Πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης από το 1ο ΕΠΑΛ Καλαμαριάς

1. Πρόγραμμα περιβαλλοντικόσ αγωγόσ
Τπεύθυνοι καθηγητϋσ: Ι. Αντωνιϊδησ, Α. Πατερϊκη, Υ. Ραζϊκου
Άστυ και ύδωρ
1ο ΕΠΑΛ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ΢
Ετυμολογία
•Σο δημώδεσ όνομα νερό προϋρχεται από τη
βυζαντινό φρϊςη νεαρόν ὕδωρ, το οπούο ςόμαινε
τρεχούμενο νερό (= νερό που μόλισ βγόκε από την
πηγό), η οπούα με τη ςειρϊ τησ προϋρχεται από την
αρχαύα ελληνικό (και την καθαρεύουςα) φρϊςη
νῆρον ὕδωρ για το νερό. Από την αρχαύα ονομαςύα
ὕδωρ ϋχουν προκύψει όλοι οι ςχετικού επιςτημονικού
όροι, που χρηςιμοποιούνται μϋχρι ςόμερα, όπωσ
ϋνυδρο ϊλασ, υδρογόνο (=αυτό που γεννϊει νερό),
υδρϊργυροσ (=υγρόσ ϊργυροσ), υδατϊνθρακασ,
ενυδϊτωςη, αφυδϊτωςη και υδρόλυςη, υδϊτινοσ,
υδατοκαλλιϋργεια, υδατογραφύα, υδατοςφαύριςη,
υδρατμόσ, υδροβιότοποσ, κ.τ.λ.
Ιςτορικά ςτοιχεία τησ υδροδότηςησ τησ πόλησ
•Η γεωγραφικό θϋςη τησ πόλησ τησ Θεςςαλονύκησ εξαςφϊλιζε πολλϊ
πλεονεκτόματα ςτην πόλη και τουσ κατούκουσ τησ. ΢τον τομϋα τησ ύδρευςόσ τησ,
την παροχό νερού εξαςφϊλιζαν τα υπόγεια νερϊ. Σα υπόγεια νερϊ οδόγηςαν τουσ
κατούκουσ τησ πόλησ να ανούξουν πηγϊδια για να ϋχουν νερό. ΢την Θεςςαλονύκη
υπόρχαν περύπου 3060 πηγϊδια. Όταν αυξόθηκε ο πληθυςμόσ τησ πόλησ τα
πηγϊδια δεν μπορούςαν να καλύψουν τισ ανϊγκεσ ςε νερό, ϋτςι χρειϊςτηκε να
μεταφερθεύ νερό ςτην πόλη από τα γύρω βουνϊ που εύχαν πηγϋσ με τρεχούμενα
νερϊ. Σα νερϊ αυτϊ μεταφερόταν ςτην πόλη με φυςικό ροό. Τπόρχαν τρεισ τϋτοιεσ
πηγϋσ. Οι πηγϋσ του Φορτιϊτη, οι πηγϋσ του Ουρουντζουκύου (Ρετζύκι) και οι πηγϋσ
τουΛεμπϋτ (΢ταυρούπολη).
•Η νεότερη ιςτορύα τησ ύδρευςησ τησ Θεςςαλονύκησ ξεκινϊει ςτο τϋλοσ του 19ου
αιώνα (1888), οπότε το οθωμανικό κρϊτοσ υπό την πύεςη για αλλαγϋσ ςτην
επικρϊτεια τησ αυτοκρατορύασ ϊρχιςε να εκςυγχρονύζει τα μεγϊλα αςτικϊ κϋντρα.
•Μετϊ την απελευθϋρωςη από τουσ Σούρκουσ το 1912, τα υδραγωγεύα Φορτιϊτη,
Ρεντζικύου και Λεμπϋτ περιόλθαν ςτην κυριότητα του Δόμου, ο οπούοσ φρόντιζε για
την καλό λειτουργύα και την εκμετϊλλευςη των υδροληψιών αυτών. Παρϊλληλα,
πραγματοποιόθηκαν και γεωτρόςεισ μϋςα ςτην πόλη για την κϊλυψη τησ
αυξανόμενησ ζότηςησ νερού. Σο 1917 η μεγϊλη πυρκαγιϊ προκαλεύ οξύτατα
προβλόματα ςτην ύδρευςη τησ πόλησ. Καταςτρϊφηκε το δύκτυο διανομόσ τησ
πόλησ.Σο 1918 ξεκινϊ ϋνα ευρύ πρόγραμμα ανακαύνιςησ και βελτύωςησ των τριών
υδραγωγεύων που απαύτηςε ςημαντικϊ χρηματικϊ ποςϊ.
•΢όμερα, η πόλη υδροδοτεύται από τισ πηγϋσ Αραβηςού και από τον Αλιϊκμονα. Σο
νερό περνϊει από ελϋγχουσ από την ΕΤΑΘ με ςκοπό να φτϊςει ςτουσ καταναλωτϋσ,
αςφαλϋσ και υγιεινό.
