Πώς θα εξεταστούν τα μαθήματα- παραδείγματα

1. ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΓΛΩΣΣΑΣΚΑΙΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΓΛΩΣΣΙΚΗΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Δίνεταιφωτοτυπημένοάγνωστοκείμενοπουμπορείνα συνοδεύεταικιαπόεικόνα
Ερωτήσεις:
1. Ερώτησηκατανόησηςκειμένουκαιεπικοινωνιακούπλαισίου( πομπός, δέκτης,για
ποιο σκοπόκλπ),ποιο είναιτο θέμα του κειμένου, σχολιασμόςκάποιου
αποσπάσματος( 6 μον.)
2. α) Δομή παραγράφου( καιτρόποιανάπτυξηςστηΒ)- πλαγιότιτλος,συνδετικές
λέξεις, τι είδουςκείμενοείναι( ημερολόγιο,επιστολή,άρθρο,ομιλία,κόμικ
κλπ),γιατίείναιπεριγραφή,αφήγησηκλπ
β) Γιατίχρησιμοποιείενεστώτα, αόριστοκλπ,να βρείτε τα επίθετα καιτορόλοτους
( Α τάξη),να μεταφέρετε σεάλλοπρόσωπο ή αριθμόμια πρόταση,μετατροπή
έγκλισης,μετατροπήχρονικήςβαθμίδας( π.χαπόπαρόν σε παρελθόν ) καιτι
πετυχαίνει,μετατροπήενεργητικήςσεπαθητική( στηΒ τάξη), αντικατάσταση
λέξεων με συνώνυμα ή αντώνυμα ( 4 μον)
3. Παραγωγήλόγουσχετικήμετο κείμενο( 200 λέξειςγια Α τάξη,250 για Β τάξη).10
μον.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚείμενοδιδαγμένοστηνΑ καιστηΒ( Στη Γ μπορεί καιαδίδακτο)
Δίνεταιεισαγωγικόκείμενο.
1. Ερώτησηκατανόησης
α) Ποια είναιτα πρόσωπα,ποια η στάσητους, ποιος ο χώρος,ο χρόνος,το σκηνικό.Το
κοινωνικόπλαίσιο,τοπρόβλημα που απασχολεί τον ήρωα.
β) Βασικέςιδέεςκαιστάσητου συγγραφέααπέναντιστοπρόβλημα
γ) Χαρακτηρισμός- συναισθήματα- επιλογέςκαιστάσηζωήςτου ήρωα ( 6 μον.)
2.
α) Στοιχεία αφηγηματικήςπλοκής( ποια στοιχεία προωθούν τομύθοή τον
καθυστερούν,ενότητες,μοτίβα κλπ)
β) Αφηγηματικέςτεχνικέςκαισχήματα λόγουκαιποιοςο ρόλοςτους( Πχ η
τριτοπρόσωπηαφήγηση γίνεταιαπόέναν συνήθωςπαντογνώστηαφηγητήπουξέρει
παραπάνωαπότουςήρωες,ξέρειτι σκέφτονταιόλα τα πρόσωπα καιτοκείμενογίνεται
πιο αντικειμενικόκαιπληροφοριακό, στην πρωτοπρόσωπηαφήγησηοαφηγητής

2. αφηγείταιαπό εσωτερικήοπτικήγωνία καιτοκείμενοκερδίζεισεπειστικότητα και
αληθοφάνεια,όμωςδεδίνονταιόλεςοι πληροφορίεςκαιδεν μπορούμενα δούμετη
στάσηζωής όλων των προσώπων)
γ) Γλωσσικές επιλογές, ύφοςκαι πώς το πετυχαίνει.
