Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα: Νερό, δώρο θεού Δήμητρα Μυλωνάκη

1. Από πού έρχεται το νερό της
Αθήνας;

2. Θυμηθείτε: από πού έρχεται το νερό που πίνουμε στην Πάτρα;

3. Το νερό κάθε μεγάλης πόλης χρειάζεται να το κουβαλάµε από
µακρινά µέρη. Αυτό έχει σηµαντικό κόστος για την οικονοµία,
αλλά και το οικοσύστηµα.

4. Στα πολύ παλιά χρόνια στην Αθήνα είχαν κατασκευάσει
υδρευτικά έργα στον ποταµό Ιλισό και στον ποταμό Ηριδανό.

5. Υπόγειοι αγωγοί µετέφεραν το νερό από τα ποτάµια αυτά
στην πόλη της Αθήνας.

6. Σήµερα, τα ποτάµια
αυτά έχουν καλυφθεί
και έχουν γίνει
αυτοκινητόδροµοι.
Αν ρωτήσεις τον
σύγχρονο Αθηναίο
πού είναι ο Ιλισός
ποταμός, πιθανόν να
μη γνωρίζει αφού από
το 1960 καλύφθηκε
πλήρως.

7. Αργότερα στα χρόνια των Ρωμαίων κατασκευάστηκε το Αδριάνειο
Υδραγωγείο. Το Αδριάνειο Υδραγωγείο µετέφερε νερό από τους
πρόποδες της Πάρνηθας στον Λυκαβηττό. Εκεί κατασκευάστηκε η
Αδριάνειος Δεξαµενή, ώστε να αποθηκεύονται τα νερά.

8. Τα έργα αυτά τροφοδοτούσαν με νερό την Αθήνα για πολλούς
αιώνες. Όμως εγκαταλείφθηκαν χωρίς συντήρηση και ερήµωσαν
την περίοδο της τουρκικής κατοχής.

9. Αργότερα και για
έναν περίπου αιώνα
η Αθήνα ουσιαστικά
υδρευόταν από
πηγάδια και πηγές.

10. Υπήρχαν τότε περίπου 55 δηµοτικές βρύσες στην Αθήνα.

12. Χρυσές δουλειές έκαναν οι νερουλάδες που µετέφεραν συνήθως µε κάρα
και πουλούσαν νερό στην Αθήνα από τις πηγές των γύρω χωριών

13. Το 1926 ξεκίνησε να κατασκευάζεται το Φράγµα του Μαραθώνα,
το οποίο εγκαινιάστηκε το 1929.

15. Από το Μαραθώνα το νερό µεταφερόταν στην Αθήνα µε σήραγγα
13,4 χιλιοµέτρων.

16. Το νερό της λίµνης του Μαραθώνα έφτασε για αρκετό καιρό για
τις ανάγκες ύδρευσης της πρωτεύουσας.

17. Μετά άρχισε να χρησιµοποιείται και το νερό της λίµνης Υλίκης.
Γιατί;

18. Το 1958 ολοκληρώθηκαν τα έργα και τα νερά της λίμνης Υλίκης
άρχισαν να μεταφέρονται στην Αθήνα.

19. Για να λειτουργούν τα αντλητικά συγκροτήµατα και να στέλνουν
το νερό στην Αττική, χρειάζεται µεγάλη κατανάλωση ηλεκτρικού
ρεύµατος (η ΕΥΔΑΠ είναι ο δεύτερος µεγαλύτερος καταναλωτής
ρεύµατος της ΔΕΗ).

20. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ξέσπασε µια από τις
µεγαλύτερες λειψυδρίες των τελευταίων δεκαετιών στην Αθήνα.

21. Η µεγάλη ξηρασία και η κακή διαχείριση είχαν
αποτέλεσμα να λιγοστέψει πολύ το νερό στη λίµνη του
Μαραθώνα, αλλά και στην Υλίκη.

22. Ήταν τόσο μεγάλο το πρόβλημα του νερού που η ΕΥΔΑΠ έστελνε
μηνύματα στους κατοίκους μέσα από διαφημίσεις στην
τηλεόραση: «Προσέχουµε για να έχουµε»

23. Τι σημαίνει Ε.ΥΔ.Α.Π;

24. Εταιρεία ΎΔρευσης και
Αποχέτευσης Πρωτεύουσας

25. Πώς λέγεται η εταιρεία ύδρευσης
της Πάτρας;

26. Δ.Ε.Υ.Α.Π.
Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης
και Αποχέτευσης Πάτρας

27. Όμως το νερό λιγόστευε (γιατί;) και για να καλυφθούν οι ανάγκες
των κατοίκων, που γίνονταν όλο και πιο µεγάλες και απαιτητικές,
οι υπεύθυνοι σκέφτηκαν τον ποταµό Μόρνο.

