klkl

1. Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
Φυλλιώ Νικολούδη
Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου Προσχολικής
Εκπαίδευσης

2. Απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέγγιση της
μάθησης, είναι η κατάκτηση της γλώσσας.

3. ΟΤΑΝ ΛΕΜΕ «ΓΛΩΣΣΑ», ΕΝΝΟΟΥΜΕ…
• Προφορική Επικοινωνία (ομιλία και ακρόαση)
• Ανάγνωση
• Γραφή και γραπτή έκφραση

4. • Έρευνες έχουν δείξει, ότι η κατάκτηση του προφορικού λόγου, της γραφής
και της ανάγνωσης, έχουν επηρεάσει τη σχολική επιτυχία των παιδιών.
• Η Γλώσσα οικοδομείται σταδιακά, μέσα από επικοινωνιακές τεχνικές.
• Τα παιδιά οικοδομούν τη γλώσσα μέσα από λάθη, που αναπόφευκτα κάνουν
και τα οποία λειτουργούν ως σημείο εκκίνησης.

5. • Στο θέμα της Γλώσσας, τονίζεται ο ρόλος του Νηπιαγωγείου για την
πρόληψη της σχολικής αποτυχίας.
• Στόχος είναι η καλύτερη προετοιμασία των παιδιών για την ένταξή τους σε
μια κοινωνία γραπτής επικοινωνίας.

6. ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
• Δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος, πλούσιου σε ερεθίσματα.
• Υλοποίηση δραστηριοτήτων, στηριζόμενες στην εποικοδομητική κατάκτηση
της γνώσης.
• Υλοποίηση δραστηριοτήτων, οι οποίες έχουν έναν επικοινωνιακό στόχο, ώστε
να γίνεται αντιληπτή, η κοινωνική διάσταση της γλώσσας.

7. • Το σχολείο, αγνοεί το πολιτισμικό κεφάλαιο της γλώσσας, που «κουβαλάει»
κάθε παιδί. Η επίσημη γλώσσα που «χρησιμοποιεί», είναι διαφορετική από
τη γλώσσα που μιλάνε τα παιδιά στην καθημερινή ζωή.
• Αυτό σημαίνει, ότι στα παιδιά πολλές φορές δημιουργείται σύγχυση, για το
ποια είναι η σωστή γλώσσα.

8. • Ως προς τη γλώσσα υπάρχει ανομοιογένεια του μαθητικού πληθυσμού. Το
Πρόγραμμα Σπουδών, πρέπει να υποστηρίξει τη συγκρότηση της κυρίαρχης
γλώσσας, σεβόμενο και αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τη γλωσσική προέλευση
κάθε παιδιού.

9. ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

10. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Να διαμορφώνονται κατάλληλες επικοινωνιακές καταστάσεις, ώστε τα παιδιά
να ενθαρρύνονται να:
• Να συζητάνε, να διηγούνται, να αφηγούνται.
• Να περιγράφουν, να εξηγούν, να ερμηνεύουν.
• Να συμμετέχουν σε συζητήσεις, χρησιμοποιώντας επιχειρήματα.
• Να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο.
• Να αποκτήσουν φωνολογική επίγνωση.

11. Η ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΟΜΙΛΙΑΚΑΙ Η ΕΚΦΡΑΣΗ
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΤΑΙ …
• Με συζητήσεις, έχοντας το ρόλο του ομιλητή και του ακροατή και σεβόμενος
τους άλλους, χωρίς να τους διακόπτει.
• Με ανάπτυξη επιχειρημάτων και τεκμηρίωση των απόψεών τους.
• Με αφηγήσεις γνωστών ιστοριών και παραμυθιών, δίνοντας προσοχή στην
εξέλιξη των γεγονότων.
• Με διηγήσεις προσωπικών εμπειριών.
• Με περιγραφές αντικειμένων και γεγονότων.

