ตำแหน่งของการออกเสียงและลักษณะวิธีออกเสียง อารยา ศรีพลาย 56030570

1. 1
ตำแหน่งของกำรออกเสียงและลักษณะวิธีออกเสียง (Place and Manner of Articulation)
ในการแปรเสียงหรือกล่อมเกลาเสียง (Articulation) เพื่อให้เกิดเป็นเสียงพยัญชนะต่างๆในภาษานั้น
การแปรเสียงหรือกล่อมเกลาเสียงจะเกิดขึ้น ณ จุดต่างๆ (Place of Articulation) ภายในช่องออกเสียง
(Vocal Tract) ของเรา ในบทนี้จะกล่าวถึงบริเวณต่างๆ ที่มีความเป็นไปได้ที่จะเป็นตาแหน่งที่เกิดของเสียง
ในภาษาต่างๆ ตลอดจนลักษณะวิธีออกเสียง (Manner of Articulation) แบบต่างๆ ที่สามารถจะเกิดขึ้น
ได้ในภาษาต่างๆ โดยละเอียด โดยจะยกตัวอย่างเสียงต่างในภาษาประกอบด้วย
ตำแหน่งของกำรเกิดเสียงบริเวณต่ำงๆ (Place of Articulation)
คานี้ถ้าจะเรียกให้สั้นและย่อมีชื่อเฉพาะว่าฐานกรณ์ ซึ่งหมายถึงอวัยวะแปรเสียงหรือกล่อมเกลาเสียงโดยรวม
ถ้าจะแยกกลุ่มของอวัยวะแปรเสียงออกมาตามลักษณะของการเคลื่อนไหวก็จะแบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม คือ
1.กลุ่มที่เคลื่อนที่ไม่ได้ (Passive Articulator หรือ Upper Articulator) หรือมีชื่อเฉพาะสั้นๆ ว่า ฐำน ซึ่งได้แก่อวัยวะต่อไปนี้
-ริมฝีปากบน (upper lip)
-ฟันบน (upper teeth)
-ปุ่มเหงือก (gum ridge หรือ alveolar ridge)
-เพดานแข็ง (hard palate)
-เพดานอ่อน (softpalate หรือ velum)
-ลิ้นไก่(uvula) อวัยวะชิ้นนี้แม้ว่าจะถูกจัดอยู่ในกลุ่มที่เรียกว่า upper articulators หรืออวัยวะที่อยู่ส่วนบนของ
ช่องปากหรือเพดานปากก็ตาม แต่เป็นอวัยวะที่สามารถเคลื่อนที่ได้
2.กลุ่มที่เคลื่อนที่ได้ (Active Articulator หรือ Lower Articulator) หรือมีชื่อเฉพาะสั้นๆ ว่า กรณ์ ซึ่งได้แก่อวัยวะต่อไปนี้ คือ
-ริมฝีปากล่าง (Lower lip)
-ลิ้น (tongue) ซิงเป็นอวัยวะที่มีความยืดหยุ่นตัวสูงที่สุดดังที่กล่าวมาแล้วในตอนต้น ในบทที่ว่าด้วยเรื่องอวัยวะในการแกเสียง
ในการทาให้เกิดเสียงพยัญชนะเสียงใดเสียงหนึ่งขึ้นมานั้น กระแสอากาซที่เดินทางผ่านเข้ามาในช่องออกเสียง (vocal
tract) จะต้องถูกกักกั้นในลักษณะใดลักษณะหนึ่ง การกักกั้นกระแสอากาศก็จะกระทาได้โดยอวัยวะกลุ่มที่เคลื่อนที่ได้ (Active
Articulators) จะเคลื่อนที่เข้าไปหา, เข้าไปใกล้, หรือเข้าไปชิดอวัยวะกลุ่มที่เคลื่อนที่ไม่ได้(Passive Articulator)
เมื่อกระแสอากาศเดินทางผ่านจุดกักกั้นเหล่านั้นก็จะก่อให้เกิดเสยงพยัญชนะประเภทต่างๆ
ที่แตกต่างกันไปตามรูปแบบของการกักกั้นกระแสอากาศหรือที่เรียกว่าลักษณะวิธีออกเสียง (Manner of Articulation) ณ
จุดเกิดเสียงต่างๆกัน
และคาที่ใช้สาหรับเรียกชื่อพยัญชนะส่วนหนึ่งก็มาจากคาระบุตาแหน่งของการกักกั้นกระแสอากาศดังกล่าว ซึ่งได้แก่