28. Αμέσως άρχισαν να κατασκευάζουν Υδραγωγείο και φράγµα
στον ποταµό Μόρνο, 7χλμ. Δυτικά από το Λιδωρίκι (Ν. Φωκίδας).

29. Το φράγµα του Μόρνου είναι το µεγαλύτερο στην Ευρώπη και δίνει
300.000.000 κυβικά µέτρα νερού το χρόνο στην Αθήνα.

30. Το νερό από το Μόρνο
φτάνει στην Αθήνα
διασχίζοντας µέσα σε ένα
κανάλι µήκους 192
χιλιοµέτρων τους νοµούς
Φωκίδας και Βοιωτίας.

31. Κάθε φορά όλο και πιο μακριά…

32. Το φράγµα που κατασκευάστηκε, άλλαξε τη ζωή των
οικοσυστηµάτων, αλλά κάλυψε τις ανάγκες της Αθήνας.

33. ΓΙΑ ΛΙΓΟ ΚΑΙΡΟ

34. Αργότερα το νερό πάλι δεν έφτανε! Γιατί;

35. Έτσι αυτή τη φορά οι
υπεύθυνοι σκέφτηκαν
τον ποταμό Εύηνο
(νοµός
Αιτωλοακαρνανίας) .

36. Το 2002 κατασκευάστηκε το φράγμα και ο ταμιευτήρας του
ποταµού Εύηνου που δεσµεύουν ένα ακόµα ποτάµι για τις
ανάγκες ύδρευσης της Αττικής.

37. Κάθε φορά όλο και πιο μακριά…

38. Το νερό του Εύηνου οδηγείται στον ταμιευτήρα του Μόρνου και
από εκεί με το υδραγωγείο στην Αθήνα.

39. ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ: Τι θα γινόταν αν οι κάτοικοι της
Αιτωλοακαρνανίας αντιδρούσαν στη µεταφορά του νερού,
που πηγάζει στην περιοχή τους;
Έχουν δικαίωµα να πάψουν να το µοιράζονται;
Οι Αθηναίοι έχουν δικαίωµα να αντλούν από τόσο µακριά
νερό;

40. Από Μαραθώνα, Υλίκη, Μόρνο και Εύηνο τα νερά οδηγούνται
στις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού (ΜΕΝ) στο Λεκανοπέδιο της
Αττικής που είναι τέσσερις:
ΜΕΝ Γαλατσίου
ΜΕΝ Αχαρνών
ΜΕΝ Πολυδενδρίου
ΜΕΝ Μάνδρας (Ασπροπύργου)

41. Το νερό που φτάνει στις ΜΕΝ είναι ακατέργαστο. Περιέχει
διάφορα στερεά (κλαδιά, χώµα, λάσπη), που έχει παρασύρει
κατά το πέρασµά του, όπως επίσης µικρόβια και
µικροοργανισµούς, που δεν είναι ορατά µε γυµνό µάτι.

42. Το νερό στις ΜΕΝ καθαρίζεται και απαλλάσσεται από όλα αυτά
τα στοιχεία.

43. Ύστερα του προσθέτουν χλώρια και θανατώνονται τα µικρόβια
που υπάρχουν στο νερό.

44. Μετά το νερό οδηγείτε σε υδατοδεξαμενές που βρίσκονται σε
διάφορα σημεία της πόλης. Εκεί αποθηκεύεται τον νερό.

45. Από τις υδατοδεξαμενές το νερό µεταφέρεται µε υπόγειους
αγωγούς στα σπίτια και στα μαγαζιά των Αθηναίων.

46. Λίγο πριν το νερό μπει στους σωλήνες του κάθε διαμερίσματος,
σπιτιού ή μαγαζιού υπάρχει από ένας υδρομετρητής. Τι κάνει;

47. Το νερό που βρομίζουν οι Αθηναίοι οδηγείται με τους σωλήνες της
αποχέτευσης στον Βιολογικό Καθαρισμό της Ψυττάλειας, αλλά και
σε άλλους.

