οι εξαρτησιογόνες ουσίες

1. Οι εξαρτησιογόνες ουσίες
Οι εξαρτησιογόνες ουσίες είναι χημικές ουσίες που προκαλούν εθισμό,
μια κατάσταση δηλαδή, όπου ο χρήστης διακατέχεται από μια μη
ελεγχόμενη επιθυμία χρησιμοποίησης των ουσιών αυτών, που οδηγεί σε
μια ψυχική και σωματική κατάπτωση και συνοδεύεται από πολύπλοκα
συμπτώματα δυσφορίας, πόνου και εξαθλίωσης.
Διαχωρισμός εξαρτησιογόνων ουσιών
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει χωρίσει τα ναρκωτικά σε δύο
κατηγορίες: 1) στα «βαριά», εκείνα που προκαλούν σοβαρή βλαπτική
επίδραση στο άτομο, όπως το όπιο, η μορφίνη, η κοκαΐνη, η ηρωίνη, οι
αμφεταμίνες, η μαριχουάνα (χασίς), το LSD, κ.ά. και 2) στα «ελαφρά», σε
ουσίες που δεν δημιουργούν υποχρεωτικά εθισμό, όπως τα βαρβιτουρικά
και τα «ανώδυνα» (καπνός, καφές, κ.ά)

2. Εθισμός
•
• Οι φαρμακολόγοι θεωρούν ότι ο εθισμός μπορεί να διακριθεί σε τρία στάδια:
• 1) ανοχή,
• 2) εξάρτηση και
• 3) παθολογική συμπεριφορά αναζήτησης του ναρκωτικού.
•
• Η ανοχή (μεταβολική ανοχή – κυτταρική ανοχή) είναι μια κατάσταση κατά την
οποία σταδιακά απαιτούνται όλο και μεγαλύτερες δόσεις του ναρκωτικού για να
προκαλέσουν αποτελέσματα που στην αρχή προκαλούνταν από μια πολύ μικρή
δόση.
• Η φυσική εξάρτηση γίνεται αντιληπτή όταν διακοπεί η χρήση της ουσίας. Ο
εγκέφαλος συνηθίζοντας στην παρουσία του ναρκωτικού δεν μπορεί να
επαναλειτουργήσει φυσιολογικά με αποτέλεσμα να δημιουργούνται οργανικά
συμπτώματα, όπως ναυτία, διάρροια, μη ελεγχόμενοι σπασμοί, ζαλάδα, αισθήματα
αφόρητου πόνου, οδύνης, συναισθηματικής καταπίεσης και ψύχωσης.

3. Εξάρτηση
• Υπάρχουν δύο είδη εξάρτησης, η σωματική και η ψυχική.
• - Στη σωματική εξάρτηση ο οργανισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά
χωρίς την ουσία, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται το στερητικό σύνδρομο, δηλαδή
δυσάρεστα και επώδυνα σωματικά συμπτώματα όταν το άτομο διακόψει ή μειώσει
τη χρήση της ουσίας.
• - Στην ψυχική εξάρτηση το άτομο οργανώνει όλη του τη ζωή γύρω από την ουσία,
η οποία γίνεται αυτοσκοπός. Δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή του χωρίς την ουσία,
γιατί μόνο με αυτή νοιώθει ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα.
• Όλες οι εξαρτησιογόνες ουσίες προκαλούν ψυχική εξάρτηση, ενώ σωματική
εξάρτηση προκαλούν κάποιες από αυτές.

4. • Η παθολογική συμπεριφορά αναζήτησης ναρκωτικού, η τρίτη φάση της
τοξικομανίας, είναι η αιτία της εγκληματικής πολλές φορές συμπεριφοράς των
χρηστών ναρκωτικών ουσιών. Δύο είναι οι λόγοι αυτής της συμπεριφοράς, ο
πρώτος περιλαμβάνει τον νοσηρό κοινωνικό περίγυρο του χρήστη (αδίστακτους
εμπόρους, άλλους χρήστες) και ο δεύτερος αφορά στις βιολογικές αλλαγές που
έχουν επιφέρει τα ναρκωτικά στο χρήστη με τρόπο ώστε να κάνουν το άτομο για
πάντα εξαρτημένο από αυτά.
• Κοινά χαρακτηριστικά σε όλες τις μορφές εξάρτησης είναι η απώλεια ελέγχου και
το ότι το άτομο έχει απόλυτη ανάγκη την ουσία/ συνήθεια/ σχέση προκειμένου να
απωθήσει τα δυσάρεστα συναισθήματα και την έντονη ψυχική πίεση.
.

