезеңакадемиялық кезең –– теориялық оқу кезеңітеориялық оқу кезеңі.. Оған 15 аптағаОған 15 аптаға
жалғасатын семестр бекітіледі;жалғасатын семестр бекітіледі;
 Академиялық сағат дәрістік, практикалық (семинарлық) сабақтың 1Академиялық сағат дәрістік, практикалық (семинарлық) сабақтың 1
байланыс сағатына (50 мин) немесе студиялық сабақтың 1,5 байланысбайланыс сағатына (50 мин) немесе студиялық сабақтың 1,5 байланыс
сағатына (75 мин) немесе зертханалық сабақтың және дене тәрбиесісағатына (75 мин) немесе зертханалық сабақтың және дене тәрбиесі
сабағының 2 байланыс сағатына (100 мин), сондай-ақ оқусабағының 2 байланыс сағатына (100 мин), сондай-ақ оқу
тәжірибелерінің барлық түрлерінің 1 байланыс сағатына (50 минут),тәжірибелерінің барлық түрлерінің 1 байланыс сағатына (50 минут),
өндірістік тәжірибелердің барлық түрлерінің 5 байланыс сағатынаөндірістік тәжірибелердің барлық түрлерінің 5 байланыс сағатына
(250 минут) тең;(250 минут) тең;
66

7.  Вариациялық пәндер – оқушы, оның құрамынан, белгіленгенВариациялық пәндер – оқушы, оның құрамынан, белгіленген
кредиттер шеңберінде өзінің жекеше оқу жоспарын қалыптастыратынкредиттер шеңберінде өзінің жекеше оқу жоспарын қалыптастыратын
пәндер тізімі;пәндер тізімі;
 ECTS –ECTS –оқушының модульді игеруде еңбек сіңіруінің көлеміноқушының модульді игеруде еңбек сіңіруінің көлемін
көрсететін Еуропалық трансферт (аударым) және кредиттік жинақтаукөрсететін Еуропалық трансферт (аударым) және кредиттік жинақтау
жүйесі (жүйесі (ECTS);ECTS);
 Интеграцияланған білім оқу-бағдарламалары – білім деңгейі менИнтеграцияланған білім оқу-бағдарламалары – білім деңгейі мен
мазмұнында үздіксіздік пен сабақтастық сақталған білім оқумазмұнында үздіксіздік пен сабақтастық сақталған білім оқу
бағдарламалары;бағдарламалары;
 Баламасы бар пәндер тізімі – оқушылар өз еркімен таңдайтын пәндерБаламасы бар пәндер тізімі – оқушылар өз еркімен таңдайтын пәндер
тізімі;тізімі;
 Коллоквиум – білім деңгейін анықтау және жоғарлату мақсатындаКоллоквиум – білім деңгейін анықтау және жоғарлату мақсатында
оқытушы мен оқушы арасында жүргізілетін әңгіме;оқытушы мен оқушы арасында жүргізілетін әңгіме;
 Офис регистратор – білім алушылардың оқудағы жетістіктерініңОфис регистратор – білім алушылардың оқудағы жетістіктерінің
барлық тарихын тіркеумен айналысатын және білімін бақылаудыңбарлық тарихын тіркеумен айналысатын және білімін бақылаудың
барлық түрлерін және оның академиялық рейтингісіне есеп жасаудыбарлық түрлерін және оның академиялық рейтингісіне есеп жасауды
ұйымдастыруды қамтамасыз ететін академиялық қызмет;ұйымдастыруды қамтамасыз ететін академиялық қызмет;
 Міндетті компонент – міндетті компонент пәндерінің тізімі типтік оқуМіндетті компонент – міндетті компонент пәндерінің тізімі типтік оқу
жоспарымен анықталып, пәндер көлемінің қысқартылуына жолжоспарымен анықталып, пәндер көлемінің қысқартылуына жол
берілмейді;берілмейді;
77

