กฎหมายทรัพย์สิน
- 2. ๑. นาย กตัญญู สุวรรณกิจ รหัส 531121723
๒. นาย ประกาศิต พลอาจ รหัส 531121731
๓. นางสาว รัชดาภรณ์ ใจงาม รหัส 5311217
๔. นาย อดิเทพ ใจยา รหัส 531121738
คณะครุศาสตร์
โปรแกรมวิชา สังคมศึกษา ชั้นปีที่ ๔
มหาวิทยาลัยราชภัฏกาแพงเพชร
- 3. ทรัพย์ หมายความว่าอะไร (ป.พ.พ. มาตรา ๑๓๗)
ทรัพย์ หมายความว่า วัตถุมีรูปร่าง สิ่งที่เห็นได้ด้วยตาและจับ
ต้องสัมผัสได้ เช่น บ้าน รถยนต์ พระพุทธรูป ม้า เป็นต้น
ความหมายของทรัพย์
- 4. “ มีราคา” หมายถึง มีคุณค่าในตัวของสิ่งนั้นเอง โดยอาจมีคุณค่า
เพื่อประโยชน์ใช้สอยในทางเศรษฐกิจหรือประโยชน์ทางจิตใจก็ได้
ไม่จาเป็นต้องมีราคาที่อาจซื้อขายกันได้ตามท้องตลาด เช่น
จดหมายติดต่อระหว่างคู่รัก เป็นต้น
ความหมายของคาว่า “ มีราคา”
- 5. “ ถือเอาได้ ” หมายถึง การที่บุคคลสามารถเข้าหวงกันไม่ให้บุคคลอื่น
เข้ามาเกี่ยวข้องกับทรัพย์นั้น
ความหมายของคาว่า “ ถือเอาได้ ”
- 6. ทรัพย์สินหมายความว่าอะไร (ป.ป.พ. มาตรา ๑๓๘)
ทรัพย์สิน หมายถึง ทรัพย์ และวัตถุไม่มีรูปร่าง ซึ่งอาจมีราคาและอาจ
ถือเอาได้ เช่น รถยนต์ กระแสไฟฟ้า พลังงานน้าตก แก๊ส ลิขสิทธิ์ สิทธิ
เรียกร้อง เป็นต้น
ความหมายของทรัพย์สิน
- 8. ประเภทของทรัพย์สินแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท
๑. อสังหาริมทรัพย์ หมายถึง ทรัพย์สินอันเคลื่อนที่ไม่ได้ ซึ่งได้แก่
(๑.๑) ที่ดิน
(๑.๒) ทรัพย์อันติดอยู่กับที่ดินมีลักษณะเป็นการถาวร เช่น บ้าน กาแพง โกดัง
โรงงาน สะพาน เจดีย์ ไม้ยืนต้น คือพันธุ์ไม้ที่มีอายุยืนกว่า ๓ ปี ถือเป็นไม้ยืนต้น
ทั้งสิ้น
(๑.๓) ทรัพย์ซึ่งประกอบเป็นอันเดียวกับที่ดิน เช่น แม่น้า ลาคลอง แร่ธาตุ กรวด
ทราย ซึ่งมีอยู่ตามธรรมชาติ หรือบุคคลนามารวมเป็นอันเดียวกับที่ดิน เช่น
คอนกรีต ที่นามาทาถนน
(๑.๔) ทรัพย์สิทธิอันเกี่ยวกับที่ดินหรือทรัพย์อันติดอยู่กับที่ดินหรือประกอบเป็น
อันเดียวกับที่ดิน เช่น กรรมสิทธิ์ในที่ดิน สิทธิครอบครองที่ดิน ภาระจายอม สิทธิ
อาศัย สิทธิจานอง เป็นต้น
- 9. ประเภทของทรัพย์สินแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท
(ต่อ)
๒. สังหาริมทรัพย์ (ป.พ.พ. มาตรา ๑๔๐) หมายถึง ทรัพย์สินอันเคลื่อนที่ได้
ซึ่งได้แก่
(๑) ทรัพย์สินอื่นนอกจากอสังหาริมทรัพย์ เช่น ช้าง ม้า วัว ควาย รถยนต์
เครื่องบิน โต๊ะ เก้าอี้ สมุด ปากกา ดินสอ วิทยุ โทรทัศน์ พลังน้าตก แก๊ส พลังไอ
น้า เป็นต้น
(๒) สิทธิอันเกี่ยวกับทรัพย์สิน เช่น สิทธิจานา สิทธิยึดหน่วง ลิขสิทธิ์ เป็นต้น
อนึ่ง ไม้ล้มลุกและธัญชาติ ถือเป็น สังหาริมทรัพย์ด้วย
- 11. (๑) ทรัพย์แบ่งได้ หมายถึง ทรัพย์ที่อาจแยกออกจากกันได้เป็นส่วนๆ
โดยไม่เสียรูปลักษณะของทรัพย์เดิม และแต่ละส่วนที่แยกออกไปได้รูป
บริบูรณ์ในตัวเอง เช่น ที่ดินซึ่งอาจแยกเป็นแปลงเล็กๆ หลายแปลงได้
ข้าวสารซึ่งอาจแยกเป็นหลายกระสอบได้
- 12. (๒) ทรัพย์แบ่งไม่ได้ หมายถึง ทรัพย์ซึ่งไม่สามารถแยกออกจากกันได้
หากแยกออกจากกันจะทาให้เปลี่ยนแปลงภาวะหรือรูปลักษณะของ
ทรัพย์จนผิดแผกไปจากเดิม เช่น กางเกง ถ้าแยกออกจากกันแล้ว ก็จะ
ใส่ไม่ได้ เป็นต้น
- 14. (๑) ทรัพย์นอกพาณิชย์ หมายถึง ทรัพย์ที่ไม่สามารถยึดถือเอาได้
และทรัพย์ที่ไม่สามารถโอนแก่กันได้โดยชอบด้วยกฎหมาย ทรัพย์
นอกพาณิชย์มี ๒ ประเภท คือ
(๑.๑) ทรัพย์ที่ไม่สามารถยึดถือเอาได้ เช่น สายลม แสงแดด
ดวงดาว ดวงอาทิตย์ เป็นต้น
(๒.๒) ทรัพย์ที่ไม่สามารถโอนกันได้โดยชอบด้วยกฎหมาย เช่น วัด
สาธารณสมบัติของแผ่นดิน เป็นต้น
- 15. (๒) ทรัพย์ในพาณิชย์ หมายถึง ทรัพย์ที่ไม่ใช่ทรัพย์นอกพาณิชย์
ทรัพย์ที่ประชาชนสามารถถือเอาได้อย่างเสรีและสามารถโอนกันได้โดย
ไม่มีกฎหมายห้ามไว้ เช่น เงิน ที่ดิน มือถือ เป็นต้น
- 16. ส่วนควบของทรัพย์ (ป.พ.พ. มาตรา ๑๔๔) หมายถึง ส่วนซึ่งโดยสภาพ
แห่งทรัพย์ หรือโดยจารีตประเพณีแห่งท้องถิ่น เป็นสาระสาคัญในความ
เป็นอยู่ของทรัพย์นั้น และไม่อาจแยกจากกันได้ นอกจากจะทาลาย ทา
ให้บุบสลาย หรือทาให้ทรัพย์นั้นเปลี่ยนแปลงรูปทรงหรือสภาพไป
ส่วนควบของทรัพย์หมายความว่าอะไร
- 20. ไม้ปลูกต้นมะขามในที่ดินของกาหลง ดังนี้ ต้นมะม่วงที่ไม้
ปลูกย่อมเป็นส่วนควบกับที่ดินของกาหลง ทั้งนี้ ไม่ว่าไม้จะปลูก
โดยได้รับอนุญาตหรือไม่ได้รับอนุญาตจากกาหลงก็ตาม
