फैज़ाने आइशा सिद्दीक़ा رضى الله تعالى عنها

ÈGñUÁ¢G¢Ýï ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
612A-1
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢ S¢éÏãG ¥¢ñÚ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢
à¢¢}¢ ÎéMÎï Ð¢ÜU ÐÉG¢ ©S¢ï çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ }¢ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ç}¢Hïx¢è J
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢
¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è, ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú-…G±è
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜGU ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH }¢ïæ Îè ãé§ü Îé¥G¢ ÐÉG Hèç…²ï
…¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥G¢ ²ïã ãñ :
¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜïU ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï ¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè
ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈGUÚ}¢¢ ! »ï ¥G-…G}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢é…Géx¢èü ±¢Hï J
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
± Ï¢ÜGUè¥G
± }¢çxGÈGUÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ïÁ¢G ãGS¢Ú¼
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ãGS¢Ú¼ çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ
©S¢ ÜU¢ï ã¢ïx¢è çÁ¢S¢ï Îé‹²¢ }¢ï´ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜU¢ }¢¢ñÜGU¥G ç}¢H¢ }¢x¢Ú ©S¢ Ýï ãG¢çS¢H Ý çÜU²¢
¥¢ñÚ ©S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ï ã¢ïx¢è çÁ¢S¢ Ýï §GË}¢ ãG¢çS¢H çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ Ýï ¼¢ï ©S¢ S¢ï S¢éÝ ÜUÚ ÝzG¥G
©Æ¢²¢ HïçÜUÝ §S¢ Ýï Ý ©Æ¢²¢ (²¢’Ýè ©S¢ §GË}¢ ÐÚ ¥G}¢H Ý çÜU²¢) J
çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é-¼±Á…ïã ã¢ïæ
çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ }¢ïæ Ýé}¢¢²¢æ ¶GÚ¢Ï¢è ã¢ï ²¢ „ÈGUãG¢¼ ÜU}¢ ã¢ïæ ²¢ Ï¢¢§ô‹Çx¢ }¢ïæ
¥¢x¢ï ÐèÀï ã¢ï x¢» ã¢ïæ ¼¢ï }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï L…ê¥G ÈGUÚ}¢¢§²ï J
www.dawateislami.net

611
}¢Á¢çHS¢ï ¼Ú¢çÁ¢}¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
²ïã çÜU¼¢Ï¢ “ÈGñUÁ¢G¢Ýï ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ”
}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ Ýï ©Îêü …GÏ¢¢Ý }¢ïæ }¢éÚœ¢Ï¢ ÜUè ãñ J }¢Á¢çHS¢ï ¼Ú¢çÁ¢}¢ (Î¢’±¼ï
§SH¢}¢è) Ýï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G }¢ï´ ¼Ú¼èÏ¢ Îï ÜUÚ Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ S¢ï
à¢¢»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G }¢ï´ ¼Ú¼èÏ¢ Îï¼ï ãé» ÎÁ¢ïü Á¢GñH }¢é¥G¢-}¢H¢¼ ÜU¢ï Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ Ú¶Ýï ÜUè
ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè x¢§ü ãñ :
(1) ÜGUÚèÏ¢éSS¢¢ñ¼ (²¢’Ýè ç}¢H¼è Á¢éH¼è ¥¢±¢Á¢G ±¢Hï) ãGéMÈGU ÜïU ¥¢ÐS¢è §ç}¼²¢Á¢G (²¢’Ýè ÈGUÜGüU) ÜU¢ï ±¢Á¢GïãG ÜUÚÝï
ÜïU çH²ï çã‹Îè ÜïU Ó¢‹Î }¢wGS¢êS¢ ãGéMÈGU ÜïU ÝèÓ¢ï Ç¢õÅ ( . ) Hx¢¢Ýï ÜU¢ ¶GéS¢êS¢è »ãç¼}¢¢}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
}¢¢’Hê}¢¢¼ ÜïU çH²ï “ãGéMÈGU ÜUè ÐãÓ¢¢Ý” Ý¢}¢è Ó¢¢Åü }¢éH¢-ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï J
(2) Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ ¼HzGÈGéUÁ¢G ÜïU çÏ¢x¢ÇGÝï ÜU¢ ¥‹Îïà¢¢ ‰¢¢ ±ã¢æ ¼HzGÈGéUÁ¢G ÜUè ÎéLS¼ ¥Î¢»x¢è ÜïU çH²ï Á¢é}H¢ï´ }¢ï´ Çïà¢
(-) ¥¢ñÚ S¢¢çÜUÝ ãGÈGüU ÜïU ÝèÓ¢ï ¶¢ïÇG¢ ( ì ) Hx¢¢Ýï ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
(3) ©Îêü }¢ï´ HzGÁ¢G ÜïU Ï¢èÓ¢ }¢ï´ Á¢ã¢æ S¢¢çÜUÝ ¥¢¼¢ ãñ ©S¢ ÜUè Á¢x¢ã çã‹Îè }¢ï´ ôS¢x¢H §‹±ÅïüÇ ÜU¢ï}¢¢ ( ’ )
§çS¼’}¢¢H çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J }¢-S¢HÝ (Î¢’±¼, §çS¼’}¢¢H ±x¢GñÚ¢) J
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ¥x¢Ú çÜUS¢è Á¢x¢ã ÜU}¢è Ï¢ïà¢è ²¢ x¢G-H¼Gè Ð¢»æ ¼¢ï }¢Á¢çHS¢ï ¼Ú¢çÁ¢}¢ ÜU¢ï (Ï¢ Á¢GÚè¥G»
}¢v¼êÏ¢, E-mail ²¢ SMS) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ S¢±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J
ãGéMÈGU ÜUè Ðã™¢Ý
Ú¢çÏ¢¼G¢ : }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ç„HïvÅïÇ ã¢©„, ¥çHÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜïU „¢}¢Ýï, ¼èÝ ÎÚ±¢…G¢, ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î-1, x¢é…Ú¢¼
MO. 9374031409 ´ E-mail :translationmaktabhind@dawateislami.net
}¢Á¢çHS¢ï ¼Ú¢çÁ¢}¢A-2

1
Ðïà¢ÜUà¢ :
}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
à¢¢ï’Ï¢¢ ÈGñUÁ¢G¢Ýï S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
ÜUè S¢èÚ¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ S¢ï }¢é-¼¥GçËHÜGU ÜU}¢¢ï Ï¢ïà¢
215 ÜéU¼éÏ¢ S¢ï }¢¢wG¢êÁ¢G 23 Ï¢²¢Ý¢¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ãGS¢èÝ x¢éHÎS¼¢
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î
Ý¢çà¢Ú

2
¼SÎèÜGU Ý¢}¢¢
¼¢Úè¶G : 29 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1434 çã. ãG±¢H¢ Ý}Ï¢Ú : 185
¼SÎèÜGU ÜUè Á¢¢¼è ãñ çÜU çÜU¼¢Ï¢
“ÈGñUÁ¢G¢Ýï ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢”
(}¢yGÏ¢ê¥G¢ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢) ÐÚ }¢Á¢çHS¢ï ¼zG¼èà¢ï ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï ÝÁ¢GÚï S¢¢Ýè
ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè x¢§ü ãñ J }¢Á¢çHS¢ Ýï §S¢ï ¥GÜGU¢§Î, ÜéUçÈGíÄ²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼, ±x¢GñÚ¢ ÜïU ãG±¢Hï S¢ï }¢vGÎêÚ |¢Ú
}¢éH¢-ãGÁ¢G¢ ÜUÚ çH²¢ ãñ, ¥HÏ¢œ¢¢ ÜU}Ð¢ïçÁ¢Gæx¢ ²¢ çÜU¼¢Ï¢¼ ÜUè x¢G-Hç¼G²¢ï´ ÜU¢ çÁ¢G}}¢¢ }¢Á¢çHS¢ ÐÚ Ýãè´ J
}¢Á¢çHS¢ï ¼zG¼èà¢ï ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
06-09-2013
Ý¢}¢ çÜU¼¢Ï¢ : ÈGñUÁ¢G¢Ýï ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
Ðïà¢ÜUà¢ : à¢¢ï’Ï¢¢ ÈGñUÁ¢G¢Ýï S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼ (}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢)
ÐãHè Ï¢¢Ú : à¢¢’Ï¢¢ÝéH }¢é¥GÁG…G}¢ 1436 ç„.çã.
¼¢’Î¢Î : 3100
Ý¢çà¢Ú : }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î
}¢-ÎÝè §çË¼Á¢¢ : çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ À¢ÐÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´
¼SÎèÜGU Ý¢}¢¢

3
(Î¢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢-H¥G¢ Á¢GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèçÁ¢²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ S¢ÈGUãG¢
Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ HèçÁ¢²ï J §GË}¢ }¢ï´ ¼ÚvGÜGUè ã¢ïx¢è)
²¢Î Î¢à¼
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
²¢Î Î¢à¼

4 ²¢Î Î¢à¼

5
S¢èÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè §GË}¢è à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ¥¢ñÚ ±¢çÜGU¥G» §zGÜU
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜïU ÈGUÚ¢}¢èÝ
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Á¢G¢ñÜGïU §GÏ¢¢Î¼
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè S¢¶G¢±¼
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè Ú¢ñÁ¢G» ÚS¢êH ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚè
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Á¢G¢ïãìÎ¢ï ÜGUÝ¢¥G¼
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ï ÝS¢èãG¼ï´
}¢ãGÏ¢êÏ¢» }¢ãGÏ¢êÏ¢ï ¶GéÎ¢
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè §ç‹ÈGUÚ¢çÎÄ²¼
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè ©}¢êÚï ¶G¢Ý¢Î¢Úè
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ S¢ï ¥¢ÜGU¢ ÜUè Ï¢¢¼ï´ ÐêÀ¼ï
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ Ï¢ ãGñçS¢Ä²¼ï }¢éÈGUçSS¢Ú¢
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ §üS¢¢Ú
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ §GàÜGïU ÚS¢êH
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ ÐÚ ¥G}¢H
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ S¢é±¢H¢¼ ÜUÚÝ¢
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè ÈGUS¢¢ãG¼
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ Ï¢¼G¢ñÚï }¢éãGçgS¢¢ ± }¢éçzG¼²¢
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè ¼±¢Á¢G¢ï¥G ± §ç‹ÜUS¢¢Úè
§Á}¢¢Hè ÈGïUãçÚS¼
©G‹±¢ÝÝ}Ï¢Ú à¢é}¢¢Ú S¢ÈGUãG¢Ý}Ï¢Ú
§Á}¢¢Hè ÈïGUãçÚS¼

6
ÜïU ©‹ÝèS¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ÐÉGÝï ÜUè 19 çÝÄ²¼ï´
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : “ ²¢’Ýè }¢éS¢Ë}¢¢Ý ÜUè çÝÄ²¼ ©S¢
ÜïU ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J”
Î¢ï }¢-ÎÝè ÈêUH : 1 çÏ¢x¢GñÚ ¥ÓÀè çÝÄ²¼ ÜïU çÜUS¢è |¢è ¥G-}¢Hï ¶GñÚ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ Ýãè´
ç}¢H¼¢ J
2 çÁ¢¼Ýè ¥ÓÀè çÝÄ²¼ï´ çÁ¢G²¢Î¢, ©¼Ý¢ S¢±¢Ï¢ |¢è çÁ¢G²¢Î¢ J
1 ãÚ Ï¢¢Ú ãG}Î ± 2 S¢H¢¼ ¥¢ñÚ 3 ¼¥GÃ±éÁ¢G ± 4 ¼çS}¢²¢ S¢ï ¥¢x¢G¢Á¢G ÜUMæx¢è
(§S¢è S¢ÈGUãGï ÐÚ ªÐÚ Îè ãé§ü Î¢ï ¥G-ÚÏ¢è §GÏ¢¢Ú¢¼ ÐÉG HïÝï S¢ï Ó¢¢Ú¢ï´ çÝÄ²¼¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H ã¢ï Á¢¢»x¢¢)
5 çÚÁ¢G¢» §H¢ãè ÜïU çH²ï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ ¥Ã±H ¼¢ ¥¢ç¶GÚ }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUMæx¢è J 6 ãGœ¢H
±S¥G §S¢ ÜU¢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ 7 çÜGUÏH¢ M }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUMæx¢è 8 ÜGéUÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ ¥¢ñÚ
9 ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUMæx¢è 10 Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ “¥ËH¢ã” ÜU¢ Ý¢}¢ï Ð¢ÜU ¥¢»x¢¢
±ã¢æ ¥¢ñÚ 11 Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ “S¢ÚÜU¢Ú” ÜU¢ §S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ
ÐÉGêæx¢è ¥¢ñÚ 12 Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ çÜUS¢è S¢ãG¢Ï¢è ÜU¢ Ý¢}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ ÐÉGêæx¢è
13 §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ }¢é¼G¢-H¥G¢ à¢éM¥G ÜUÚÝï S¢ï ÐãHï §S¢ ÜïU }¢é¥çËHÈGUèÝ ÜU¢ï §üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢
ÜUMæx¢è 14 ¥ÐÝè §SH¢ãG ÜïU çH²ï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜïU Á¢GÚè»G §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUMæx¢è
15 (¥ÐÝï Á¢G¢¼è ÝéS¶Gï ÜïU) “²¢Î Î¢à¼” ±¢Hï S¢ÈGUãGï ÐÚ Á¢GMÚè çÝÜU¢¼ çH¶êæx¢è 16 ÎêS¢Ú¢ï´
ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ªæx¢è 17,18 §S¢ ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU, “ »ÜU ÎêS¢Úï
ÜU¢ï ¼¢ïãGÈGU¢ Î¢ï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ }¢ãGÏÏ¢¼ Ï¢ÉGïx¢è J” ÐÚ ¥G}¢H ÜUè
çÝÄ²¼ S¢ï (»ÜU ²¢ ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU) ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ¶GÚèÎ ÜUÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ïãGìÈGU¼Ý Îêæx¢è 19 çÜU¼¢Ï¢¼
±x¢GñÚ¢ }¢ï´ à¢Ú-§üG x¢G-H¼Gè ç}¢Hè ¼¢ï Ý¢çà¢ÚèÝ ÜU¢ï ¼ãGÚèÚè ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢éœ¢GH¥G ÜUMæx¢è (Ý¢çà¢ÚèÝ ±x¢GñÚ¢
ÜU¢ï çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜUè ¥xGH¢¼G çS¢ÈGüU Á¢GÏ¢¢Ýè Ï¢¼¢Ý¢ ¶G¢S¢ }¢éÈGUèÎ Ýãè´ ã¢ï¼¢) J
çÝÄ²¼ïæ

7 §GçË}¢²¢ ÜU¢ ¼¥G¢LÈGU
¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢
¥Á¢G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHïï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú-Á¢G±è çÁ¢G²¢§ü
¼ÏHèx¢Gï ÜéGUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ
x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼, »ãG²¢» S¢é‹Ý¼ ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼ï §GË}¢ï
à¢Úè¥G¼ ÜU¢ï Îé‹²¢ |¢Ú }¢ï´ ¥G¢}¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ¥GÁG}¢ï }¢éS¢}}¢}¢ Ú¶¼è ãñ, §Ý ¼}¢¢}¢ ©}¢êÚ ÜU¢ï Ï¢ ãGéSÝ¢ï
wG¢êÏ¢è S¢Ú ¥‹Á¢¢}¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï }¢é-¼¥GgÎ }¢Á¢¢çHS¢ ÜU¢ çÜGU²¢}¢ ¥G}¢H }¢ï´ H¢²¢ x¢²¢ ãñ çÁ¢Ý }¢ï´
„ï »ÜU }¢Á¢çHS¢ “¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” |¢è ãñ Á¢¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU ©G-H}¢¢ ±
}¢éçzG¼²¢Ýï çÜUÚ¢}¢ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ãñ, çÁ¢S¢ Ýï ¶G¢çHS¢ §GË}¢è, ¼ãGÜGUèÜGUè ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼è
ÜU¢}¢ ÜU¢ Ï¢èÇG¢ ©Æ¢²¢ ãñ J §S¢ ÜïU }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH À6
à¢¢ï’Ï¢ï ãñ´ :
(1) à¢¢ï’Ï¢» ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ (2) à¢¢ï’Ï¢» ¼Ú¢çÁ¢}¢ïU ÜéU¼éÏ¢
(3) à¢¢ï’Ï¢» ÎS¢èü ÜéU¼éÏ¢ (4) à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGGè ÜéU¼éÏ¢
(5) à¢¢ï’Ï¢» ¼zG¼èà¢ï ÜéU¼éÏ¢ (6) à¢¢ï’Ï¢» ¼wGÚèÁ¢
“¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ÜUè ¥Ã±HèÝ ¼ÚÁ¢èãG S¢ÚÜU¢Úï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï
¥ãHï S¢é‹Ý¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH Ï¢-Ú-ÜU¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH }¢¼üÏ¢¼, ÐÚ±¢Ý» à¢}»G çÚS¢¢H¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï
ç}¢ËH¼, ãG¢ç}¢²ï S¢é‹Ý¼, }¢¢çãG²ï çÏ¢Îì¥G¼, ¥G¢çH}¢ï à¢Úè¥G¼, ÐèÚï ¼GÚèÜGU¼, Ï¢¢§GS¢ï ¶GñÚ¢ï Ï¢-Ú-ÜU¼,
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥HãG¢Á¢ ¥H ãG¢çÈGUÁ¢G ¥H ÜGU¢Úè à¢¢ã §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý
ÜUè çx¢Ú¢æ }¢¢²ã ¼S¢¢ÝèÈGU ÜU¢ï ¥GSÚï ãG¢çÁ¢GÚ ÜïU ¼ÜGU¢Á¢G¢ï´ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãGœ¢H ±S¥G
S¢ãìH ©SHêÏ¢ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚÝ¢ ãñ J ¼}¢¢}¢ §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ §S¢ §GË}¢è, ¼ãGÜGUèÜGUè ¥¢ñÚ
§à¢¢¥G¼è }¢-ÎÝè ÜU¢}¢ }¢ï´ ãÚ }¢éç}ÜUÝ ¼¥G¢±éÝ ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ }¢Á¢çHS¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï à¢¢»¥G ã¢ïÝï
±¢Hè ÜéU¼éÏ¢ ÜU¢ ¶GéÎ |¢è }¢é¼G¢-H¥G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï |¢è §S¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢»æ J
¥ËH¢ã “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢Á¢¢çHS¢ Ï¢ à¢é}¢êH “¥H }¢ÎèÝ¼éH
§GçË}¢Ä²¢” ÜU¢ï çÎÝ x²¢Úã±è´ ¥¢ñÚ Ú¢¼ Ï¢¢Úã±è´ ¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï ãÚ ¥G-}¢Hï ¶GñÚ
ÜU¢ï Á¢Gï±Úï §wGH¢S¢ S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´ Á¢ã¢æ ÜUè |¢H¢§ü ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ Ï¢Ý¢» J ã}¢ï´ Á¢GïÚï x¢é}Ï¢Îï
¶GÁ¢GÚ¢ à¢ã¢Î¼, Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUÝ ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼éH çÈGUÚÎ¢ñS¢ }¢ï´ Á¢x¢ã ÝS¢èÏ¢ ÈGUÚ}¢¢» J

