Ταξινόμηση, χαρακτηριστικά,
προϊόντα και υπηρεσίες των
σύγχρονων γεωργικών
επιχειρήσεων.
(Κεφάλαια 1.3, 1.4,1.5, 1.6 και 1.7)
Μαστέλλου Φανουρία
Εκπαιδευτικός ΕΠΑΛ Καλαμαριάς
ΠΕ8804
Διάκριση τομέων παραγωγής
κάθε χώρας
1. Πρωτογενής τομέας (παραγωγή γεωργικών
προϊόντων και ορυκτών)
2. Δευτερογενής τομέας (μεταποίηση και
βιομηχανική παραγωγή)
3. Τριτογενής τομέας (εμπόριο, παροχή
υπηρεσιών, κατασκευές)
Οι ΣΓΕ δραστηριοποιούνται και στους τρεις
τομείς παραγωγής
Πρωτογενής τομέας Δευτερογενής τομέας Τριτογενής τομέας
Επιχειρήσεις που παράγουν
γεωργικά προϊόντα φυτικής
ή ζωικής προέλευσης
(σιτηρά, βαμβάκι, ελιές,
γάλα, κρέας κ.α.)
Επιχειρήσεις που
μεταποιούν,
τυποποιούν και
συσκευάζουν
γεωργικά προϊόντα που
προέρχονται από τον
πρωτογενή τομέα
(βιομηχανίες ζυμαρικών,
γάλακτος, χυμών κ.α.)
Επιχειρήσεις που
εμπορεύονται τα
προϊόντα των δύο
προηγούμενων
τομέων.
(εμπορία και
διακίνηση
κηπευτικών, φρούτων,
κρεάτων, κ.α.)
Σύνδεση ΣΓΕ μεταξύ ίδιων τομέων
παραγωγής
Πρωτογενής τομέας με
πρωτογενή
Δευτερογενής τομέας με
δευτερογενή
Τριτογενής τομέας με
τριτογενή
Επιχειρήσεις που
παράγουν πρώτες ύλες για
άλλες επιχειρήσεις
πρωτογενούς τομέα
(π.χ. παράγουν χόρτο
μηδικής για επιχειρήσεις
εκτροφής ζώων)
Επιχειρήσεις που
επεξεργάζονται προϊόντα
για άλλες επιχειρήσεις
δευτερογενούς τομέα
(π.χ. εκκοκιστήριο
βαμβακιού για
κλωστοϋφαντουργικές
επιχειρήσεις)
Επιχειρήσεις που
διακινούν προϊόντα
τριτογενούς τομέα για
επιχειρήσεις άλλου
τριτογενούς τομέα
(π.χ. χονδρεμπόριο,
λιανεμπόριο)
Επιχείρηση “κάθετης
ολοκλήρωσης”
• Η ίδια η επιχείρηση αναλαμβάνει τα στάδια
της παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας
αγροτικών προϊόντων ( π.χ. εκτροφή πτηνών-
σφαγή, τυποποίησης, συσκευασίας και
διανομής συσκευασμένων πουλερικών).
Χαρακτηριστικά των ΣΓΕ
• Με βάση τα παρακάτω χαρακτηριστικά, οι ΣΓΕ
μπορούν να ταξινομηθούν σε διάφορες
κατηγορίες ώστε να είναι δυνατή η
συστηματικότερη εξέταση της οργάνωσης,
λειτουργίας και της αποτελεσματικότητάς
τους. Αυτά είναι:
1. Το μέγεθος και
2. Η παραγωγική εξειδίκευση
Χαρακτηριστικά των ΣΓΕ
• 1. Το μέγεθος, έχει ίσως τη μεγαλύτερη
σημασία μεταξύ των χαρακτηριστικών των
επιχειρήσεων.
• Τα ειδικότερα φυσικά, οικονομικά και
κοινωνικά μεγέθη που θεωρούνται σημαντικά
για το χαρακτηρισμό του μεγέθους μιας
γεωργικής επιχείρησης είναι:
Χαρακτηριστικά των ΣΓΕ
Φυσικά Οικονομικά Κοινωνικά
1. Η χρησιμοποιούμενη
γεωργική έκταση,
μετρούμενη σε στρέμματα.