8.  Офис регистратор – білім алушылардың оқудағы жетістіктерініңОфис регистратор – білім алушылардың оқудағы жетістіктерінің
барлық тарихын тіркеумен айналысатын және білімін бақылаудыңбарлық тарихын тіркеумен айналысатын және білімін бақылаудың
барлық түрлерін және оның академиялық рейтингісіне есеп жасаудыбарлық түрлерін және оның академиялық рейтингісіне есеп жасауды
ұйымдастыруды қамтамасыз ететін академиялық қызмет;ұйымдастыруды қамтамасыз ететін академиялық қызмет;
 Міндетті компонент – міндетті компонент пәндерінің тізімі типтік оқуМіндетті компонент – міндетті компонент пәндерінің тізімі типтік оқу
жоспарымен анықталып, пәндер көлемінің қысқартылуына жолжоспарымен анықталып, пәндер көлемінің қысқартылуына жол
берілмейді;берілмейді;
 Пререквизиттер (РПререквизиттер (Рrereguisite) -rereguisite) - оқылатын пәнді игеру үшін қажеттіоқылатын пәнді игеру үшін қажетті
білім, икемділіктер мен дағдыларды қамтитын пәндер;білім, икемділіктер мен дағдыларды қамтитын пәндер;
 Білім алушыларды аралық аттестаттау - білім алушының емтиханБілім алушыларды аралық аттестаттау - білім алушының емтихан
сессиясы кезеңінде бір пәннің толық көлемін немесе бір бөлігініңсессиясы кезеңінде бір пәннің толық көлемін немесе бір бөлігінің
мазмұнын аяқтап болғаннан кейін оны игеру сапасын бағалаумазмұнын аяқтап болғаннан кейін оны игеру сапасын бағалау
мақсатында өткізілетін рәсім;мақсатында өткізілетін рәсім;
 Постреквизиттер (РоПостреквизиттер (Роstreguisite) –streguisite) – осы пәнді оқығаннан кейіносы пәнді оқығаннан кейін
меңгерілген білім, икемділіктер мен дағдыларды қажет ететін пәндер;меңгерілген білім, икемділіктер мен дағдыларды қажет ететін пәндер;
 Транскрипт (ТТранскрипт (Тrrааnsnsссrrірірt) –t) – білімді бағалаудың сандық және әріптікбілімді бағалаудың сандық және әріптік
жүйесі бойынша кредиттері мен бағалары көрсетілген тиісті кезеңдежүйесі бойынша кредиттері мен бағалары көрсетілген тиісті кезеңде
өтілген пәндердің тізбесі бар құжат;өтілген пәндердің тізбесі бар құжат;
88

9. Кредитттік оқыту жүйесініңКредитттік оқыту жүйесінің
басты ерекшелігібасты ерекшелігі
Қойылатын бағаның әділдігімен оның ашық,Қойылатын бағаның әділдігімен оның ашық,
айқындығы, яғни студентке белгілі алдын-ала ұсынылғанайқындығы, яғни студентке белгілі алдын-ала ұсынылған
бағалау шкаласы (көрсеткіш) арқылы өзінің білім сапасынбағалау шкаласы (көрсеткіш) арқылы өзінің білім сапасын
өзіне бағалап отыруға мүмкіндіктің берілуі.өзіне бағалап отыруға мүмкіндіктің берілуі.
Оқу бағдарламасында әрбір пән бойынша екі немесеОқу бағдарламасында әрбір пән бойынша екі немесе
үш кредитке бөлінген. Олардың әрбір кредит көлеміндеүш кредитке бөлінген. Олардың әрбір кредит көлемінде
атқаратын қызметті, міндеттеріде айқындалынған.атқаратын қызметті, міндеттеріде айқындалынған.
Студенттер өздеріне жүктелінген міндеттерді уақытылыСтуденттер өздеріне жүктелінген міндеттерді уақытылы
орындап, ұпай санын арттырып отырмаса, сол пәнорындап, ұпай санын арттырып отырмаса, сол пән
бойынша «жазғы семестрге» қалу, тіпті GPA төмен болғанбойынша «жазғы семестрге» қалу, тіпті GPA төмен болған
жағдайда курстан курсқа көшпей қалуы да қаупі бар.жағдайда курстан курсқа көшпей қалуы да қаупі бар.
99

10. Студенттерді курстан-курсқа көшіру үшінСтуденттерді курстан-курсқа көшіру үшін
арналған баллдық жүйеарналған баллдық жүйе
Көшіру балл
GPA
Оқу бағдарламасы
Негізгі Қысқартылған Жеделдеті
лген
1 курстан 2
курсқа
1,8 2,1 2,4
2 курстан 3
курсқа
2,1 2,4 -
3 курстан 4
курсқа
2,4 2,4 -
1010

