الزحف العمراني وأثره على الأراضي الزراعية حول مدينة الفاشر

1. ٥٧
@òîÇaŠÛa@ïšaŠþa@óÜÇ@ê‹qcë@ïãa‹àÈÛa@ÑyÛa
@ @‹’bÐÛa@òäí‡ß@Þìy
@ @
@ @

2. א قK د

4. א
א

5. و

6. دא א

8. א

10. Email:ishaghadi@hotmail.com

11. #
$% %'( )*+( !

12. ٥٨

13. ٥٩
@ @‹’bÑÜa@óåî‡à@ßíy@óïÈaŠÜa@ðšaŠÿa@ôÝÈ@ë‹qcì@ðäa‹áÉÜa@ÒyÜa

15. @ @@˜Üƒn¾a
# א $% ل ! א א א

16. א
و א א א א א ول
*!* 3*' م(*4 א5$(6 7 وذ 9 م12.1
و م./0. م' ()!*+, %
@ א $$? و ! א א :; א

17. א ' # א $% ' א א * =
E א%= وو ,'#= وא F אGH(C א
א$* وא KA !B)C א
$$? ' K*L وא ! א GH(C6 و 9 * א$ א BIJ א א * א
لUV א W و KQRS*L قI א P) و * א$ א BIJ א

18. א M!N%O
X وא $ אY% و9 * א$ א BIJ لV אZ א ! א$!C א * א$ אY% א אM%%
! و$ אM]C א^O _ 46 א9 א ع J U אM ذא M א زא وא !%NV א
dX M و K`aL א N و M و$ وא !%b א EX* وא PN وא !c وא

19. 6 M !6S وא !6b אG! א' # א $% *, ن^O א
`h ! א א N א' i د א 3H Y% gf2 ن * א$ א`! ! א א
K ! א ز א
(]%'`%Z و 9 م12.1^O م1222%G6 ia# א لR
A, دbZl אmL אk# א $%' א א אA!K6 * א$ א`= و و
A6 !N) א _oN وא p XR% n= و 6, M وذא !_ א;I א ! א Y%
AI!Iq EZ $ l א mL א' א

20. א!U, i א% % א 9 !$%
K אن א אض;

22. #
$% %'( )*+( !

23. ٦٠
Abstract
This paper deals with urban sprawl and its impact on
agricultural land around the city of El Fasher, since its inception
in 1791 until 2012, with the aim to contribute to policy-making,
especially for urban expansion in the city of El Fasher in non-agricultural
land and determine his future vision. The study was
based on the historical and descriptive approaches to track and
describe the stages of urbanization in the study area, and based
on analytical and deductive approaches in determining the
potential of the land in the study area and a suitable way to
exploit it. Information of this research was obtained from the
field study via patrol of the study area, and government
departments and ministries relevant to the subject, in addition
to the international and national organizations, books, theses,
periodicals and the Internet. The results indicated that the
expansion of the city of El Fasher in both the southern and
western has affected the area where agricultural study proved
that 60% of the size of the city increase in the urban cluster
during the period between 2000 to 2012, and urbanization was
spread on the most part on its agricultural lands. The study,
recommended the East direction for the growth in urbanization
in the city El Fasher for its quality in terms of topography and
soils and rocks suitable for construction and population density
and the North direction for the expansion of urbanization, taking
into account the classification of this land in the northern
direction of the city for the purposes of pre-planned
urbanization.

24. ٦١
@ @Zò߇Ôß
* H!7 وذ u م$6%tZ, ن$C6 I!sא ! א א א

25. א نO
$% ن^OM* א$ אx6:l,!Kw א'v א )i د وز 9 א א
6 i د$(% w א ' ! א א א

26. א Y% N !% . }0 Y
دول 3]C ً$?ENl,i] א`=Y% وuE12209 !*6 אF א א
7 ذ% و #,%ML$J(N* د$$ א~ وא (% !% א =} و9w א
ً% א نh אu ن$C6 I!sא ! א א א

27. א =} و د אC א
طS Y%
‚! א
!) א  Y% $V א EK Y% א €!In א ^O د, ن ول $ א
K !N) אMH6 I!sא !V א ]