1. Στον πρωτογενή τομέα
μετράμε το οικονομικό
μέγεθος με το
διαμορφούμενο
ακαθάριστο κέρδος
Η απασχόληση στις
γεωργικές επιχειρήσεις τη
μετράμε σε ετήσιες
μονάδες εργασίας.
2. Ο αριθμός των
παραγωγικών ζώων,
μετρούμενος σε ζωικές
μονάδες.
2. Στον δευτερογενή ή
τριτογενή τομέα, μετράμε
το οικονομικό αποτέλεσμα
με το ύψος της ετήσιας
αξίας πωλήσεων (τζίρος)
3. Η αξία του επενδυμένου
κεφαλαίου
Χαρακτηριστικά των ΣΓΕ
• 2. Την παραγωγική εξειδίκευση την
υπολογίζουμε με βάση τη συμμετοχή των
διαφόρων κλάδων παραγωγής στη συνολική
αξία παραγωγής της επιχείρησης ή στο
συνολικό ακαθάριστο κέρδος.
Προϊόντα και υπηρεσίες
• Μια μεγάλη βασική διάκριση των προϊόντων
των ΣΓΕ είναι:
Α. Υλικά Β. Άυλα
Προϊόντα διατροφής και
ένδυσης κ.α.
Υπηρεσίες, εμπορία προϊόντων,
παροχή φιλοξενίας & εστίασης.
Κριτήρια διάκρισης γεωργ.
προϊόντων
• Ποια κριτήρια χρησιμοποιούμε για τη
διάκριση των προϊόντων των ΣΓΕ;
1. Η προέλευση
2. Ο τρόπος παραγωγής
3. Ο βαθμός ανθεκτικότητας
4. Ο τρόπος κατανάλωσης
5. Ο φορέας μεταποίησης
Διάκριση προϊόντων ως προς την
προέλευση
Α. Φυτικά προϊόντα Β. Ζωικά προϊόντα
Προέρχονται από την καλλιέργεια της γης
(π.χ. φρούτα, λαχανικά, σιτηρά, βαμβάκι
κ.α)
Προέρχονται από την εκτροφή των
αγροτικών παραγωγικών ζώων και την
αλιεία (π.χ κρέας, γάλα, αυγά, ψάρια)
Διάκριση προϊόντων ως προς τον τρόπο
παραγωγής
Α. Προϊόντα συμβατικής καλλιέργειας
και εκτροφής
Β. Προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας και
εκτροφής
Με χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων,
κτηνιατρικών φαρμάκων και
εμπλουτισμένων ζωοτροφών
Χωρίς χρήση χημικών σκευασμάτων, με
λογική χρήση γεωργικών μηχανημάτων
και με βιολογική καταπολέμηση
ασθενειών και εχθρών της παραγωγής
Διάκριση προϊόντων ως προς το βαθμό
ανεκτικότητας
Α. Ευπαθή προϊόντα Β. Διατηρήσιμα προϊόντα
Αλλοιώνονται σε μικρό χρονικό
διάστημα, αμέσως μετά την παραγωγή
τους, ακόμη και κατά τη διάρκεια της
συντήρησής τους σε χαμηλές
θερμοκρασίες (π.χ. νωπό γάλα, νωπό
κρέας, φρούτα και λαχανικά)
Διατηρούνται για σχετικά μεγάλο
χρονικό διάστημα σε ελεγχόμενες η μη
συνθήκες (π.χ. σιτηρά, όσπρια,
κατεψυγμένο κρέας, τυριά και γενικότερα
τα μεταποιημένα προϊόντα)
Διάκριση προϊόντων ως προς τη μορφή
κατανάλωσης
Α. Νωπά προϊόντα Β. Μεταποιημένα προϊόντα
Καταναλώνονται σε σύντομο χρονικό
διάστημα από την παραγωγή τους, χωρίς
να γίνονται ιδιαίτερες επεξεργασίες για
την κατανάλωσή τους (π.χ. φρούτα,
λαχανικά, αυγά)
Προέρχονται από την επεξεργασία
γεωργικών προϊόντων πρωτογενούς
παραγωγής (π.χ. ζάχαρη, ψωμί, κρασί,
ελαιόλαδο, τυριά, μαρμελάδες αλλάντικά
κ.α.)