2. 2
Bilabial (เสียงที่เกิดจากริมฝีปากทั้งคู่) เกิดจากริมฝีปากล่างเคลื่อนเข้าไปหาริมฝีปากบน เช่น
เสียงแรกของคาว่า“my” ในภาษอังกฤษ เสียงแรกของคาว่า “ปู” ในภาษาไทย
Labiodental (เสียงที่เกิดจากริมฝีปากล่างและฟันบน) เกิดจากริมฝีปากล่างเคลื่อนเข้าไปหาฟันบนด้านหน้า เช่น
เสียงแรกของคาว่า “เฝ้า” ในภาษาไทย, เสียงแรกของคาว่า “van” ในภาษาอังกฤษ
Dental (เสียงที่เกิดจากปลายลิ้นหรือส่วนถัดจากปลายลิ้นกับฟันบน)
เกิดจากปลายลิ้นหรือส่วนถัดจากปลายลิ้นเคลื่อนเข้าไปหาฟันบนด้านหน้า เช่น เสียงแรกของคาว่า “thin” ในภาษาอังกฤษ
Alveolar (เสียงที่เกิดจากปลายลิ้นหรือส่วนถัดจากปลายลิ้นกับปุ่มเหงือก)
เกิดจากปลายลิ้นหรือส่วนถัดจากปลายลิ้นเคลื่อนเข้าไปหาปุ่มเหงือก เช่นเสียงแรกของคาว่า “นก” ในภาษาไทย,
เสียงแรกของคาว่า “tip” ในภาษาอังกฤษ
Retroflex (เสียงที่เกิดจากปลายลิ้นหรือส่วนใต้ปลายลิ้นกับส่วนปลายสุดของปุ่มเหงือกที่ต่อกับเพดานแข็ง)
เกิดจากปลายลิ้นซึ่งอาจจะเป็นผิวบน (upper surface)
หรือส่วนใต้ปลายลิ้นเคลื่อนเข้าไปหาส่วนปลายสุดของปุ่มเหงือกที่ต่อกับเพดานแข็ง เช่นเสียงตัว “ร” หรือ “ส”
ในตาแหน่งพยัญชนะต้นของภาษาไทยถิ่นใต้บางสาเนียง และเสียง “r”ในภาษาอังกฤษสาเนียงอเมริกันบางสาเนียง
Palato-Alveolar (เสียงที่เกิดจากส่วนถัดจากปลายลิ้นกับส่วนปลายสุดของปุ่มเหงือก)
เกิดจากการใช้ส่วนถัดปลายลิ้นเคลื่อนเข้าไปหาส่วนปลายสุดของปุ่มเหงือกที่ต่อกับเพดานแข็ง เช่น
เสียงแรกของคาว่า “show” ในภาษาอังกฤษ
Palatal (เสียงที่เกิดจากลิ้นส่วนต้นกับเพดานแข็ง) เกิดจากการใช้ลิ้นส่วนต้น (frontof the tongue)
เคลื่อนเข้าไปหาเพดานแข็ง เช่นเสียงแรกของคาที่แปลว่า “ยาก” ในภาษาไทยถิ่นอีสาน [ø] และเสียงแรกของคาว่า “nyamuk”
ในภาษามาเลเซีย ซึ่งแปลว่า ยุง
Velar (เสียงที่เกิดจากลิ้นส่วนหลังกับเพดานอ่อน) เกิดจากการใช้ลิ้นส่วนหลังเคลื่อนเข้าไปหาเพดานอ่อน เช่น
เสียงแรกของคาว่า “คน” ในภาษาไทย เสียงแรกของคาว่า “give” ในภาษาอังกฤษ
Uvular (เสียงที่เกิดจากลิ้นส่วนหลังกับลิ้นไก่) เกิดจากการยกลิ้นส่วนหลังเข้าไปหาลิ้นไก่ เช่น เสียงแรกของคาว่า
“rouge” ในภาษาฝรั่งเศส
Pharyngeal (เสียงที่เกิดจากโคนลิ้นกับผนังช่องคอด้านหลัง)
เกิดจากการดึงโคนลิ้นไปทางด้านหลังเข้าหาผนังช่องคอด้านหลัง เช่น เสียงแรกในคาที่แปลว่า “ลุง”
ในภาษาอาหรับ ([?amm])
Glottal (เสียงที่เกิดจากเส้นเสียง) เกิดจากการเคลื่อนเข้าหากันของเส้นเสียงทั้งคู่ โดยอาจจะเคลื่อนเข้ามาติดกัน เช่น
เสียงแรกของคาว่า “home” ในภาษาอังกฤษ, เสียงแรกของคาว่า “อู่” ในภาษาไทย