11. Екінші жағынан бұрынғы жүйедегі секілді ұпай санынЕкінші жағынан бұрынғы жүйедегі секілді ұпай санын
бір мезетте көтере де алмайды, яғни әрбір кредит әрбірбір мезетте көтере де алмайды, яғни әрбір кредит әрбір
оқу күніне, сағатына тәуелді. Ал студенттің әрбіроқу күніне, сағатына тәуелді. Ал студенттің әрбір
сабақтағы еңбек өтімділігі сол сабақ көлемдегі игерілуісабақтағы еңбек өтімділігі сол сабақ көлемдегі игерілуі
қажетті материал мазмұны мен білім сапасына тәуелді.қажетті материал мазмұны мен білім сапасына тәуелді.
Демек бір сабақ көлемінде бірнеше тақырыпты формальдіДемек бір сабақ көлемінде бірнеше тақырыпты формальді
түрде игеруге жол бермейді. Кредиттік оқыту жүйесіндетүрде игеруге жол бермейді. Кредиттік оқыту жүйесінде
студенттерге әрбір пән бойынша бағдарламалықстуденттерге әрбір пән бойынша бағдарламалық
материалды игеруге қажетті әрбір кредитке – 45 сағаттықматериалды игеруге қажетті әрбір кредитке – 45 сағаттық
оқу жүктемесі бекітілген. Оның 15 сағаты міндетті түрдеоқу жүктемесі бекітілген. Оның 15 сағаты міндетті түрде
аудиториялық сабақ болса (дәріс немесе практикалықаудиториялық сабақ болса (дәріс немесе практикалық
сабақ) 15 сағат студенттің оқытушының бақылауындасабақ) 15 сағат студенттің оқытушының бақылауында
орындайтын өзіндік жұмысына, 15 сағат студенттіңорындайтын өзіндік жұмысына, 15 сағат студенттің
өздігінен орындайтын жұмыстарына арналған.өздігінен орындайтын жұмыстарына арналған.
1111

12. Студенттің оқытушының бақылауындағыСтуденттің оқытушының бақылауындағы
өзіндік жұмыстарына (СОӨЖ):өзіндік жұмыстарына (СОӨЖ):
 бағдарламада СОӨЖ-на бөлінген тақырыптарбағдарламада СОӨЖ-на бөлінген тақырыптар
 аудиториядағы сабақта немесе үйге берілгенаудиториядағы сабақта немесе үйге берілген
тапсырмаларда туындаған түсініксіз сұрақтар мен күрделітапсырмаларда туындаған түсініксіз сұрақтар мен күрделі
есептерді түсінуесептерді түсіну
 бақылау тапсырмаларындағы қателерін талдау, түсінубақылау тапсырмаларындағы қателерін талдау, түсіну
 өзінің математикалық сауаттылығын көтеругеөзінің математикалық сауаттылығын көтеруге
бағытталған, қызығушылығын тудыратын сұрақтарғабағытталған, қызығушылығын тудыратын сұрақтарға
оқытушымен бірлесіп жауап іздеуоқытушымен бірлесіп жауап іздеу
 математикалық олимпиада, ғылыми жоба,математикалық олимпиада, ғылыми жоба,
конференцияларға (оқытылатын пән деңгейінде)конференцияларға (оқытылатын пән деңгейінде)
дайындықдайындық
1212

13. Студенттердің өздік жұмысына (СӨЖ):Студенттердің өздік жұмысына (СӨЖ):
 - үй тапсырмалары- үй тапсырмалары
 - Рейтинг көтеруге бағытталған қосымша,- Рейтинг көтеруге бағытталған қосымша,
жекелеген тапсырмаларжекелеген тапсырмалар
 - СӨЖ-ге бағдарламада бекітілген- СӨЖ-ге бағдарламада бекітілген
тақырып, тапсырмалартақырып, тапсырмалар
 - есептік-графиктік тапсырмалар- есептік-графиктік тапсырмалар
1313

14. Студенттердің атқарған жұмыстарыСтуденттердің атқарған жұмыстары
төмендегі параметрлер арқылытөмендегі параметрлер арқылы
анықталынадыанықталынады
Жұмыс сипаты Бағалау
1 өте белсенді жұмыс 96-100%
2 белсенді жұмыс 86-95%
3 қалыпты жұмыс 71-85%
4 толқымалы жұмыс 51-70%
5 мардымсыз жұмыс 31-50%
6 құр бос жұмыс 0-30%
1414