Διάκριση προϊόντων ως προς τον φορέα
μεταποίησης
Α. Βιομηχανικής
παραγωγής
Β. Βιοτεχνικής παραγωγής Γ. Οικοτεχνικής
παραγωγής
Παράγονται σε μεγάλες
ποσότητες από
βιομηχανίες και
διατίθενται στην εγχώρια
και ξένη αγορά
Παράγονται σε μικρές
κυρίως ποσότητες από
βιοτεχνικές μονάδες και
διατίθενται σε τοπικές
αγορές (προϊόντα ΠΟΠ και
ΠΓΕ)
Παράγονται από αγροτικά
νοικοκυριά ή αγροτικούς
συνεταιρισμούς, με σκοπό
την ιδιοκατανάλωση ή την
εμπορία σε τοπική κλίμακα
(π.χ. μαρμελάδες, γλυκά
του κουταλιού, τυριά κ.α.)
Υπηρεσίες
• Είναι δραστηριότητες που συνδέονται με το
αγροτικό περιβάλλον και αποσκοπούν στην
ικανοποίηση αναγκών ή επιθυμιών των
ανθρώπων που επισκέπτονται τις αγροτικές
περιοχές.
Α. Αγροτουρισμός Β. Υπηρεσίες που σχετίζονται με την
προστασία του περιβάλλοντος
Προσφορά υπηρεσιών φιλοξενίας και
αναψυχής που συντελεί στη
διεύρυνση της παραγωγικής
διαδικασίας . Ικανοποιεί ανάγκες των
ανθρώπων των πόλεων και
συμπληρώνει το εισόδημα των ΣΓΕ
Αναδασώσεις, κατασκευή και
συντήρηση αναβαθμίδων
Αβεβαιότητα ΣΓΕ
• Η αβεβαιότητα είναι συνδεδεμένη με το
επιχειρηματικό πνεύμα.
• Ορισμένοι παράγοντες που συντελούν στην
αβεβαιότητα των ΣΓΕ είναι:
1. Οι τιμές των προϊόντων και των πρώτων υλών.
2. Το κόστος εργασίας
3. Οι γενικές οικονομικές & κοινωνικές συνθήκες.
4. Οι προτιμήσεις των καταναλωτών
5. Η εξέλιξη της τεχνολογίας
6. Οι πρωτοβουλίες των ανταγωνιστών κ.α.
Κίνδυνοι ΣΓΕ
1. Καιρικές συνθήκες που επηρεάζουν τις
αποδόσεις των προϊόντων της φυτικής
παραγωγής(δηλ. την ποσότητα που προϊόντος
που παράγεται ανά στρέμμα)
2. Ασθένειες που επηρεάζουν τις αποδόσεις των
προϊόντων της φυτικής και ζωικής παραγωγής
ανά στρέμμα ή ζώο. Μπορούν να προληφθούν
με την εφαρμογή φυτοφαρμάκων ή
κτηνιατρικών φαρμάκων
Ηθική, κοινωνική και περιβαλλοντική
ευθύνη των ΣΓΕ
• Θέματα που αφορούν την ευθύνη των ΣΓΕ:
1. Η διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας,
από δραστηριότητες που προκαλούν
ρύπανση και τοξικά απόβλητα
2. Η συνειδητή παραγωγή επιβλαβών πρώτων
υλών και προϊόντων.
3. Η αναγκαία αναδιάρθρωση των
επιχειρήσεων (π.χ. μείωση στο εισόδημα ή
των αριθμό των εργαζομένων)
1. Η έλλειψη σεβασμού της ιδιωτικής ζωής των
εργαζομένων και οι διακρίσεις.
