Η Σκέψη στους κλασικούς ελληνικούς χρόνους, ο αρχαιοελληνικός Λόγος (ως γλώσσα και νόηση), στοχάζεται την ένθεη φύση και τα όντα, το είναι ή και το γίγνεσθαί τους, αποτελεί φιλία για τη σοφία, έρωτα για το υπεραισθητό, ομολογία με την ιδέα. Ο Λόγος φωτίζει το είναι και το είναι του όντος, αγνοεί όμως το ομόλογο σκοτάδι “του”, το μη είναι, τον ίσκιο του όντος.
(Σοφιστές • Σωκράτης • Πλάτωνας • Αριστοτέλης)
Εισαγωγή στην Κατανοητική Φιλοσοφία: Αλέξης Καρπούζοςalexis karpouzos
Η περιπέτεια της ανθρώπινης χειραφέτησης.
Η Κατανοητική Σκέψη συνδυάζει σ’ ένα ενιαίο και διαφορικό σύνολο: τη σχεσιακή οντολογία και τη μεταφυσική της ανοικτότητας και της χρονικότητας που διέπονται από ρευστότητα, απροσδιοριστία και αβεβαιότητα και συναντούν την αποφατική γνωσιολογία, με το πρωτείο της ερμηνευτικής επιφυλακτικότητας και αρνητικότητας.
Ενώ στον Αναγεννησιακό στοχασμό η φύση είναι η έκφραση της ‘‘παγκόσμιας ψυχής’’, στην οποία και οι άνθρωποι συμμετέχουν, στο νεωτερικό στοχασμό, η φύση είναι απρόσωπη αντικειμενική ‘‘ύλη’’ που κυβερνάται από νόμους, αιτιωδώς εξηγήσιμους, αλλά εντελώς αποσυνδεδεμένη από την ανθρώπινη συνείδηση. Το σύμπαν είναι απέραντο και μηχανικό σύστημα, δίχως νόημα ή τελικό σκοπό.
(Διαφωτισμός • Θετικισμός • Kepler • Galileo • Copernicus • Newton • Descartes • Locke • Berkeley • Hume • Mill • Spinoza • Leibnitz • Kant • Schopenhauer • Fichte • Schelling • Hegel)
Το δομικό πρότυπο της ιστορίας, κατά την ελληνική αρχαιότητα,
από τον Πλάτωνα έως τους Στωικούς, υπήρξε κυκλικό. Με
το πρότυπο αυτό χαρακτηρίζεται η ιστορική συνέχεια, η
περιοδικότητα της ιστορίας. Με τον Αυγουστίνο, η μεσαιωνική
σκέψη εξέφρασε την ιουδαιο-χριστιανική αντίληψη της ιστορίας.
Το δομικό πρότυπο αυτής της αντίληψης ήταν ευθύγραμμο,
που μπορεί να παρασταθεί με μια γραμμή τεθλασμένη και το
οποίο εκφράζει την ιστορική ασυνέχεια. Ο Hegel επιχείρησε να
συνθέσει τα δύο αντιφατικά πρότυπα, τα οποία εκπροσωπούν
δύο διαφορετικές αντιλήψεις για την ιστορία, με ένα δομικό
πρότυπο που μπορεί να χαρακτηριστεί ελικοειδές. Η ανοιχτή
σκέψη, η σκέψη του ανοιχτού χωροχρόνου, μπορεί να
κατοπτρισθεί με ένα δομικό πρότυπο σπειροειδές.
Οι Ρίζες του Γερμανικού Πνεύματος: Αλέξης Καρπούζοςalexis karpouzos
Μια στοχαστική διερεύνηση του Ρομαντισμού-Ιδεαλισμού.
Το δοκίμιο που ακολουθεί αποτελεί επεξεργασμένο κείμενο μιας ομιλίας που δόθηκε στο ‘‘Εργαστήριο Σκέψης’’, το καλοκαίρι του 2014 στην Αθήνα. Ευχαριστούμε τον συγγραφέα για την παραχώρηση του κειμένου.
Η Σκέψη στους κλασικούς ελληνικούς χρόνους, ο αρχαιοελληνικός Λόγος (ως γλώσσα και νόηση), στοχάζεται την ένθεη φύση και τα όντα, το είναι ή και το γίγνεσθαί τους, αποτελεί φιλία για τη σοφία, έρωτα για το υπεραισθητό, ομολογία με την ιδέα. Ο Λόγος φωτίζει το είναι και το είναι του όντος, αγνοεί όμως το ομόλογο σκοτάδι “του”, το μη είναι, τον ίσκιο του όντος.