8
ÐãHï §S¢ï ÐçÉG²ï !
¼ÏHèx¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è
}¢é¥G¢-à¢Úï ÜïU çÏ¢x¢ÇGï ãé» ¥zGÚ¢Î ÜU¢ï S¢é{¢ÚÝï ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜU¢ ÐñÜUÚ Ï¢Ý¢Ýï }¢ï´ ÜUHèÎè çÜUÚÎ¢Ú ¥Î¢
ÜUÚ Úãè ãñ J çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ }¢é¥G¢-à¢Úï ÜUè §SH¢ãG S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜïU S¢¢æÓ¢ï }¢ï´ ÉHï ãé» §SH¢ãGï ©}}¢¼ ÜïU Á¢ÁGÏ¢ï
S¢ï S¢Úà¢¢Ú §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÐÚ }¢é‹ãGçS¢Ú ãñ ¥¢ñÚ §S¢ }¢vGS¢Î ÜUè ¼v}¢èH ÜïU
çH²ï §SH¢}¢è ÝãìÁ¢ ÐÚ ¥¢ñH¢Î ÜUè ÎéLS¼ ¼ÚçÏ¢²¼ Á¢GMÚè ãñ J ¥¢ñH¢Î ÜUè ÎéLS¼ ¼ÚçÏ¢²¼ »ïS¢è
}¢¢»æ ãè ÜUÚ S¢ÜU¼è ãñ´ çÁ¢Ý ÜUè S¢èÚ¼¢ï çÜUÚÎ¢Ú }¢ï´ ¥SH¢ÈGïU ©}}¢¼ ÜU¢ ¼GÁ¢Gïü ¥G}¢H Û¢Hv¼¢ ã¢ï J
çHã¢Á¢G¢ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜU¢ S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼ ± S¢¢çHãG¢¼ ÜUè S¢èÚ¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ S¢ï ¥¢x¢¢ã ± }¢éÁ¢GÄ²Ý
ã¢ïÝ¢ Á¢GMÚè ãñ v²êæ çÜU §Ý ÜUè §SH¢ãG ÜïU çH²ï S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼ ± S¢¢çHãG¢¼ï ©}}¢¼ ÜU¢ çÜUÚÎ¢Ú
}¢à¥GHï Ú¢ã ãñ J §S¢ çS¢çËS¢Hï }¢ï´ S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼ ± „¢çHãG¢¼ ÜïU ãG¢H¢¼ ± }¢¢’}¢êH¢¼ ¥¢ñÚ S¢èÚ¼¢ï
çÜUÚÎ¢Ú ÐÚ }¢éà¼ç}¢H }¢éS¼ÝÎ }¢±¢Î (Literature) Ï¢ãé¼ Á¢GMÚè ãñ J }¢x¢Ú ¥zGS¢¢ïS¢ ! §S¢
}¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ }¢¢ñÁ¢êÎ¢ Î¢ñÚ ÜïU ¼ÜGU¢Á¢G¢ï´ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢éSÏ¢¼ ¥¢ñÚ }¢éS¼ÝÎ ©Îêü ÜéU¼éÏ¢ ÜU}¢-²¢Ï¢ ãñ´ J
çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH S¢ï ±¢Ï¢S¼¢ H¢¶¢ï´ H¢¶ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ “¥ÐÝè
¥¢ñÚ S¢¢Úè Îé‹²¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG” ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ }¢ï´ }¢S¢MÈGïU ¥G}¢H ãñ´ ¥¢ñÚ ¥vS¢Ú §SH¢}¢è
Ï¢ãÝï´ §„ ãG±¢Hï S¢ï ÜU}¢è }¢ãGS¢êS¢ ÜUÚ¼è ãñ´ Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¼ÏHèx¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ
çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU Ó¢ïÝH “}¢-ÎÝè Ó¢ïÝH” ÐÚ »ÜU çS¢çËS¢H¢ Ï¢Ý¢}¢
“ÈGñUÁ¢G¢Ýï S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼” à¢éM¥G çÜU²¢ x¢²¢, çÁ¢S¢ }¢ï´ }¢éÏ¢çËHx¢Gï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ± LvÝï à¢êÚ¢,
ãG¢Á¢è ¥Ï¢ê ÚÁ¢Ï¢ }¢éãG}}¢Î à¢¢çãÎ ¥Gœ¢G¢Úè ¥ÐÝï §ü}¢¢Ý ¥zGÚ¢ïÁ¢G ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼ï
¼GçÄ²Ï¢¢¼ ÜUè S¢èÚ¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ ÜïU ÎÚwGà¢‹Î¢ ÐãHê¥¢ïæ ÜU¢ï ©Á¢¢x¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ
}¢-ÎÝè Ó¢ïÝH ÜïU Ý¢çÁ¢GÚèÝ ÜïU çH²ï ÝS¢èãG¼ ¥¢}¢ïÁ¢G }¢-ÎÝè ÈêUH §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ J à¢ñ¶Gï
¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè
ÜUè Ó¢ãè¼è }¢Á¢çHS¢ ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (à¢¢ï’Ï¢¢ ÈGñUÁ¢G¢Ýï S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼, S¢ÚÎ¢Ú¥¢Ï¢¢Î
(ÈGñUS¢H¥¢Ï¢¢Î)) §S¢ ¥ã}¢ ¼ÚèÝ çS¢çËS¢Hï ÜU¢ï §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU ±S¢è¥G }¢ÈGU¢Î ÜïU Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ Á¢GMÚè
¼Ú}¢è}¢ ± §Á¢G¢ÈGïU ¥¢ñÚ ¼wGÚèÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¼ãGÚèÚè S¢êÚ¼ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼ ãG¢çS¢H ÜUÚ Úãè ãñ J §S¢
çS¢çËS¢Hï ÜUè ÐãHè ÜU¢ç±à¢ “à¢¢Ýï ¶G¢¼êÝï Á¢‹Ý¼” à¢¢»¥G ã¢ï ÜUÚ Î¢Î¢ï ¼ãGìS¢èÝ ±éS¢êH ÜUÚ Ó¢éÜUè ãñ J
¥Ï¢ à¢¢ï’Ï¢¢ ÈGñUÁ¢G¢Ýï S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼ ÜUè ÎêS¢Úè ÜU¢ç±à¢ “ÈGñUÁ¢G¢Ýï ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢” ÐêÚè
¥¢Ý Ï¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ à¢¢»¥G ã¢ï ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU ã¢‰¢¢ï´ }¢ï´ ãñ J §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ¥¢Ð ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢Ýï }¢ï´ §S¢
à¢¢ï’Ï¢ï ÜïU }¢-ÎÝè ©G-H}¢¢ Ýï ¥Ý‰¢ÜU ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè ãñ J §S¢ }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ wG¢êçÏ¢²¢æ ²ÜGUèÝÝ
¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU Œ²¢Úï ãGÏ¢èÏ¢ ÜUè ¥G¼G¢¥¢ïæ, ¥¢ñçH²¢» çÜUÚ¢}¢
ÜUè §GÝ¢²¼¢ï´ ¥¢ñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢
¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ÜUè ÐéÚ ¶GéHêS¢ Îé¥G¢¥¢ïæ ÜUè Ï¢Î¢ñH¼ ãñ´ ¥¢ñÚ ¶G¢ç}¢²¢ï´ }¢ï´ ã}¢¢Úè H¢
à¢éªGÚè ÜU¢ï¼¢ã ÈGUã}¢è ÜU¢ ÎwGH ãñ J
Ðïà¢ HzG…G

9
¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ ¥¢ñÚ ÈGñUÁ¢G¢Ýï ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ ÜUè ãÚ Ý§ü çÜU¼¢Ï¢ ÜU}¢¢ï Ï¢ïà¢ 16 }¢Ú¢çãGH S¢ï x¢éÁ¢GÚ ÜUÚ ¥¢Ð
ÜïU ã¢‰¢¢ï´ }¢ï´ ÐãéæÓ¢¼è ãñ J çÁ¢Ý }¢ï´ Á¢}»G }¢±¢Î, ¼Ú¼èÏ¢ ± ¼¢HèÈGU, ¼wGÚèÁ¢, ¼ÜGU¢Ï¢éHï ¥¢²¢¼ ±
¼ÚÁ¢}¢¢, ÈGU¢õ}¢ïüôÅx¢, ÐíêÈGU ÚèôÇx¢, ¼zG¼èà¢ï ¼wGÚèÁ¢, }¢éÈGUèÎ ± Ý¢ x¢éÁ¢GèÚ ãG±¢à¢è, ¥¢²¢¼ï ÜGéUÚ¥¢çÝ²¢
ÜUè ÐïôSÅx¢, à¢Ú-§üG ¼zG¼èà¢ ¥¢ñÚ }¢éçàÜUH ¥ËÈGU¢Á¢G ÜUè ¼SãèH ± »’Ú¢Ï¢, ÈGU¢§ÝH ÐíêÈGU ÚèôÇx¢
±x¢GñÚ¢ »ïS¢ï ÜUçÆÝ }¢Ú¢çãGH à¢¢ç}¢H ãñ´ J Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ }¢ÁGÜêUÚ¢ }¢Ú¢çãGH ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ÎÁ¢ïü
Á¢GñH ©}¢êÚ ÜU¢ |¢è §çË¼Á¢G¢}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ :
1...... §S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜïU }¢ÜGU¢}¢ ± }¢¼üÏ¢ï, §GË}¢è
à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼, à¢¢Ýï ÈGUÜGU¢ã¼, }¢éãGçgS¢¢Ý¢ ± }¢éÈGUçSS¢Ú¢Ý¢ Ï¢S¢èÚ¼, §GàÜGïU ÚS¢êH, ©}¢êÚï ¶G¢Ý¢Î¢Úè,
©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU, ç±S¢¢Hï ÐéÚ }¢H¢H, }¢‹ÜGêUH ¼zGS¢èÚ ± }¢Ú±è ¥ãG¢ÎèS¢,
¶GéS¢êçS¢Ä²¢¼, ¥zGÁ¢GçHÄ²¼, ãG²¢¼ ± S¢èÚ¼ ¥¢ñÚ Îèx¢Ú ÜU§ü }¢¢ñÁG¢ê¥G¢¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H 23 Ï¢²¢Ý¢¼
²vÁ¢¢ ÜUÚ çÎ²ï x¢» ãñ´ J
2...... ¥¢Ð ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÜGUgS¢¢ Ï¢²¢Ý ÜUè x¢§ü ãñ´
¥x¢Ó¢ïü ©Ý }¢ï´ çÁ¢G}ÝÝ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ |¢è }¢ÁGÜêUÚ ã¢ï, ÝèÁ¢G S¢ãG¢Ï¢¢ ± S¢HÈGU S¢¢çHãGèÝ S¢ï
}¢‹ÜGêUH ¥¢Ð ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H |¢è ÎÁ¢ü çÜU²ï x¢» ãñ´ J
3...... ¥ãG¢ÎèS¢ ± ¥vG±¢H ¥¢ñÚ Îèx¢Ú }¢±¢Î ÜUè ÜU}¢¢ïÏ¢ïà¢ 1283 ¼¶G¢LÁ¢, 142 ÜGéUÚ¥¢Ýè
¥¢²¢¼, 592 ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢, 161 ÈGUÚ¢}¢èÝï ¥G¢§à¢¢, S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU 114 ÈGUÚ¢}¢èÝ, 29 ãGñÚ¼ ¥æx¢ïÁ¢G çãGÜU¢²¢¼, 26 }¢-ÎÝè Ï¢ã¢Ú¢ï´ ¥¢ñÚ S¢ï´ÜUÇG¢ï´
}¢-ÎÝè ÈêUH¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï }¢éÁ¢GÄ²Ý çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
4...... }¢éwG¼çHÈGU }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ ¥ãG¢ÎèS¢ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ }¢wGS¢êS¢ ¥G-ÚÏ¢è Á¢é}Hï }¢¥G }¢zGãê}¢ çÁ¢GRU ÜUÚ
çÎ²ï x¢» ãñ´ J
5...... §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï }¢éÚœ¢Ï¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¥G-ÚÏ¢è, ©Îêü ¥¢ñÚ ÈGU¢ÚS¢è ÜUè ÜU}¢¢ï Ï¢ïà¢ 215 ÜéU¼éÏ¢
S¢ï §çS¼ÈGU¢Î¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J çÁ¢Ý }¢ï´ à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢
}¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ÜïU ÜU}¢¢ï Ï¢ïà¢ 24 ¥¢ñÚ ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢
ÜïU 41 ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H à¢¢ç}¢H ãñ´ J
6...... ãG²¢¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜïU }¢éwG¼çHÈGU ÐãHê¥¢ïæ }¢ï´ ãGœ¢H }¢vGÎêÚ ¥ãG¢ÎèS¢ ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îè x¢§ü ãñ
Ï¢ S¢êÚ¼ï Îèx¢Ú ¼zGS¢èÚ, ¼¢Úè¶G, S¢èÚ¼ ±x¢GñÚ¢ ÜéU¼éÏ¢ ÜU¢ï Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ Ú¶¢ x¢²¢ ãñ J
7...... ¥¢²¢¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜGéUÚ¥¢Ýè ÚS}¢éH ¶G¼G }¢ï´ çH¶è x¢§ü ãñ´ ÝèÁ¢G ¥¢²¢¼ ÜïU ãG±¢H¢ï´ ÜïU
Ðïà¢ HzG…G