2. Η διαφθορά και οι δωροδοκίες.
3. Η καταχρηστική επιβολή της επιχειρηματικής
ισχύος (τόσο στην αγορά όσο και στην
πολιτική και κοινωνική ζωή).

Κεφάλαιο 1o_1.3-1.7. Ταξινόμηση, χαρακτηριστικά, προϊόντα και υπηρεσίες

  • 1.
    Ταξινόμηση, χαρακτηριστικά, προϊόντα καιυπηρεσίες των σύγχρονων γεωργικών επιχειρήσεων. (Κεφάλαια 1.3, 1.4,1.5, 1.6 και 1.7) Μαστέλλου Φανουρία Εκπαιδευτικός ΕΠΑΛ Καλαμαριάς ΠΕ8804
  • 2.
    Διάκριση τομέων παραγωγής κάθεχώρας 1. Πρωτογενής τομέας (παραγωγή γεωργικών προϊόντων και ορυκτών) 2. Δευτερογενής τομέας (μεταποίηση και βιομηχανική παραγωγή) 3. Τριτογενής τομέας (εμπόριο, παροχή υπηρεσιών, κατασκευές)
  • 3.
    Οι ΣΓΕ δραστηριοποιούνταικαι στους τρεις τομείς παραγωγής Πρωτογενής τομέας Δευτερογενής τομέας Τριτογενής τομέας Επιχειρήσεις που παράγουν γεωργικά προϊόντα φυτικής ή ζωικής προέλευσης (σιτηρά, βαμβάκι, ελιές, γάλα, κρέας κ.α.) Επιχειρήσεις που μεταποιούν, τυποποιούν και συσκευάζουν γεωργικά προϊόντα που προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα (βιομηχανίες ζυμαρικών, γάλακτος, χυμών κ.α.) Επιχειρήσεις που εμπορεύονται τα προϊόντα των δύο προηγούμενων τομέων. (εμπορία και διακίνηση κηπευτικών, φρούτων, κρεάτων, κ.α.)
  • 4.
    Σύνδεση ΣΓΕ μεταξύίδιων τομέων παραγωγής Πρωτογενής τομέας με πρωτογενή Δευτερογενής τομέας με δευτερογενή Τριτογενής τομέας με τριτογενή Επιχειρήσεις που παράγουν πρώτες ύλες για άλλες επιχειρήσεις πρωτογενούς τομέα (π.χ. παράγουν χόρτο μηδικής για επιχειρήσεις εκτροφής ζώων) Επιχειρήσεις που επεξεργάζονται προϊόντα για άλλες επιχειρήσεις δευτερογενούς τομέα (π.χ. εκκοκιστήριο βαμβακιού για κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις) Επιχειρήσεις που διακινούν προϊόντα τριτογενούς τομέα για επιχειρήσεις άλλου τριτογενούς τομέα (π.χ. χονδρεμπόριο, λιανεμπόριο)
  • 5.
    Επιχείρηση “κάθετης ολοκλήρωσης” • Ηίδια η επιχείρηση αναλαμβάνει τα στάδια της παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας αγροτικών προϊόντων ( π.χ. εκτροφή πτηνών- σφαγή, τυποποίησης, συσκευασίας και διανομής συσκευασμένων πουλερικών).
  • 6.
    Χαρακτηριστικά των ΣΓΕ •Με βάση τα παρακάτω χαρακτηριστικά, οι ΣΓΕ μπορούν να ταξινομηθούν σε διάφορες κατηγορίες ώστε να είναι δυνατή η συστηματικότερη εξέταση της οργάνωσης, λειτουργίας και της αποτελεσματικότητάς τους. Αυτά είναι: 1. Το μέγεθος και 2. Η παραγωγική εξειδίκευση
  • 7.
    Χαρακτηριστικά των ΣΓΕ •1. Το μέγεθος, έχει ίσως τη μεγαλύτερη σημασία μεταξύ των χαρακτηριστικών των επιχειρήσεων. • Τα ειδικότερα φυσικά, οικονομικά και κοινωνικά μεγέθη που θεωρούνται σημαντικά για το χαρακτηρισμό του μεγέθους μιας γεωργικής επιχείρησης είναι:
  • 8.