28. وא
K א,' ! א א א

29. א
א א !) א ƒ א Eo, و
Y% د# אP!U ض#… وא !C א„cC א )%i د وز ن$C א ل وC אM)C א
, א pIS א
pvB א % א 9w א †)%
HC א ! א א א

30. א
`=, $B و K ن$C6 I!sא ‚!6† ذ

31. א „ˆ وא אج 4 א زא O و ن$C6€!sא
א א א NlC لV אx6^O3!) א א€!In א H! و ول $ אx6
א

32. א אم $n* وא i دא ‰6„,M*!* و لRY%7 وذ u ! א א א

33. א
وو 9 !N) אMH א Š و אد $% א L אG6 +, و Q % و ن$C א E دא
$C אE دא א א3!]6 UUn%M)*‹%plO و9 ن$C א ود $3],G אZ
! א א א

34. אŒ)
אن א אد $% وא 3!] א
iI!) وא €v א^,
Z אC $!b א €!In وא 9 !N) א ˆ د א אد $%L6 * א „c Y
א VU א א

35. א Œ)
مB, L !Ž !U א MlC א
KE12209 !*6 אF
5#b א MK% E ' = و )% v? ! دאن ) א $(l
$$ א5 א* א^OˆvV א א† د و9 دR אp אK3]%`K א~ אŒ وV وא

36. #
$% %'( )*+( !
٦٢
^O *% KV א`hY% وu U א ! א א א

37. א(% و !!I א د אC אY%
Y% A6 €!’ % و אن א G6 אزن א i د4 %N% و % , €I ‘,
א

38. א
א א א ز“”• ً! ًLo%# א $%$, وK ! א א א

39. א
א

40. א Œ)
=} و אً:h ً! א ً*, $C א M$(! ! א א
ول ? وK(%6b وא 6S אl وא 6S אpb א' Z א א U א ! א א
# א $% ل ! א א א

41. א
و א א אi * א د Z א
W ! א وsא„_ و
@ @ZòŽaŠ‡Ûa@pbîŽbŽc@Zü ëc

42. ZòŽŠa‡Ûa@òÜØ“ß@Mc
†$O * א$ א BI%' !X אl א !N) א MH وא !6

43. א plO —=
א

44. א
!) א  'R u H)% ًL $), ~ א 9EhlC א
`=!9i:h )6i:

45. אM א) א' א א א زאد $B_9 ! א א
نh ن $6 !N) א M! وא 9 !6

46. 6 ‚!% # א $% ل א

47. א 3]%
BI%`i:

48. אM א) א' وK $C א نN*3]%(6E ! א ز אض(]%
H!h (!O ˜ و وא !!I א i د א P)6 نN) א د$ د אزد Y% * א$ א
!N) אi د אE' وKiNC א5#b אMK% و !B אM אU وא Œ و
$C א ل ! א א א

49. א لRS* אkAK א6 و9YN) א^O KV א אزدאد
:l, و 9 א א ' o* א Y ًL$6 †

50. א v א MI% و YN) א '
G6%5 ™ א$B%J`*,# א $J ! א א„cC א ن^OM* א$ א
`= و 13h/š م1222 م ! א א )C א `h ! م122.1 و م1222
لR =iU6 $C א`*, وKE12.19 )C אi دא OF م12.1 م13h.›š
i$!K ! א ز א M ذא „c% $, ~ א !6S وא !6b א G! א ' ia# א
א

51. א $$(,' YN,~ א א Nl% ز, م$B, % لR Y% و K אص א
9 א

52. אŒ)
א א* وא وز H אML لRY% HC א ! א א

53. ٦٣
M* א دY%(,$ אC ًB_ و9 NlC א د6 lZ% * א$ א ول ?!
K ! א$!%M]R% وM אpUO و
@ @ZòîmŁa@pbîš‹ÐÛa@szjÛa@óäjní ZòŽaŠ‡Ûa@pbîš‹Ï@_l
Kk אن א6 دENl6 وM+,# א $% ل ! א א א