(Σοφιστές • Σωκράτης • Πλάτωνας • Αριστοτέλης)
Εισαγωγή στην Κατανοητική Φιλοσοφία: Αλέξης Καρπούζοςalexis karpouzos
Η περιπέτεια της ανθρώπινης χειραφέτησης.
Η Κατανοητική Σκέψη συνδυάζει σ’ ένα ενιαίο και διαφορικό σύνολο: τη σχεσιακή οντολογία και τη μεταφυσική της ανοικτότητας και της χρονικότητας που διέπονται από ρευστότητα, απροσδιοριστία και αβεβαιότητα και συναντούν την αποφατική γνωσιολογία, με το πρωτείο της ερμηνευτικής επιφυλακτικότητας και αρνητικότητας.
Ενώ στον Αναγεννησιακό στοχασμό η φύση είναι η έκφραση της ‘‘παγκόσμιας ψυχής’’, στην οποία και οι άνθρωποι συμμετέχουν, στο νεωτερικό στοχασμό, η φύση είναι απρόσωπη αντικειμενική ‘‘ύλη’’ που κυβερνάται από νόμους, αιτιωδώς εξηγήσιμους, αλλά εντελώς αποσυνδεδεμένη από την ανθρώπινη συνείδηση. Το σύμπαν είναι απέραντο και μηχανικό σύστημα, δίχως νόημα ή τελικό σκοπό.
(Διαφωτισμός • Θετικισμός • Kepler • Galileo • Copernicus • Newton • Descartes • Locke • Berkeley • Hume • Mill • Spinoza • Leibnitz • Kant • Schopenhauer • Fichte • Schelling • Hegel)
Το δομικό πρότυπο της ιστορίας, κατά την ελληνική αρχαιότητα,
από τον Πλάτωνα έως τους Στωικούς, υπήρξε κυκλικό. Με
το πρότυπο αυτό χαρακτηρίζεται η ιστορική συνέχεια, η
περιοδικότητα της ιστορίας. Με τον Αυγουστίνο, η μεσαιωνική
σκέψη εξέφρασε την ιουδαιο-χριστιανική αντίληψη της ιστορίας.
Το δομικό πρότυπο αυτής της αντίληψης ήταν ευθύγραμμο,
που μπορεί να παρασταθεί με μια γραμμή τεθλασμένη και το
οποίο εκφράζει την ιστορική ασυνέχεια. Ο Hegel επιχείρησε να
συνθέσει τα δύο αντιφατικά πρότυπα, τα οποία εκπροσωπούν
δύο διαφορετικές αντιλήψεις για την ιστορία, με ένα δομικό
πρότυπο που μπορεί να χαρακτηριστεί ελικοειδές. Η ανοιχτή
σκέψη, η σκέψη του ανοιχτού χωροχρόνου, μπορεί να
κατοπτρισθεί με ένα δομικό πρότυπο σπειροειδές.
Οι Ρίζες του Γερμανικού Πνεύματος: Αλέξης Καρπούζοςalexis karpouzos
Μια στοχαστική διερεύνηση του Ρομαντισμού-Ιδεαλισμού.
Το δοκίμιο που ακολουθεί αποτελεί επεξεργασμένο κείμενο μιας ομιλίας που δόθηκε στο ‘‘Εργαστήριο Σκέψης’’, το καλοκαίρι του 2014 στην Αθήνα. Ευχαριστούμε τον συγγραφέα για την παραχώρηση του κειμένου.
"Η σχέση του έρωτα με τον γάμο" (Γκίντενς) - Ένα διαφορετικό παράδειγμα (Κίνα) Αντιγόνη Κριπαροπούλου
Κοινωνιολογία Γ' Λυκείου-Σενάριο διδασκαλίας
Ο κοινωνιολόγος Α. Γκίντενς έθεσε το ερώτημα «ποιά είναι η σχέση του έρωτα με τον γάμο» προκειμένου να περιγράψει το αντικείμενο της Κοινωνιολογίας.
