Ιστορική εξέλιξη των οσπρίων

1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΟΣΠΡΙΩΝ
>ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
*Στην αρχαία Ελλάδα τα πιο γνωστά όσπρια ήταν τα κουκιά, τα ρεβίθια, η
φακή, και τα άγρια φασόλια του βουνού.
*Το πιάτο του αρχαίου Έλληνα στρατιώτη:
Οι στρατιώτες σε πόλεμο ή σε εκστρατεία υπόκεινταν στους περιορισμούς
της μετακίνησης. Ξερός άρτος, ένα είδος γαλέτας, ξερά σύκα (για τους πιο
τυχερούς) ή ξερά κουκιά ή ρεβίθια για να ροκανίζει, όσπρια και κριθάρι στο
σακούλι για να βραστούν όταν θα υπήρχε ευκαιρία, ήταν τα συνηθέστερα
μαζί με ό,τι άλλο προσέφερε η ύπαιθρος χώρα από καρπούς ή άγριο κυνήγι.
*Το πιάτο του Σπαρτιάτη:
Οι Σπαρτιάτες σπάνια, όταν άφηναν το στρατόπεδο και πήγαιναν στο σπιτικό
τους, σε καμιά θρησκευτική γιορτή ή γάμο, απολάμβαναν κανένα πουλερικό
ή κουνέλι με άγρια φασόλια απ' το βουνό ή καμιά μελόπιτα με σουσάμι.
*Αθηναίοι και φασόλια:
Στον Αθηναίο αναφέρονται τα φρέσκα φασόλια να τρώγονται σαν
επιδόρπιο.
ΠΗΓΗ: Αρχαία Ελληνική Μαγειρική – Υ ευ σεις Ελλήνων
>ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
*Τα όσπρια ήταν το βασικό προϊόν της καθημερινής τους διατροφής . Είχαν
μεγάλη παραγωγή σε όσπρια όπως ο αρακάς, η φακή, τα ρεβίθια , η φάβα,
τα φασόλια , τα οποία μαγειρεύονταν με λάδι. Επίσης , συχνά στο φούρνο
κατά τη διάρκεια του ψησίματος του ψωμιού φούρνιζαν ρεβίθια, τα οποία τα
είχαν βάλει το προηγούμενο βράδυ σε αλατόνερο και γίνονταν αφράτα,
στραγάλια και ζελεπιές. Τα στραγάλια ήταν μέρος του καθημερινού τους
τραπεζιού αλλά και του τελετουργικού στα πανηγύρια, στους αρραβώνες
και τους γάμους. Ιδιαίτερα αγαπητά ήταν τα μαυρομάτικα φασόλια και τα
αμπελοφάσουλα.
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της νηστείας της Σαρακοστής έτρωγαν όσπρια,
όπως τα γυφτοφάσουλα. Όταν ο σταυρωμένος Χριστός δίψασε οι Ρωμαίοι
του έδωσαν ξύδι και γι’αυτό οι Τσεσμέληδες κατ’ έθιμο έτρωγαν φακές που
χρειάζονται ξύδι.
ΠΗΓΗ: Τσεσμές- Πολιτισμός και καθημερινή ζωή από την Κορίνα Ανδριώτη- Μπουρκά

2. >ΡΩΜΑΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
*Κουκιά
Τα κουκιά-vicia fada για μεγάλο χρονικό διάστημα αποτελούσαν τη βάση
της ρωμαϊκής διατροφής. Υπήρχαν διάφορα είδη κουκιών: τα άσπρα και τα
μαύρα κουκιά, τα κουκιά που προέρχονταν απο το Marsi ( περιοχή της
κεντρικής Ιταλίας ), τα τριμηνιαία κουκιά-trimestris, και τα κουκιά από την
Baiase ( το αρχαιότερο λιμάνι της αρχαίας Ρώμης κ.τ.λ ) - τα οποία
ονομάζονται Baiana. Τα κουκιά τα άλεθαν και τα έτρωγαν σαν χυλό ( puls
fabata ). Τους τρυφερούς λοβούς των κουκιών τους έτρωγαν όπως τρώμε
εμείς σήμερα τα πράσινα φασόλια.
*Φασόλια
Τα φασόλια-phasealus, από την ελληνική λέξη φάσηλος, φασίολος,
σύμφωνα με τους βοτανολόγους κατάγονται από την λατινική Αμερική. Τα
φασόλια αυτά ταυτίζονται με τα μαυρομάτικα, τα οποία ήταν πολύ
διαδεδομένα στην Μεσόγειο κατά την αρχαιότητα. Στην Ελλάδα τα φασόλια
τρώγονταν σαν λιχουδιά είτε μαγειρεμένα, είτε ψητά και αυτή η συνήθεια
υιοθετήθηκε και στη Ρώμη.
*Μπιζέλια
Τα μπιζέλια της αρχαιότητας φαίνεται ότι αντιστοιχόυν με τα σημερινά
καλλιεργημένα μπιζέλια. Υπήρχαν βέβαια και άλλες ποικιλίες μπιζελιών, τα
οποία είχαν καρπούς με γκρίζες γραμμές. Τα μπιζέλια δεν τα έτρωγαν ωμά.
*Ρεβίθια
Τα ρεβίθια-cicer, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα υπήρχαν ήδη
απο το 4.000 π.χ.καλλιεργημένα ή άγρια. Τα έτρωγαν σαν λιχουδιά
καβουρτισμένα και στους δρόμους τα πουλούσαν μαγειρεμένα. Στις αγορές
της Ρώμης πουλιόντουσαν ξερά, πράσινα ή σε ματσάκια.
*Φακές
Τέλος οι φακές είναι ένα από τα παλιότερα καλλιεργημένα όσπρια και είχαν
την ίδια θρεπτική αξία με τα ρεβίθια. Φημισμένες φακές ήταν αυτές που
προέρχονταν από τη Γέλα της Σικελίας, αλλά εισάγονταν φακές από την
Αίγυπτο και την Συρία. Στην αρχή οι φακές τρώγονταν σαν χυλός, αφού τις
καβούρτιζαν, τις άλεθαν ελαφρά μαζί με τριφύλλι.