10
»ãç¼}¢¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ “¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý” ÜU¢ §çË¼Á¢G¢}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
8...... ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜUè ¼wGÚèÁ¢ ¥SH }¢¥¢ç¶GÁ¢G S¢ï ÜUÚÝï ÜU¢ §çË¼Á¢G¢}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ
¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè ãG±¢H¢ Á¢¢¼ }¢ï´ Á¢¢ï ÜéU¼éÏ¢ ÎS¼ ²¢Ï¢ ã¢ï S¢ÜUè´ ©Ý S¢ï ¼wGÚèÁ¢ ÜUè x¢§ü ãñ J
9...... ãGœ¢H §}ÜU¢Ý ¥¢S¢¢Ý ¥¢ñÚ ¥G¢}¢ ÈGUãì}¢ ¥ËÈGU¢Á¢G §çS¼’}¢¢H çÜU²ï x¢» ãñ´ ¼¢çÜU çÁ¢G²¢Î¢
„ï çÁ¢G²¢Î¢ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ }¢éS¼ÈGUèÎ ã¢ï S¢ÜïU´ J
10...... ¥x¢Ú ÜUãè´ }¢éçàÜUH ¥¢ñÚ x¢GñÚ }¢¢’MÈGU ¥ËÈGU¢Á¢G Á¢GMÚè ‰¢ï ¼¢ï ©Ý ÐÚ »’Ú¢Ï¢ Hx¢¢ ÜUÚ
çãH¢HñÝ }¢ï´ }¢¥G¢Ýè ± }¢¼G¢çHÏ¢ çH¶ çÎ²ï ãñ´ J
11...... ¥GH¢}¢¢¼ï ¼ÚÜGUè}¢ (L}¢êÁ¢Gï ¥±ÜGU¢ÈGU) ÜU¢ |¢è ¶G²¢H Ú¶¢ x¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¼G¢ñÚï ±Á¢G¢ãG¼
}¢éÈGUèÎ ± Á¢GMÚè ãG±¢à¢è |¢è ¼ãGÚèÚ çÜU²ï x¢» ãñ´ J
12...... ¼Úx¢GèÏ¢ ± ¼ãGìÚèS¢ ÜïU çH²ï ÜU§ü }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ ¥ãG¢ÎèS¢, ±¢çÜGU¥G¢¼ ¥¢ñÚ ¥vG±¢H S¢ï
ãG¢çS¢H à¢éÎ¢ ÎS¢ü ÜU¢ï }¢-ÎÝè ÈêUH¢ï´ ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
13...... §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï Î¢LH §zG¼¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU }¢-ÎÝè §SH¢}¢è |¢¢§ü }¢éãG}}¢Î ÜUÈGUèH
ÚÁ¢G¢ ¥H ¥Gœ¢G¢çÚÄ²éH }¢-ÎÝè Ýï ¥GÜGU¢§Î, ÜéUçÈíGUÄ²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼, ¥wGH¢çÜGU²¢¼, çÈGUvGãè
}¢„¢§H ¥¢ñÚ ¥G-ÚÏ¢è §GÏ¢¢Ú¢¼ ±x¢GñÚ¢ ÜïU ãG±¢Hï S¢ï }¢vGÎêÚ |¢Ú }¢éH¢-ãGÁ¢G¢ ÜUÚ çH²¢ ãñ J
14...... çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼èÝ ÈGïUãçÚS¼ï´ Ï¢Ý¢§ü x¢§ü ãñ´ : (1).... çÁ¢G}Ýè (2).... ¼zGS¢èHè (3)....
çãGÜU¢²¢¼ J çÁ¢G}Ýè ÈGïUãçÚS¼ ¥¢x¢G¢Á¢Gï çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ¥¢ñÚ ¼zGS¢èHè ± çãGÜU¢²¢¼ ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ Îè x¢§ü ãñ J
çÜU¼¢Ï¢ “ÈGñUÁ¢G¢Ýï ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢” ÜU¢ï ¶GéÎ |¢è }¢éÜU}}¢H ÐçÉG²ï ¥¢ñÚ Îèx¢Ú }¢éS¢Ë}¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ï |¢è §S¢ ÜïU }¢é¼G¢-H»G ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ ÜUÚ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ï ¥G¢}¢ ÜUÚÝï ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J
¥ËH¢ã ã}¢ï´ “¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè Îé‹²¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢” ÜUÚÝï ÜïU
çH²ï }¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ¥¢ñÚ }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï ÜUè ¼¢ñÈGUèÜGU ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢Á¢¢çHS¢ Ï¢ à¢é}¢êH }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH
§GçË}¢Ä²¢ ÜU¢ï çÎÝ ÐÓÓ¢èS¢±è´ Ú¢¼ ÀÏÏ¢èS¢±è´ ¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J
à¢¢ï’Ï¢¢ ÈGñUÁ¢G¢Ýï S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼ S¢ÚÎ¢Ú¥¢Ï¢¢Î {ÈGñUS¢H¥¢Ï¢¢Î}
}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
2 ÁG¢éH çãGÁÁ¢ç¼H ãGÚ¢}¢ 1434 çS¢.çã. Ï¢ }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU 08 ¥v¼êÏ¢Ú 2013 §üG.
Ðïà¢ HzG…G

11
Ï¢²¢Ý 1...... S¢èÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
Ï¢-ÚÜU¢¼ï ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU §à¢¢¥G¼è §Î¢Úï }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢yGÏ¢ê¥G¢ 649 S¢ÈGUãG¢¼
ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢ “çãGÜU¢²¼ï´ ¥¢ñÚ ÝS¢èãG¼ï´” S¢ÈGUãG¢ 610 ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ à¢ñ¶G à¢é»ïGÏ¢
ãGÚèÈGUèà¢ ÝvGH ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
çS¢gèÜGU¢, ¼GçÄ²Ï¢¢, ¼G¢çãÚ¢ ÈGUÚ}¢¢¼è ãñ´ : “}¢ñ´ ±vG¼ï S¢ãGÚ ÜéUÀ S¢è Úãè ‰¢è çÜU }¢ïÚï
ã¢‰¢ S¢ï S¢ê§ü çx¢Ú x¢§ü ¥¢ñÚ Ó¢Ú¢x¢G Ï¢éÛ¢ x¢²¢ J §¼Ýï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ, à¢¢ÈGïU»G ²¢ñ}¢é‹Ýéà¢êÚ
¼à¢ÚèÈGU Hï ¥¢», ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãìÚ» çÁ¢G²¢Ï¢¢Ú ÜïU
¥‹±¢Ú S¢ï S¢¢Ú¢ ÜU}¢Ú¢ Á¢x¢}¢x¢¢ ©Æ¢ ¥¢ñÚ S¢ê§ü ç}¢H x¢§ü J
}¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè : ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð ÜU¢
Ó¢ïãìÚ» ¥‹±Ú çÜU¼Ý¢ Ú¢ïà¢Ý ãñ J ¼¢ï ¥¢Ð Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “»ï ¥G¢§à¢¢
( ) ! ãH¢ÜU¼ ãñ ©S¢ ÜïU çH²ï Á¢¢ï Ï¢Ú¢ïÁ¢Gï çÜGU²¢}¢¼ }¢éÛ¢ï Ý Îï¶ïx¢¢ J” }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü
ÜUè : Ï¢Ú¢ïÁ¢Gï çÜGU²¢}¢¼ ¥¢Ð ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ S¢ï ÜU¢ñÝ (Ï¢Î ÝS¢èÏ¢) }¢ãGM}¢
Úãïx¢¢ ? §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : Ï¢¶GèH J }¢ñ´ Ýï ÐêÀ¢ : ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! Ï¢¶GèH
ÜU¢ñÝ ãñ ? §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “Á¢¢ï }¢ïÚ¢ Ý¢}¢ S¢éÝ ÜUÚ }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï Ð¢ÜU Ý ÐÉGï J”
Ï¢Ú¢ÎÚï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, à¢ã‹à¢¢ãï S¢é¶GÝ, ©S¼¢Á¢Gï Á¢G}¢Ý }¢¢ñH¢Ý¢ ãGS¢Ý ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý
¥ÐÝï }¢¢²¢Ý¢Á¢G Ý¢’ç¼²¢ ÜUH¢}¢ “Á¢G¢ñÜGïU Ý¢’¼” }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
S¢¢ï-Á¢GÝï (1)
x¢é}¢à¢éÎ¢ ç}¢H¼è ãñ ¼Ï¢SS¢é}¢ S¢ï ¼ïÚï
à¢¢}¢ ÜU¢ï S¢éÏãG Ï¢Ý¢¼¢ ãñ ©Á¢¢H¢ ¼ïÚ¢
(Á¢G¢ñÜGïU Ý¢’¼, S¢. 17)
„èÚ¼ï „çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ç„gèÜGU¢
(1)...... S¢ê§ü

12
wG¢éS¢êS¢è ÚÈGU¢ÜGU¼ ± ÜGéUÏ¢ü¼ï }¢éS¼GÈGU¢
©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ (}¢ãGÏ¢êÏ¢ï ÚÏÏ¢éH
¥ÎGïü ±SS¢}¢¢±¢¼ ÜïU ¥Ä²¢}¢ï Îé‹²¢ ÜïU ¥¢ç¶GÚè H}ãG¢¼ ÜUè ÜñUçÈGUÄ²¢¼ Ï¢²¢Ý
ÜUÚ¼ï ãé») ÈGUÚ}¢¢¼è ãñ´ : (Á¢Ï¢ ç}¢Á¢G¢Á¢ï ÚS¢êH çà¢g¼ï }¢ÚÁ¢G ÜUè ±Áã S¢ï çx¢Ú¢Ýè }¢ãGS¢êS¢ ÜUÚ Úã¢ ‰¢¢ ©S¢
±vG¼) “}¢ïÚï Ð¢S¢ }¢ïÚï |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý ¥¢», ©Ý ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ ç}¢S±¢ÜU
‰¢è J }¢ïÚï S¢Ú¼¢Á¢, S¢¢çãGÏ¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ ©Ý ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶Ýï Hx¢ï J }¢ñ´ Á¢¢Ý¼è ‰¢è
çÜU ¥¢Ð ç}¢S±¢ÜU ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ J }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè : “v²¢ ¥¢Ð ÜïU çH²ï ç}¢S±¢ÜU Hêæ ?” ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝï S¢Ú }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ã¢æ ÜU¢ §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý
S¢ï ç}¢S±¢ÜU Hï Hè ±¢ïã ¥¢Ð ÜU¢ï S¢wG¼ }¢ãGS¢êS¢ ãé§ü J }¢ñ´ Ýï
¥GÁ¢Gü ÜUè : “v²¢ }¢ñ´ §S¢ï Ý}¢ü ÜUÚ Îêæ ?” ¥¢Ð Ýï S¢Ú ÜïU §à¢¢Úï S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ :
“ã¢æ J” }¢ñ´ Ýï ç}¢S±¢ÜU (Ó¢Ï¢¢ ÜUÚ) Ý}¢ü ÜUè J ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï Ð¢Ýè ÜU¢ »ÜU
çÐ²¢H¢ Ú¶¢ ãé±¢ ‰¢¢, ¥¢Ð ©S¢ }¢ï´ ÎS¼ï ¥vGÎS¢ Î¢ç¶GH ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
Ó¢ïãìÚ» ¥‹±Ú ÐÚ }¢S¢ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï : “ ²¢’Ýè ¥ËH¢ã ÜïU
çS¢±¢ ÜU¢ï§ü }¢¢’Ï¢êÎ Ýãè´, Ï¢ïà¢ÜU }¢¢ñ¼ ÜïU çH²ï S¢çwG¼²¢æ ãñ´ J” çÈUÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï ¥vGÎS¢ Ï¢éH‹Î ÜUÚ ÜïU ¥GÁ¢Gü
ÜUÚÝï Hx¢ï : “ ²¢’Ýè ÚÈGUèÜGïU ¥¢’H¢ }¢ï´ J” ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥¢Ð
ÜU¢ ç±S¢¢H ã¢ï x¢²¢ J”
©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÈGUÚ}¢¢¼è ãñ´ :
“ÝçÏ¢Ä²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢ Ýï }¢ïÚï Í¢Ú, }¢ïÚè Ï¢¢Úè ÜïU çÎÝ, }¢ïÚè x¢ÚÎÝ
¥¢ñÚ S¢èÝï ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ç±S¢¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã Ýï }¢¢ñ¼ ÜïU ±vG¼ }¢ïÚ¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜU¢ Hé¥G¢Ï¢ï ¥vGÎS¢ ç}¢H¢ çÎ²¢ J”
à¢}»G ¼¢Ï¢¢Ýï ¥Gà¢ü ¥¢S¼¢Ýï ÝÏ¢è x¢G}¢ x¢éS¢¢Úï ÝÏ¢è ¼GÏ¥G-Î¢Ýï ÝÏ¢è
Ú¢ãG¼ï ÜGUËÏ¢¢ï MãGï Ú±¢Ýï ÝÏ¢è çÏ¢‹¼ï çS¢gèÜGU ¥¢Ú¢}¢ï Á¢¢Ýï ÝÏ¢è
©S¢ ãGÚè}¢ï Ï¢Ú¢¥¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
(à¢ãGïü ÜUH¢}¢ï ÚÁ¢G¢, S¢. 1059)

13
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! Ï¢¢’Î ¥Á¢G ¶GéÎ¢ Ï¢éÁ¢Géx¢ü ¼ÚèÝ ãS¼è ÝçÏ¢Ä²ï ©}}¢è
ÜïU ç±S¢¢Hï Á¢G¢çãÚè ÜïU ±vG¼ Ï¢çËÜU Á¢G¢çãÚè ãG²¢¼ }¢ï´ |¢è ¶GéS¢êS¢è ÜGéUÏ¢ü¼¢ï
ÚÈGU¢ÜGU¼ ÜU¢ à¢ÚÈGU çÁ¢S¢ ãGÚè}¢ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ï ãG¢çS¢H ãé±¢ ±¢ïã }¢ãGÏ¢êÏ¢» }¢ãGÏ¢êÏ¢ï ¶GéÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ãñ´ J ¥¢Ð Ýï ãG-Ú}¢ï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´
ÜGUÏ¢êçHÄ²¼ Ð¢Ýï ÐÚ S¢¢Úè çÁ¢G‹Îx¢è §S¢ »ãGS¢¢Ý¢ï à¢éRU ÜU¢ï ²¢Î Ú¶¢ ¥¢ñÚ Ï¢¼G¢ñÚï ¼ãGìÎèS¢ï Ýï’}¢¼
¥ÐÝè §S¢ §GÁGÁ¢G¼ ± ¥G-Á¢G}¢¼ ÜU¢ï Ï¢²¢Ý |¢è ÈGUÚ}¢¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï,
“S¢Ú¢» S¢H¢}¢¼” ÜïU ÎS¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
10 ¶GS¢¢§S¢ï ¥G¢§à¢¢ Ï¢ Á¢GÏ¢¢Ýï ¥G¢§à¢¢
ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢ “S¢èÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢” S¢ÈGUãG¢ 659 ÐÚ à¢ñ¶GéH ãGÎèS¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ¥GÏÎéH
}¢éS¼GÈGU¢ ¥¢’Á¢G}¢è ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : §ÏÝï S¢¢’Î Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
çS¢gèÜGU¢ S¢ï ÝvGH çÜU²¢ ãñ çÜU ¶GéÎ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼è
‰¢è´ çÜU }¢éÛ¢ï ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÐÚ »ïS¢è 10 ÈGUÁ¢GèH¼ï´ ãG¢çS¢H ãñ´ Á¢¢ï
ÎêS¢Úè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜU¢ï ãG¢çS¢H Ýãè´ ãé§æü :
1...... ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢ïÚï çS¢±¢ çÜUS¢è ÎêS¢Úè ÜæU±¢Úè ¥G¢ñÚ¼ S¢ï çÝÜU¢ãG Ýãè´
ÈGUÚ}¢¢²¢ J
2...... }¢ïÚï çS¢±¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü |¢è »ïS¢è Ýãè´ çÁ¢S¢ ÜïU
}¢¢æ Ï¢¢Ð Î¢ïÝ¢ï´ }¢éã¢çÁ¢Ú ã¢ï´ J
3...... ¥ËH¢ã Ýï }¢ïÚè Ï¢Ú¢¥¼ ¥¢ñÚ Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ¥¢S}¢¢Ý S¢ï ÜGéUÚ¥¢Ý }¢ï´
Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢²¢ J
4...... çÝÜU¢ãG S¢ï ÜGUÏH ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ çÁ¢Ï¢í§üH Ýï »ÜU Úïà¢}¢è ÜUÐÇGï }¢ï´ }¢ïÚè S¢êÚ¼ H¢
ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï çÎ¶H¢ Îè ‰¢è ¥¢ñÚ ¥¢Ð ¼èÝ Ú¢¼ï´ wG±¢Ï¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ï Îï¶¼ï Úãï J
5...... }¢ñ´ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ »ÜU ãè Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ S¢ï Ð¢Ýè Hï Hï ÜUÚ x¢GéSH çÜU²¢ ÜUÚ¼ï
‰¢ï ²ïã à¢ÚÈGU }¢ïÚï çS¢±¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è ÜU¢ï |¢è ÝS¢èÏ¢ Ýãè´
ãé±¢ J

14
6...... ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ ÐÉG¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¥¢Ð
ÜïU ¥¢x¢ï S¢¢ï§ü Úã¼è ‰¢è, ©}}¢ã¢¼éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü |¢è
ãGéÁG¢êÚ ÜUè §S¢ ÜUÚè}¢¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G Ýãè´ ãé§ü J
7...... }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU çHãG¢ÈGU }¢ï´ S¢¢ï¼è Úã¼è ‰¢è ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÐÚ ¶GéÎ¢ ( ) ÜUè ±ãGì² Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ ÜUÚ¼è ‰¢è ²ïã ±¢ïã »’Á¢G¢Á¢Gï
¶éGÎ¢±‹Îè ãñ Á¢¢ï }¢ïÚï çS¢±¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè çÜUS¢è Á¢G¢ñÁ¢» }¢é¼G¤ãÚ¢
ÜU¢ï ãG¢çS¢H Ýãè´ ãé±¢ J
8...... ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU ±vG¼ }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝè x¢¢ïÎ }¢ï´ çH²ï ãé» Ï¢ñÆè
‰¢è ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ S¢Úï ¥‹±Ú }¢ïÚï S¢èÝï ¥¢ñÚ ãGËÜGU ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢è
ãG¢H¼ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ç±S¢¢H ãé±¢ J
9...... ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢ïÚè Ï¢¢Úè ÜïU çÎÝ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J
10...... ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ¶G¢S¢ }¢ïÚï Í¢Ú }¢ï´ Ï¢Ýè J
¥G-Á¢G-}¢¼ï ãGéSÝï }¢¢’}¢êÚ çÁ¢Ý ÜUè x¢±¢ã §GzGÈGU¼ï Á¢G¢¼ï }¢S¼êÚ çÁ¢Ý ÜUè x¢±¢ã
à¢¢Ýï ÚÏ¢ Ó¢à}¢ï Ï¢Î ÎêÚ çÁ¢Ý ÜUè x¢±¢ã ²¢’Ýè ãñ S¢êÚ» ÝêÚ çÁ¢Ý ÜUè x¢±¢ã
©Ý ÜUè ÐéÚÝêÚ S¢êÚ¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
(à¢ãGïü ÜUH¢}¢ï ÚÁ¢G¢, S¢. 1059)
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ãÚ }¢éS¢Ë}¢¢Ý Ï¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢» §ü}¢¢Ý ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ
©S¢ ÜïU ÚS¢êH S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÎèÝ ± Îé‹²¢ ÜUè S¢¥G¢Î¼¢ï´ S¢ï Ï¢ãÚ¢
}¢‹Î ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ S¢ï |¢è Ï¢ÉG ÜUÚ ²ÜGUèÝÝ S¢¥G¢Î¼ }¢‹Î ±¢ïã ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH
Ó¢¢ãï´ ¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ ¼GéÚ¢ü ²ïã çÜU §Ý ÜUè §GzGÈGU¼ ± §GÁGÁ¢G¼ ÜU¢ï ¥¢²¢¼ï
ÜGéUÚ¥¢çÝ²¢ ¼ãGzGÈGéUÁ¢G Îï´ J §Ý ÜU¢ S¢èÝ» Ï¢ï ÜUèÝ¢ çÁ¢S}¢ï S¢ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢ ÜïU çH²ï ÚïãGìH Ï¢Ýï J §Ý ÜïU
}¢SÜUÝ ÜU¢ï à¢¢ãï ãÚ Î¢ï S¢Ú¢ ¥ÐÝè ãG²¢¼ï Îé‹²¢ ¥¢ñÚ ãG²¢¼ï ÜGUÏ¢í ÜïU çH²ï
}¢é‹¼¶GÏ¢ ÈGUÚ}¢¢»æ J »ïS¢è ¥-Ï¢Îè S¢¥G¢Î¼ï´ ¥¢ñÚ H¢ Á¢G±¢H §GÁGÁ¢G¼ï´ çÁ¢S¢ ÜU¢ ¼¢Á¢ Ï¢Ýï´ ±¢ïã Á¢G¢ñÁ¢»
ÚS¢êH, çÏ¢‹¼ï çS¢gèÜGU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜUè Á¢G¢¼ï ±¢H¢ çS¢ÈGU¢¼
ãñ J