48. Στον Βιολογικό Καθαρισμό το νερό καθαρίζεται αρκετά καλά και
μετά οδηγείται με υποθαλάσσιο σωλήνα βαθιά μέσα στη
θάλασσα. Γιατί;

49. Κανονικά τι θα έπρεπε να γινόταν το νερό του Βιολογικό
Καθαρισμού;

50. Πάντως στην Αττική, έπρεπε να υπάρχουν 22 βιολογικοί
καθαρισμοί. Υπάρχουν όμως 11 με αποτέλεσμα η Ελλάδα να τρώει
πρόστιμα από τα δικαστήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί;

51. Τα έργα του Μαραθώνα, της Υλίκης, του Μόρνου και του Εύηνου
στέλνουν στην Αττική 600.000.000 κυβικά µέτρα νερού το χρόνο.

52. Όμως έτσι όπως πάνε τα πράγματα το νερό αυτό θα επαρκεί
µέχρι το 2030 για να καλύπτει τις ανάγκες της Αττικής.

53. ΚΑΙ ΜΕΤΑ;

54. Πού θα φτάσουμε μετά;

55. Θα πούνε πάλι οι
Αθηναίοι
το νερό νεράκι….

56. … ή θα χρειαστεί να κουβαλάµε
νερό από ακόμα πιο μακριά για
να έχει νερό η Αθήνα;

57. Και ύστερα υπάρχει άλλο ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα με
την Αθήνα αλλά και με τις άλλες μεγάλες πόλεις.
Αυτό:
https://www.youtube.com/watch?v=ZTgPIPFS5E8

58. Αυτό συμβαίνει γιατί
χάθηκαν
οι δρόμοι του νερού!
Τι σημαίνει αυτό;

59. Η Αττική, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα και άλλες μεγάλες πόλεις πριν
από χρόνια είχαν ποτάµια, χείμαρρους και ρέµατα που
βοηθούσαν τα νερά της βροχής να βρίσκουν τον δρόμο τους
προς τη θάλασσα.
1937:
Όταν
κάλυπταν
τον Ιλισσό

60. Στη φωτογραφία βλέπετε τον χαμένο ποταμό
Κυκλόβορο. Ξέρετε τι είναι σήμερα εκεί; Η
πλατεία Μεταξουργείου της Αθήνας!

61. Επίσης τα παλιά χρόνια υπήρχε περισσότερο χώμα στις πόλεις
που απορροφούσε τα νερά της βροχής.
Το γεφύρι του Ιλισού

62. Καθώς περνούσαν τα χρόνια τι έκαναν οι κάτοικοι;
Γέμισαν τις πόλεις τους με τσιμέντο και άσφαλτο!
Λέγεται ότι στην Αθήνα έχουν μπαζωθεί 700 χείμμαροι!

63. Πριν τσιµεντοποιηθεί η Αττική, το 65% των νερών
απορροφούνταν από το έδαφος και 35% κατέληγε στα ποτάµια
και τα ρέµατα και από εκεί στη θάλασσα.

64. Σήµερα οι άνθρωποι έχουν καλύψει τα ποτάμια και τους
χειμμάρους και οι πόλεις είναι γεμάτες με τσιμέντο και άσφαλτο.
Χάθηκαν οι δρόμοι του νερού.
Από πού θα φύγουν όλα αυτά τα νερά; Δεν βρίσκουν διέξοδο και
οι πόλεις πλημμυρίζουν µε την πρώτη βροχή.

65. Πρόσφατα τα δικαστήρια αποφάσισαν ότι οι κάτοικοι απαγορεύεται
να καταστρέφουν τους δρόμους του νερού. Είναι όμως πλέον αργά
γιατί τα περισσότερα ρέµατα µέσα στις πόλεις έχουν µπαζωθεί ή
καλυφθεί.

66. Σήµερα τα νερά της βροχής αναζητούν τους µπαζωµένους
δρόµους του νερού και αφού δεν υπάρχουν πια καταλήγουν στην
άσφαλτο πλημμυρίζοντας συχνά τις πόλεις, ιδιαίτερα όταν τα
φρεάτια των υπονόµων είναι κλειστά από τα σκουπίδια.

67. Τα τελευταία, πάντως, χρόνια σε ορισµένες πόλεις προσπαθούν
να ξανανοίξουν τους δρόµους του νερού, να ανοίξουν δηλαδή
πάλι τα ρέµατα, για να μπορούν να φεύγουν τα νερά.