3. Δίνεταιστους μαθητέςη επιλογή:ή ερώτησηςαναγνωστικήςανταπόκρισηςπχ
σύγκρισημια ιδέαςτου κειμένουμε αυτόπου συμβαίνεισήμερα ήμε τις προσωπικές
εμπειρίεςτου μαθητήή ερώτησηςδημιουργικήςγραφήςπχαλλαγήοπτικήςγωνία,
γραφήημερολογίουκλπ.( 8 μον)
ΤΑΞΗ Β ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Κείμενο: « Απότο ημερολόγιοτηςΆνναςΦρανκ»
1. Ποια είναιτα συναισθήματα τηςΆνναςγια τα πρόσωπα τηςοικογένειαςτης;Πώςτα
δικαιολογείηίδια;Τι πιστεύετεεσείς;(6)
2. Α)Ποια στοιχεία δείχνουνπως πρόκειταιγια ημερολόγιο;Να τα εντοπίσετεμέσα
στο κείμενο;( Σε άλλοκείμενοζητάμενα βρείτετοείδος της αφήγησης,τι
πετυχαίνειμε τοδιάλογο, γιατίεπιλέγειοσυγγραφέαςτην πρωτόπροσωπη
αφήγηση,γιατίτην τριτοπρόσωπη κλπ)
Β)ΓνωρίζονταςτοτέλοςτηςΆννας και την απήχηση τουημερολογίουτης μπορείτε
να βρείτε2 σημεία στα οποία υπάρχειειρωνεία; Είναιγια την Άννα ειρωνεία ήμόνο
για μας; (6)
3. Ερώτηση αναγνωστικήςανταπόκρισης
Πώς θα ήθελε η Άννα να αντιδράσουν οιγονείςτηςαπέναντιστηδιαφωνία μετην αδελφή
της; Πώς θα θέλατενα αντιδράσουν οιδικοίσαςγονείςσε παρόμοια περίπτωση;(8)
Ή
Ερώτησηδημιουργικήςγραφής
Να αφηγηθείτετοπεριστατικόαπότην οπτικήγωνία τηςαδελφήςτηςΆνναςσεμια σελίδα
ημερολογίουήΝα γράψετεμία άλληεξέλιξηστην οποία οιγονείςθα παίρνουν τομέρος
της Άννας.(8)

3. ΤΑΞΗ Γ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Κείμενο:Ο επιστάτηςεθνικώνοικοδομών επί Ι. Καποδίστρια
1. Ποιος είναιο ήρωαςτου ποιήματος;Πότεζει; Ποια γνωρίσματα τουχαρακτήρα του
είναικατά τηγνώμη σας αρνητικά για τοκοινωνικόσύνολοκαιγιατί; Ποια σχέση
έχει ο Καποδίστριαςμετονεπιστάτη; Ποια στοιχεία συνδέουν τοποίημα με την
εποχή του Καποδίστρια;( κάποιεςαπόαυτές)(6)
2. Α) Στο ποίημα υπάρχειρεφρέν.Ποιοείναιαυτό;Ποιος πιστεύετεπως είναιο ρόλος
του; Πώς συμβάλλειστούφος του κειμένου;Ποιοςυποτίθεταιπως το λέει;
Β)Σεποια σημεία ο επιστάτηςμιλάειειρωνικά;Ποιουςειρωνεύεταικαιγιατί;(6)
Γ) Να βρείτεμία ακουστικήεικόνα κλπ
3. Ερώτησηαναγνωστικήςανταπόκρισης:Ποια χαρακτηριστικάτουεπιστάτηαποτελούν
στοιχεία καιτου σύγχρονουΈλληνα; /Περιγράφετεπωςφαντάζεστετον επιστάτη:ντύσιμο,
ύφος,εξωτερικήεμφάνισηκλπ
Ή
Να υποθέσετεπως είστεο Καποδίστριαςκαιδιαμαρτύρεστε με μία επιστολήστο Σούτσο
για αυτότο ποίημα που έμμεσα στρέφεταιεναντίον σας.Σεαυτήτην επιστολήαρνείστε
τις κατηγορίεςκαιζητάτενα επανορθώσει.
( Εναλλακτικά:είστεφίλοςτουΚαποδίστρια καιποιητήςκαιγράφετεένα ποίημα μετα
θετικά τουεπιστάτη)

4. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΤΑΞΗ Α
ΚΕΙΜΕΝΟ
Το αγαπημένο μου μέρος είναι ο κήπος μου. Βρίσκεται στο δυτικό μέρος του σπιτιού μου.
Είναι αρκετά μεγάλος, με περίμετρο 200 περίπου μέτρα. Το σχήμα του είναι ορθογώνιο
παραλληλόγραμμο. Είναι περιφραγμένος με ψηλό τοίχο, ο οποίος είναι σκεπασμένος με
άφθονη πρασινάδα. Ο κήπος είναι χωρισμένος σε τρία της ίδιας περίπου έκτασης μέρη. Οι
στενοί διάδρομοι του κήπου είναι χαλικοστρωμένοι, για να μη δημιουργείται λάσπη το
χειμώνα με τις βροχές.
Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον θα είχε, αν παρακολουθούσε κανείς τις όψεις, τις μορφές που
παίρνει ο κήπος μας κατά τις διάφορες εποχές του χρόνου. Το φθινόπωρο, για παράδειγμα,
παίρνει μια μελαγχολική όψη, καθώς τα φύλλα των δέντρων κιτρινίζουν και αρχίζουν σιγά-
σιγά να πέφτουν. Το χειμώνα πάλι με το τσουχτερό κρύο τα δέντρα γυμνώνονται και ο κήπος
μας παίρνει μια μουντή μορφή. Το γρασίδι όμως θεριεύει καταπράσινο σ' ολόκληρο τον κήπο.
Την άνοιξη, την πιο όμορφη εποχή του χρόνου, ο κήπος μας παρουσιάζει ένα θέαμα
ανεπανάληπτο και μαγικό. Τα ποικιλόχρωμα λουλούδια ανθίζουν και τα δέντρα γεμίζουν
μπουμπούκια. Οι αμυγδαλιές στολίζονται σαν νυφούλες με τα λευκά άνθη τους και σκορπίζουν
παντού το μεθυστικό άρωμά τους. Ο κήπος ολόκληρος γιορτάζει, ενώ οι μέλισσες και οι
φανταχτερές πεταλούδες πετούν χαρούμενες από λουλούδι σε λουλούδι. Το καλοκαίρι τέλος,
μπορεί ο κήπος μας να χάνει τα όμορφα λουλούδια του, αλλά τα δέντρα με την πλούσια
φυλλωσιά τους είναι ό,τι καλύτερο, για να καθόμαστε από κάτω και να προστατευόμαστε από
την πολλή ζέστη. Αμέτρητα είναι τα πουλιά, τα έντομα και οι μέλισσες που κατακλύζουν τον
κήπο μας. Τα πουλιά χτίζουν φωλιές, πετούν χαρούμενα στα κλαδιά των δέντρων και
κελαηδούν γλυκά. Οι μέλισσες, βιαστικές και ακούραστες, πηδούν από ανθάκι σε ανθάκι να
μαζέψουν το νέκταρ, για να φτιάξουν το μέλι τους. Οι πεταλούδες πάλι με τα πολύχρωμα
φτερά τους χορεύουν σαν τρελές, δίνοντας κίνηση, ζωντάνια και χαρά στο όμορφο σκηνικό
του ολάνθιστου κήπου μας.
1. Για ποιο σκοπό γράφτηκε αυτό το κείμενο; ( Ο πομπός περιγράφει τον κήπος του).
Γιατί ο συγγραφέας επιλέγει να περιγράψει τον κήπο του; Τι συμβαίνει στον κήπο το
καλοκαίρι και τι το χειμώνα; Φαίνεται να προτιμά ο συγγραφέας κάποια από τις δύο
εποχές; ( 6 μον)
2. Α)Να βρείτε τη δομή της β παραγράφου και να γράψετε ένα πλαγιότιτλο (1 μον)
Β) Να γράψετε τα αντώνυμα των επιθέτων που υπογραμμίζονται
Γ) Γιατί το κείμενο είναι περιγραφή; Να στηρίξετε την απάντησή σας με στοιχεία από
το κείμενο.
Ή Το φθινόπωρο, για παράδειγμα, παίρνει μια μελαγχολική όψη, καθώς τα φύλλα των
δέντρων κιτρινίζουν και αρχίζουν σιγά- σιγά να πέφτουν. Το χειμώνα πάλι με το
τσουχτερό κρύο τα δέντρα γυμνώνονται και ο κήπος μας παίρνει μια μουντή μορφή.:
να μεταφέρετε τα ρήματα στον αόριστο και να αφαιρέσετε τα επίθετα. Το κείμενο
εξακολουθεί να είναι περιγραφικό;
Δ) Το σχήμα του είναι ορθογώνιο παραλληλόγραμμο: τι είδους πρόταση είναι αυτή;
Να τη μετατρέψετε σε απλή.