15
¼¥G¢LÈGïU S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢ “Á¢‹Ý¼è Á¢Gï±Ú” S¢ÈGUãG¢ 483 ÐÚ ãñ : ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãñ´ §Ý ÜUè }¢¢æ ÜU¢ Ý¢}¢ “©}}¢ï M}¢¢Ý” ãñ §Ý ÜU¢
çÝÜU¢ãG ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ S¢ï ÜGUÏHï çãÁ¢Ú¼ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ ãé±¢
‰¢¢ HïçÜUÝ ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ²ïã }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜïU ¥‹ÎÚ à¢Ã±¢H 2 çS¢.çã. }¢ï´ ¥¢§æü ²ïã
ãGéÁG¢êÚ ÜUè }¢ãGÏ¢êÏ¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ ãè Ó¢ãè¼è Ï¢è±è ãñ´ J
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
çS¢gèÜGU¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : »ï ©}}¢ï S¢-H}¢¢ ! }¢éÛ¢ï
¥G¢§à¢¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜU¢ï§ü ¼vHèÈGU Ý Î¢ï J ¥ËH¢ã ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢éÛ¢ ÐÚ
¥G¢§à¢¢ ÜïU çS¢±¢ ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è Ï¢è±è ÜïU çHãG¢ÈGU }¢ï´ ±ãGì² Ý¢çÁ¢GH Ýãè´ ãé§ü J
©Ý ÜïU çÏ¢S¼Ú }¢ï´ ±ãGè ¥¢» ÚS¢êHéËH¢ã ÐÚ
¥¢ñÚ S¢H¢}¢ï ¶G¢çÎ}¢¢Ý¢ |¢è ÜUÚï´ MãGéH ¥}¢è´
(Îè±¢Ýï S¢¢çHÜU, S¢. 31)
çÈGUvGã ± ãGÎèS¢ ÜïU ©GHê}¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥ÁG±¢Á¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Î-ÚÁ¢¢ Ï¢ãé¼ ªæÓ¢¢ ãñ J Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
¥¢Ð S¢ï }¢S¢¢§H ÐêÀ¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè à¢¢Ýï §GÏ¢¢Î¼ ± S¢¶G¢±¼
à¢ñwG¢éH ãGÎèS¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ¥GÏÎéH }¢éS¼GÈGU¢ ¥¢’Á¢G}¢è }¢Á¢GèÎ
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ |¢è ¥¢Ð ÜU¢ }¢¼üÏ¢¢ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢éH‹Î ãñ ¥¢Ð
ÜïU |¢¼èÁ¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ÜGU¢çS¢}¢ çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ çÏ¢H¢ Ý¢x¢G¢ Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ ÐÉGÝï ÜUè Ð¢Ï¢‹Î ‰¢è´ ¥¢ñÚ
¥vS¢Ú Ú¢ïÁ¢G¢Î¢Ú |¢è Úã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J S¢¶G¢±¼ ¥¢ñÚ S¢-ÎÜGU¢¼¢ï ¶GñÚ¢¼ ÜïU }¢é¥G¢-}¢Hï }¢ï´ |¢è ¼}¢¢}¢
©}}¢ã¢¼éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ }¢ï´ ¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ Ï¢ãé¼ }¢é}¢¼¢Á¢G ‰¢è´ J ©}}¢ï ÎéÚ¢ü
ÜUã¼è ãñ´ çÜU }¢ñ´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜïU Ð¢S¢ ‰¢è ©S¢ ±vG¼ »ÜU H¢¶ çÎÚã}¢ ÜUãè´ S¢ï

16
¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢», ¥¢Ð Ýï ©S¢è ±vG¼ ©Ý S¢Ï¢ çÎÚã}¢¢ï´ ÜU¢ï H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´
¼vGS¢è}¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ »ÜU çÎÚã}¢ |¢è Í¢Ú }¢ï´ Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ À¢ïÇG¢ J ©S¢ çÎÝ ±¢ïã Ú¢ïÁ¢G¢Î¢Ú ‰¢è´ J }¢ñ´ Ýï
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð Ýï S¢Ï¢ çÎÚã}¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¢æÅ çÎ²¢ ¥¢ñÚ »ÜU çÎÚã}¢ |¢è Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ Ú¶¢ ¼¢çÜU ¥¢Ð
x¢¢ïà¼ ¶GÚèÎ ÜUÚ Ú¢ïÁ¢G¢ §zG¼G¢Ú ÜUÚ¼è´, ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Ýï ¥x¢Ú }¢éÛ¢ S¢ï
ÐãHï ÜUã¢ ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢ñ´ »ÜU çÎÚã}¢ ÜU¢ x¢¢ïà¼ }¢æx¢¢ Hï¼è J ¥¢Ð ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H¢ï
}¢Ý¢çÜGUÏ¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢è ãGÎèS¢ï´ ¥¢§ü ãñ´ J 17 Ú-}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU à¢Ï¢ï S¢ïã à¢}Ï¢¢ (}¢æx¢H ÜUè Ú¢¼)
57 ²¢ 58 çã. }¢ï´ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜïU ¥‹ÎÚ ¥¢Ð ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ Ýï ¥¢Ð ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜUè ±çS¢Ä²¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ú¢¼ }¢ï´ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G ÜïU ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý }¢ï´ ÎêS¢Úè
¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜUè ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜïU ÐãHê }¢ï´ ÎzGÝ çÜU²¢ J (S¢èÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢, S¢. 660 ¼¢ 662, }¢éË¼çÜGU¼GÝ)
v²êæ Ý ã¢ï LyÏ¢¢ ¼é}ã¢Ú¢ ¥ãHï §ü}¢¢æ }¢ï´ Ï¢ÇG¢
S¢Ï¢ ¼¢ï ãñ´ }¢¢ïç}¢Ý }¢x¢Ú ãñ´ ¥¢Ð ©}}¢éH }¢é¥ç}¢Ýèæ
(çÎ±¢Ýï „¢çHÜU, S¢. 13)
“çÏ¢‹¼ï çS¢gèÜGU” ÜïU S¢¢¼ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
ÈGUÁ¢G¢§Hï ¥G¢§à¢¢ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H 7 çÚ±¢²¢¼
1...... »ÜU Ú¢ïÁ¢G ÚS¢êHï ¶GéÎ¢, ¥ãG}¢Îï }¢éÁ¼Ï¢¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢
¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ : »ï ¥G¢§à¢¢ ! ²ïã çÁ¢Ï¢í§üH ( )
ãñ´, ¼é}ãï´ S¢H¢}¢ ÜUã¼ï ãñ´ J
2...... ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ çÁ¢Ï¢í§üH S¢ÏÁ¢G Úïà¢}¢è ÜUÐÇGï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
çS¢gèÜGU¢ ÜUè ¼S±èÚ Hï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü ÜUè : “²ïã
Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢ñÁ¢¢ ãñ´ J”
3...... ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥G¢S¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : }¢ñ´ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´
¥GÁ¢Gü ÜUè : ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð ÜïU ÝÁGÎèÜU S¢Ï¢ S¢ï Œ²¢Ú¢ §‹S¢¢Ý ÜU¢ñÝ
ãñ ? ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¥G¢§à¢¢ ( ) J }¢ñ´ Ýï çÈUÚ ÐêÀ¢ : ¥¢ñÚ }¢Î¢ïZ }¢ï´ S¢ï ? ÈGUÚ}¢¢²¢ : ©Ý ÜïU
±¢çHÎ (²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ) J

17
4...... ÝçÏ¢Ä²ï ¥ÜUÚ}¢, ÚS¢êHï }¢éãGì¼à¢}¢ Ýï ¥ÐÝè H¢ÇHè à¢ãÁ¢G¢Îè
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜU¢ï }¢é¶G¢¼GÏ¢ ÜUÚ ÜïU §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : ÚÏÏ¢ï ÜU¢’Ï¢¢ ÜUè
ÜGUS¢}¢ ! ¼é}ã¢Úï ±¢çHÎ ÜU¢ï ¥G¢§à¢¢ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ´ J
5...... ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU S¢ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢,
ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢ ÜïU ÐÇG¢ïS¢ }¢ï´ ÚãÝï ±¢H¢ »ÜU §üÚ¢Ýè Á¢¢ï à¢¢ïÚÏ¢¢ Ï¢ãé¼
¥ÓÀ¢ Ï¢Ý¢¼¢ ‰¢¢, »ÜU çÎÝ ©S¢ Ýï ÚS¢êHï ¶GéÎ¢ ÜïU çH²ï Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜU¢ï Î¢’±¼ ÎïÝï ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï §çS¼zGS¢¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¥¢ñÚ v²¢
¥G¢§à¢¢ ( ) |¢è (}¢ÎìªG ãñ) ? ¥GÁ¢Gü ÜUè : Ýãè´ J §S¢ ÐÚ ¥¢Ð Ýï
©S¢ ÜUè Î¢’±¼ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢, ©S¢ Ýï Î¢ïÏ¢¢Ú¢ Î¢’±¼ Îè ¥¢Ð
Ýï çÈUÚ ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¥¢ñÚ v²¢ ¥G¢§à¢¢ ( ) |¢è ? ©S¢ Ýï §‹ÜU¢Ú çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï |¢è (Î¢’±¼ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï S¢ï) §‹ÜU¢Ú ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J ©S¢ Ýï ¼èS¢Úè ÎzG¥G¢
Î¢’±¼ Îè, ¥¢Ð Ýï çÈUÚ ÐêÀ¢ : v²¢ ¥G¢§à¢¢ ( ) |¢è ? ©S¢ Ýï
¥GÁ¢Gü ÜUè : Á¢è ã¢æ ! (§Ý ÜUè |¢è Î¢’±¼ ãñ) ¼Ï¢ ¥¢Ð Î¢ïÝ¢ï´ (ÚS¢êHéËH¢ã ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ) »ÜU ÎêS¢Úï ÜU¢ï ‰¢¢}¢¼ï ãé» ©Æï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU Í¢Ú
¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J
6...... ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ çÏ¢‹¼ï ¥}¢èLH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
Ýï ¥ÐÝï S¢Ú¼¢Á¢, S¢Ä²¢ãGï ¥zGH¢ÜU S¢ï ¥GÁ¢Gü ÜUè : ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ! ¥ËH¢ã S¢ï }¢ïÚï çH²ï Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï ! ¥¢Ð
Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï ¶GéÎ¢ }¢ï´ ²êæ §çË¼Á¢¢ ÜUè : »ï ¥ËH¢ã ( ) ! ¥G¢§à¢¢
( ) ÜïU ¥x¢Hï çÐÀHï Á¢G¢çãÚè Ï¢¢ç¼GÝè x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ Îï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ §S¢ ÜGUÎÚ }¢éSÜéUÚ¢§æü çÜU ¥¢Ð ÜU¢ S¢Ú ¥ÐÝè
x¢¢ïÎ }¢ï´ Ó¢H¢ x¢²¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : v²¢ ¼é}¢ }¢ïÚè Îé¥G¢ ÐÚ ¶Géà¢
ã¢ï¼è ã¢ï ? ¥GÁ¢Gü ÜUè : }¢ñ´ ¥¢Ð ÜUè Îé¥G¢ ÐÚ v²êæ Ý ¶Géà¢ ã¢ï©æ ? ¼¢ï ÚS¢êHï ÜUÚè}¢
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¥ËH¢ã ÜUè ÜGUS¢}¢ ! Ï¢ïà¢ÜU ãÚ Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ ²ïã Îé¥G¢ }¢ïÚè ©}}¢¼ ÜïU
çH²ï ãñ J

18
7...... ¥G¢§à¢¢ ( ) ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ ¼}¢¢}¢ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÐÚ »ïS¢è ãñ Á¢ñS¢ï S¢ÚèÎ ÜUè S¢Ï¢ ¶¢Ý¢ï´
ÐÚ J
à¢¢ÚïãGï ç}¢àÜU¢¼, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý Ý§üG}¢è
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : S¢ÚèÎ ²¢’Ýè Ú¢ïÅè à¢¢ïÚÏ¢¢ Ï¢¢ïçÅ²¢æ »ÜU Á¢¢Ý ÜUè ãé§ü Ï¢ïã¼ÚèÝ çx¢GÁ¢G¢ ãñ S¢¢Úè çx¢GÁ¢G¢¥¢ïæ
S¢ï ¥zGÁ¢GH çÜU ±¢ïã ÁG¢êÎ ãÁG}¢, çÝã¢²¼ }¢éÜGUÃ±è Ï¢ãé¼ }¢Á¢GïÎ¢Ú, Ó¢Ï¢¢Ýï S¢ï Ï¢ï çÝ²¢Á¢G Ï¢ãé¼ çS¢ÈGU¢¼
ÜUè Á¢¢}¢ï¥G çx¢GÁ¢G¢ ãñ »ïS¢ï ãè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ S¢êÚ¼, S¢èÚ¼, §GË}¢, ¥G}¢H, ÈGUS¢¢ãG¼,
ÈGU¼G¢Ý¼, Á¢GÜU¢±¼, ¥GvGH, ãGéÁG¢êÚ ( ) ÜUè }¢ãGÏ¢êçÏ¢Ä²¼ ±x¢GñÚ¢ ãÁ¢G¢Úã¢ çS¢ÈGU¢¼
ÜUè Á¢¢}¢ï¥G ãñ´ J ãGÜGU ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð S¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ãGœ¢¢ ÜUè ¶GÎè-Á¢¼éH ÜéUÏ¢í¢
S¢ï |¢è ¥zGÁ¢GH ãñ´, ¥¢Ð Ï¢ãé¼ ¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè Á¢¢}¢ï¥G, ©GHê}¢ï ÜGéUÚ¥¢çÝ²¢
ÜUè }¢¢çãÚ Ï¢èÏ¢è ãñ´ J
}¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : Á¢Ý¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜïU
ÈGUÁ¢G¢§H Úñ¼ ÜïU Á¢GÚ¢ïZ, ¥¢S}¢¢Ý ÜïU ¼¢Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãG Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ãñ´, ¥¢Ð ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ÜU¢
¼¢ïãGÈGU¢ ãñ´ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú ÜU¢ï ¥G¼G¢ ãé§æü J ¥¢Ð ÜUè §GS}¢¼ ± §GzGÈGU¼ ÜUè x¢±¢ãè ¶GéÎ
ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ Ýï ÜGéUÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ S¢êÚ» ÝêÚ }¢ï´ Îè ãG¢H¢æ çÜU Á¢Ý¢Ï¢ï }¢Ú²}¢ ¥¢ñÚ
²êS¢éÈGU ÜUè §S}¢¼ ÜUè x¢±¢ãè Ï¢ÓÓ¢ï S¢ï çÎH±¢§ü x¢§ü J
çÏ¢‹¼ï çS¢gèÜGU ¥¢Ú¢}¢ï Á¢¢Ýï ÝÏ¢è ©S¢ ãGÚè}¢ï Ï¢Ú¢¥¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
²¢’Ýè ãñ S¢êÚ» ÝêÚ çÁ¢Ý ÜUè x¢±¢ã ©Ý ÜUè ÐéÚÝêÚ S¢êÚ¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
(ãGÎ¢§ÜGïU Ï¢çwGà¢à¢, S¢. 311)
©}}¢¼ ÜU¢ï ¼²}}¢é}¢ ÜUè ¥¢S¢¢Ýè ¥¢Ð ÜïU S¢ÎÜGïU S¢ï ç}¢Hè, ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ ç±S¢¢H ¥¢Ð ÜïU S¢èÝï ÐÚ ãé±¢ J ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ¥¢ç¶GÚè ¥¢Ú¢}¢ x¢¢ã ¥¢Ð ÜU¢ ãGéÁ¢Ú¢ ãñ, ¥¢Ð
ÜU¢ Hé¥G¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Hé¥G¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ ç±S¢¢H ÜïU ±vG¼ Á¢}¥G
ãé±¢, ¥¢Ð ÜïU çÏ¢S¼Ú }¢ï´ ±ãGì² ¥¢¼è ‰¢è, ¥¢Ð ¶GéÎ çS¢gèÜGU¢ ãñ´ ¥¢ñÚ
çS¢gèÜGU ÜUè Ï¢ïÅè ãñ´ J

