Β' τάξη - Ανθρωπιστικές Σπουδές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών Σενάριο διδασκαλίας

1. Αρχές Κοινωνικών Επιστημών
Β’ τάξη (Ανθρωπιστικές Σπουδές)
Κριπαροπούλου Αντιγόνη

2.  α) την ύπαρξη
καλλιεργημένων ομάδων
(διανοούμενοι, φιλόσοφοι,
επιστήμονες, καλλιτέχνες)
 β) συνθήκες ελευθερίας
προκειμένου οι ιδέες να
αναπτυχθούν και να
διακινηθούν ελεύθερα.
 Φωτ. Ο Διογένης ο Κυνικός συχνά
κυκλοφορούσε την ημέρα με ένα
αναμμένο φανό, όταν τον
ρωτούσαν "γιατί κρατάς φανό,
ημέρα;" αυτός απαντούσε "ψάχνω
να βρω τίμιους ανθρώπους».
 (Οι Κυνικοί ήταν από τους
σπουδαιότερους φιλοσόφους της
αρχαιότητας)

3.  Ο προβληματισμός για τα
οικονομικά, πολιτικά και
κοινωνικά φαινόμενα
βασίστηκε στον ορθό λόγο
(Πλάτωνας, Αριστοτέλης,
Σωκράτης, σοφιστές κ.λπ.).
Ο κοινωνικός στοχασμός
αναπτύχθηκε σε
περιβάλλον δημοκρατικό.
 Φωτ. O Σωκράτης,
προσποιούμενος την πλήρη άγνοια
για το θέμα που συζητούσε κάθε
φορά, προσπαθούσε μέσα από
ερωτήσεις να εκμαιεύσει την
αλήθεια από τον συνομιλητή του
(«μαιευτική»).

4.  Ο κοινωνικός
προβληματισμός
καταπνίγεται λόγω του
θεοκρατικού πνεύματος
και του σκοταδισμού.

5.  Ανάπτυξη εμπορίου κυρίως τέλη
του 15ου αιώνα με τις ανακαλύψεις
(πλούτος και επαφή με άλλους
πολιτισμούς).
 Αμφισβήτηση Παπικής
Εκκλησίας και βασιλικής εξουσίας
(Μεταρρύθμιση- κίνηση του 16ου
αιώνα, Γερμανία που διέσπασε την
Καθολική Εκκλησία)
 Βιομηχανική επανάσταση
(εργοστάσια, τεχνολογία, ανάπτυξη
πόλεων)
 Εμφάνιση εθνικών κρατών
(ανάγκη για διευθέτηση οικονομικών
υποθέσεων και διοίκησης)
 Ανάπτυξη τυπογραφίας (διάδοση
ιδεών)
 Ανάπτυξη φυσικών επιστημών
(απελευθέρωση από τις προλήψεις
του Μεσαίωνα)

7.  Το κράτος και το εμπόριο
απαιτούν αναπτυγμένα
συστήματα για την οικονομική
διαχείριση.
 16ος-17ος αιώνας:
Μερκαντιλισμός (ρύθμιση
της οικονομίας από το
κράτος, υψηλοί δασμοί για τις
εισαγωγές, κανένας φόρος για
τις εξαγωγές –
χαρακτηρίστηκε ως
«οικονομικός εθνικισμός»
επειδή προασπίζει τα εγχώρια
συμφέροντα σε βάρος των
άλλων εθνών).
 18ος αιώνας: Φυσιοκράτες
(ελευθερία των συναλλαγών).

8.  17ος αιώνας Σχολή του Φυσικού
Δικαίου (το δίκαιο ανάγεται στην
φύση – «όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι»
αντίθετα με το θεϊκό δίκαιο του
Μεσαίωνα που έλεγε ότι «η
κοινωνική τάξη είναι δοσμένη από
τον Θεό»).
 18ος αιώνας-Γαλλία: κίνημα
Διαφωτισμού (οι Διαφωτιστές
απέρριπταν κάθε αυθεντία και
αποδέχονταν μόνο την ορθή λογική
ως μέσο ερμηνείας του κόσμου,
οπότε ανοίγουν τον δρόμο για τις
κοινωνικές επιστήμες).
 19ος αιώνας Θετικισμός (η
αντίληψη ότι η έρευνα των
κοινωνικών φαινομένων θα γίνει
επιστήμη μόνο εάν μελετήσει τα
κοινωνικά φαινόμενα σαν να ήταν
φυσικά – σχέση αιτίας και
αποτελέσματος, διατύπωση
καθολικών κοινωνικών νόμων). Η
σύζευξη της ευημερίας με την
δικαιοσύνη, ήταν το βασικό
ερώτημα των κοινωνικών
επιστημών την εποχή της
συγκρότησής τους.
 Ο Άνταμ Σμιθ από τα τέλη του 18ου
αιώνα προσπάθησε να συνδέσει την
οικονομία με την ηθική. Πίστευε
ότι ο καπιταλισμός θα
δημιουργούσε οικονομική ευημερία
και κοινωνική δικαιοσύνη μέσω της
ελεύθερης αγοράς.

9. Άνταμ Σμιθ
Ο Άνταμ Σμιθ έθεσε τα
θεμέλια της κλασικής
οικονομικής θεωρίας της
ελεύθερης αγοράς. Ο
Πλούτος των Εθνών ήταν
ο προάγγελος των
σύγχρονων οικονομικών.
Σε αυτό και σε άλλα έργα
του, εξήγησε το πώς το
λελογισμένο ατομικό
συμφέρον και ο
ανταγωνισμός μπορεί να
οδηγήσει σε οικονομική
ευημερία.

10.  Ο Αύγουστος Κοντ δημιούργησε τον όρο
«κοινωνιολογία» και πίστευε ότι η νέα
επιστήμη θα ανακάλυπτε τις αιτίες των
κοινωνικών προβλημάτων ώστε αυτά να
αντιμετωπιστούν.
 Ο Μαρξ (19ος αιώνας) ανέλυσε την
λειτουργία του καπιταλιστικού
συστήματος και απέδειξε ότι αυτό
βασίζεται στην ανισότητα και την
εκμετάλλευση. Σύμφωνα με τον
Μαρξ για να φτάσει η ανθρωπότητα
στον κομμουνισμό -που είναι και το
τελικό στάδιο-, θα πρέπει ως
μεταβατικό στάδιο να λειτουργήσει
το σοσιαλιστικό κράτος, την
διοίκηση του οποίου θα έχει στα
χέρια της η εργατική τάξη και οι
σύμμαχοί της.