    Χαρακτηριστικά των ΣΓΕ ΦυσικάΟικονομικά Κοινωνικά 1. Η χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση, μετρούμενη σε στρέμματα. 1. Στον πρωτογενή τομέα μετράμε το οικονομικό μέγεθος με το διαμορφούμενο ακαθάριστο κέρδος Η απασχόληση στις γεωργικές επιχειρήσεις τη μετράμε σε ετήσιες μονάδες εργασίας. 2. Ο αριθμός των παραγωγικών ζώων, μετρούμενος σε ζωικές μονάδες. 2. Στον δευτερογενή ή τριτογενή τομέα, μετράμε το οικονομικό αποτέλεσμα με το ύψος της ετήσιας αξίας πωλήσεων (τζίρος) 3. Η αξία του επενδυμένου κεφαλαίου
  • 9.
    Χαρακτηριστικά των ΣΓΕ •2. Την παραγωγική εξειδίκευση την υπολογίζουμε με βάση τη συμμετοχή των διαφόρων κλάδων παραγωγής στη συνολική αξία παραγωγής της επιχείρησης ή στο συνολικό ακαθάριστο κέρδος.
  • 10.
    Προϊόντα και υπηρεσίες •Μια μεγάλη βασική διάκριση των προϊόντων των ΣΓΕ είναι: Α. Υλικά Β. Άυλα Προϊόντα διατροφής και ένδυσης κ.α. Υπηρεσίες, εμπορία προϊόντων, παροχή φιλοξενίας & εστίασης.
  • 11.
    Κριτήρια διάκρισης γεωργ. προϊόντων •Ποια κριτήρια χρησιμοποιούμε για τη διάκριση των προϊόντων των ΣΓΕ; 1. Η προέλευση 2. Ο τρόπος παραγωγής 3. Ο βαθμός ανθεκτικότητας 4. Ο τρόπος κατανάλωσης 5. Ο φορέας μεταποίησης
  • 12.
    Διάκριση προϊόντων ωςπρος την προέλευση Α. Φυτικά προϊόντα Β. Ζωικά προϊόντα Προέρχονται από την καλλιέργεια της γης (π.χ. φρούτα, λαχανικά, σιτηρά, βαμβάκι κ.α) Προέρχονται από την εκτροφή των αγροτικών παραγωγικών ζώων και την αλιεία (π.χ κρέας, γάλα, αυγά, ψάρια)
  • 13.
    Διάκριση προϊόντων ωςπρος τον τρόπο παραγωγής Α. Προϊόντα συμβατικής καλλιέργειας και εκτροφής Β. Προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας και εκτροφής Με χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, κτηνιατρικών φαρμάκων και εμπλουτισμένων ζωοτροφών Χωρίς χρήση χημικών σκευασμάτων, με λογική χρήση γεωργικών μηχανημάτων και με βιολογική καταπολέμηση ασθενειών και εχθρών της παραγωγής
  • 14.
    Διάκριση προϊόντων ωςπρος το βαθμό ανεκτικότητας Α. Ευπαθή προϊόντα Β. Διατηρήσιμα προϊόντα Αλλοιώνονται σε μικρό χρονικό διάστημα, αμέσως μετά την παραγωγή τους, ακόμη και κατά τη διάρκεια της συντήρησής τους σε χαμηλές θερμοκρασίες (π.χ. νωπό γάλα, νωπό κρέας, φρούτα και λαχανικά) Διατηρούνται για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα σε ελεγχόμενες η μη συνθήκες (π.χ. σιτηρά, όσπρια, κατεψυγμένο κρέας, τυριά και γενικότερα τα μεταποιημένα προϊόντα)
  • 15.
