1ο Γυμνάσιο Κερατσινίου Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

1. 1Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2022-23
«ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ»
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ:
ΜΠΑΪΡΑΜΟΓΛΟΥ ΕΛ, ΠΑΠΑΔΟΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΗ Μ, ΨΥΛΛΟΣ Χ.

2. • Το νερό είναι ένα θέμα που αφορά στην
καθημερινότητα των μαθητών/τριών.
• Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δομικά στοιχεία
της ζωής στον πλανήτη μας
• Η ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων νερών
από τις ανθρώπινες δραστηριότητες δημιουργεί
κινδύνους τόσο για την υγεία μας όσο και για τη
διατήρηση της ίδιας της ζωής στη γη.

3.  Η κλιματική αλλαγή και η αλόγιστη υπερκατανάλωση
οδηγούν σε έντονα φαινόμενα λειψυδρίας και στη
χώρα μας.
 Το φαινόμενο αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη:
περιβαλλοντικής συνείδησης
δραστηριοποίησης στην προστασία του φυσικού
πλούτου και της υγείας
και υιοθέτησης πρακτικών που αφορούν στην
ορθολογική χρήση και εξοικονόμηση του νερού στις
καθημερινές δραστηριότητες.

4. ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
 Συνειδητοποίηση της σημασίας του νερού για τον
άνθρωπο και τη φύση γενικότερα
 Γνωριμία με υδροβιότοπους και τα σύγχρονα
προβλήματά τους
 Χρήση του νερού για τη διευκόλυνση της
καθημερινής ζωής από το παρελθόν ως τις μέρες
μας
 Ενημέρωση για τον τρόπο με τον οποίο φθάνει το
νερό στο σπίτι μας (πηγές, υδραγωγείο, κλπ.)

5.  Διαπίστωση και εντοπισμός προβλημάτων που
υπάρχουν σε σχέση με το νερό (μόλυνση-
λειψυδρία-διαχείριση-κατανάλωση) και αναζήτηση
λύσεων.
 Ευαισθητοποίηση σε θέματα προστασίας και
διατήρησης του περιβάλλοντος με την εξοικονόμηση
και ορθολογική χρήση του νερού.
 Αναζήτηση λύσεων για την εξοικονόμηση νερού στην
καθημερινότητά μας

6. ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
• Επισκεφθήκαμε το μουσείο παλαιών επαγγελμάτων
στην Πάρνηθα και ενημερωθήκαμε για τον τρόπο
λειτουργίας και τη χρησιμότητα της νεροτριβής καθώς
και του νεροπρίονου που λειτουργούσε με τη δύναμη
του νερού και διευκόλυνε τις χειρωνακτικές εργασίες.

7. ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗ ΑΘΗΝΑΣ
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΜΑΡΑΘΩΝΑ
• Επισκεφθήκαμε το φράγμα του Μαραθώνα και το
Μουσείο ύδρευσης.
• Παρακολουθήσαμε ταινία μικρού μήκους για την
κατασκευή του φράγματος.

8. ΜΟΥΣΕΙΟ ΥΔΡΕΥΣΗΣ
Είδαμε εργαλεία, έγγραφα και
φωτογραφικό υλικό από την
κατασκευή του φράγματος.

9. ΣΤΟ ΦΡΑΓΜΑ
ΜΑΡΑΘΩΝΑ

10. ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ
ΑΝΑΔΡΟΜΗ
• Από την αρχαιότητα η Αθήνα συνδέει την ιστορία της και τη ζωή
της με ένα βασικό πρόβλημα: τη λειψυδρία, την ανεπάρκεια
δηλαδή του νερού. Και αυτό γιατί τα επιφανειακά νερά ήταν
πάντα λιγοστά καθώς δεν υπάρχουν μεγάλα ποτάμια και λίμνες
στην Αττική γη.
• Η Αττική είχε 3 ποταμούς: τον Κηφισό, τον Ιλισό, και τον
Ηριδανό, όμως τα ποτάμια αυτά είχαν άφθονο νερό μόνο
τους χειμερινούς μήνες. Έτσι η υδροδότηση της πόλης γινόταν
κατά το πλείστον από πηγές και πηγάδια. Παράλληλα υπήρχαν
πολλές κρήνες διάσπαρτες μέσα στην πόλη, όπως και πλήθος
δεξαμενών, στις οποίες συγκεντρωνόταν βρόχινο νερό
(ομβροδέκτες).