5. • Οι ουσίες που προκαλούν τις εξαρτήσεις είναι γνωστά ως «ναρκωτικά». Για την
ακρίβεια, «ναρκωτικά» ή εξαρτησιογόνες ουσίες είναι κάθε ουσία (φυσική ή
τεχνητή) που επιδρά στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) του ανθρώπου και τη
χρησιμοποιεί για να αλλάξει τη διάθεσή του.
• Οι εξαρτησιογόνες ουσίες διακρίνονται σε νόμιμες (καπνός, οινοπνευματώδη ποτά)
και παράνομες (χασίς, κοκαΐνη, ηρωίνη, LSD, αμφεταμίνες κ.α.). Η διάκριση αυτή
υπαγορεύεται από την υπάρχουσα νομοθεσία, αλλά στην πραγματικότητα και οι
δύο αυτές κατηγορίες προκαλούν εξάρτηση.

6. Ενδορφίνες
• Τι είναι οι ενδορφίνες; Είναι μια κατηγορία νευροδιαβιβαστών που παράγονται από
το σώμα και χρησιμοποιούνται εσωτερικά ως παυσίπονο. Οι ενδορφίνες έχουν
έναυσμα τον πόνο και την προσπάθεια. Το ανθρώπινο σώμα παράγει τουλάχιστον
20 διαφορετικά είδη ενδορφινών. Οι ενδορφίνες έχουν πολλές θετικές συνέπειες για
το σώμα και το μυαλό. Οταν οι ενδορφίνες απελευθερώνονται, μειώνουν την
αρτηριακή πίεση. Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένας σημαντικός δείκτης για
καρδιακές παθήσεις.

7. • Οι ενδορφίνες ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, επιβραδύνουν τη διαδικασία
γήρανσης, μειώνουν τον πόνο και το άγχος. Οι ενδορφίνες έχει αποδειχθεί, επίσης,
ότι μειώνουν τα συμπτώματα που σχετίζονται με διατροφικές διαταραχές. Ακόμα,
ρυθμίζουν την παραγωγή των ορμονών του φύλου. Οι επιστήμονες έχουν
ανακαλύψει ότι οι βήτα-ενδορφίνες μπορούν να διεγείρουν τα ανθρώπινα φυσικά
κύτταρα-φονιάδες (Natural Killer Cells), μια κατηγορία λεμφοκυττάρων που
συμβάλλουν στην προστασία του οργανισμού απέναντι στις ιογενείς λοιμώξεις,
καθώς καταστρέφουν τα κύτταρα που έχουν προσβληθεί από ιούς. Με τον ίδιο
τρόπο υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα στη μάχη κατά των ασθενειών και
την εξολόθρευση των καρκινικών κυττάρων.

8. • Οι ενδορφίνες βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με την άσκηση, καθώς η έρευνα
έχει δείξει πως η παρατεταμένη άσκηση μπορεί να αυξήσει την παραγωγή τους.
Αυτή η αίσθηση ευφορίας έχει παρουσιαστεί στους δρομείς σε πολύ υψηλό
επίπεδο. Οταν η ένταση της προπόνησης είναι από μέτρια έως υψηλή και υπάρχει
δυσκολία στην αναπνοή θα απελευθερωθούν ενδορφίνες. Οι προπονήσεις που είναι
πιο πιθανό να απελευθερώσουν ενδορφίνες είναι η άρση βαρών, η ποδηλασία, το
τρέξιμο, η αεροβική γυμναστική και το ποδόσφαιρο. Σύμφωνα πάλι με την έρευνα
η καψαϊκίνη (δραστική χημική ουσία που βρίσκεται στις πιπεριές τσίλι) διεγείρει
επίσης την απελευθέρωση ενδορφινών. Κλινικές δοκιμές έχουν αποδείξει επίσης
ότι η εισαγωγή βελόνων σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος μπορεί επίσης να
απελευθερώσει ενδορφίνες.

9. ΠΗΓΕΣ
• Βικιπαιδεια