3. Τι κάνουμε μέσα στην τάξη
(και τι ζητάμε από μαθητές και γονείς)
ώστε να συμμετέχουν όλα τα παιδιά στα
εκπαιδευτικά δρώμενα της τάξης και
του σχολείου;
4. Εκπαιδευτικά δρώμενα είναι…
οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες
ατομικής και κοινωνικής μάθησης με
στόχους
1. γνωστικούς
2. κοινωνικούς
3. συναισθηματικούς
5. Συμμετοχική εκπαίδευση είναι…
η ανταπόκριση του σχολείου στην
ποικιλομορφία των μαθητών,
ώστε να οφελούνται όλοι μαθησιακά
ανάλογα με τις ανάγκες τους.
6. Οι εκπαιδευτικοί αυξάνουμε τη συμμετοχή
όταν…
τη στιγμή που απευθυνόμαστε σ’ ολόκληρη την
τάξη σκεφτόμαστε και τις ατομικές γνωστικές,
κοινωνικές και συναισθηματικές ανάγκες του κάθε
παιδιού,
τροποποιούμε το διδακτικό υλικό, ανάλογα με τις
ανάγκες του κάθε παιδιού,
διαφοροποιούμε τις εργασίες που δίνουμε
ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού,
αλλάζουμε σχέδια και δραστηριότητες
ανταποκρινόμενοι στις αντιδράσεις των παιδιών.
7. Οι εκπαιδευτικοί αυξάνουμε τη συμμετοχή
όταν…
χρησιμοποιούμε εποπτικά μέσα και μεθόδους που
αξιοποιούν όλες τις αισθήσεις (όραση, ακοή, αφή,
όσφρηση),
χρησιμοποιούμε εξωτερικούς ενισχυτές για να
ενισχύσουμε (ή να δημιουργήσουμε) το κίνητρο για
μάθηση,
αυξάνουμε το διδακτικό χρόνο, που αναλογεί σε
κάθε μαθητή και ιδιαίτερα σ’ αυτούς με τις
μεγαλύτερες εκπαιδευτικές ανάγκες.
8. Οι εκπαιδευτικοί αυξάνουμε τη συμμετοχή
όταν…
αξιοποιούμε τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και τις
ιδιαίτερες ικανότητες των παιδιών,
αναθέτουμε εργασίες που απαιτούν από τα παιδιά
να στηρίζονται το ένα στις ικανότητες του άλλου,
ενθαρρύνουμε τη διάδραση δίνοντας βαρύτητα σε
διαφορετικές ικανότητες και ρόλους,
ενθαρρύνουμε τη συνεργασία και την
αλληλοδιδακτική μεταξύ των παιδιών,
είμαστε ευέλικτοι στην ομαδοποίηση των παιδιών.
9. Και κυρίως οι εκπαιδευτικοί αυξάνουμε τη
συμμετοχή όταν…
διδάσκουμε συνεργατικά για να πετύχουμε
πιο αποτελεσματικά όλα τα προηγούμενα
10. Συνεργατική διδασκαλία είναι…
όταν οι εκπαιδευτικοί συνενώνουν τις
διαφορετικές ικανότητες και δεξιότητές τους, τη
γνώση και την εμπειρία τους και από κοινού…
σχεδιάζουν τη διδασκαλία
αξιολογούν τη διδασκαλία και τους μαθητές
διαχειρίζονται την τάξη
διαχειρίζονται τη συμπεριφορά των παιδιών
14. Φωνημική επίγνωση είναι όταν…
το παιδί μπορεί και αναγνωρίζει την πρώτη, τελευταία
& ενδιάμεση φωνή-ήχο των λέξεων, π.χ. «πανί»
Ενδεικτικές ερωτήσεις
Τι ακούς στην αρχή;
Σε τι τελειώνει η λέξη;
Έχει το «ν» η λέξη μέσα της;
Πες μου άλλες λέξεις που αρχίζουν
από «π»…
Ποια άλλη λέξη τελειώνει σε «ι»;
15. Φωνολογική ενημερότητα είναι όταν…
το παιδί μπορεί να αναλύει τις προτάσεις σε λέξεις, τις
λέξεις σε συλλαβές, τις λέξεις και συλλαβές σε φωνές-
ήχους (φωνήματα)
π.χ. «Πάμε μαζί στην παιδική χαρά»
(5 λέξεις): πάμε, μαζί, στην, παιδική, χαρά
(2 συλλαβές): πά-με, μα-ζί, χα-ρά
(3 συλλαβές): παι-δι-κή
(1 συλλαβή): στην
(4 φωνές): π-ά-μ-ε (φωνημική επίγνωση)
16. Φωνολογική ενημερότητα είναι όταν…
το παιδί μπορεί να συνθέτει τις λέξεις σε προτάσεις,
τις συλλαβές σε λέξεις, τις φωνές σε συλλαβές και τις
φωνές σε λέξεις
π.χ. κ-α κα (φωνημική επίγνωση)
κα-να-τα κανάτα (συλλαβική επίγνωση)
τ-υ-ρ-ι τυρί (φωνημική επίγνωση)
17. Προαναγνωστικές δεξιότητες
Να βρίσκει τις λέξεις που αρχίζουν με τον ίδιο ήχο
(φώνημα).