54. א نO ١-
žž אًžžžžoh žž!6S وא žž!6b אG!žž א'žž# א žž$%žž*,$žž ٢-
Ki$!b א ! א א א

55. א
%R*
صV א لRY% ع C א א! א دوא , W א א
א

56. J
' نN) א KŸ,~ א !X אS א MIC א :_ UUnC א ! א א א

57. א
V א„I%Y%,+, א א! אM;)% ن‰_PKY% وK * א$ א BI%
א ن‰_3Y% وui د א !!I אi وo א(6X אl א5U אc ^OA! وא
$% ل ! א א א¢ אزن C א 5U وא Eo%

58. א אم $n*L א ^O i د Eo¡
K * א$ א BIC! א UC وא ' אSb א„IC אBJ# א
W%„!B?^O * א$ א5$(, : א א א J ج
!Œ)
# א $% لX אl א א א אML$= ١-
د6 M ذא !_ אSK Nl% 6 9p אS א جO ' ! א א ض

59. א
KK دUZ وא !K א
# א $%' א

60. אML* א3!]6 = *!*3*' م(*L ٢- א
KEB)C א' $C אŠ وI * وא ق_I,!Ž
א € ' (% i د#*L א YN¡ ~ א M!= א x6 وج  ٣- א
K * א$ א BI%' ! א א א

61. א
א א

62. #
$% %'( )*+( !

63. ٦٤
W,ƒ א' * א$ א !YN,W א א J د
Y% א א ج4 אEB)% و ‚! وא نN) אp א; د$(ˆ אIn אً] ١-
ل U א ! א א א

64. א'X אl א* وא א א א لR
ز6YŒB אlNi دK و£Eo¡ א א ن‰_9# א $%
K د$U א א'MRNlC א
! א א א

65. אŒ)
א א* אiI} !C אM(b אA!, ٢-
K $ B)C א€I א'3(,% אY %

66. א # א $% ل
E¥ * א$ א BI%' B6*M* א ود ¤Ž' ع C א אQ ض אi$ ٣-
B!M* א دp אK4Go א#’ نYN¡ ! !ZM ذא * א د(%
K ل¦א א'
UB, ~ א ! C א ود $V א
א ود $ El, W א ود J
ود $V א% و9# א $% ل ! א א א

67. אk א א אi * א د
1” 33§ ض 3 iX ودא cB,$B,~ א# א $% ود $
UB_ !NC א
—žžžI* ق_a% /›š ع#, א
و 9E. J IF ًZ 2” 5 2§ ل 0 c€ % ًL¨
ل¨ L !6b א ود $V אUZ' ًZ%E?N# אZC א א(6 و9 א
'()J7 ذZ ذא O و6%3h122 )%'$ª و(, Eoª و9_ دא
W* א א3]% و9 אً:hZ_¬ ن«R13h/š S وא م122™ م
IS, و 9E 12.1 9 # א 9 )C א i دא O FQ ! א א א

68. א Œ)
K م12.1 م
و م./0. م א' $C אi+l%ia# א !% א ود $V א

69. ٦٥
W א א

70. و J و
ض ول

71. א sא Yv, ! 9 و£ *
* א$ א I `¨
K א% لRY% * א$ˆ] אc4 אo אsא م$Z و9 א אM!**

72. ع J ZR אM ذא M] وא 3!#C وא ذج א

73. #
$% %'( )*+( !

74. ٦٦
# א $%Z%E1F I
م א א א

75. א وزא W א
9 * א$ א BIC !_ אSb אtXU א
Z_ o א sא % א
م./0. م'(,+l%# א $J א א אI,6 א אsא ول , و
د$_­% אsא%9#= وא F אd(C א ع,‰67 وذ u م12.1 م
و
دאً * א 7 وذ uk אن א وز # א $% ل ! א א א

76. א
א

77. א!U6 = אM! א^O _ 469 !Xv# وא b אU وא €X א א
XR%M(b אEv_$$? دس ) אsאE¨ و9# א $% ل ! א א

78. ٦٧
E'QRS*L قI אP) وא א

79. אMN%O$$?5$(6B)C א א א
KK*L وא ! אd(C א ع,‰67 وذ i_C אMN%4 א
i$Y% * א$6 = אM! א
لUV אWW

80. #$% א' د !