12. Η καλλιέργεια του προφορικού λόγου και η λεκτική συμμετοχή των παιδιών
μπορεί να υλοποιηθεί:
• Στις ελεύθερες και στις οργανωμένες δραστηριότητες
• Στα παιχνίδια ρόλων.
• Στην ανάπτυξη σχεδίων εργασίας.
• Στο παιχνίδι.

13. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ
• Αφήγηση εμπειριών με λεπτομέρειες, με έμφαση στη χρονική σειρά: πρώτα,
ύστερα, μετά…
• «Μια φορά κι έναν καιρό….» (εργασία σε ομάδες)
• Ανα-διηγήσεις και μαγνητοφωνήσεις αυτών.
• Δραματοποιήσεις λογοτεχνικών κειμένων.

14. ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

15. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΣ
• Να αντιληφθούν την κοινωνική διάσταση , δηλαδή τους λόγους για τους
οποίους γράφουμε και διαβάζουμε.
• Να κατανοήσουν τη σημασία της γραφής, ως μέσο επικοινωνίας, ανάπτυξης
ιδεών και μεταφοράς πληροφοριών.
• Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τη γλώσσα των γραπτών κειμένων.
• Να μπορέσουν να τα «αποκρυπτογραφήσουν».

16. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
• Τα παιδιά να έρχονται αβίαστα με διαφορετικές εκδοχές του γραπτού λόγου.
• Να συνειδητοποιούν ότι οι διαφορετικές εκδοχές των μηνυμάτων,
χρησιμοποιούνται για διάφορους λόγους.
• Να υιοθετήσουν βασικές αρχές ανάγνωσης και αλφαβητισμού.
• Να κατανοούν μια αφήγηση ή μια διήγηση.
• Να μπορούν να διακρίνουν τα διαλογικά και τα μη διαλογικά μέρη.

17. • Να απομνημονεύουν μικρά κείμενα.
• Να αναγνωρίσουν οικείες λέξεις στο περιβάλλον και μέσα στα κείμενα.
• Να παίρνουν πληροφορίες από αφίσες, σήματα, έργα τέχνης, τα οποία
περιέχουν κείμενο.
• Να χρησιμοποιούν τη βιβλιοθήκη.
• Να εντοπίζουν το συγγραφέα και άλλα στοιχεία του βιβλίου.

18. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
• Η γωνιά της βιβλιοθήκης.
• Η ηχητική βιβλιοθήκη.
• Η αλληλογραφία.
• Οι πίνακες αναφοράς.
• Ανάγνωση από ενήλικες.
• Ανάγνωση από αλλόγλωσσους.

19. ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
• Ως εγγραμματισμός ορίζεται, το επίπεδο πρόσβασης στη γραπτή πληροφορία
που απαιτείται για την αποτελεσματική λειτουργία του ατόμου στην
κοινωνία στην οποία ζει. Αφορά γνώσεις και εφαρμογές. Τα παιδιά
προέρχονται από διαφορετικά εγγράμματα περιβάλλοντα.

20. ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΣ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
Είναι ο εγγραμματισμός, που αναφέρεται στις αντιλήψεις, στάσεις, γνώσεις και
δεξιότητες που συνδέονται με το γραπτό λόγο (κωδικοποίηση-
αποκωδικοποίηση-κατανόηση), πριν αρχίσει η συστηματική διδασκαλία της
ανάγνωσης και της γραφής.

21. ΠΡΩΙΜΟΣ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
• Η διαδικασία, σύμφωνα με την οποία, τα νήπια, γνωρίζουν ήδη, πώς να
κρατάνε το βιβλίο, αναγνωρίζουν το εξώφυλλο, το τυπωμένο μέρος που
διαβάζεται, ποια είναι η κατάλληλη φορά ανάγνωσης.

22. ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

23. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣΚΑΙ ΤΗΣ ΓΡΑΠΤΗΣΕΚΦΡΑΣΗΣ
• Να συνειδητοποιήσουν την κοινωνική διάσταση του γραπτού λόγου.
• Να νιώσουν τη χαρά της απόλαυσης, με το να δημιουργήσουν δικά τους
κείμενα.
• Να αντιληφθούν, ότι τα κείμενα, ανάλογα με τον τρόπο γραφής,
απευθύνονται σε διαφορετικούς αποδέκτες κάθε φορά.