3. 3
Point of
articulation
Active articulators Passive articulators Examples
1. Bilabial Lower lip Upper lip [m,p,b,¸,B,º,‡]
2. Labiodental Lower lip Upper teeth [M,f,v,V]
3. Dental Tip of the tongue Upper teeth [T,D]
4. Alveolar Tip of the tongue Alveolar ridge [n,t,d,s,z,Z,Â,l,r,t',ë]
5. Postalveolar Tip of the tongue Post alveolar [S,!]
6. Retroflex Tip of the tongue Post alveolar [÷,ê,§,½,ñ,]
7. Palato-alveolar Tip of the tongue Hard palate [S,Z]
8. Palatal Frontof the tongue Hard palate [ø,c,ï,þ,´]
9. Velar Back of thetongue Softpalate [N,k,g,x]
10. Uvular Back of thetongue Uvular [N, q,G, X,Ò,R]
11. Pharyngeal Root of the tongue Back wall of the
pharynx
[ð,?]
12. Glottal Vocal cords Vocal cords [?,h,ú,]
13. Labial-palatal Lower lip
Center of the tongue
Upper lip
Hard palate
[ç]
14. Labial-Velar Lower lip
Back of thetongue
Upper lip
Softpalate
[kƒp,gƒb,w]

4. 4
สัญลักษณ์แทนเสียงสำกล (IPA)
สัทอักษรสากล (International Phonetic Alphabet: IPA)
คือสัทอักษรชุดหนึ่งที่พัฒนาโดยสมาคมสัทศาสตร์สากล โดยมุ่งหมายให้เป็นสัญกรณ์มาตรฐานสาหรับการแทนเสียงพูดในทุ
กภาษา นักภาษาศาสตร์ใช้สัทอักษรสากลเพื่อแทนหน่วยเสียงต่าง ๆที่อวัยวะออกเสียงของมนุษย์สามารถเปล่งเสียงได้
โดยแทนหน่วยเสียงแต่ละหน่วยเสียงด้วยสัญลักษณ์เฉพาะที่ไม่ซ้ากัน
สัญลักษณ์ในสัทอักษรสากลนั้นส่วนใหญ่นามาจากหรือดัดแปลงจากอักษรโรมันสัญลักษณ์บางตัวนามาจากอักษรกรีก และบ
างตัวประดิษฐ์ขึ้นใหม่โดยไม่สัมพันธ์กับอักษรภาษาใดเลย
สัญลักษณ์แทนเสียงสระ
สัญลักษณ์ (IPA) ตัวอย่ำง เทียบเสียงในภำษำไทย
i: see /si:/ อี
i any /'eni/ อิ
ɪ sit /sɪt/ อิ (ก้ากึ่งระหว่าง อิ และ อี)
e ten /ten/ เอะ
æ hat /hæt/ แอะ
ɑ: arm /ɑ:m/ อา
ɒ got /gɒt/ เอาะ
ɔ: saw /sɔ:/ ออ
ʊ put /pʊt/ อู

5. 5
u: too /tu:/ อู
u
usual /'ju:ʒ
uəl/
อุ
ʌ cup /kʌp/ อะ
ɜ: fur /fɜ:/ เออ
ə
ago /ə'gəʊ
/
เออะ
eɪ pay /peɪ/ เอ
əʊ
home /həʊ
m/
โอ
aɪ five /faɪv/ ไอ
aʊ now /naʊ/ เอา, อาว
ɔɪ
join /dʒɔɪn
/
ออย
ɪə near /nɪə/ เอีย
eə hair /heə/ แอ

6. 6
ʊə pure /pjʊə/ อิว
สัญลักษณ์แทนเสียงพยัญชนะ
สัญลักษณ์ (IPA) ตัวอย่ำง เทียบเสียงในภำษำไทย
p pen /pen/ พ
b bad /bæd/ บ
t tea /ti:/ ท
d did /dɪd/ ด
k cat /kæt/ ค
g got /gɒt/ ก
tʃ chin /tʃɪn/ ช
dʒ June /dʒu:n/ จ
f fall /fɔ:l/ ฟ
v van /væn/ ฟ
θ thin /θɪn/ ธ

7. 7
ð then /ðen/ ธ
s so /səʊ/ ส
z zoo /zu:/ ส
ʃ she /ʃi:/ ช
ʒ vision /'vɪʒn/ ฉ
h how /haʊ/ ฮ
m man /mæn/ ม
n no /nəʊ/ น
ŋ sing /sɪŋ/ ง
l leg /leg/ ล
r red /red/ ร
j yes /jes/ ย
w wet /wet/ ว

8. 8
นำงสำวอำรยำศรีพลำย56030570