Διαπίστωσε λοιπόν, με βάση ιστορικές μελέτες που χρησιμοποίησε -κυρίως από την Ευρώπη του Μεσαίωνα- ότι ο έρωτας προσδιορίζεται ιστορικά και κοινωνικά (δηλαδή το περιεχόμενο του όρου «έρωτας» καθώς και η σχέση του με τον γάμο αλλάζει από εποχή σε εποχή και από κοινωνία σε κοινωνία)…
Εδώ ένα άλλο παράδειγμα: Κίνα: Γυναίκες και «δεμένα πόδια (Απόσπασμα από το βιβλίο της Γιούνγκ Τσάνγκ “Αγριόκυκνοι, τρείς κόρες της Κίνας” εκδόσεις Εστία)
Ντοστογιέφσκι, Έγκλημα και Τιμωρία - Δημιουργική Εργασία της Άσπας Πανωμερίτη...Αντιγόνη Κριπαροπούλου
"Ντοστογιέφσκι, Έγκλημα και Τιμωρία – Τα αίτια της εγκληματικής πράξης".
Κύριο ερευνητικό ερώτημα: "Ποιον παράγοντα θεωρείτε σημαντικότερο για την τέλεση του συγκεκριμένου εγκλήματος, σύμφωνα με την προσωπικότητα του δράστη;"
Πολιτική Παιδεία (Β' Λυκείου)
Με την έλευση της Καρτεσιανής υποκειμενικότητας και εντεύθεν, η φιλοσοφική σκέψη σχετίζει όλα όσα είναι και γίνονται με το ανθρώπινο υποκείμενο (αντικειμενικό) και τα θεμελιώνει στην ορθολογική βεβαιότητα. Το ανθρώπινο εγώ, το οποίο μετουσιώνεται σε αληθές ον, αποτελεί τον άξονα του Είναι και αποβλέπει στην κατάκτησή του. Όλη η νεώτερη φιλοσοφία, από τον Καρτέσιο, τον Λάιμπνιτς, τον Κάντ, το Χέγκελ, αναζητούν το θεμέλιο του Είναι στην υποκειμενικότητα, λησμονώντας το Είναι που «είναι» διάφορο από κάθε ον (αυτή είναι η έννοια της οντολογικής διαφοράς στον Χάιντεγγερ). Για τον Χάιντεγγερ, ακόμα και φιλόσοφοι, όπως ο Μάρξ και η σκέψη της αλλοτρίωσης του ανθρώπου και ο Νίτσε με τη σκέψη της θέλησης της δύναμης, παραμένουν δέσμιοι της μεταφυσικής παράδοσης, από την οποία, άλλωστε, προήλθαν. Για τον Χάιντεγγερ, «η μεταφυσική στο σύνολό της, συμπεριλαμβανομένου και του αντιπάλου της, του θετικισμού, μιλά τη γλώσσα του Πλάτωνα». Και αυτό, γιατί όλοι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έμειναν προσκολλημένοι στη διάκριση ανάμεσα στην πραγματικότητα και τα φαινόμενα ή ανάμεσα στο ορθολογικό και το ανορθολογικό. Ακόμα και ο εμπειρισμός και ο θετικισμός θεώρησαν δεδομένες αυτές τις αντιθέσεις και μ΄ αυτή την έννοια δεν ήταν παρά αντεστραμμένες μορφές του μεταφυσικού στοχασμού. Ο Μάρξ κάνει ως αφετηρία της σκέψης την ύλη και ο Νίτσε αντιστρέφει την πλατωνική αντίθεση ανάμεσα στο Είναι και το Γίγνεσθαι και θέτει ως πρωταρχικό το Γίγνεσθαι, υπό τη μορφή της αέναης ροής δύναμης απο σημείο σε σημείο. Ο Χάιντεγγερ, παραθέτει τη φράση του Νίτσε για να τεκμηριώσει την κριτική του, «Το να αποτυπωθεί στο Γίγνεσθαι ο χαρακτήρας του Είναι, αυτή είναι η υπέρτατη βούληση για Δύναμη». Ο Χάιντεγγερ θεωρεί τη σταδιακή μετάβαση από τον Πλατωνισμό, στον ανεστραμμένο πλατωνισμό του Νίτσε, ως βαθμιαία λήθη του Είναι». Η λήθη του Είναι, συμπίπτει, κατά τον Χάιντεγγερ, με τη σύγχυση ανάμεσα στο Είναι και τα όντα. Ο Πλάτωνας, όπως υποστηρίζει, ο Χάιντεγγερ, διατυπώνει συγχρόνως το ερώτημα «τί είναι το Είναι;» και «ποιό είναι το πιο γενικό χαρακτηριστικό των όντων;». Η παράθεση αυτών των δύο ερωτημάτων και η εξομοίωσή τους, συσκοτίζει την έννοια που ο Χάιντεγγερ ονομάζει «οντολογική διαφορά», τη διαφορά, δηλαδή ανάμεσα στο Είναι και τα όντα και η οποία είναι παράλληλη της διαφοράς ανάμεσα στην αποδοχή «ακρόασης» του Είναι και της επιθυμίας σχηματοποίησης και ελέγχου που προκύπτει από τον αντικειμενικό στοχασμό, τη λογική ανάλυση και την επιστημονική ταξινόμηση.