19
ÜUÚ¢}¢¢¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ MãGéH ¥}¢èÝ ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜU¢ï S¢H¢}¢ ÜUãÝ¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU
çÏ¢S¼Ú ÐÚ ÚS¢êHï ¶GéÎ¢, }¢éãG}}¢Îï }¢éS¼GÈGU¢ ÐÚ ±ãGì² ©¼ÚÝ¢ §Ý Î¢ï çÚ±¢²¢¼
ÜU¢ï à¢ñ¶GéH ãGÎèS¢ }¢ézG¼è ¥GÏÎéH }¢éS¼GÈGU¢ ¥¢’Á¢G}¢è Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢
¥G¢§à¢¢ ÜUè ÜUÚ¢}¢¢¼ }¢ï´ à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU §GH¢±¢ ¥¢Ð ÜUè
»ÜU ¼èS¢Úè ÜUÚ¢}¢¼ |¢è Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè ÚãÝé}¢¢§ü S¢ï Ï¢¢çÚà¢
ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢ “ÜUÚ¢}¢¢¼ï S¢ãG¢Ï¢¢” S¢ÈGUãG¢ 334 ÐÚ ãñ : »ÜU }¢¼üÏ¢¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´
Ï¢¢çÚà¢ Ýãè´ ãé§ü ¥¢ñÚ H¢ïx¢ à¢ÎèÎ ÜGUãGì¼G }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï ÜUÚ çÏ¢HçÏ¢H¢ ©Æï J Á¢Ï¢ H¢ïx¢ ÜGUãGì¼G ÜUè
çà¢ÜU¢²¼ Hï ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ¥G¢§à¢¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï
¥vGÎS¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚï ãGéÁ¢Úï }¢ï´ Á¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
ÜUè ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ãñ, ©S¢ ãGéÁÚ» }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜUè À¼ }¢ï´ »ÜU S¢êÚ¢¶G ÜUÚ Î¢ï
¼¢çÜU ãGéÁÚ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï ¥¢S}¢¢Ý ÝÁ¢GÚ ¥¢Ýï Hx¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢ñS¢ï ãè H¢ïx¢¢ï´ Ýï À¼ }¢ï´ »ÜU S¢êÚ¢¶G
Ï¢Ý¢²¢ ÈGU¢ñÚÝ ãè Ï¢¢çÚà¢ à¢éM¥G ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ¥¼GÚ¢ÈGïU }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜUè Á¢G}¢èÝ S¢Ú S¢ÏÁ¢G¢ï
à¢¢Î¢Ï¢ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ©S¢ S¢¢H Í¢¢S¢ ¥¢ñÚ Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ Ó¢¢Ú¢ |¢è §S¢ ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ ãé±¢ çÜU ÜUSÚ¼ï
wG¢êÚ¢ÜU S¢ï ªæÅ ÈGUÏ¢¢ü ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Ó¢ÚÏ¢è ÜUè çÁ¢G²¢Î¼è S¢ï ©Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÈêUH x¢» J
Ý ã¢ï }¢¢²êS¢ }¢ïÚï Îé¶ ÎÎü ±¢Hï ÎÚï à¢ã ÐÚ ¥¢, ãÚ }¢ÚÁ¢G ÜUè Î±¢ Hï
wG¢éÎ¢ ÜU¢ ÜUÚ}¢ ÎS¼ x¢èÚè ÜU¢ï ¥¢» ¼ïÚ¢ Ý¢}¢ Hï Hï´ ¥x¢Ú çx¢ÚÝï ±¢Hï
ÎÚï à¢ã ÐÚ »ï çÎH }¢éÚ¢Îï´ ç}¢Hï´x¢è ²ã¢æ Ï¢ñÆ ÜUÚ ã¢‰¢ S¢Ï¢ S¢ï ©Æ¢ Hï
(Á¢G¢ñÜGïU Ý¢’¼, S¢. 160, 162)
à¢¢ÚïãGï ç}¢àÜU¢¼, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý Ý§üG}¢è §S¢
ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU ÜïU ¼ãGì¼ “ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG” }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ¥¢S}¢¢Ýè
¥¢ÈGU¢¼ ÜUè çà¢ÜU¢²¼ ¥ËH¢ã ÜïU }¢vGÏ¢êH Ï¢‹Î¢ï´ S¢ï ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´ J

20
}¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : (S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ) ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
ÜUè ãG²¢¼ à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¼±SS¢éH S¢ï Îé¥G¢»æ }¢¢æx¢¼ï ‰¢ï J Ï¢¢’Îï ±ÈGU¢¼
(ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢) Á¢Ý¢Ï¢ï ¥G¢§à¢¢ ç„gèÜGU¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜUè ÜGUÏ¢íï
¥‹±Ú Ï¢çËÜU §S¢ ÜUè ¶G¢ÜU ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ S¢ï Îé¥G¢ ÜUÚ¢§ü, ²ïã |¢è ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ ãGéÁG¢êÚ ãè ÜïU ±S¢èHï
S¢ï Îé¥G¢ ãñ J ²ïã ¼GÚèÜGU¢ Ï¢ãé¼ }¢éÏ¢¢ÚÜU ãñ, §S¢ ãGÎèS¢ S¢ï Ó¢‹Î }¢S¥Hï }¢¢’Hê}¢ ãé» : »ÜU ²ïã çÜU
±ÈGU¢¼ ²¢zG¼¢ Ï¢éÁ¢Géx¢¢ïZ ÜïU ±S¢èHï S¢ï Îé¥G¢»æ ÜUÚÝ¢ Á¢¢§Á¢G ãñ J ÎêS¢Úï ²ïã çÜU ©Ý ÜïU ¼Ï¢ÚéüÜU¢¼ ÜïU ±S¢èHï S¢ï
Îé¥G¢»æ ÜUÚÝ¢ Á¢¢§Á¢G Ï¢çËÜU S¢é‹Ý¼ï S¢ãG¢Ï¢¢ ãñ J ¼èS¢Úï ²ïã çÜU Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ ÜUè ÜGUÏ¢íï´ çÏ¢ §ÁGÝï §H¢ãè
Î¢ÈGïU©GH Ï¢H¢ ¥¢ñÚ }¢éçàÜUH ÜéUà¢¢ ãñ´ J
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ¥ËH¢ã ÚÏÏ¢éH §GÁGÁ¢G¼ Ýï }¢ãGÏ¢êÏ¢» ÚS¢êHï
¥‹±Ú, çÏ¢‹¼ï çS¢gèÜGïU ¥vÏ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜU¢ï çÜU¼Ýï
ÈGUÁ¢G¢§H¢ï ¶GS¢¢§H S¢ï Ý±¢Á¢G¢ ‰¢¢, §S¢ ÜGUÎÚ ÚÈGUè©Gàà¢¢Ý }¢ÜGU¢}¢ Ú¶Ýï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¥¢Ð
ãGéÏÏ¢ï Á¢¢ã S¢ï ÝéÈGêUÚ ¥¢ñÚ x¢é}¢Ý¢}¢è ÜUè wG±¢çãà¢ }¢‹Î ‰¢è´, Á¢ñS¢¢ çÜU
x¢é}¢Ý¢}¢è ÜUè wG±¢ã¢æ
©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ¼GçÄ²Ï¢¢ ¼G¢çãÚ¢
Ýï ÜGUÏH ¥Á¢G ç±S¢¢H ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ Á¢GéÏ¢ñÚ S¢ï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ©‹ã¢ï´ Ýï }¢ïÚè ¼¢’ÚèÈGU ÜUè ¼¢ï }¢ñ´ Ýï wG±¢çãà¢ ÜUè
“ÜU¢à¢ ! }¢ñ´ x¢é}¢Ý¢}¢ ã¢ï¼è !”
©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ¼GçÄ²Ï¢¢ ¼G¢çãÚ¢
±¢ïã ãS¼è ãñ´, çÁ¢Ý ÜUè §GÁGÁ¢G¼¢ï ¥G-Á¢G}¢¼ ¥¢ñÚ à¢¢ïãÚ¼ ÜïU ÇæÜïU ¥G¢H}¢ï §SH¢}¢ }¢ï´ Ï¢Á¢ Úãï ãñ´,
Á¢HèHéH ÜGUÎí S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢Ð ÜUè ¼¢’ÚèÈGU }¢ï´ ÚyGÏ¢éçËHS¢¢Ý ãñ´ J
HïçÜUÝ çÎH ¥ÐÝè ¼¢’ÚèÈGU S¢éÝ ÜUÚ ¶Géà¢ Ýãè´ ã¢ï Úã¢ Ï¢çËÜU x¢é}¢Ý¢}¢è ÜU¢ wG±¢ã¢æ ãñ J
ÜU¢à¢ ! ã}¢ S¢Ï¢ ÜU¢ï ãGéÏÏ¢ï Á¢¢ã S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ¥¢ñÚ x¢é}¢Ý¢}¢ ÚãÝï ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢ ¥G¼G¢ ã¢ï Á¢¢»,
±ÚÝ¢ ²ïã |¢è »ÜU ãGÜGUèÜGU¼ ãñ çÜU Ï¢¢’Á¢G Ï¢ Á¢G¢çãÚ ÝïÜU ¥¢ñÚ ¥ÓÀ¢§²¢ï´ ÐÚ ÜU¢ÚÏ¢‹Î ¥à¶G¢S¢ |¢è

21
ãGéÏÏ¢ï Á¢¢ã ÜïU }¢ÚÁ¢G }¢ï´ çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´, x¢é}¢Ý¢}¢è ÜUè Ýï’}¢¼ ÜUè ¼GHÏ¢ Ýãè´ Ú¶¼ï, ¥ÓÀ¢§ü ±
|¢H¢§ü ÜïU §G±Á¢G ¼¢’ÚèÈGU ± ãG¢ñS¢H¢ ¥zGÁ¢G¢§ü ÜUè wG±¢çãà¢ }¢ï´ ©Ý ÜU¢ çÎH }¢Ó¢H¼¢ ãñ J S¢¢çãGÏ¢ï
ç}¢ÚÜGU¢¼ }¢éËH¢ ¥GHè ÜGU¢Úè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “à¢¢ïãÚ¼ ÐS¢‹Îè ÜïU }¢ÚÁ¢G }¢ï´ ©G-H}¢¢
± §GÏ¢¢Î¼ x¢éÁ¢G¢Ú çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï¼ï ãñ´ J”
§S¢ ¥}¢í ÜUè }¢Á¢GèÎ ±Á¢G¢ãG¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ ±¢çÚÎ ±§üGÎ ÜU¢ ¼çÁGÜUÚ¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU
§à¢¢¥G¼è §Î¢Úï }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢yGÏ¢ê¥G¢ 102 S¢ÈGUãG¢¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢ “§GË}¢¢ï
çãGv}¢¼ ÜïU 125 }¢-ÎÝè ÈêUH” S¢ÈGUãG¢ 53 ÐÚ ÜéUÀ ²êæ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ : Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü §GË}¢è Ýév¼¢
Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ, ¼ãGÜGUèÜGUè ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ ¥‹Á¢¢}¢ Îï¼¢ ãñ, }¢ÜGU¢H¢ çH¶¼¢ ²¢ ÜUã¼¢ ²¢ ÜU¢ï§ü ¼SÝèÈGU
ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï ©G}¢ê}¢Ý çÎH }¢ï´ ²ïã wG±¢çãà¢ ÐñÎ¢ ã¢ï¼è ãñ çÜU ÜU¢à¢ ! ÜU¢ï§ü ¼¢’ÚèÈGU ÜUÚï Ï¢çËÜU
¼¢’ÚèÈGUè ÜUçH}¢¢¼ çH¶ ÜUÚ Îï, §S¢è ¼GÚãG Ý¢’¼ à¢ÚèÈGU ÐÉGÝï ±¢Hï, S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ±¢Hï
¥¢ñÚ }¢éwG¼çHÈGU ÝïçÜU²¢æ Ï¢Á¢¢ H¢Ýï ±¢Hï |¢è ¥vS¢Ú ãG¢ñS¢H¢ ¥zGÁ¢G¢§ü ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ ¥ÐÝè ¼¢’ÚèÈGU
çÜU²ï Á¢¢Ýï ÜïU }¢é‹¼çÁ¢GÚ Úã¼ï ãñ´ ²¢’Ýè ©Ý ÜUè ¥¢ÚÁG¢ê ã¢ï¼è ãñ çÜU ÜU¢à¢ ! ÜU¢ï§ü ãG¢ñS¢H¢ ¥zGÁ¢G¢§ü ÜUÚï
¥¢ñÚ Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ¥vS¢Ú ãG¢ñS¢H¢ ¥zGÁ¢G¢§ü ¼¢’ÚèÈGU ãè ÐÚ }¢ÏÝè ã¢ï¼è ãñ J §Ý S¢Ï¢ ¼¢’ÚèÈGU ¥¢ñÚ
ãG¢ñS¢H¢ ¥zGÁ¢G¢§ü ÜïU ¼GHÏ¢ x¢¢Ú¢ï´ ÜïU çH²ï »ÜU }¢-ÎÝè ÈêUH ãG¢çÁ¢GÚ ãñ J S¢ãG¢çÏ¢²ï ÚS¢êH ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²ÎéÝ¢ à¢g¢Î çÏ¢Ý ¥¢ñS¢ Ýï Ï¢ ±vG¼ï ±ÈGU¢¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “§S¢ ©}}¢¼ ÜïU ãGÜGU }¢ï´
}¢éÛ¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¶G¢ñÈGU çÚ²¢ÜU¢Úè ¥¢ñÚ }¢wGÈGUè (²¢’Ýè ÀéÐè ãé§ü) à¢ãì±¼ ÜU¢ ãñ J” ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²ÎéÝ¢ S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ©G²ñÝ¢ Ýï ²ã¢æ }¢wGÈGUè à¢ãì±¼ ÜïU }¢¢’Ý¢ ²ïã §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢»
ãñ´ : ²¢’Ýè ÝïÜUè ÐÚ ¼¢’ÚèÈGU ÜUè wG±¢çãà¢ ã¢ïÝ¢ J
ÝïçÜU²¢ï´ ÐÚ ¼G-HÏ¢ï à¢¢ïãÚ¼ ÜGU¢çÏ¢Hï }¢Á¢G}}¢¼ ãñ
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ÝïÜUè ÐÚ ¼¢’ÚèÈGU ÜUè wG±¢çãà¢ ¥¢ñÚ à¢¢ïãÚ¼ ÜUè Ó¢¢ã¼
Ï¢ãé¼ Ï¢éÚ¢ ¥G}¢H ãñ, ²ïãè Ó¢¢ã¼ ± wG±¢çãà¢ çÚ²¢ÜU¢Úè ÜUè Ï¢é‹²¢Î ãñ Á¢¢ï ¥¢’}¢¢Hï S¢¢çHãG¢ ÜUè
MãG¢çÝÄ²¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ ç}¢HÝï ±¢Hï ¥Á¢í ÜU¢ï ¶Gy}¢ ÜUÚ¼è ¥¢ñÚ ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ÜUè Ý¢Ú¢Á¢Gè
}¢¢ïH HïÝï ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ Ï¢Ý¼è ãñ J ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î