81. _ž
W( دU%
W~ž א ž! א אMžIInC وא €X אž א Z אM$ אW א א€!In אi وزא J.
K * א$ א BI%'!#,
!Užž6 žž= אMžž!6 žž*L א`žžªWžž_ دא لžž¨ žžL6 žž א אi وزא J1
K# א $% ل ! א אŒa א
žž!%b אEXžž* وא PžžN وא žž!%NV אX وא $žž وא žž!c وא žž! و$ אMžž]C א J™
KE`a4 אF ! و$ אM%C א N و
J›
K !_ א;,# אU א وא * א$ א BIJ لV אZ א ! א$!C א * א$ א
@ @ð‹ÄäÛa@Ý‚‡¾a@Zbîãbq
ن% א ل ض* א אم ,- ./#$-% א
012 א أ-
אم $n* א طŠ ع % ` و, ~ א !I!In א M] א Y% $$ א M ز6
! א א א

82. אM% א$n*LMc 9(% ! א א = و 9 ن$C א ل א

83. א
ZC א ](Y% و9€B_ س*

84. א نNC א א א$,w! ن$C א ل
I, و,~ א ! א א ض

85. אM% א$n* א طŠ)#,~ א Y ن# א א
$, و9(6 I!sא !_ אSb א Z א
:+, H! vV אhאC א و ن$C א ل
دUZL א Il

86. א * א د' !NC א$ א`I و£ ول ] א
نNC א3!], وMcl אQ' אSb א ز א†)%
7 ذ نhp א* #nC א
#N, و _)C אE% و ق) אZ%Eo% !_ אSK و دUZ א­*
¯p6' אSb א
ج4 —U, $C א ل א א ج° X دא MZI )6 Y ن_ ج KEB א

87. #
$% %'( )*+( !
٦٨
وC א و$ א و $C א ق*' ً دUZ א Ž% نN,E!=sאY% # אع
)6 א אZC א א—! ,^O ] א`_$ وK ] אM אa_ א'pKh
Y $6 ! א א M% א$n*L א ' M_RL א !#!h אز 6O و ق)
KE12..9 نoF ق) א
€!In א I,
` ~ א (C א M] א Y% i$ وא ] א $, و
`!](LOQ`(K و~ א$B אAK و وM!) אY%3;6 و9ˆvV وא !Z4 א
(%hw א†)%
vV אM¦ وא ن$C א
MB!I אY%$$6

88. W%
א א ج4 א'I6AZR وˆvV א63W(Sinclair)4#5 J.
9 ن$C א ل ض

89. א* طŠ

90. ًK ذŠ و! א אZC א ]I6 مZ و
(Wheeler ن$C א ل ! א א ض

91. א M% א$n*L MZI ­} ج و
KMuller,1986)
H! ل¨' Z
א אZC א ] وض _„cW(Prothero) و ذ1. J6
' # E!=£ ج4—U,A* א د BI% ل ! א زMZI 6A$M( و
K (Prothero, ( 1957 دUZL א(!Z
—v, א!u אق 6iU א $%
א אZC א ]„!I, ول W ن 9: J8
A!„ciU א $J€!’)!X א ز قI¬ ن„!I א لRY%A
9Y ن_ ]' ول

92. א قI א%Eˆ א قI א و€nC א א א قI א
ًZI YNw iU6€!sא قI א ن' YN (!65RL א AK و ن LO
! ]% :;RN + E6 $C א h% YM_)C א A!_ † و), ًX دא
ل א VU א א

93. אE א$,(%ENl א א('E% אi$`*
!U وא !N) אML*L א א و א VU א:; א

94. א % $C א
KE م12..9 نoF H وא

95. ٦٩
لR Y% 7 وذ א א' $C א ل ض

96. א אم $n* א ! (] م$B, ±
~ א ] א c

97. א Y% $$ א ;!U6w א pkO ' (6Go א م א
!*L و3X دא Š'3Y אvV א نN* K ! C א K و7 ذ ول ,
K !% א ول $ א א
;: א א;? א* א@; א1$ א= א ب -
ن h p א* Yh)C אد א $ ' i)C א i د א A
א א א5
א