Στη σκέψη του Ιουδαϊκού και αργότερα Χριστιανικού κόσμου, η Ολότητα του Σύμπαντος Κόσμου αναδύεται από το Μηδέν, εξαιτίας της Δημιουργικής παρέμβασης του κατ’ εξοχήν Όντος, του άπειρου Θεού που τον διατηρεί στην ύπαρξη με μια πράξη θέλησης. Η αρχαιοελληνική σκέψη που στοχάζεται τον Αιώνιο Κόσμο της Φύσης και την ένθεη Φύση του Λόγου μεταμορφώνεται σε Δημιουργία του Αιώνιου Θεϊκού Πνεύματος που προορίζεται τελεολογικά, διαμέσου του σχεδίου της Θείας Πρόνοιας Του, να γνωρίσει την Αποκάλυψη σ’ ένα επέκεινα του Φυσικού Κόσμου, ο οποίος χαρακτηρίζεται εφήμερος.
(Η Χριστιανική Θεολογία στο Μεσαίωνα • Η Υποταγή του Λόγου στην Πίστη • Αυγουστίνος • Οι τάσεις αυτονόμησης του Λόγου • Ακινάτης • Ο Μυστικισμός και η Αποφατική Θεολογία • Ο Θεός ως “Άκτιστο” Φως • Οι πολύπλοκες σχέσεις οικονομίας, πολιτικής και δικαίου)
Κεφάλαιο 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της...Kostas Vakouftsis
Διδακτική πρόταση - Παρουσίαση με διαφάνειες του Κεφαλαίου 3: Αναζητώντας τη γνώση. Ενότητα 1. Το ερώτημα για τη δυνατότητα της γνώσης 1. Η σκεπτικιστική πρόκληση-Διαφορετικά είδη σκεπτικισμού. α) Αμφισβήτηση της δυνατότητας γνώσης και επιδίωξη της αταραξίας (αρχαίος σκεπτικισμός), στο μάθημα της Φιλοσοφίας της Β’ τάξης Ημερησίου Γενικού Λυκείου με βάση το σχολικό βιβλίο Αρχές Φιλοσοφίας των Σ. Βιρβιδάκη, Β. Καρασμάνη, Χ. Τουρνά.
Η Σκέψη στους ελληνιστικούς χρόνους αποτελεί επανάληψη και ανανέωση της κλασικής ελληνικής σκέψης. Με τους Σκεπτικούς ο Λόγος αυτοεξετάζεται κριτικά, οι Στωϊκοί και οι Επικούρειοι αποζητούν να θεμελιώσουν την Σκέψη στην αυτοσυνείδηση. Ο Πλωτίνος με επιρροές από τη χριστιανική θεολογία εγκαθιδρύει το νεοπλατωνισμό.
(Επικούρειοι • Στωικοί • Σκεπτικοί • Πλωτίνος)
Η Σκέψη των αρχαϊκών χρόνων, η οποία εκφράζεται με τον Προσωκρατικό Λόγο, στοχάζεται το Εν-Παν, με μυθολογικές ενοράσεις, διαισθήσεις και λογικές κατηγορίες. Ο Προσωκρατικός Λόγος αποτελεί φιλία για τη σοφία του Εν-Όλου που το φανερώνει στη γλώσσα.
(Θαλής • Αναξιμένης • Αναξίμανδρος • Πυθαγόρας • Εμπεδοκλής • Αναξαγόρας • Δημόκριτος • Ηράκλειτος • Παρμενίδης)
Εισαγωγή
Γνωριμία με τον Θεό
Τα θαυμαστά Του πράγματα
Σκοπός
Η έμφυτη ΠΙΣΤΗ
Η εμπειρία της ΠΙΣΤΗΣ στον Θεό
Μαρτυρίες επιστημών για την ύπαρξη Θεού
Συμπέρασμα
Η εργασία αυτή δημιουργήθηκε από την μαθήτρια της Β' Λυκείου Αρβανίτη Μαρία, στα πλαίσια του μαθήματος: Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών - Ανθρωπιστικές Σπουδές.