22
x¢GÁ¢G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “Á¢¢ã ± }¢‹S¢Ï¢ ÜU¢ }¢é-¼H¢à¢è ã}¢ïà¢¢ Ú‹Á¢ ©Æ¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
¥x¢Ú çÏ¢HÈGUÁ¢Gü §GÁGÁ¢G¼ ± à¢¢ïãÚ¼ §S¢ ÜGUÎÚ ÜUS¢Ú¼ S¢ï ç}¢Hï çÜU ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU ©S¢ ÜUè ãGÎ Î-ÚÁ¢¢
¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUÚï, ¼¢ï çÈUÚ |¢è v²¢ ÈGU¢»Î¢ ? §S¢ï Î±¢}¢ (²¢’Ýè ã}¢ïà¢x¢è) ¼¢ï ãñ Ýãè´ v²êæ çÜU »ÜU çÎÝ
}¢¢ñ¼ ¥¢ ÜUÚ S¢Ï¢ ÜéUÀ ¶Gy}¢ ÜUÚ Îïx¢è J”
¶G¢ÜU Ð¢» ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ S¢ÎÜGU¢ ! ¥ËH¢ã ã}¢ï´ ãÚ ÜGUËÏ¢è }¢ÚÁ¢G S¢ï ÝÁ¢¢¼ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢» J
Ýè}¢ Á¢¢æ ÜUÚ çÎ²¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ Ýï
}¢ÚÁ¢Gï §GS²¢æ S¢ï Îï çà¢ÈGU¢ ²¢ ÚÏ¢ !
(±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢, S¢. 87)
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ãÚ Î¢ñÚ }¢ï´ ÜéUÀ »ïS¢ï ¥zGÚ¢Î Ð¢» Á¢¢¼ï ãñ´ Á¢¢ï ¥ËH¢ã
ÜïU ¥GÁ¢Gè}¢ Ï¢‹Î¢ï´ ¥¢ñÚ ÝïÜU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ÜGUÎÚ¢ï }¢ç‹Á¢GH¼ Á¢¢Ý¼ï }¢¢Ý¼ï Ýãè´, H¢§ÜGïU „Î ¼ãGìS¢èÝ ãñ´ ã}¢¢Úï ±¢ïã
¥SH¢ÈGU ¥¢ñÚ H¢§ÜGïU ¼vGHèÎ ãñ ©Ý ÜU¢ çÜUÚÎ¢Ú çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï }¢éÜGUÚüÏ¢èÝï Ï¢¢Úx¢¢ãï §H¢ã ÜUè Ï¢Îx¢¢ï§ü ÜUÚÝï ±¢H¢ï´
S¢ï çÝ}¢ÅÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ Ï¢¼¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥G}¢H S¢ï ±¢Á¢GïãG çÜU²¢ çÜU çÜUS¢è |¢è }¢éS¢Ë}¢¢Ý ¥¢ñÚ çÏ¢H ¶GéS¢êS¢
S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ç}¢ËH¼ ÜUè Ï¢Îx¢¢ï§ü ± Ï¢Î wG±¢ãè Ý¢ ÜGU¢çÏ¢Hï Ï¢ÚÎ¢à¼ ãñ »ïS¢¢ï´ S¢ï ¶GéÎ ÜU¢ï ÎêÚ Ú¶Ý¢ ¥¢ñÚ ©Ý S¢ï
¥ÐÝè }¢Á¢¢çHS¢ ÜU¢ï Ð¢ÜU Ú¶Ý¢ ¼¢’Hè}¢¢¼ï §SH¢ç}¢²¢ }¢ï´ S¢ï ãñ, ¥|¢è ¥¢Ð Ýï ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜUè ¥G-Á¢G-}¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ çÚzG¥G¼¢ï´ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H Ï¢²¢Ý S¢éÝ¢
¥¢ñÚ ²ïã |¢è çÜU Á¢HèHéH ÜGUÎí S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢Ð ÜUè }¢vGÏ¢êçHÄ²¼ ±
¥ãç}}¢Ä²¼ ÜïU }¢¢ï’¼çÚÈGU ‰¢ï J S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ²ïã »’ç¼Ú¢ÈGU çÎH S¢ï ‰¢¢, }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜUè
¼GÚãG S¢¢}¢Ýï S¢¢}¢Ýï ¶Géà¢¢}¢Î ÜUÚÝï ±¢Hï ¥¢ñÚ ÐèÆ ÐèÀï S¢¢çÁ¢Gà¢¢ï´ ÜïU Á¢¢H çÏ¢À¢Ýï ±¢Hï ¥¢ñÚ x¢Hï Hx¢¢ ÜUÚ
ÐèÆ }¢ï´ ÀéÚ¢ Í¢¢ï´ÐÝï ±¢Hï Ýãè´ ‰¢ï J §Ý ¶G¢çHS¢ ± S¢¢çÎÜGU }¢é¥ç}¢ÝèÝ ¥¢ñÚ ÝéÈGêUS¢ï ÜGéUÎçS¢Ä²¢ Ýï
¥G-Á¢G-}¢¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ §vGÚ¢Ú ± »’ç¼Ú¢ÈGU çÜU²¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ ãÚ ±vG¼ Ð¢S¢ |¢è Ú¶¢, }¢¢ãG¢ïH ±
¥ãGì±¢H ÜUè ¼ÏÎèHè Ýï §Ý ÜïU ÜGéUHêÏ¢¢ï ¥ÁGã¢Ý S¢ï ¥G-Á¢G-}¢¼¢ï çÚzG¥G¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ï }¢ãGì± Ý ã¢ïÝï
çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú çÜUS¢è Ýï Á¢GÏ¢¢Ý ÎÚ¢Á¢Gè ÜUè ¼¢ï ÈGU¢ñÚÝ ©S¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý ÜU¢ï Hx¢¢}¢ Îè, Á¢ñS¢¢ çÜU
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ }¢é¶G¢çHÈGU ¥¢ñÚ S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥G}}¢¢Ú çÏ¢Ý ²¢çS¢Ú
»ÜU à¢wGS¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥G}}¢¢Ú çÏ¢Ý ²¢çS¢Ú ÜïU Ð¢S¢ ¥¢ ÜUÚ ©}}¢éH
}¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ Ý¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ x¢ézG¼-x¢ê

23
ÜUÚÝï Hx¢¢, ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¥¢ï, }¢ÚÎêÎ ¥¢ñÚ Ï¢Î ¼ÚèÝ ¥¢Î}¢è ! çÝÜUH Á¢¢,
v²¢ ¼ê }¢ãGÏ¢êÏ¢» ÚS¢êH ÜUè ¼vHèÈGU ÜU¢ S¢Ï¢ Ï¢Ý¼¢ ãñ ?
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥G}}¢¢Ú çÏ¢Ý ²¢çS¢Ú ÜU¢
²ïã ¼GÁ¢Gïü ¥G}¢H ã}¢ S¢Ï¢ ÜïU H¢§ÜGïU ¼vGHèÎ ãñ ¥x¢Ú ã}¢¢Úï S¢¢}¢Ýï ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ çÜUS¢è ÜUè Ï¢éÚ¢§ü ÜUÚï,
Ó¢éx¢GHè ¶¢» ¼¢ï ©S¢ï ÈGU¢ñÚÝ Ú¢ïÜU çÎ²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±¢ïã çÜUS¢è ¥ËH¢ã ±¢Hï ÜU¢ Ï¢Î x¢¢ï ã¢ï ¼¢ï ©S¢ï
¥ÐÝï S¢ï ÈGU¢ñÚÝ ÎêÚ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» çÜU ãGéSÝï ¥wGH¢ÜGU, ãGéSÝï »’ç¼ÜGU¢Î ¥¢ñÚ ãGéSÝï ¥GÜGUèÎ¼ ÜU¢ ²ïãè
¼ÜGU¢Á¢G¢ ãñ J ¥ËH¢ãé ÚÏÏ¢éH §GÁGÁ¢G¼ Ýï Ð¢Úã 7, S¢ê-Ú¼éH ¥‹¥G¢}¢ ÜUè ¥¢²¼ Ý}Ï¢Ú 68 }¢ï´
Ï¢Î }¢ÁGãÏ¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ïHÁ¢¢ïH Ú¶Ýï S¢ï }¢‹¥G ÜUÚ¼ï ãé» §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ :
¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ Á¢¢ï ÜUãè´ ¼éÛ¢ï à¢ñ¼G¢Ý
|¢éH¢±ï ¼¢ï ²¢Î ¥¢» ÐÚ Á¢G¢çH}¢¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ Ý Ï¢ñÆ J
}¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý
§S¢ ¥¢²¼ï ÜUÚè}¢¢ ÜUè ¼zGS¢èÚ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : §S¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU Ï¢éÚè S¢¢ïãGÏ¢¼ S¢ï Ï¢Ó¢Ý¢
çÝã¢²¼ Á¢GMÚè ãñ J Ï¢éÚ¢ ²¢Ú Ï¢éÚï S¢¢æÐ S¢ï Ï¢Î¼Ú ãñ çÜU Ï¢éÚ¢ S¢¢æÐ Á¢¢Ý Hï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢éÚ¢ ²¢Ú
§ü}¢¢Ý Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ¼¢ ãñ J (¼zGS¢èÚï ÝéLH §GÚÈGU¢Ý, Ð¢Úã : 7, ¥H ¥‹¥G¢}¢, ¼ãGì¼H ¥¢²ã : 68, S¢. 164)
}¢ãGÈGêUÁ¢G S¢Î¢ Ú¶Ý¢ à¢ã¢ ! Ï¢ï ¥-ÎÏ¢¢ï´ S¢ï
¥¢ñÚ }¢éÛ¢ S¢ï |¢è S¢ÚÁ¢GÎ Ý ÜU|¢è Ï¢ï ¥-ÎÏ¢è ã¢ï
(±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢, S¢. 193)
S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ Ï¢éÝ¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢¼è ãñ´ çÜU ±¢ïã ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜïU Ð¢S¢ ‰¢è´ çÜU ¥¢Ð ÜUè
ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ »ÜU Ï¢ÓÓ¢è H¢§ü x¢§ü çÁ¢S¢ ÐÚ Û¢¢æÛ¢Ý ‰¢ï Á¢¢ï ¥¢±¢Á¢G ÜUÚ Úãï ‰¢ï ¥¢Ð
Ï¢¢ïHè´ çÜU §S¢ï }¢ïÚï Ð¢S¢ ãÚçx¢Á¢G Ý H¢¥¢ï }¢x¢Ú §S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ çÜU §S¢ ÜïU Û¢¢æÛ¢Ý ¼¢ïÇG çÎ²ï Á¢¢»æ }¢ñ´
Ýï ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï ÈGUÚ}¢¢¼ï S¢éÝ¢ çÜU ©S¢ Í¢Ú }¢ï´ çÈGUçÚà¼ï Ýãè´ ¥¢¼ï çÁ¢S¢ }¢ï´
Û¢¢æÁ¢ ã¢ï J

24
}¢ÁGÜêUÚ¢ ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU }¢ï´ “Á¢ÚS¢” ÜU¢ HzGÁ¢G §çS¼’}¢¢H ãé±¢ ãñ, HzGÁ¢Gï “¥Á¢Ú¢S¢”
ÜUè ¼ãGÜGUèÜGU ÜUÚ¼ï ãé» }¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “¥Á¢Ú¢S¢ Á¢}¥G Á¢ÚS¢ ÜUè, Ï¢ }¢¢’Ý¢ Á¢H¢Á¢H ²¢’Ýè Í¢éæx¢M ¥¢ñÚ ©S¢ Á¢ñS¢è
¥¢±¢Á¢G ÎïÝï ±¢Hè Ó¢èÁ¢G, ªæÅ ÜïU x¢Hï ÜïU Í¢éæx¢M ¥¢ñÚ Ï¢¢Á¢G (Ý¢}¢è ÐçÚ‹Îï) ÜïU Ð¢©æ ÜïU ÀËH¢ï´ ÜU¢ï |¢è
¥Á¢Ú¢S¢ ²¢ Á¢H¢Á¢H ÜUã¼ï ãñ´ J ã}¢¢Úï çã‹ÎêS¼¢Ý }¢ï´ |¢è ÐãHï ¥G¢ñÚ¼¢ï´ }¢ï´ Û¢¢æÁ¢Ý ÜU¢ Ú±¢Á¢ ‰¢¢ J”
ÝèÁ¢G ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU }¢ï´ Û¢¢æÁ¢Ý ¼¢ïÇG ÎïÝï ÜU¢ çÁ¢GRU ãñ ©S¢ ÜUè à¢ãGü ÜUÚ¼ï ãé» }¢ézG¼è S¢¢çãGÏ¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “²¢ §S¢ ¼GÚãG (¼¢ïÇG Îï´) çÜU ©Ý ÜïU ¥‹ÎÚ ÜïU ÜæUÜUÚ çÝÜU¢H çÎ²ï Á¢¢»æ
²¢ §S¢ ¼GÚãG çÜU ©S¢ ÜïU Í¢éæx¢M ¥Hx¢ ÜUÚ çÎ²ï Á¢¢»æ ²¢ §S¢ ¼GÚãG ÜUè ¶GéÎ Û¢¢æÁ¢Ý ãè ¼¢ïÇG çÎ²ï
Á¢¢»æ x¢G-ÚÁ¢Gï çÜU §Ý }¢ï´ ¥¢±¢Á¢G Ý Úãï J”
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! Îï¶¢ ¥¢Ð Ýï ! ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï Á¢Gï±Ú¢¼ ÜUè ¥¢±¢Á¢Gï´ ÀéÐ¢Ýï ÜU¢
|¢è ãGév}¢ ãñ, §‹ãï´ Í¢Ú }¢ï´ Ó¢HÝï çÈUÚÝï }¢ï´ |¢è §S¢ ÜGUÎÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï Ð¢©æ Ú¶Ý¢ çÜU Á¢Gï±Ú ÜUè Û¢‹ÜU¢Ú ÜUè
¥¢±¢Á¢G x¢GñÚ }¢ãGìÚ}¢¢ï´ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ï, }¢‹¥G ãñ, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÈGUÚ}¢¢Ýï Ï¢¢Úè ¼¥G¢H¢ ãñ :
¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ð¢©æ Á¢G¢ïÚ
S¢ï Ý Ú¶ï´ çÜU Á¢¢Ý¢ Á¢¢» ©Ý ÜU¢ ÀéÐ¢ ãé±¢ ôS¢x¢¢Ú J
S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢ézG¼è S¢çÄ²Î Ý§üG}¢égèÝ }¢éÚ¢Î¥¢Ï¢¢Îè
§S¢ ¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜUè ¼zGS¢èÚ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “²¢’Ýè ¥G¢ñÚ¼ï´ Í¢Ú ÜïU ¥‹ÎÚ
Ó¢HÝï çÈUÚÝï }¢ï´ |¢è Ð¢©æ §S¢ ÜGUÎÚ ¥¢çãS¼¢ Ú¶ï´ çÜU §Ý ÜïU Á¢Gï±Ú ÜUè Û¢‹ÜU¢Ú Ý S¢éÝè Á¢¢» J”
}¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “§S¢è çH²ï Ó¢¢çã²ï çÜU ¥G¢ñÚ¼ï´ Ï¢¢Á¢ïÎ¢Ú Û¢¢æÛ¢Ý Ý ÐãÝï´ ãGÎèS¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´
ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜGU¢ñ}¢ ÜUè Îé¥G¢ Ýãè´ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢¼¢ çÁ¢Ý ÜUè ¥G¢ñÚ¼ï´ Û¢¢æÛ¢Ý ÐãÝ¼è ã¢ï´ J §S¢
S¢ï S¢}¢Û¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï çÜU Á¢Ï¢ Á¢Gï±Ú ÜUè ¥¢±¢Á¢G ¥G-Î}¢ï ÜGUÏ¢êHï Îé¥G¢ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ãñ ¼¢ï ¶G¢S¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜUè
¥¢±¢Á¢G ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè Ï¢ï ÐÎüx¢è ÜñUS¢è }¢êçÁ¢Ï¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ï §H¢ãè ã¢ïx¢è, ÐÎïü ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï Ï¢ï ÐÚ±¢§ü ¼Ï¢¢ãè
ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ãñ J” (¼zGS¢èÚï ¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý, Ð¢Úã : 18, S¢ê-Ú¼é‹ÝêÚ, ¼ãGì¼H ¥¢²ã : 31, S¢. 656)
}¢ïÚï ¥¢ÜGU¢, ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
Ï¢Á¢Ýï ±¢H¢ Á¢Gï±Ú ¥G¢ñÚ¼ ÜïU çH²ï §S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ Á¢¢§Á¢G ãñ çÜU Ý¢ }¢ãGìÚ}¢¢ï´ }¢-S¢HÝ ¶G¢H¢, }¢¢}¢êæ,
Ó¢Ó¢¢, ÈêUÈUè ÜïU Ï¢ïÅ¢ï´, Á¢ïÆ, Îï±Ú, Ï¢ãÝ¢ï§ü ÜïU S¢¢}¢Ýï Ý ¥¢¼è ã¢ï Ý §S¢ ÜïU Á¢Gï±Ú ÜUè Û¢‹ÜU¢Ú (²¢’Ýè
Ï¢Á¢Ýï ÜUè ¥¢±¢Á¢G) Ý¢ }¢ãGÚ}¢ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ï J (ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 22, S¢. 128 }¢éHwG¶GS¢Ý)