เนื่องจากต้นมะขามเป็นไม้ยืนต้น ซึ่งกฎหมายกาหนดให้ไม้ยืน
ต้นเป็นส่วนควบกับที่ดินเสมอ ดังนั้นไม้ผู้ปลูกจึงไม่เป็นเจ้าของ
กรรมสิทธิ์ในต้นมะขามดังกล่าว แต่เจ้าของกรรมสิทธิ์ใน
ต้นมะขามดังกล่าว ก็คือ กาหลงซึ่งเป็นเจ้าของที่ดิน
(ตัวอย่างที่ ๑)
- 21. มีนปลูกต้นกล้วยในที่ดินของใหม่ ดังนี้ ต้นกล้วยที่มีนปลูกย่อม
ไม่เป็นส่วนควบกับที่ดินของใหม่ทั้งนี้ ไม่ว่ามีนจะปลูกโดย
ได้รับอนุญาตจากใหม่ก็ตาม เนื่องจากต้นกล้วยจัดเป็นไม้ล้มลุก
ชนิดหนึ่ง ซึ่งกฎหมายกาหนดให้ไม้ล้มลุกไม่เป็นส่วนควบกับ
ที่ดินเสมอ ดังนั้น มีนผู้ปลูกจึงเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในต้นกล้วย
ดังกล่าว
(ตัวอย่างที่ ๒)
- 22. อุปกรณ์ หมายถึง สังหาริมทรัพย์ ซึ่งโดยปกตินิยมเฉพาะถิ่นหรือโดยเจตนาชัด
แจ้งของเจ้าของทรัพย์ที่เป็นประธาน เป็นของใช้ประจาอยู่กับทรัพย์ที่เป็นประธาน
เป็นอาจิณ เพื่อประโยชน์แก่การจัดดูแล ใช้สอย หรือรักษาทรัพย์ที่เป็นประธาน
และเจ้าของทรัพย์ได้นามาสู่ทรัพย์ที่ประธาน เช่น ซื้อรถยนต์ย่อมได้เครื่อง
อุปกรณ์ ยางอะไหล่ เว้นแต่จะตกลงกันว่าไม่ให้เครื่องอุปกรณ์ หรือยางอะไหล่
ด้วย
อุปกรณ์
- 23. (๑) อุปกรณ์จะต้องเป็นสังหาริมทรัพย์เท่านั้น เช่น กรงนกเป็นอุปกรณ์ของนกเพราะ
กรงนกเป็นสังหาริมทรัพย์
(๒) อุปกรณ์จะต้องมีทรัพย์ประธานเสมอ เช่น ช้อนกับส้อมเป็นอุปกรณ์คู่กัน เพราะ
ไม่มีทรัพย์ชิ้นใดเป็นทรัพย์ประธาน เนื่องจาก ช้อนกับส้อมมีความสาคัญเท่าๆกัน
(๓) อุปกรณ์ต้องเป็นของใช้ประจาอยู่กับทรัพย์ประธาน
(๔) อุปกรณ์ต้องเป็นไปเพื่อใช้ประโยชน์ในการจัด ดูแล ใช้สอย หรือรักษาทรัพย์
ประธาน
(๕) อุปกรณ์และทรัพย์ประธานต้องมีเจ้าของเป็นคนเดียวกัน
(๖) อุปกรณ์จะต้องเป็นทรัพย์ที่เจ้าของทรัพย์ประธานได้นามาสู่ทรัพย์ประธานใน
ฐานะเป็นของใช้ประกอบกับทรัพย์ประธาน
ทรัพย์ที่จะเป็นอุปกรณ์ได้จะต้องประกอบด้วยหลักเกณฑ์ ๖ ประการ
- 24. ประเด็น ส่วนควบ อุปกรณ์
๑. ประเภทของทรัพย์ อาจเป็นสังหาริมทรัพย์หรือ
อสังหาริมทรัพย์ก็ได้
ต้องเป็นสังหาริมทรัพย์
เท่านั้น
๒. ทรัพย์ประธาน จะมีทรัพย์ประธานหรือไม่ก็