11. • Το σημαντικότερο ιστορικά έργο για την υδροδότηση της
πόλης των Αθηνών ήταν το Αδριάνειο υδραγωγείο που
κατασκευάστηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό
(134 - 140 μ.Χ.).
• Νερά συγκεντρώνονταν από την Πάρνηθα και την Πεντέλη
και με ένα σύμπλεγμα σηράγγων κάλυπταν υπογείως
χιλιόμετρα ολόκληρα σε όλη την Αθήνα με πολλαπλές
διακλαδώσεις. Η διαδρομή των σηράγγων φυλασσόταν
μυστική, προκειμένου σε περίπτωση πολιορκίας της πόλης
ο εχθρός να μη γνωρίζει την πρόσβαση στο νερό ώστε να
το μολύνει.

13. • Κατά τη βυζαντινή περίοδο, όλα τα αρχαία ελληνικά και
ρωμαϊκά υδραγωγεία λειτουργούσαν με τακτική
συντήρηση.
• Το 1204, κατά την διάρκεια της 4ης σταυροφορίας, η
Αθήνα έπεσε στα χέρια των Φράγκων. Αυτοί θεωρούσαν
τα λουτρά ανήθικα και επιβλαβή για την υγεία, οπότε
υπήρχε λιγότερη ανάγκη για νερό καθώς πλενόντουσαν
λιγότερο.
• Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής (1456-1833),
τα υδραγωγεία ρήμαξαν. Οι κάτοικοι ξέχασαν την ύπαρξή
τους και χρησιμοποιούσαν μόνο τα πηγάδια.

14. • Κατά τη μικρασιατική καταστροφή το 1922, η Αθήνα
μόνο, δέχθηκε πάνω από τους 400.000 πρόσφυγες και
ο πληθυσμός της πόλης έφτασε τους 850.000
κατοίκους.
• Το νερό μοιραζόταν με το δελτίο καθώς η έλλειψη ήταν
μεγάλη.

15. • Το Δεκέμβριο του 1924 υπογράφεται η σύμβαση
μεταξύ της κυβέρνησης, της Ulen&co και της
τράπεζας Αθηνών, με την οποία η κυβέρνηση
αναθέτει στην Ulen την κατασκευή, συντήρηση και
εκμετάλλευση των έργων ύδρευσης Αθηνών,
Πειραιώς και περιχώρων. Για την επίτευξη του
σκοπού αυτού κρίθηκε αναγκαία μια σειρά επιμέρους
τεχνικών έργων που περιλάμβαναν τη λίμνη και το
φράγμα στον Μαραθώνα

16. Σήμερα, η Αττική υδροδοτείται κυρίως από τους
βασικούς ταμιευτήρες Μόρνου και Ευήνου και
εναλλακτικά από τον ταμιευτήρα Υλίκης

17. ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΡΟΥ
• Το νερό συλλέγεται στους ταμιευτήρες και μετά
υποβάλλεται σε επεξεργασία που το καθιστά πόσιμο.
• Η διαδικασία ακολουθεί συγκεκριμένα στάδια:
• 1ο στάδιο: προσθήκη χλωρίου και απολύμανση
• 2ο στάδιο: προσθήκη θειικού αργιλίου και διαύγαση
• 3ο στάδιο: δεξαμενή καθίζησης
• 4ο στάδιο: φίλτρα καθαρισμού (αμμόφιλτρα)

18. ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ
ΣΧΟΛΕΙΟ
• Συχνός έλεγχος του σχολείου για διαρροές και
απαραίτητες επισκευές.
• Συχνός έλεγχος της κατανάλωσης νερού από το
μετρητή.
• Ρύθμιση στα καζανάκια ώστε να καταναλώνουν τη
λιγότερη δυνατή ποσότητα νερού
• Συχνοί έλεγχοι στις βρύσες και επισκευές των
διαρροών.