5. Ή «Οι μέλισσες, βιαστικές και ακούραστες, πηδούν από ανθάκι σε ανθάκι να
μαζέψουν το νέκταρ, για να φτιάξουν το μέλι τους. Οι πεταλούδες πάλι με τα
πολύχρωμα φτερά τους χορεύουν σαν τρελές, δίνοντας κίνηση, ζωντάνια και χαρά
στο όμορφο σκηνικό του ολάνθιστου κήπου μας.» : να υπογραμμίσετε τα ουσιαστικά
και να τα γράψετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού μαζί με όλες τις απαραίτητες
αλλαγές στα ρήματα και στα επίθετα .( 4 μον)
3. Στο Λαύριο δεν υπάρχει δημοτικός κήπος. Γράφετε μια επιστολή προς το Δήμαρχο και
του περιγράφετε τον ιδανικό για σας δημοτικό κήπο. (200 λέξεις) 10 μον.
ΓΛΩΣΣΙΚΗΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΒΤΑΞΗ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ
H γυναίκα στις παραδοσιακές κοινωνίες εργαζόταν πάντα.
Aς κοιτάξουμε αυτή την ιδεώδη εικόνα της μητέρας που είναι απόλυτα
αφοσιωμένη στο παιδί της. Δεν εργάζεται, είναι μόνιμα στο σπίτι διαθέσιμη,
αφιερωμένη στον υποστηρικτικό ρόλο της εξέλιξης όλων των άλλων. Aυτή η
εικόνα παραπέμπει στην παραδοσιακή οικογένεια. Ίσως όμως να μην είναι
και τόσο παραδοσιακή όσο νομίζουμε! Mόλις μερικές δεκαετίες πριν η
Eλλάδα, αλλά και πολλές άλλες χώρες, ήταν ακόμα κατά κύριο λόγο
αγροτικές κοινωνίες. Kάθε νοικοκυριό ήταν μια μικρή παραγωγική μονάδα,
στην οποία μετείχαν όλα τα μέλη της οικογένειας. Mια μητέρα δεν είχε να
απαντήσει σε σκληρά διλήμματα για το αν θα εργαστεί ή όχι. Ήταν
αυτονόητο ότι θα εργαστεί. Tο μεγάλωμα των παιδιών ήταν βέβαια υπόθεση
της μητέρας, αλλά και άλλων γυναικών που έμεναν κάτω από την ίδια στέγη.
O δε πατέρας -μαζί με άλλες πατρικές φιγούρες παππούδων και θείων-, αν
και δεν ασχολιόταν με την πρακτική φροντίδα των παιδιών, ήταν μια ύπαρξη
με έντονη παρουσία, που επέβαλλε την πειθαρχία και την τάξη κυρίως μέσα
από το πρότυπο που αντιπροσώπευε. Aκόμα και στις άλλες κοινωνικές
τάξεις, η σχέση μητέρας-παιδιού ήταν λιγότερο αποκλειστική από ό,τι
σήμερα, εφόσον περισσότερα συγγενικά πρόσωπα (από γιαγιάδες μέχρι
οικιακοί βοηθοί) μοιράζονταν την ίδια στέγη, τις ευθύνες και τις
υποχρεώσεις.
1. Για ποιο σκοπό γράφτηκε αυτό το κείμενο; ( Για να μας πληροφορήσει και για να
μας πείσει).Ποιοι ήταν οι ρόλοι των δύο φύλων στην παραδοσιακή ελληνική
οικογένεια; Εργαζόταν ή όχι η γυναίκα στο παρελθόν και στα πλαίσια της
παραδοσιακής οικογένειας;
2. Α)Να βρείτε τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της παραγράφου και να γράψετε ένα
πλαγιότιτλο. Να εντοπίσετε 2 λέξεις συνοχής και να τις αντικαταστήσετε με άλλες
ίδιας σημασίας.

6. Β) Ποια έγκλιση κυριαρχεί στο κείμενο; Τι πετυχαίνει με αυτή ο συγγραφέας; Ή H
γυναίκα στις παραδοσιακές κοινωνίες εργαζόταν πάντα : να
μετατρέψετε την οριστική σε υποτακτική. Πότε το ύφος γίνεται πιο
συμβουλευτικό;
Γ)Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες συνώνυμες( 1)
Δ) O πατέρας επέβαλλε την πειθαρχία: η σύνταξη είναι ενεργητική ή
παθητική; Τι πετυχαίνει με αυτή; Να τη μετατρέψετε στην άλλη μορφή
σύνταξης. ( 4 μον)
3. Παραγωγή λόγου : Υποθέστε πως ζείτε στην Ελλάδα των αρχών του 20 ου αιώνα
και είστε γυναίκα αγρότισσα. Σε μια σελίδα ημερολογίου αφηγηθείτε την
καθημερινότητά σας.( 10 μον)