25
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! çÁ¢GRU ÜUÎ¢ü ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
ÜUè çÚ±¢²¼ S¢ï ¥¢Ð ÜïU Á¢ÁGÏ¢» ¥}¢í çÏ¢H }¢¢’MÈGU ± Ýãì²
¥GçÝH }¢é‹ÜUÚ ÜU¢ Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ¥¢ñÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ ç}¢H¼è ãñ çÜU à¢Ú-§üG ©}¢êÚ ÜUè Ð¢S¢Î¢Úè
ÜUÚ¼ï ãé» Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝï ¥¢ñÚ Ï¢éÚ¢§ü S¢ï }¢‹¥G ÜUÚÝï ÜU¢ }¢¢ñÜGU¥G ç}¢Hï §S¢ S¢ï Á¢GMÚ
ÈGU¢»Î¢ ©Æ¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï J §S¢ çS¢çËS¢Hï }¢ï´ ¥¢Ð ¼}¢¢}¢ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ãñ
çÜU ¼ÏHèx¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢-ÎÝè
}¢¢ãG¢ïH S¢ï ±¢Ï¢S¼¢ ã¢ï Á¢¢§²ï ¥¢ñÚ §S¢ ¥GÁ¢Gè}¢ }¢-ÎÝè }¢vGS¢Î çÜU “}¢éÛ¢ï ¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè
Îé‹²¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝè ãñ” ÜU¢ï Ð¢²» ¼v}¢èH ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢Ýï }¢ï´ Hx¢
Á¢¢§²ï J ! Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH ÝïçÜU²¢ï´ ÜU¢ï ¥G¢}¢ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ Ï¢éÚ¢§²¢ï´
ÜU¢ï ç}¢Å¢Ýï ÜU¢ }¢-ÎÝè Á¢GïãìÝ Îï¼¢ ãñ, §S¢ }¢¢ãG¢ïH ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ HèçÁ¢²ï, ÎèÝ¢ï Îé‹²¢ ÜUè
ÉïÚ¢ï´ |¢H¢§²¢æ ã¢‰¢ ¥¢»æx¢è, ¼Úx¢GèÏ¢ ÜïU çH²ï »ÜU }¢-ÎÝè Ï¢ã¢Ú }¢éH¢-ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï :
Ó¢H }¢ÎèÝ¢ ÜUè S¢¥G¢Î¼ ç}¢H x¢§ü
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU §à¢¢¥G¼è §Î¢Úï }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜïU }¢yGÏ¢ê¥G¢ 32 S¢ÈGUãG¢¼ ÐÚ
}¢éà¼ç}¢H çÚS¢¢Hï “Ó¢H }¢ÎèÝ¢(1)
ÜUè S¢¥G¢Î¼ ç}¢H x¢§ü” S¢ÈGUãG¢ 3 ÐÚ ãñ : Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢
ÜUÚ¢Ó¢è ÜUè »ÜU §SH¢}¢è Ï¢ãÝ ÜïU ãGçËÈGUÄ²¢ Ï¢²¢Ý ÜU¢ ¶GéH¢S¢¢ ãñ, ! ã}¢¢Ú¢ Í¢Ú¢Ý¢
¥¢ÜGU¢» Ýï’}¢¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼ }¢¢ñH¢Ý¢ à¢¢ã §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý ÜïU
»ÜU ¥GÁ¢Gè}¢éH }¢¼üÏ¢¼ ¶GHèÈGU¢ ÜUè ¥¢ñH¢Î S¢ï ãñ, S¢çÄ²Îè ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼
ÜïU ²ïã ¶GHèÈGU» }¢éÜUÚü}¢ }¢ïÚè ±¢çHÎ» }¢¢ïãG-¼-Ú}¢¢ ÜïU Ý¢Ý¢Á¢¢Ý ‰¢ï ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï
¼}¢¢}¢ ¥ãHï ¶G¢Ý¢ §‹ãè ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ Ï¢ñ¥G¼ ‰¢ï, §Ý S¢ï Ï¢ñ¥G¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ S¢ï
S¢çÄ²Îè ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ± ¥GÜGUèÎ¼ Úx¢ Úx¢ }¢ï´ S¢Ú¢²¼ çÜU²ï ãé» ‰¢è
HïçÜUÝ ¥G-}¢Hè çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ }¢ïÚè ç}¢S¢¢H ÜU¢ïÚï ÜU¢x¢GÁ¢G ÜUè S¢è ‰¢è çÏ¢H ¶GéS¢êS¢ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè
S¢ï }¢ãGM}¢è, ÈGïUà¢Ý ÐÚS¼è ¥¢ñÚ x¢¢Ýï Ï¢¢Á¢ï S¢éÝÝï ÜUè ÝéãGêS¢¼ À¢§ü ãé§ü ‰¢è ÝèÁ¢G x¢GéSS¢¢ ¥¢ñÚ
çÓ¢ÇGçÓ¢ÇG¢ ÐÝ |¢è }¢ïÚè ¥G¢Î¼ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ‰¢¢ }¢ïÚï ÈêUÈUèÁ¢G¢Î |¢¢§ü (Á¢¢ï çÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU
(1)...... à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î
§Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú-Á¢G±è ÜïU ã}¢Ú¢ã Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢-ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ ãGÁ¢ ± çÁ¢G²¢Ú¼ï }¢ÎèÝ¢ S¢ï
}¢éà¢ÚüÈGU ã¢ïÝ¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ Ó¢H }¢ÎèÝ¢ ÜUè S¢¥G¢Î¼ Ð¢Ý¢ ÜUãH¢¼¢ ãñ J

26
}¢éàÜUÏ¢¢Ú }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH S¢ï ±¢Ï¢S¼¢ ‰¢ï) Ýï §ç‹ÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼ï ãé» }¢ïÚï |¢¢§üÁ¢¢Ý ÜU¢ï |¢è Î¢’±¼ï
§SH¢}¢è ÜïU ãzG¼¢±¢Ú S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï §çÁ¼}¢¢¥G }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜUè Ý çS¢ÈGüU Î¢’±¼ Îè Ï¢çËÜU ¥ÐÝï S¢¢‰¢
Hï Á¢¢Ý¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J |¢¢§üÁ¢¢Ý S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï §çÁ¼}¢¢¥G S¢ï ±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ §çÁ¼}¢¢¥G }¢ï´ ã¢ïÝï
±¢Hï Ï¢²¢Ý ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU x¢ézG¼-x¢ê ÜUÚ¼ï çÁ¢S¢ }¢ï´ S¢çÄ²Îè ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜU¢
çÁ¢GRïU ¶GñÚ S¢éÝÝï ÜU¢ï ç}¢H¼¢ çÁ¢S¢ ÜUè ±Áã S¢ï }¢éÛ¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH S¢ï
¥ÐÝ¢§²¼ S¢è }¢ãGS¢êS¢ ã¢ïÝï Hx¢è, ! §S¢è »ãGS¢¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ï ÐãHè Ï¢¢Ú 1405 çS¢.çã.
Ï¢ }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU 1985 §üG. ÜïU S¢¢H¢Ý¢ S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï §çÁ¼}¢¢¥G ÜUè ¶GéS¢êS¢è çÝà¢S¼ }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÐÚ
©|¢¢Ú¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ñ´ |¢è §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ §çÁ¼}¢¢¥G }¢ï´ à¢ÚèÜU ãé§ü Á¢ã¢æ }¢ñ´ Ýï ÐÎïü }¢ï´ Úã ÜUÚ
S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Ú¢ Ï¢²¢Ý S¢éÝ¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ }¢¢æx¢è ! ©S¢ §çÁ¼}¢¢¥G }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼
S¢ï }¢éÛ¢ï x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼ ÝS¢èÏ¢ ãé§ü ¥¢ñÚ çÈGURïU ¥¢ç¶GÚ¼ ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢ ç}¢H¢ çÁ¢S¢
ÐÚ §çS¼ÜGU¢}¢¼ Ð¢Ýï ÜïU çH²ï }¢ñ´ Ýï }¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ !
}¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ S¢ï }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï }¢ãGÚ}¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢H }¢ÎèÝ¢ ÜUè S¢¥G¢Î¼ |¢è
ÝS¢èÏ¢ ã¢ï x¢§ü J
»ï Ï¢è}¢¢Úï §GS²¢æ ¼ê ¥¢ Á¢¢ ²ã¢æ ÐÚ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè Îïx¢¢ Î±¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH
¥G¼G¢» ãGÏ¢èÏ¢ï wG¢éÎ¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH ãñ ÈGñUÁ¢G¢Ýï x¢G¢ñS¢¢ï ÚÁ¢G¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH
S¢æ±Ú Á¢¢»x¢è ¥¢ç¶GÚ¼ ¼é}¢ ¥ÐÝ¢» Úw¶¢ï S¢Î¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH
(±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢, S¢. 603, 604)
xG¢éSS¢¢ ÎêÚ ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
S¢ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï
Ï¢¢ ÜGUÚèÝ¢ ãñ : “Á¢Ï¢ ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è ÜU¢ï x¢GéSS¢¢ ¥¢» ¼¢ï ¥x¢Ú ¶ÇG¢ ã¢ï ¼¢ï Ï¢ñÆ
Á¢¢», ¥x¢Ú x¢GéSS¢¢ Ó¢H¢ Á¢¢» ¼¢ï ÆèÜU ±ÚÝ¢ HñÅ Á¢¢» J”

27
Ï¢²¢Ý 2..... S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè §GË}¢è à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼
ÝïçÜU²¢æ Ï¢ÉG¢Ýï ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã ç}¢Å¢Ýï ÜU¢ ÝéS¶G¢
ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢ “}¢-ÎÝè Ð‹Á¢S¢êÚã” S¢ÈGUãG¢ 163 ÐÚ ãñ : ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê Ï¢éÎ¢ü çÏ¢Ý
çÝ²¢Ú S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢
ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éÜUÚü}¢ ãñ : “}¢ïÚè ©}}¢¼ }¢ï´ S¢ï çÁ¢S¢ Ýï çS¢ÎìÜGïU çÎH S¢ï »ÜU }¢¼üÏ¢¢
ÎéMÎï Ð¢ÜU ÐÉG¢, ¥ËH¢ã ©S¢ ÐÚ 10 ÚãG}¢¼ï´ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢»x¢¢, ©S¢ ÜïU çH²ï 10 ÝïçÜU²¢æ
çH¶ïx¢¢, ©S¢ ÜïU 10 Î-ÚÁ¢¢¼ Ï¢éH‹Î ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU 10 x¢éÝ¢ã ç}¢Å¢ Îïx¢¢ J”
Á¢G¢¼ï ±¢H¢ Ðï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÎéMÎ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ÎéMÎ
M» ¥‹±Ú Ðï ÝêÚ Ï¢¢Ú S¢H¢}¢ ÁG¢éËÈGïU ¥yGãÚ Ðï }¢éàÜUÏ¢¢Ú ÎéMÎ
(Á¢G¢ñÜGïU Ý¢’¼, S¢. 89)
S¢ãG¢Ï¢¢ ÜUè }¢ÜüUÁ¢Gè ÎS¢üx¢¢ã Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥G¢§à¢¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : ã}¢ ¥SãG¢Ï¢ï ÚS¢êH
ÜU¢ï çÜUS¢è Ï¢¢¼ }¢ï´ §àÜU¢H ã¢ï¼¢ ¼¢ï ã}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜUè
Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ S¢é±¢H ÜUÚ¼ï ¼¢ï ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ S¢ï ãè ©S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ §GË}¢ Ð¢¼ï J
à¢¢ÚïãGï ç}¢àÜU¢¼, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý Ï¢²¢Ý ÜUÎ¢ü
çÚ±¢²¼ ÜïU ¼ãGì¼ “ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG” }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : ¥SãG¢Ï¢ï ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï çÜUS¢è
}¢S¥Hï }¢ï´ ÜU¢ï§ü §àÜU¢H ã¢ï¼¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢éçàÜUH ÜUãè´ ãGH Ý ã¢ï¼è ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
„çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜUè
§GË}¢è à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼

28
çS¢gèÜGU¢ ÜïU Ð¢S¢ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï¼ï, §Ý ÜïU Ð¢S¢ ²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU ãGÎèS¢ ç}¢H
Á¢¢¼è ²¢ çÜUS¢è ãGÎèS¢ S¢ï ©S¢ }¢S¥Hï ÜU¢ §çS¼}Ï¢¢¼G ç}¢H Á¢¢¼¢ J ¥Á¢G ¥¢Î}¢ ¼¢ §æü Î}¢ (ãGÁ¢GÚ¼ï
¥¢Î}¢ S¢ï Hï ÜUÚ ¥¢Á¢ ¼ÜU) ÜU¢ï§ü Ï¢èÏ¢è »ïS¢è ¥G¢çH}¢¢ ÈGUÜGUèã¢ ÐñÎ¢ Ý ãé§æü Á¢ñS¢è Á¢Ý¢Ï¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ãé§æü J ¥¢Ð ©GHê}¢ï ÜGéUÚ¥¢çÝ²¢,
©GHê}¢ï ãGÎèS¢ ÜUè Á¢¢}¢ï¥G, Ï¢ÇGè }¢éãGçgS¢¢, Ï¢ÇGè ÈGUÜGUèã¢ ‰¢è´ J çS¢ÈGüU »ÜU ç}¢S¢¢H Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ :
çÜUS¢è Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU »ï ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ! ÜGéUÚ¥¢Ý S¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ãGÁ¢
± ©G}Úã }¢ï´ S¢ÈGU¢ ± }¢±üã ÜUè S¢¥Gì² ±¢çÁ¢Ï¢ Ýãè´, çS¢ÈGüU Á¢¢§Á¢G ãñ v²êæ çÜU ¥ËH¢ã Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ : çÜU §Ý ÜïU S¢¥Gì² }¢ï´ x¢éÝ¢ã Ýãè´ ¥¢Ð Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ : ¥x¢Ú
²ïã S¢¥Gì² ±¢çÁ¢Ï¢ Ý ã¢ï¼è ¼¢ï ²êæ §à¢¢üÎ ã¢ï¼¢ : (çÜU §Ý ÜïU S¢¥Gì² Ý
ÜUÚÝï }¢ï´ x¢éÝ¢ã Ýãè´) J Îï¶¢ï ! §S¢ »ÜU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ ©S¢êHï çÈGUvGã ÜU¢ çÜU¼Ý¢ ÎÜGUèÜGU }¢S¥H¢ ãGH
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU ±¢çÁ¢Ï¢ ÜUè ÐãÓ¢¢Ý ²ïã ãñ çÜU §S¢ ÜïU ÜUÚÝï }¢ï´ S¢±¢Ï¢, Ý ÜUÚÝï }¢ï´ x¢éÝ¢ã, Á¢¢§Á¢G ÜUè
ÐãÓ¢¢Ý ²ïã ãñ çÜU ©S¢ ÜïU Ý ÜUÚÝï }¢ï´ x¢éÝ¢ã Ý ã¢ï J ²ã¢æ ¥¢²¼ }¢ï´ ÐãHè Ï¢¢¼ ÈGUÚ}¢¢§ü x¢§ü ãñ J
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ©S¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥G¢çH²¢ ÜUè Á¢H¢H¼ï §GË}¢è ÜU¢ v²¢
¥G¢H}¢ ã¢ïx¢¢ Á¢ã¢æ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ |¢è ¥ÐÝï §GË}¢è §àÜU¢H¢¼ ÜU¢ ãGH Ð¢¼ï, §GË}¢è
}¢Ý¢ÈGïU¥G ©Æ¢¼ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ §vGÚ¢Ú ÜUÚ¼ï ÝÁ¢GÚ ¥¢¼ï ãñ´ J §S¢ çÚ±¢²¼ S¢ï ²ïã S¢éÏ¢ê¼ ç}¢H¼¢ ãñ çÜU
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜUè ¼GÏ¢¢»¥G (¼GÏ¢è¥G¼ ÜUè Á¢}¥G) §GË}¢è }¢à¢¢çx¢GH ÜUè ¼GÚÈGU ãGÎ
Î-ÚÁ¢¢ }¢¢§H ‰¢è´ ¥¢ñÚ ±¢ïã ãGéS¢êHï §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ }¢ï´ S¢}¢Û¢ Ý ¥¢Ýï ±¢Hè Ï¢¢¼¢ï´ ÜU¢ï ÝÁ¢GÚ
¥‹Î¢Á¢G ²¢ }¢é¥wG¶GÚ ÜUÚÝï ÜïU ¥G¢Îè Ý ‰¢ï Ï¢çËÜU ©S¢ï S¢}¢Û¢Ýï ÜUè ¼x¢¢ï Î¢ñ }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úã¼ï ãGœ¢¢
çÜU }¢ÜüUÁ¢Gï ©GHê}¢ï Ý-Ï¢ç±Ä²¢, Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥G¢§à¢¢ }¢ï´ |¢è LÁ¢ê¥G ÜUÚ¼ï J ²ïã §Ý ÝéÈGêUS¢ï ÜGéUÎçS¢Ä²¢ ÜïU
à¢¢ñÜGïU §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ¥GH¢}¢¼ ¥¢ñÚ ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
ÜUè §GË}¢è à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ÐÚ ÎH¢H¼ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
±¢ïã Ï¢éH‹Î LyÏ¢¢ ¶G¢¼êÝ ãñ´ çÁ¢‹ãï´ ¥ËH¢ã ÚÏÏ¢éH ¥ÎGïü ±SS¢}¢¢±¢¼ Ýï Îèx¢Ú Ï¢ïà¢ Ï¢ã¢
¶GéS¢êçS¢Ä²¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ©GHê}¢ï ÎèçÝ²¢¼ S¢ï ±¢çÈGUÚ çãGSS¢¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢G¢çãÚè ç±S¢¢Hï
Ý-Ï¢±è ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð ÜU¢ï à¢¢§ÜGUèÝï §GË}¢ï ÎèÝ ÜU¢ }¢ÚÁ¢¥G Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ÜGéUÚ¥¢Ýè
¥S¢Ú¢Ú¢ï L}¢êÁ¢G ¥¢ñÚ à¢Ú-§üG ÜGU±¢ÝèÝ ± ©S¢êH ÜU¢ï S¢}¢Û¢Ýï ÜUè »ïS¢è Ï¢ï ç}¢S¢¢H Á¢GïãçÝÄ²¼ ±
¶GéÎ¢Î¢Î S¢H¢çãGÄ²¼ S¢ï Ý±¢Á¢G¢ çÜU §Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ¥ãHï §GË}¢¢ï ÈGUÝ ÜUè ¥GvGHï´ Îæx¢ ¥¢ñÚ
Á¢GÏ¢¢Ýï´ x¢éæx¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼è ãñ´ J
(1)...... ¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : §S¢ ÐÚ ÜéUÀ x¢éÝ¢ã Ýãè´ çÜU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU ÈïUÚï ÜUÚï J