•Η ορθολογικό διαχεύριςη των υδϊτινων πόρων και η εξοικονόμηςη νερού, κυρύωσ
όμωσ η καλλιϋργεια μιασ νϋασ κουλτούρασ αναφορικϊ με τη διαχεύριςη των υδϊτων
προβϊλλουν ωσ επιτακτικό ανϊγκη για τη διαςφϊλιςη των αναγκών των
ςύγχρονων κοινωνιών αλλϊ και των οικοςυςτημϊτων. Η κατανϊλωςη τερϊςτιων
ποςοτότων νερού για την ϊρδευςη υδροβόρων καλλιεργειών κι η δραματικό
μεύωςη των αποθεμϊτων λόγω και των κλιματικών αλλαγών αποτελούν «πληγϋσ»
για τισ ςύγχρονεσ κοινωνύεσ. Πλην όμωσ, η εφαρμογό μιασ ολοκληρωμϋνησ κι
ενιαύασ πολιτικόσ διαχεύριςησ και προςταςύασ των υδατικών πόρων ϋχει ωσ
προαπαιτούμενο την ενημϋρωςη και ευαιςθητοπούηςη των πολιτών.
•Ταμιωλάκησ Γ., Η Ιςτορία τησΎδρευςησ τησ Θεςςαλονίκησ, University Studio Press, 1985
Χημεία
•Σο νερό (Η2Ο), εύναι η περιςςότερο
διαδεδομϋνη χημικό ϋνωςη ςτην επιφϊνεια
τησ Γησ, καλύπτοντασ το 70,9% του πλανότη
μασ. ΢τη φύςη, το νερό υπϊρχει ςτην αϋρια
κατϊςταςη (οπότε ονομϊζεται υδρατμόσ),
ςτην υγρό κατϊςταςη και ςτη ςτερεό
κατϊςταςη (οπότε ονομϊζεται πϊγοσ). Σο
νερό, επύςησ, βρύςκεται ςτην κατϊςταςη
υγρού κρυςτϊλλου, κοντϊ ςε υδρόφιλεσ
επιφϊνειεσ.
•Εύναι ϊγευςτο και ϊοςμο, ςχεδόν ϊχρωμο
και διαυγϋσ, αλλϊ εμφανύζει μια γαλϊζια
χροιϊ όταν βρύςκεται ςε βαθιϊ ςτρώματα.
•Σο νερό εύναι η μόνη ςυνηθιςμϋνη ουςύα που
βρύςκεται (ςτη φύςη του πλανότη μασ) και
ςτισ τρεισ κοινϋσ καταςτϊςεισ τησ ύλησ και
εύναι ζωτικό για όλεσ τισ γνωςτϋσ μορφϋσ
ζωόσ ςτη Γη.
΢υμμετέχοντες μαθητές: ΜΑΣ΢ΟΤΚΗ΢ Π. ΑΪΒΑΖΙΔΗ΢ Ε. ΜΑΚΡΗ Υ. ΖΩΓΡΑΥΟΤ Δ. ΠΑΠΟΤΛΑ Ν. ΒΗΚΑ΢ Α΢Σ. ΔΗΜΟΤ ΢Σ. ΝΑ΢ΟΠΟΤΛΟ΢ Γ. ΞΕΝΙΔΟΤ Ε.
ΜΠΟΤ΢ΔΡΟΤΚΗ Ι. ΑΛΓΚΑΒΑ Α. ΠΟΛΤΓΕΡΙΝΟ΢ Ε. ΠΑΤΛΙΔΗ΢ Θ. ΓΩΝΙΑΔΟΤ Ε.ΔΟΤΔΟΤΛΙΔΟΤ ΑΘ. ΒΑΚΟΤΥΣ΢Η Δ. ΜΑΡΑΝΣΙΔΗ΢ Ν. ΢ΣΑΤΡΙΑΝΙΔΟΤ ΢. Σ΢ΙΟΚΑ Δ.
ΜΟΦΣΑΡ Α. ΑΛΕΤΡΑ΢ Ε. ΚΙΜΙΩΝΗ΢ Ε.
Διατροφική αξία του νερού
•Σο νερό αποτελεύ το ςημαντικότερο ςτοιχεύο για τη διατόρηςη τησ ζωόσ ςτη γη. Σα
2/3 τησ επιφϊνειασ τησ γησ καλύπτονται από το υγρό ςτοιχεύο ενώ το 75% του
ανθρώπινου ςώματοσ αποτελεύται από νερό.
Όςον αφορϊ ςτον ανθρώπινο οργανιςμό, το νερό βοηθϊ ςτην μεταφορϊ, τη
διϊλυςη και την απορρόφηςη όλων των θρεπτικών ςυςτατικών που λαμβϊνουμε.
Επύςησ ςυμβϊλλει ςτην απϋκκριςη των κοπρϊνων ενώ παύζει ςημαντικό ρόλο ςτην
καλό λειτουργύα των ιςτών, των κυττϊρων και του αύματοσ ςτο ςώμα μασ.
Ειδικότερα, καταναλώνοντασ 8 ποτόρια νερό την ημϋρα μειώνεται η πιθανότητα για
εμφϊνιςη καρκύνου του παχϋοσ εντϋρου κατϊ 45%, καρκύνου τησ ουροδόχου
κύςτεωσ κατϊ 50% ενώ μπορεύ να μειώςει ςημαντικϊ και την εμφϊνιςη καρκύνου
του μαςτού(American Dietetic Association, 2009).
Σο νερό εύναι πολύτιμο δημόςιο αγαθό.
ΜΗΝΣΟ ΢ΠΑΣΑΛΑ΢