98. א
PI א i د ز ^O ˆ د‹% א و 93]% :; و 3]% YN* ' 7 ذ
א€, و.(Kenneth,1985)‚! אزن א א 'E د ¥ 3 Y% و ! א א
H!hu ن$C א نN*Š ع J ! א א א

99. אŒ)
A*, و א א
M א$ א %Z4 א

100. א
PcY%i د א(6€,% و نN) א د$i د
Yc א'v ًZYl א نB א$ و9 !U وא !%$ אMlC وא !N) א
مg.2Y%6 אYc א' vV אM‚! א' نN) א )`#, א$B_96 א
' نN) א ع²
!9.0š2 مg10^O3 م.0™2 مg./^O م.022
د$ ) ن!%/šE=Y% ) ن!%11k نNl !$C א ! א א h אC א
مg›0^O و م.0f2 مg™f }š^O ) א#,a9(!6 אYc א نN*
6 אYc א نN* ع²Y%gf2Y$%^O م1222 م'`= وو 9 م.0³2
KE122.9!_=F ) ن!%.³23 د$´ א
د$´6 لoC א E!*
U%' iB א $% ن‰_ !6 א ن$C א†)%
و
µOY%g٧٣9 ن ١٠ o¡٢٠٠٧M!XUOP) )٠٠٠9٧٨٧9٧(N*
U و¯!%٢٠†N אiB א3!ZO نN* د$E= وG'9U% نN*
٧٦ ج وא E א$63 אد $,´ אU% نN*6Y%oh(N)K ) ن!%
(6 !N) א _oN אEU, و9 ٢٠٠٦ م pUOP) ) و ٤٢٦ ً# و ٤٨٠ ً!%

101. #
$% %'( )*+( !
٧٠
6 !N) אi د א`6Z$Z و96%a%!hEN )١٥oh^O
! א א N א`#v,!AE!o%L אد c6iB א $C ! א א N א'
*Š )6N١٦١٤٠^ON٧٩٨٠Y%١٩٦٨ و١٩٤٥
%G6
)C א`=! و ١٩٧٧ ١٩٦٨G6%ia# א'g٢٤ א$BJM زאد 3g٨9٣
% G6 ia# א % 9* g٥9٢ Š )6 N ٩٢٠٢٠ $ ! א א
)6 ! א א N אM زאد ! ! א i#c¤ و$«R_ و ١٩٨٢ ١٩٧٧
N٢٦٩١٢^O ! א א N א )%EUM א*­ א7, لRg٢٩
3nv א Nl% 3H U, YN!_7 ذ
و Kg ٢9٤ $Zˆ* Š )6
$Z †N א iB !C א ! א א N א ن % ذא O U% ' א א
א;6Fg٢١ $Z )6 ١٩٨٢ م ^O ١٩٤٥ م Y% ia# א ' `nv,
KE12.19 ون  و
م.0šf' لRB*L א%ia# א'`*,$Z مc א $% ن‰_ دאن ) א'%
م#_9 نN) א!Y%i%.› و9 )C א!Y%i%1š אŽ م122³^O
i%.™ دل و9 دאن ),6 !o א $C א3HY%i%0 }š دل (H نh.00™
3HY%i%/ }³ دل (H نh م122³ م' وK_ دא ŒK =L!Y%
م دאن ) א' 6) א $C א Y% P, א' L! M#Z! KL! !o א $C א
) م122³L.0/™G6i%³{™(Hv,!69 م122³ م !o א^O م.00™
3%

102. א p א MZ, P) و KE م12.™9 نoF_ دא M א ز !S (X א4
Y%g/2 وز H*6 אYc א' ن$C א نN* ) ن‰_ نN) א ون ‹li$C א
אن $ אEo%(o%g/š^OEU,J وKE.0009 نR אF م121š م'AN* ع²
K V א`Z א' %$BC א
نN) !U وא H א Il