24. • Να υποστηριχθούν στην προσπάθειά τους να κρατήσουν ένα μολύβι ή μια
κιμωλία, δίνοντας στο σώμα τους τη σωστή στάση.
• Να γράφουν το όνομά τους στις εργασίες τους.
• Να γράφουν λέξεις που εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες.
• Να ενθαρρύνονται να γράφουν, όπως μπορούν.

25. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΡΑΦΗΣ
• Γραφή ονομάτων στις εργασίες, στη συμμετοχή στο παιχνίδι, στα καθήκοντα
που θα αναλάβουν, κ.ά.
• Γραφή από τα ίδια , του περιεχομένου των εργασιών τους.
• Γραφή προσκλήσεων.
• Γραφή γραμμάτων, μηνυμάτων.
• Γραφή συνταγών.
• Δανειστική βιβλιοθήκη.
• Καταγραφή εντυπώσεων από μία επίσκεψη.
• Καταγραφή υλικών για ένα γλυκό.

26. Με βάση, όλα τα προαναφερόμενα, στόχος μας ,ως προς τη γλώσσα, είναι η
διαμόρφωση ενός ευέλικτου πλαισίου που να επιτρέπει σε κάθε παιδί να
χρησιμοποιεί τις δικές του μαθησιακές διαδρομές, τους δικούς του τρόπους
και στρατηγικές κατάκτησης γνώσεων και απόκτησης δεξιοτήτων.

27. ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
• Όχι διόρθωση του λάθους.
• Ενίσχυση της αναδυόμενης γραφής.
• Δημιουργία κινήτρων για την κατάκτηση του
γραπτού λόγου.

28. «ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ» ΓΙΑ ΜΙΑ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
• Στείρα παπαγαλία της Αλφαβήτας.
• Στείρα αντιγραφή λέξεων και γραμμάτων.
• Υποδείξεις για τη σωστή φορά των γραμμάτων,
για τον τρόπο που κρατάνε το μολύβι, για την
ορθογραφία.

29. Μερικά από τα ΒΗΜΑΤΑ…
• Καρτέλες ονομάτων
• Ανεύρεση κοινών αρχικών
• Ανεύρεση γραμμάτων από το ημερολόγιο, τον
πίνακα καιρού, τους πίνακες αναφοράς.
• Φωνολογική επίγνωση. Ποια γράμματα ακούνε.
Πού μπορούν να δουν αυτά τα γράμματα.

30. • Γραφή μικρών λέξεων
• Γραφή κειμένων από τη νηπιαγωγό σε χαρτί του
μέτρου (διαλογικά μέρη, σημεία στίξης, κ.ά.)
• Ή πεζά ή κεφαλαία
• Λεπτοί μαρκαδόροι- μολύβια. Μετά οι χονδροί.

62. • Σχολική χρονιά 2019-2020
• Ενδοσχολική Επιμόρφωση:
• «Προωθώντας τον Αναδυόμενο Εγγραμματισμό σε παιδιά προσχολικής
ηλικίας»
• 1ο Φυλλάδιο
• Νηπιαγωγείο:
• Αριθμός συμμετεχόντων παιδιών:
• Τίτλος δραστηριότητας: ………………………………………………….
• Στόχος δραστηριότητας:
.............................................................................
• …………………………………………………………………………………………
• Περιγραφή δραστηριότητας:
• …………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………

63. • Προσδοκώμενα αποτελέσματα:
• 1…………………………………………………………………………………………
• 2…………………………………………………………………………………………
• Τελικό Προϊόν (όπου δημιουργήθηκε):
• ……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………..

64. • Δυσκολίες που συνάντησαν τα παιδιά.
• ……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
• Βαθμός ανταπόκρισης από τα παιδιά.
• ……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
• Αν υλοποιούσατε ξανά τη δραστηριότητα, τι θα αλλάζατε
• ……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………