Εργασία στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α' Λυκείου - Α1 ΓΕΛ Αιγινίου, σχολ. έτος 2016-17: Κουμανδέρης, Κοντόπουλος Ν., Γκορόπουλος Ιω., Ζορμπάς Αστ.

1. Παραλογή:
Του νεκρού αδερφού

2. Του νεκρού αδελφού
Μονή Λαζαριστών - Σκηνή Σωκράτης Καραντινός (2000)

3. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΕΡΓΑΣΙΕΣ:

4. Ερώτηση 1η
 α) Το δημοτικό
τραγούδι «Του
νεκρού αδερφού»
ανήκει στο είδος των
παραλογών. Αφού
μελετήσετε στο βιβλίο
σας τα χαρακτηριστικά
των δημοτικών
τραγουδιών γενικά και
των παραλογών
ειδικότερα, να
εντοπίσετε ανάλογα
γνωρίσματα στο
συγκεκριμένο κείμενο.

5. Τα παραλογικά γνωρίσματα
 Τα παραλογικά λαϊκά γνωρίσματα του
τραγουδιού είναι αρκετά.
 Τα παραλογικά στοιχεία ειδικά
αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του
κειμένου, καθώς από τον στίχο 29 έως
και τον στίχο 67 είναι παραλογή (η
σκηνή της ανάστασης του Κωνσταντή, η
αρπαγή της Αρετής και τελικά ο θάνατος
του Κωνσταντή).

7. Τα λαϊκά γνωρίσματα
 Στα λαϊκά χαρακτηριστικά του
τραγουδιού έχουμε λόγο απλό, φυσικό,
ανεπιτήδευτο.
 Ο συγγραφέας δεν εκφράζει προσωπικά
συναισθήματα αλλά συλλογικές
συναισθηματικές καταστάσεις της
κοινότητας.
 Επίσης δεν υπάρχει ομοιοκαταληξία
εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, ενώ
υπάρχει λιτότητα στα εκφραστικά μέσα.

9. Ερώτηση 2η
 β) Ποια συμπεράσματα βγάζετε για τον
τύπο οικογένειας που περιγράφεται
στο τραγούδι; Να λάβετε υπόψη σας το
ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο της
εποχής (πριν από τον 9ο αιώνα).
 Επίσης να συγκρίνετε τον τύπο
οικογένειας του τραγουδιού με την
σύγχρονη οικογένεια.

10. Τα συμπεράσματα που βγαίνουν σχετικά με
την οικογένεια μέσα από το τραγούδι είναι:
 Ανήκει στο είδος της πατριαρχικής
οικογένειας καθώς την μεγαλύτερη ισχύ την
κατέχει ο μεγαλύτερος γιος.
 Είναι οικογένεια της αριστοκρατικής τάξης
και αυτό φαίνεται από την φροντίδα που
προσφέρει η μητέρα στην κόρη,
προκειμένου να παντρευτεί έναν όσο πιο
πλούσιο άντρα γίνεται.
 Τα μέλη της οικογένειας έχουν στενούς
οικογενειακούς δεσμούς μεταξύ τους,
μολονότι τελικά το ένα μέλος της
αναγκάζεται να ξενιτευτεί (στ.1-5).

11. Συγκρίνοντας τους δύο τύπους οικογενειών
διακρίνουμε αρκετές διαφορές κυρίως όσον αφορά την
ισότητα μεταξύ των μελών τους.
 Η θέση του πατέρα παίζει πρωταρχικό
ρόλο για τις αποφάσεις και οι γυναίκες
έχουν υποβαθμισμένη θέση στην κλασική
πατριαρχική οικογένεια.
 Αντιθέτως στη σύγχρονη οικογένεια όλα τα
μέλη ( όσο το δυνατόν γίνεται) έχουν ίση
θέση μέσα σε αυτήν.
 Η μάνα στο τραγούδι έχει κύριο λόγο στις
αποφάσεις λόγω της έλλειψης του πατέρα.
Κατ’ επέκταση σχετικά περιορισμένο λόγο
έχουν οι γιοι συγκριτικά με τη χήρα μάνα.

13. Ερώτηση 3η
 γ) Ποια η θέση της γυναίκας όπως
σκιαγραφείται στο τραγούδι, ως κόρης
και ως μάνας;

14. Η θέση της μάνας
 Στην παραλογή του νεκρού αδερφού η
θέση της μάνας ήταν όπως τα παλιά
χρόνια.
 Καθόταν διαρκώς στο σπίτι
φροντίζοντας και μεριμνώντας την
μοναδική της κόρη.
 Επίσης η μάνα δεν αποκτά τις
δικαιοδοσίες του άντρα της, για αυτό και
δεν αποφασίζει μόνη της.

16. Η απόφαση ενός νεαρού
κοριτσιού όσον αφορά τον γάμο
 Η Αρετή προέρχεται από μια
ευκατάστατη οικογένεια.
 Από τα δώδεκά της όφειλε να αποδεχτεί
τις ευθύνες του οικογενειακού βίου.
 Η απόφαση του γάμου αφορούσε
κανονικά τον πατέρα και όφειλε να
υπακούσει.