15.  құр бос жұмысқа – студент сабаққа қатыспаса, сабақта болғанқұр бос жұмысқа – студент сабаққа қатыспаса, сабақта болған
жағдайдың өзінде қалғып-мұлғып, отырса немесе бос істерменжағдайдың өзінде қалғып-мұлғып, отырса немесе бос істермен
айналысып отырса;айналысып отырса;
 мардымсыз жұмыс – конспекті жасамай, есеп шығармай, тек тыңдапмардымсыз жұмыс – конспекті жасамай, есеп шығармай, тек тыңдап
қана, жайбрақат отырып уақыт өткізу;қана, жайбрақат отырып уақыт өткізу;
 толқымалы жұмыс –қайсыбір сәттерде белсенділік танытып, қайсыбіртолқымалы жұмыс –қайсыбір сәттерде белсенділік танытып, қайсыбір
сәттерде мүлде сабақтан алшақтап, бос істермен айналысуы;сәттерде мүлде сабақтан алшақтап, бос істермен айналысуы;
 қалыпты жұмыс – сабақ барысында да міндеттелген тапсырмалардықалыпты жұмыс – сабақ барысында да міндеттелген тапсырмаларды
қалыпты, күйде бірсарынды күйде орындап отыру;қалыпты, күйде бірсарынды күйде орындап отыру;
 белсенді жұмыс – берілген тапсырмаларды дер кезінде шапшаңбелсенді жұмыс – берілген тапсырмаларды дер кезінде шапшаң
орындап, қосымша сұрақтарға жауап беріп, тақырыпты толықорындап, қосымша сұрақтарға жауап беріп, тақырыпты толық
түсінгендігін іс-жүзінде көрсете білу;түсінгендігін іс-жүзінде көрсете білу;
 өте жақсы жұмыс- берілген тапсырмалармен қоса, жекеленгенөте жақсы жұмыс- берілген тапсырмалармен қоса, жекеленген
қосымша тапсырмаларды да орындап, тақта адындағы студенттердіңқосымша тапсырмаларды да орындап, тақта адындағы студенттердің
қателерін дер кезінде байқап, түзетулер енгізіп, бағыт-бағдар беріпқателерін дер кезінде байқап, түзетулер енгізіп, бағыт-бағдар беріп
отыру.отыру.
1515

16. КРЕДИТТІК ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІНДЕ БІЛІМ САПАСЫНКРЕДИТТІК ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІНДЕ БІЛІМ САПАСЫН
БАҒАЛАУ – МАТЕМАТИКАСЫБАҒАЛАУ – МАТЕМАТИКАСЫ
 Әрбір сабақтағы студенттің еңбегі пайыздық көрсеткішінеӘрбір сабақтағы студенттің еңбегі пайыздық көрсеткішіне
сәйкес бағалау шкаласы бойынша бағаға ауыстырылады.сәйкес бағалау шкаласы бойынша бағаға ауыстырылады.
Студенттің семестр көлеміндегі еңбек өнімділігі төмендегіСтуденттің семестр көлеміндегі еңбек өнімділігі төмендегі
кестемен бағаланады (барлығы 100%)кестемен бағаланады (барлығы 100%)
 Студенттің семестр көлеміндегі жинақтаған еңбекСтуденттің семестр көлеміндегі жинақтаған еңбек
өтімділігінің пайыздық көрсеткіші 0,6-ға көбейтіпөтімділігінің пайыздық көрсеткіші 0,6-ға көбейтіп
қорытынды, көрсеткіш алынады. Бұған емтиханағықорытынды, көрсеткіш алынады. Бұған емтиханағы
(қорытынды бақылаудағы) білім сапасын көрсеткішін 0,4-(қорытынды бақылаудағы) білім сапасын көрсеткішін 0,4-
ке көбейтіп, нәтижелерін қосса, студенттің оқытылған пәнке көбейтіп, нәтижелерін қосса, студенттің оқытылған пән
бойынша білімінің нақты көрсеткішін аламыз.бойынша білімінің нақты көрсеткішін аламыз.
1616

17. Сабаққа қатысуы Дәріс
Практикалық
Зертханалық
СОӨЖ
15%
Сабақ барысындағы
еңбек өнімдігі
Белсенділігі
Ауызша-сұрақтарға жауабы
Ағымдағы бақылау
Күнделікті сабаққа дайындық
деңгейі
40%
СӨЖ Үй жұмысы
Қосымша тапсырмалар
Бағдарламалық тапсырмалар
20%
Бақылаулар 1-2 мерзімдік бақылау 20%
Қосымша
ынталандыру
пайызы
Олимпиадаға
Ғылыми жобаларға
Курстарға
Конференцияларға т.с.с. қатысу
5%
1717

18. 1818
Назар аударғандарыңызғаНазар аударғандарыңызға
Рахмет !!!Рахмет !!!