Η εργασία αυτή δημιουργήθηκε από την μαθήτρια της Β' Λυκείου Εμμανουέλα Κούκουρα, στα πλαίσια του μαθήματος: Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών - Ανθρωπιστικές Σπουδές.
Αφιέρωμα στο πλαίσιο εγκυκλίου του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για την 27η Ιανουαρίου που καθιερώθηκε διεθνώς ως Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
Διδακτέα - Εξεταστέα ύλη για το μάθημα "Οικονομία" (ΑΟΘ) της Γ τάξης του Επαγγελματικού λυκείου. Μπορείτε να δείτε και αναλυτικά την ύλη του μαθήματος επιλέγοντας τον παρακάτω σύνδεσμο:
https://view.genially.com/6450d17ad94e2600194eb286
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας - Το γραπτό των πανελλαδικών εξετάσεωνPanagiotis Prentzas
Αρχές Οικονομικής Θεωρίας (ΑΟΘ): Τι πρέπει να προσέξουν οι υποψήφιοι κατά τη διάρκεια των πανελλαδικών εξετάσεων στη δομή των απαντήσεών τους, αλλά και στην εμφάνιση του γραπτού τους.
Μπορείτε να δείτε και τη διαδραστική παρουσίαση στο www.study4economy.edu.gr.
2. «Επιστήμη»: ένα φαινόμενο κοινωνικά και
ιστορικά προσδιορισμένο
- Ο Πλάτων την
τοποθετούσε στον
πιο υψηλό βαθμό
γνώσης.
- Ο Αριστοτέλης
θεωρούσε ότι η
επιστήμη έδειχνε
την αναγκαία και
αιώνια τάξη των
πραγμάτων.
- Στον Μεσαίωνα, ο
όρος «επιστήμη»
ταυτιζόταν με την
αλήθεια του Θεού
και φανέρωνε τη
γνώση που ο Θεός
είχε για τον κόσμο.
3. Στην εποχή μας «Επιστήμη» είναι η ορθολογική και
ακριβής γνώση, η οποία αποδεικνύεται μεθοδικά και
αντικειμενικά.
Η έννοια της επιστήμης ανταποκρίνεται σε ένα λογικό και συστηματικό τρόπο σκέψης με τον
οποίο ο άνθρωπος συλλαμβάνει το πραγματικό, βασισμένος στις ικανότητες του νου του και όχι
στη θεία φώτιση ή σε μυθικές ερμηνείες και μεταφορές.
5. Παρά τον εξειδικευμένο
χαρακτήρα καθεμιάς από τις
Κοινωνικές Επιστήμες, δεν
πρέπει να ξεχνάμε ότι ο
πολιτισμός και η ζωή της
κοινωνίας δεν είναι άθροισμα
μεμονωμένων κομματιών,
αλλά η συνεκτική εικόνα ενός
κόσμου που πρέπει να τον
μελετήσουμε συνδυαστικά,
δηλαδή στην ενότητα του, για
να κατανοήσουμε σφαιρικά
τον εαυτό μας και τις σχέσεις
μας με τους άλλους.
Αποφεύγοντας την αδιαλλαξία
και την επιστημονική
αποκλειστικότητα,
αξιοποιούμε τις διαφορετικές
προσεγγίσεις, που έχουν
θετικές επιπτώσεις στην
πρόοδο της κοινωνικής ζωής
συνολικά.
7. Πλάτωνας- «Τίμαιος»
Ο ύψιστος νους
ως πρώτη αρχή
γίνεται
αντιληπτός αν
κατανοήσουμε
την αιτία αυτού
του αισθητού
κόσμου και τη
σχέση του με
τις ιδέες.
Τα αισθητά
πράγματα είναι
απομίμηση των
ιδεών
(ιδεαλισμός).
Στον Τίμαιο, ένα από τα τελευταία έργα του Πλάτωνα, που
άσκησε τεράστια επίδραση κατά τον Μεσαίωνα και μέχρι τους
Νεότερους Χρόνους, εκτίθεται η πλατωνική κοσμολογία, η
δημιουργία δηλαδή του κόσμου, του ανθρώπου και των άλλων
ζωντανών οργανισμών από τον δημιουργό, τον θείο "τεχνίτη".