Να βρίσκει τις λέξεις που τελειώνουν στον ίδιο ήχο
(φώνημα).
Να αναγνωρίζει τις λέξεις μέσα σε απλές προτάσεις.
Να βρίσκει τα τμήματα των λέξεων (συλλαβές).
Να αναγνωρίζει και να αντιστοιχεί τα φωνήματα με
πεζά και κεφαλαία γράμματα (γραφο-φωνημική
αντιστοιχία).
18. Γραφο-φωνημική αντιστοιχία είναι…
η αντιστοίχιση φωνήματος-γραφήματος, δηλαδή της
φωνής με το γραπτό σύμβολο
Κατά τη διδασκαλία της γραφοφωνημικής αντιστοιχίας
(εκμάθηση γραμμάτων) και της λειτουργικής χρήσης
αυτής της δεξιότητας στη γραφή και ανάγνωση
προκύπτουν προβλήματα…
μνήμης
αναγνώρισης γραμμάτων
οπτικής και ακουστικής διάκρισης
19. Προβλήματα μνήμης
π.χ. – Λες στο παιδί να γράψει «κα», κ-α και
αναρωτιέται:
Ποιο είναι το «κ»;
Προβλήματα αναγνώρισης γραμμάτων
π.χ. - Βλέπει το γράφημα «γ» και αναρωτιέται σε ποια
φωνή αντιστοιχεί: Ποιο γράμμα είναι αυτό; Δεν το
ξέρω αυτό το γράμμα. Δεν το θυμάμαι αυτό το
γράμμα.
Προβλήματα οπτικής ή ακουστικής διάκρισης
π.χ. - Συγχέει είτε οπτικά, είτε ακουστικά το θ με το Φ
20. Δεξιότητες γραφής
1. Να αναλύει τις λέξεις σε συλλαβές.
2. Να αναλύει της συλλαβές σε φωνήματα.
3. Να αντιστοιχίζει τα φωνήματα με τα γραφήματα
(γράμματα).
Δεξιότητες ανάγνωσης
3. Να αντιστοιχίζει τα γραφήματα (γράμματα) με τα
φωνήματα.
2. Να συνθέτει τα φωνήματα σε συλλαβές.
1. Να συνθέτει τις συλλαβές σε λέξεις.
21. Η ανάλυση και η σύνθεση (αναλυτικοσυνθετική
μέθοδος διδασκαλίας) είναι αναγκαίες δεξιότητες για
την κατάκτηση της ανάγνωσης, ιδιαίτερα για τους
μαθητές που υπολείπονται στη φωνολογική
ενημερότητα.
Στόχος της ανάλυσης και σύνθεσης είναι η
αποκωδικοποίηση των γραπτών συμβόλων της
γλώσσας μέσα σ’ ένα κείμενο, με τελικό σκοπό την
ολική ανάγνωση των λέξεων του κειμένου.
22. Συνδυαστικό μοντέλο (αναλυτικοσυνθετική και ολική
μέθοδος πρώτης ανάγνωσης).
Αναδυόμενος γραμματισμός (αξιοποιούνται οι γνώσεις
και εμπειρίες γραμματισμού των παιδιών, δηλαδή
γνώσεις και εμπειρίες ανάγνωσης και γραφής, αλλά
και ακρόασης, ομιλίας, κατανόησης).
Λειτουργική χρήση της γλώσσας και κειμενοκεντρική
προσέγγιση.
Το βιβλίο της Γλώσσας εφαρμόζει σε μεγαλύτερη
έκταση την ολική απ’ ό,τι την αναλυτικοσυνθετική
μέθοδο στην εκμάθηση του γραπτού λόγου
(ανάγνωση).