19. • Ενημέρωση των μαθητών σχετικά με τους τρόπους
εξοικονόμησης νερού και τη σημασία τους.
• Εξοικείωση των μαθητών με τρόπους μέτρησης και
καταγραφής των ενδείξεων του μετρητή νερού.
• Ο κήπος του σχολείου, να ποτίζεται νωρίς το πρωί ή το
απόγευμα.

20. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

21. ΕΚΘΕΣΗ « ΤΟ ΑΘΕΑΤΟ ΝΕΡΟ»

22. ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ

23. ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

24. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ
ΠΕΙΡΑΙΑ

25. Η πόλη του Πειραιά ανοικοδομήθηκε μετά το 460
π.Χ, με πολεοδομικό σχέδιο του Ιππόδαμου από
τη Μίλητο.
Το περίφημο Ιπποδάμειο ρυμοτομικό σύστημα
περιλάμβανε δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης

26. Με την εγκατάστασή τους στη νέα πόλη, οι κάτοικοι αρχικά
προσπάθησαν να εξασφαλίσουν την υδροδότησή τους από τον
υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, διανοίγοντας πηγάδια.
Ενδεχομένως ο υδροφόρος ορίζοντας να μην ήταν επαρκής και
έτσι στράφηκαν σε άλλη μέθοδο προμήθειας νερού,
κατασκευάζοντας πλέον υπόγειες δεξαμενές περισυλλογής των
ομβρίων.

27. ΚΩΔΩΝΟΣΧΗΜΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗ

28. •Από τον 3ο αιώνα πχ και εξής κτίζονται μεγαλύτερα
σπίτια και οι ανάγκες σε νερό αυξάνονται.
•Έτσι οι κάτοικοι αναγκάζονται να ενώσουν με σήραγγες
έως και 5 δεξαμενές που πιθανά παλαιότερα ανήκαν σε
γειτονικά σπίτια

30. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΣΗΡΑΓΓΕΙΟΝ

31. • Το Σηράγγειο βρίσκεται στην περιοχή «Βοτσαλάκια»
στο λόφο της Καστέλλας και αποτελούσε τον 4ο αιώνα
π.Χ δημόσιο λουτρό « βαλανείο»

32. ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ- ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΡΑΧΘΟΣ

33. ΙΩΑΝΝΙΝΑ – ΛΙΜΝΗ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ

34. ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ

35. Η ΛΙΜΝΗ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ
• Είναι μια από τις αρχαιότερες λίμνες παγκοσμίως και έχει
επιφάνεια 22 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
• Αποτελεί υγρότοπο ιδιαίτερης σημασίας που ανήκει στο
ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών natura 2000
λόγω των σημαντικών ενδιαιτημάτων και των σπάνιων ειδών
χλωρίδας και πανίδας
• Από τις υγροτοπικές λειτουργίες προκύπτουν για τον άνθρωπο
πληθώρα αγαθών και υπηρεσιών απαραίτητων για τη ζωή και
την ευημερία του.

36. • Οι υγρότοποι έχουν αξία υδρευτική, αλιευτική,
κτηνοτροφική, υλοτομική, αντιδιαβρωτική, βελτιωτική του
κλίματος, εκπαιδευτική και πολιτιστική.
• Στη λίμνη βρίσκουν καταφύγιο πολλά είδη πουλιών όπως ο
χρυσαετός, ο πετρίτης και η πετροπέρδικα.
• Η ερπετοπανίδα είναι εξαιρετικά πλούσια και ανέρχεται σε
25 από τα 61 είδη χερσαίων ερπετών της χώρας μας.

38. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!!