Καταρτίζει ένα σχεδιάγραμμα για τη φιλοσοφική-
επιστημονική ερμηνεία της φύσης.
Υπάρχει ένας και μοναδικός κόσμος ο οποίος είναι τέλειος και
ωραίος και η πρώτη του αρχή είναι ένας νους ο οποίος ενεργεί
σκόπιμα.
Απέναντι στην τυχαία και άτακτη κίνηση του κόσμου,
αντιπαραθέτει την αντίληψη ενός κόσμου ο οποίος κινείται
σύμφωνα με τους τέλειους σκοπούς του υψίστου νου.
Η ολική κίνηση του κόσμου προηγείται και καθορίζει τις
επιμέρους κινήσεις.
Κάθε μερικό γεγονός παράγεται από τους σκοπούς που
καθορίζουν το όλον (τελεολογία).
Η αληθινή γνώση, δηλαδή η επιστήμη, εκφράζει την αιτιακή
σχέση που εξαρτά το μέρος από το όλον.
8. «Η ιδέα συνοδεύεται πάντα από μια αληθινή απόδειξη,
ενώ η γνώμη δεν τεκμηριώνεται αποδεικτικά»…
Ο Πλάτων πιστεύει
ότι διαμέσου των
ιδεών μπορούμε
να φτάσουμε στη
γνώση της πρώτης
αρχής (Θεός-
δημιουργός) και να
εξασφαλίσουμε
επιστημονική
γνώση, ενώ,
αντίθετα,
διαμέσου της
αντίληψης των
αισθητών
πραγμάτων, τα
οποία έχουν
κάποια ομοιότητα
με τις ιδέες, μπορεί
να σχηματίσουμε
μια αληθοφανή
γνώμη.
9. Η διδασκαλία του Αυγουστίνου
Η διδασκαλία
του Πλάτωνα
επέδρασε
καταλυτικά
στην σκέψη του
Αυγουστίνου
(354-430)
Διακήρυττε ότι η αλήθεια των αισθητών
πραγμάτων δε βρίσκεται στα ίδια τα
αντικείμενα, αλλά στο γεγονός ότι
ανταποκρίνονται ομοιόμορφα στο λόγο
του Θεού.
Το πνεύμα του Θεού είναι η τέλεια
ενότητα, η αλήθεια που τα περιέχει όλα.
Η αλήθεια κατοικεί στο εσωτερικό της
ψυχής και βασικά εδράζει τη λογική
γνώση του Θεού, η δε εποπτεία της
γνώσης του σύμπαντος προέρχεται
ακριβώς από αυτή την αρχή.
10. Ο άνθρωπος είναι σύνθετος, αποτελούμενος από σώμα και ψυχή: η
δεύτερη διαφέρει του πρώτου καθώς είναι άυλη, απλή, νοερή
ουσία και αθάνατη…
Η ελεύθερη βούληση
προϋποθέτει την
δυνατότητα επιλογής του
καλού και του κακού και
κατανοείται ως έφεση –
επιθυμία έντονη που
μπορεί να στραφεί προς
το καλό και προς το κακό.
Η προς το κακό έφεση
επιθυμία έγινε η αιτία της
πτώσης και συνιστά το
προπατορικό αμάρτημα.
Έτσι ο άνθρωπος δεν
μπορεί να μην αμαρτήσει
είναι μάζα καταδικασμένη
και άρα μάζα απωλείας.
12. Αριστοτέλης
Η αισθητή
εμπειρία δεν
ανήκει στη
σφαίρα της
επιστήμης, αλλά
το ανθρώπινο
πνεύμα,
επεμβαίνοντας
στην εμπειρική
γνώση διαμέσου
της αφαίρεσης,
συνάγει τη γενική
μορφή της ύλης
και
αντιλαμβάνεται
τα πράγματα.
Η γνώση δε στρέφεται στο εσωτερικό του
ανθρώπου, αλλά στο εξωτερικό της
φύσης.
Η πρώτη αντίληψη έρχεται από τα
φυσικά αντικείμενα τα οποία
περιβάλλουν τον άνθρωπο και αποτελούν
μέρος ενός κόσμου με απόλυτη λογική
τάξη.
Αυτός ο κόσμος είναι οργανωμένος μέσα
από την αλληλεξάρτηση των μερών του
και είναι ο τόπος της αλήθειας.