    Διάκριση προϊόντων ωςπρος τη μορφή κατανάλωσης Α. Νωπά προϊόντα Β. Μεταποιημένα προϊόντα Καταναλώνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα από την παραγωγή τους, χωρίς να γίνονται ιδιαίτερες επεξεργασίες για την κατανάλωσή τους (π.χ. φρούτα, λαχανικά, αυγά) Προέρχονται από την επεξεργασία γεωργικών προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής (π.χ. ζάχαρη, ψωμί, κρασί, ελαιόλαδο, τυριά, μαρμελάδες αλλάντικά κ.α.)
  • 16.
    Διάκριση προϊόντων ωςπρος τον φορέα μεταποίησης Α. Βιομηχανικής παραγωγής Β. Βιοτεχνικής παραγωγής Γ. Οικοτεχνικής παραγωγής Παράγονται σε μεγάλες ποσότητες από βιομηχανίες και διατίθενται στην εγχώρια και ξένη αγορά Παράγονται σε μικρές κυρίως ποσότητες από βιοτεχνικές μονάδες και διατίθενται σε τοπικές αγορές (προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ) Παράγονται από αγροτικά νοικοκυριά ή αγροτικούς συνεταιρισμούς, με σκοπό την ιδιοκατανάλωση ή την εμπορία σε τοπική κλίμακα (π.χ. μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, τυριά κ.α.)
  • 17.
    Υπηρεσίες • Είναι δραστηριότητεςπου συνδέονται με το αγροτικό περιβάλλον και αποσκοπούν στην ικανοποίηση αναγκών ή επιθυμιών των ανθρώπων που επισκέπτονται τις αγροτικές περιοχές. Α. Αγροτουρισμός Β. Υπηρεσίες που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος Προσφορά υπηρεσιών φιλοξενίας και αναψυχής που συντελεί στη διεύρυνση της παραγωγικής διαδικασίας . Ικανοποιεί ανάγκες των ανθρώπων των πόλεων και συμπληρώνει το εισόδημα των ΣΓΕ Αναδασώσεις, κατασκευή και συντήρηση αναβαθμίδων
  • 18.
    Αβεβαιότητα ΣΓΕ • Ηαβεβαιότητα είναι συνδεδεμένη με το επιχειρηματικό πνεύμα. • Ορισμένοι παράγοντες που συντελούν στην αβεβαιότητα των ΣΓΕ είναι: 1. Οι τιμές των προϊόντων και των πρώτων υλών. 2. Το κόστος εργασίας 3. Οι γενικές οικονομικές & κοινωνικές συνθήκες. 4. Οι προτιμήσεις των καταναλωτών 5. Η εξέλιξη της τεχνολογίας 6. Οι πρωτοβουλίες των ανταγωνιστών κ.α.
  • 19.
    Κίνδυνοι ΣΓΕ 1. Καιρικέςσυνθήκες που επηρεάζουν τις αποδόσεις των προϊόντων της φυτικής παραγωγής(δηλ. την ποσότητα που προϊόντος που παράγεται ανά στρέμμα) 2. Ασθένειες που επηρεάζουν τις αποδόσεις των προϊόντων της φυτικής και ζωικής παραγωγής ανά στρέμμα ή ζώο. Μπορούν να προληφθούν με την εφαρμογή φυτοφαρμάκων ή κτηνιατρικών φαρμάκων
  • 20.
    Ηθική, κοινωνική καιπεριβαλλοντική ευθύνη των ΣΓΕ • Θέματα που αφορούν την ευθύνη των ΣΓΕ: 1. Η διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας, από δραστηριότητες που προκαλούν ρύπανση και τοξικά απόβλητα 2. Η συνειδητή παραγωγή επιβλαβών πρώτων υλών και προϊόντων. 3. Η αναγκαία αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων (π.χ. μείωση στο εισόδημα ή των αριθμό των εργαζομένων)
  • 21.
    1. Η έλλειψησεβασμού της ιδιωτικής ζωής των εργαζομένων και οι διακρίσεις. 2. Η διαφθορά και οι δωροδοκίες. 3. Η καταχρηστική επιβολή της επιχειρηματικής ισχύος (τόσο στην αγορά όσο και στην πολιτική και κοινωνική ζωή).