ได้
ต้องมีทรัพย์ประธานเสมอ
๓. การแยกออกจากทรัพย์
ประธาน
แยกไม่ได้ หากแยกออกจาก
ทรัพย์ประธานจะทาให้ทรัพย์
ประธาน บุบ สลายเสียสภาพ
ไป
แยกได้โดยไม่ทาให้ทรัพย์
ประธานบุบสลายหรือเสีย
สภาพไป
ความแตกต่างระหว่างส่วนควบกับอุปกรณ์
- 27. (๑) ดอกผลธรรมดา หมายถึง ทรัพย์ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติจากแม่
ทรัพย์ ซึ่งได้มาจากตัวทรัพย์โดยการมีหรือใช้ทรัพย์นั้นตามปกติ
นิยม และสามารถถือเอาได้เมื่อขาดจากทรัพย์นั้น เช่น ผลไม้ ลูก
ของสัตว์ เป็นต้น
- 28. (๒) ดอกผลนิตินัย หมายถึง ทรัพย์หรือประโยชน์อย่างอื่นที่ได้มา
เป็นครั้งคราวแก่เจ้าของทรัพย์จากผู้อื่นเพื่อการที่ได้ใช้ทรัพย์นั้น
และสามารถคานวณหรือถือเอาได้เป็นรายวันหรือตามระยะเวลาที่
กาหนดไว้ เช่น ดอกเบี้ย ค่าเช่า กาไร เป็นต้น
- 31. ๑) ทรัพย์สินนั้นต้องเป็นทรัพย์สินของแผ่นดิน หมายถึง บรรดาทรัพย์สินที่
แผ่นดินหรือรัฐเป็นเจ้าของ ไม่ว่าจะเป็นอสังหาริมทรัพย์หรือสังหาริมทรัพย์
๒) ทรัพย์สินนั้นได้ใช้เพื่อสาธารณะประโยชน์หรือสงวนไว้เพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกัน
เช่น ที่ราชพัสดุที่ให้เอกชนเช่า เป็นต้น
ทรัพย์สินใดจะเป็นสาธารณะสมบัติของแผ่นดินจะต้องมี
องค์ประกอบ ๒ ประการ ดังนี้
- 45. (๑) โดยนิติกรรมหรือสัญญา คือ เจ้าของภารยทรัพย์ยอมให้สิทธิภาระจายอมแก่
เจ้าของสามยทรัพย์ โดยการทาสัญญา (นิติกรรม) แต่ต้องทาเป็นหนังสือและจด
ทะเบียนต่อเจ้าหน้าที่จึงจะสมบูรณ์
(๒) โดยอายุความ คือ เจ้าของสามยทรัพย์ได้ใช้ที่ดินของเจ้าของภารยทรัพย์เป็น
เวลา ๑๐ ปี ไม่ว่าที่ดินมีโฉนดหรือ น.ส.๓ ก็ตาม
(๓) โดยผลกฎหมายกาหนดให้เป็นสิทธิภาระจายอม เช่น ผู้ที่ปลูกบ้านรุกล้าไปใน
ที่ดินของผู้อื่นโดยสุจริต ย่อมได้ภาระจายอมในส่วนที่ปลูกรุกล้า
การได้มาซึ่งสิทธิภาระจายอมมี ๓ วิธี
- 49. สิทธิเก็บกิน คือ สิทธิครอบครองใช้ และถือเอาประโยชน์ในอสังหาริมทรัพย์ของผู้อื่น
เช่น ผู้มีสิทธิเก็บกินในป่าไม้ เหมืองแร่ หรือถ่านหิน มีสิทธิแสวงหาผลประโยชน์จาก
ป่าไม้เหมืองแร่หรือที่ขุดถ่านหินนั้น
สิทธิเก็บกิน คืออะไร