29
¥¢Ð ÜU¢ »ÜU ¼GéÚü» §ç}¼²¢Á¢G ¥¢²¢¼ï ÜGéUÚ¥¢çÝ²¢ ¥¢ñÚ à¢Úè¥G¼ï §SH¢ç}¢²¢
ÜïU ©S¢êH¢ï´ ¥¢ñÚ Ú¢Á¢G¢ï´ ÐÚ x¢ãÚè ÝÁ¢GÚ ãñ çÁ¢S¢ ÜUè »ÜU ç}¢S¢¢H ¥|¢è Ï¢²¢Ý ÜUè x¢§ü ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥¢Ð
Ýï ãGÁ¢ ± ©G}Úã }¢ï´ S¢ÈGU¢ ± }¢±üã ÜUè S¢¥Gì² ÜU¢ ÎéLS¼ ãGév}¢ï à¢Ú-§üG, ¥SH ±
ÎHèH ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J ²ïã S¢H¢çãGÄ²¼ ¥ËH¢ã ÚÏÏ¢éH ¥ÎGïü ±SS¢}¢¢±¢¼ ÜU¢
¶GéS¢êS¢è ¥Gç¼GÄ²¢ ãñ ±¢ïã çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ |¢H¢§ü ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ ©S¢ï §S¢ Ýï’}¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ çÈUÚ ²ïã ©G-H}¢¢ ± }¢éÈGUçSS¢ÚèÝ ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ÜUè ¥G¼G¢ ÜUÎ¢ü ÈGUã}¢¢ï çÈGUÚ¢S¢¼ S¢ï
©}}¢¼ ÜUè ÎéLS¼ ÚãÝé}¢¢§ü }¢ï´ }¢S¢MÈGïU ¥G}¢H Úã¼ï ãñ´ J »ïS¢ï ©G-H}¢¢» ãGÜGU ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ ÜUè
Ú¢ïà¢Ýè }¢ï´ Á¢¢ï ÜéUÀ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´, §S¢ }¢ï´ ©Ý ÜUè Á¢G¢¼è Ú¢² ÜU¢ï ÎwGH Ýãè´ ã¢ï¼¢ Ï¢çËÜU à¢Úè¥G¼ ÜïU
ÚãÝé}¢¢ ©S¢êH ÜU¢Ú ÈGUÚ}¢¢ ã¢ï¼ï ãñ´ J §S¢ çH²ï ©Ý ÜUè Ï¢²¢Ý ÜUÎ¢ü ¼zGS¢èÚ ÜU¢ï ¼¢’Hè}¢¢¼ï §SH¢ç}¢²¢
ÜU¢ ¥¢§üÝ¢ Î¢Ú ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
Ï¢ïã¼ÚèÝ ¥G¢çH}¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ Á¢G¢ñÁ¢» S¢çÄ²ÎéH }¢éÚ-S¢HèÝ S¢çÄ²Îã
¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜUè Á¢H¢H¼ï §GË}¢è ÜïU Ï¢²¢Ý ÜU¢ï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢¼ï ãé» }¢Á¢GèÎ ÜéUÀ
çÚ±¢²¢¼ Ï¢²¢Ý ÜUè Á¢¢¼è ãñ´, çÁ¢Ý S¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ¥¢Ð Ï¢ïã¼ÚèÝ ¥G¢çH}¢¢
¥¢ñÚ Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ ÈGUÜGUèã¢ ‰¢è´, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥G¼G¢ ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢
(çS¢gèÜGU¢ ) ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ÈGUÜGUèã¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¥G¢çH}¢¢ ¥¢ñÚ
¼}¢¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥ÓÀè Ú¢² Ú¶Ýï ±¢Hè ‰¢è´ J
}¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ©}}¢éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²-Î¼éÝ¢ ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ï
¥ËH¢ã Ýï §GË}¢ ± ÈGUÜGU¢ã¼ ÜUè Ýï’}¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ |¢ÚÐêÚ Á¢GïãÝè S¢H¢çãGÄ²¼¢ï´ S¢ï §¼Ý¢ Ý±¢Á¢G¢ çÜU
§S¢ ãG±¢Hï S¢ï S¢Ï¢ S¢ï }¢é}¢¼¢Á¢G ÜUÚ çÎ²¢ J ¥ÐÝè ¥}}¢èÁ¢¢Ý ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢ ÜUè
S¢èÚ¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ ÜU¢ï S¢¢}¢Ýï Ú¶¼ï ãé» ã}¢ S¢Ï¢ ÜU¢ï |¢è Ó¢¢çã²ï çÜU ¥ÐÝï çÎH }¢ï´ Á¢ÁGÏ¢» §GË}¢ï ÎèÝ
Ï¢ïÎ¢Ú ÜUÚï´, ãGéS¢êHï §GË}¢ï ÎèÝ ÜU¢ »ÜU Á¢GÚè¥G¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï
§çÁ¼}¢¢¥G¢¼, }¢Î¢çÚS¢éH }¢ÎèÝ¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ç}¢¥G¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï,

30
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU çH²ï ãGéS¢êHï §GË}¢ï ÎèÝ ÜïU }¢±¢ÜGïU¥G
! H¢¶¢ï´ H¢¶ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Ýï |¢è Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢-ÎÝè Ðñx¢G¢}¢
ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH çÜU²¢, ÈGïUà¢Ý ÐÚS¼è S¢ï S¢Úà¢¢Ú }¢é¥G¢-à¢Úï }¢ï´ ÐÚ±¢Ý Ó¢ÉGÝï ±¢Hè Ï¢ï à¢é}¢¢Ú §SH¢}¢è
Ï¢ãÝï´ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè ÎHÎH S¢ï çÝÜUH ÜUÚ ©}}¢ã¢¼éH }¢é¥ç}¢ÝèÝ ¥¢ñÚ à¢ãÁ¢G¢çÎ²ï ÜU¢ñÝñÝ Ï¢èÏ¢è
ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜUè Îè±¢çÝ²¢æ Ï¢Ý x¢§æü J x¢Hï }¢ï´ ÎéÐ^¢ HÅÜU¢ ÜUÚ à¢¢õôÐx¢ S¢ï‹ÅÚ¢ï´ ¥¢ñÚ
}¢wGHê¼G ¼zGÚèãG x¢¢ã¢ï´ }¢ï´ |¢ÅvÝï ±¢çH²¢ï´ ÜU¢ï ÜUÚÏ¢H¢ ±¢Hè §GzGÈGU¼ }¢¥¢Ï¢ à¢ãÁ¢G¢çÎ²¢ï´
ÜUè à¢}¢¢ïü ãG²¢ ÜïU S¢ÎÜGïU ±¢ïã Ï¢-Ú-ÜU¼ï´ ÝS¢èÏ¢ ãé§æü çÜU }¢-ÎÝè Ï¢éÚÜGU¥G ©Ý ÜïU çHÏ¢¢S¢ ÜU¢ Á¢éÁG±ï
H¢ ²‹ÈGUÜU Ï¢Ý x¢²¢ J
! }¢-ÎÝè }¢éç‹Ý²¢ï´ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜU¢ï ÜGéUÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ çãGzGÁ¢G ± Ý¢çÁ¢GÚ¢
ÜUè }¢ézG¼ ¼¢’Hè}¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï ÜU§ü }¢Î¢çÚS¢éH }¢ÎèÝ¢ ¥¢ñÚ ¥G¢çH}¢¢ Ï¢Ý¢Ýï ÜïU çH²ï }¢é-¼¥GgÎ
“Á¢¢ç}¢¥G¢¼éH }¢ÎèÝ¢” ÜGU¢§}¢ ãñ´ J Î¢’±¼ï §SH¢}¢è }¢ï´ “ãG¢çÈGUÁ¢G¢¼” ¥¢ñÚ
“}¢-ÎçÝÄ²¢ ¥G¢çH}¢¢¼” ÜUè ¼¢’Î¢Î Ï¢ÉG¼è Á¢¢ Úãè ãñ J Ï¢ãÚ ãG¢H §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ S¢ï §SH¢}¢è
Ï¢ãÝï´ çÜUS¢è ¼GÚãG ÐèÀï Ýãè´ ãñ´, §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU }¢-ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè »ÜU Û¢HÜU Ï¢ }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
(}¢éãGÚü}¢éH ãGÚ¢}¢ 1434 çS¢.çã./ çÎS¢}Ï¢Ú 2012 çS¢.§üG.) çS¢ÈGüU Ð¢çÜUS¼¢Ý }¢ï´ Ï¢Ú¢» çãGzGÁ¢G ± Ý¢çÁ¢GÚ¢
}¢-ÎÝè }¢éç‹Ý²¢ï´ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU ¼vGÚèÏ¢Ý 294 }¢Î¢çÚS¢éH }¢ÎèÝ¢ Ó¢H¢» Á¢¢ Úãï ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´
}¢-ÎÝè }¢éç‹Ý²¢ï´ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè ÜéUH ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 22091 ãñ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU
}¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢¼ (©G}¢ê}¢Ý ±vG¼ : S¢éÏãG : 8:00 S¢ï Hï ÜUÚ ¥GSÚ ¼ÜU }¢éwG¼çHÈGU ¥±ÜGU¢¼
}¢ï´, Î¢ñÚ¢çÝ²¢ : 1 Í¢‹Å¢ 12 ç}¢ÝÅ) ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 3495, }¢éÎ<ÚS¢¢¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý
3994 }¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢ (Ï¢¢çHx¢G¢¼) ÜUè à¢é-ÚÜU¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 39162 ãñ J Á¢¢ç}¢¥G¢¼éH
}¢ÎèÝ¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 134 ãñ Á¢¢ç}¢¥G¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢é¥GçËH}¢¢¼ ± Ý¢çÁ¢G}¢¢¼ ÜUè
¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 387 ¥¢ñÚ ¼G¢çHÏ¢¢¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 5634 ãñ }¢-ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜUè
¥G¢ç}¢H ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 80707 ãñ J
(}¢éãGÚü}¢éH ãGÚ¢}¢ 1434 çS¢.çã./çÎS¢}Ï¢Ú 2012 çS¢.§üG.) ÜéUH }¢é¥GçËH}¢¢¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý
26019, ÜéUH }¢éÏ¢çËHx¢G¢¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 18993, ÜéUH }¢éÎ<ÚS¢¢¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 7323,
ÜéUH Í¢Ú ÎS¢ü ÎïÝï ±¢çH²¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 64141, Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Ï¢²¢Ý ²¢ }¢-ÎÝè }¢éÁ¢G¢-ÜUÚ¢ S¢éÝÝï
±¢çH²¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 134206, ÜéUH ãzG¼¢±¢Ú §çÁ¼}¢¢¥G¢¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 182175,
§çÁ¼}¢¢¥G¢¼ ÜUè à¢é-ÚÜU¢» ãGËÜGU¢ Ï¢¢’Î §çÁ¼}¢¢¥G ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 158536, ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢
ÜUè à¢é-ÚÜU¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 17847, ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ }¢ï´ Ï¢²¢Ý ÜUè à¢é-ÚÜU¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î
¼vGÚèÏ¢Ý 16415, ãzG¼¢±¢Ú ¼ÚçÏ¢Ä²¼è ãGËÜGïU ÜUè à¢é-ÚÜU¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼vGÚèÏ¢Ý 26739 ãñ J

31
}¢ïÚè çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ ãñ´ Ï¢ãÝï´ S¢|¢è }¢-ÎÝè Ï¢éÚÜGU¥G ÐãÝï´
ã¢ï ÜUÚ}¢ à¢ãï Á¢G}¢¢Ý¢ }¢-ÎÝè }¢ÎèÝï ±¢Hï
(±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢, S¢. 288)
Œ²¢Úè Œ²¢Úè §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ¥¢Ð Ýï ¼ÏHèx¢Gï ÜGéUÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ
çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU S¢}¢¢¥G¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ }¢-ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ }¢ï´ §GË}¢¢ï ¥G}¢H ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢ ÐñÎ¢ ÜUÚÝï ÜUè çÜUS¢ ÜGUÎÚ ÜU¢ïçà¢à¢ï´ ÜUè Á¢¢ Úãè ãñ´ ! ²ïã
ÜGU¢çÏ¢Hï ÜGUÎí ÜU¢ïçà¢à¢ï´ }¢ÚãGÏ¢¢ ! HïçÜUÝ §Ý ÜU¢ïçà¢à¢¢ï´ }¢ï´ §Á¢G¢ÈGU¢ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ }¢ï´
Á¢ÁGÏ¢» §GË}¢¢ï ¥G}¢H ÈGéUÁG¢êæ S¢ï ÈGéUÁG¢êæ ¼Ú ÜUÚÝ¢ ã}¢ S¢Ï¢ ÜUè çÁ¢G}}¢¢Î¢Úè ãñ, ã}¢¢Úè ¥vS¢çÚÄ²¼ §GË}¢ï
ÎèÝ S¢ï ÎêÚ ã¢ï¼è Á¢¢ Úãè ãñ J §S¢ ÜéUÉGÝ ÜU¢ï Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ãGéS¢êHï §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ÚxGÏ¢¼ çÎH¢¼ï ãé»
à¢ñ¶GéH ãGÎèS¢ }¢ézG¼è ¥GÏÎéH }¢éS¼GÈGU¢ ¥¢’Á¢G}¢è ÚÜGU}¢ ¼GÚ¢Á¢G ãñ´ : ¥¢Á¢ ÜUH
}¢éS¢Ë}¢¢Ý }¢Î¢ïZ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ }¢ï´ §GË}¢ï ÎèÝ S¢è¶Ýï çS¢¶¢Ýï ¥¢ñÚ ÎèÝ ÜUè Ï¢¢¼¢ï´ ÜïU Á¢¢ÝÝï ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢
¥¢ñÚ Á¢G¢ñÜGU¢ï à¢¢ñÜGU ¼vGÚèÏ¢Ý ç}¢Å Ó¢éÜU¢ ãñ §S¢ çH²ï ãÚ ¼GÚÈGU Ï¢ï ÎèÝè ¥¢ñÚ H¢ }¢ÁGãçÏ¢Ä²¼ ÜU¢
S¢ñH¢Ï¢ Ï¢ÉG¼¢ Á¢¢ Úã¢ ãñ, ãÁ¢G¢Ú¢ï´ Ý¢ñ Á¢±¢Ý HÇGÜïU ¥¢ñÚ HÇGçÜU²¢æ ÎèÝ ± }¢ÁGãÏ¢ S¢ï ¥¢Á¢G¢Î ¥¢ñÚ
¶GéÎ¢ ± ÚS¢êH S¢ï Ï¢ïÁ¢G¢Ú ã¢ï ÜUÚ Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãG Ï¢ï Hx¢¢}¢ ã¢ï Úãï ãñ´
Ï¢çËÜU Ï¢ãé¼ S¢ï ¼¢ï ¶GéÎ¢ ãè ÜU¢ §‹ÜU¢Ú ÜUÚ Ï¢ñÆï ãñ´ ¥¢ñÚ }¢¢Ý¼ï ãè Ýãè´ çÜU ¶GéÎ¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ §S¢ Ï¢ï
ÎèÝè ÜïU yG¢êÈGU¢Ý ÜU¢ »ÜU ãè S¢Ï¢Ï¢ ãñ çÜU }¢éS¢Ë}¢¢Ý¢ï´ Ýï ¶GéÎ |¢è ÎèÝ ÜU¢ §GË}¢ ÐÉGÝ¢ À¢ïÇG çÎ²¢ ¥¢ñÚ
¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï |¢è §GË}¢ï ÎèÝ Ýãè´ ÐÉG¢²¢ §S¢ çH²ï Ï¢ïãGÎ Á¢GMÚè ãñ çÜU }¢éS¢Ë}¢¢Ý }¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼
¶GéÎ |¢è ÈGéUÚS¢¼ çÝÜU¢H ÜUÚ ÎèÝ ÜUè Á¢GMÚè Ï¢¢¼¢ï´ ÜU¢ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ¥¢ñÚ
Ï¢çÓÓ¢²¢ï´ ÜU¢ï Á¢GMÚè Ï¢¢¼ï´ Ï¢Ó¢ÐÝ ãè S¢ï Ï¢¼¢¼ï ¥¢ñÚ çS¢¶¢¼ï Úãï´ ¥x¢Ú ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï §GË}¢ï ÎèÝ
ÐÉG¢ ÜUÚ ¥G¢çH}¢ Ýãè´ Ï¢Ý¢ S¢ÜU¼ï ¼¢ï ÜU}¢ S¢ï ÜU}¢ §Ý ÜU¢ï ÎèÝ ÜU¢ §¼Ý¢ §GË}¢ ¼¢ï çS¢¶¢ Îï´ çÜU ±¢ïã
}¢éS¢Ë}¢¢Ý Ï¢¢ÜGUè Úã Á¢¢»æ J (Á¢‹Ý¼è Á¢Gï±Ú, S¢. 457)
§GË}¢ ãñ Ý Á¢ÁGÏ¢» ãGéSÝï ¥G}¢H !
Ý¢çÜGUS¢¢ï Ï¢ïÜU¢Ú ãêæ ÜUÚ Î¢ï ÜUÚ}¢
(±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢, S¢. 228)

फैज़ाने आइशा सिद्दीक़ा رضى الله تعالى عنها

फैज़ाने आइशा सिद्दीक़ा رضى الله تعالى عنها

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (16)

Viewers also liked

Viewers also liked (17)

More from dawateislami

More from dawateislami (20)

फैज़ाने आइशा सिद्दीक़ा رضى الله تعالى عنها