13. Αριστοτέλης: 384 - 322 π.Χ.
Η επιστήμη
παρουσιάζει τις
λογικές διαδικασίες
με τις οποίες από
το γενικό, το οποίο
γνωρίζουμε με
έννοιες, συνάγεται
το μερικό, που γίνεται
αντιληπτό με τις
αισθήσεις.
Η επιστήμη δείχνει τη
λογική αναγκαιότητα
με την οποία τα
επιμέρους φαινόμενα
παράγονται από τα
γενικά αίτια και οι
επιμέρους
αισθητηριακές
αντιλήψεις από τις
γενικές εννοιολογικές
γνώσεις.
14. Θωμάς Ακινάτης 1225 –1274
Η διδασκαλία
του
Αριστοτέλη
επέδρασε
πολύ έντονα
στην σκέψη
του Θωμά
Ακινάτη.
«Ο λόγος προέρχεται από τον Θεό».
Υπέταξε κατ' αυτό τον τρόπο τον
αριστοτελικό ορθολογικό λόγο στην
εξυπηρέτηση των θεολογικών απαιτήσεων
και προσδοκιών.
Ο αριστοτελισμός έδωσε τη δυνατότητα στη
θεολογία να αποκτήσει τα μέσα και να
υποτάξει την αισθητηριακή γνώση με την
αρχή της ψυχικής πραγματικότητας που μας
δόθηκε από τη χάρη του Θεού.
Η εξωτερική πραγματικότητα ως αντικείμενο
γνώσης καθίσταται δυνατή μόνο με τη
μορφή της ψυχικής πραγματικότητας.
15. «Να φυλάγεσαι από τον άνθρωπο του
ενός βιβλίου»...
«Τα
πράγματα
που αγαπάμε
μας λένε
ποιοι
είμαστε»...
16. Η επίδραση του Αριστοτέλη στον Αβερρόη…
Ο Άραβας στοχαστής
(1126-1198) έδινε
πρωτεύουσα
σημασία στα
εξωτερικά στοιχεία
της φύσης και
λιγότερο στον
άνθρωπο, με
αποτέλεσμα να
υπονομεύει έμμεσα
τον θρησκευτικό και
το θεολογικό λόγο.
Φωτ: Ο Αβερρόης σε
πίνακα του Andrea
Bonaiuto, 14ος
αιώνας
17. Η μεθοδολογική ερευνητική διαδικασία για την
αναζήτηση της αρχικής αιτίας είναι επαγωγική (από το
ειδικό στο γενικό) και η απόδειξη της συγκρότησης του
μερικού από το γενικό είναι παραγωγική (από το
γενικό στο ειδικό.
Επαγωγή και Απαγωγή (Παραγωγή)
18. Λεπτομέρεια από το έργο του Ραφαήλ «Η Σχολή των Αθηνών» (1511, Βατικανό).
Αριστερά ο Πλάτων, μια θαυμάσια γεροντική φυσιογνωμία με το δάκτυλο να δείχνει
τον ουρανό, την κατοικία των ιδεών, φαίνεται να συζητά έντονα με τον Αριστοτέλη
που είναι δεξιά του σε ώριμη ανδρική ηλικία και που με το χέρι του αναφέρεται στον
κόσμο των φαινομένων.
Ο Πλάτωνας κρατάει το έργο του «Τίμαιος» και ο
Αριστοτέλης το έργο του «Ηθικά Νικομάχεια».
19. Εικονιζόμενοι: Μία λίστα με υποθετικά
ονόματα που απεικονίζονται είναι η εξής:
1: Ζήνων ο Κιτιεύς 2: Επίκουρος
3: (Φεδερίκος II, Δούκας της
Μάντοβα;)
4: Αναξίμανδρος ή Εμπεδοκλής;
5: Αβερρόης 6: Πυθαγόρας
7: Αλκιβιάδης ή Αλέξανδρος ο
Μέγας; 8: Αντισθένης ή
Ξενοφών; 9: Υπατία
10: Αισχίνης ή Ξενοφών;
11: Παρμενίδης; 12: Σωκράτης
13: Ηράκλειτος 14: Πλάτων
15: Αριστοτέλης
16: Διογένης της Σινώπης
17: Πλωτίνος
18: Ευκλείδης ή Αρχιμήδης
19: Ζωροάστρης
20: Κλαύδιος Πτολεμαίος;
21: Πρωτογένης