103. א' * وא MR= אC א EX* و م$B, Eo¡ و
^O ˆ د‹, ~ א ! א א א

104. א ! א א א Œ* $ א ًv ن$C א

105. ٧١
وز U6 $$( א 6 و ن$C6 I!sא „c ‚! א م]6 لR4 א
א

106. א
MlC وא UC א %ZO و MR= אC א قc „ H! (! אن א
Il

107. א'* وא MR= אC אEX* و م$B, و !N) א i د א Y ً Rv_ وK ! א א
M*!* ز6 א א* א
$), † E% א ¬ !U وא H א
א

108. א Y%ŒB6 و ' i$$b א !N) א p!

109. א ¤ א$* ل א R Y% ول $ א
MIInC א^O ن$C אY%$$ אB_ א =} و€!In א אم $ אY ً Rv_ ! א א
دK و^Oˆ د‹K ! א אMH אŠ و אد $% אL אG6+,~ وא !N!Q א
!iI אYN,Y% و9X אl אB_

110. א* א وˆvV א אY%€Š
Œ)
و HC א א

111. א Œ)
نN ن!

112. א Y% :oh' * א نO
U א א

113. א אY% אز I א א! אB* وא ( אز , و !‚! א ]

114. א
„q6 و‚! א م] א'$ אY%$%^O ! א א ض

115. אi)ˆ د‹, و
i د$,~ وא vV א„c ;

116. 6 אد $%4 אEo% $EhlC אY%$$ א
! א א ض

117. א
א א אد $%L א:+,3()$Z وK ن$C אY% B א ع אC א
(6=ˆS± دUC א #nC אMC אP)6p אQ وא pC وא 6a א,^O
! א א א

118. א ! אن א ز' زאً 6 אً دو Ph*P*¬ . و A!6
ذ Ou $C א! ج אv א„c%'YN)6†N א ن$C א نN* ;6„
!(!_, !N* ض ^O (’ و ! א א א

119. א Y% !% M)% ن IB
w אY% i$$ „c% ' EU’ % א و 9 א א ' (% i د#*L دون א €B_
VU א א

120. א Y% :oN א M$B_ ~ ن א )h6 دو 7 ذ
ل o% : و
' E!=£ 6 d, „cC א ن ً ن $C א א „c% ' א
KE.0³096 و دB א$F ) א
! א א א

121. א * ع#, א ' EoC وא ˆ دUZL א E% א دK و 7h و
7 H! وK U א وYN) א אض;

122. (!6
(6=Hl $C6 I!sא

123. #
$% %'( )*+( !
٧٢
ˆS ˆ دC א E% א ن‰_ 7h و K ع אC وא لBV א€* و Yh)C א l א«R
' QRS*L 3(! א !6
$C א E ' Z א א ! א א א

124. א Œ=
! א א א

125. אŒ=Hlˆ א אE% א7hK ! א ز:; אض;
אً:h ًR دILˆ א6 א א وo אU אY% نN,$B_!6(%tn א
!N* אض;

126. (S* א و(6A אA!EU’ˆ אE$ א% BC6(U

127. != و
ول אA$.B;: א א;? א* א@; א1$ א= אC1 D J ج
¬al, % E6 ول $ א Y% ²
א א * א UBL
E›22FM$B_ !N%

128. אi$C אML א ن`!6 * א د¬(_w دول א !µ(!_
( ,P)6 !#!h L و' ًB, ! א א א

129. א Y% אن $_
Y% אن $_ 5L³ ً! L א $B#, و 9E1222 – .0/1Fi$C א لR א א
ن

130. אMH% ع א% Y% % (!_ نN*4 אM وl% , و ! א א (! א
Yc א IZ
„I, V א و9E.0³096 و دB א$F ع*Eh
· دو ٨٠٠٠ ŒB % ` Y ن א ^O M* א$ אx6 M $B_ 96 א
U وא YN) Q*6 م ١٩٧٦ % i$!b א ! א א (! א Y%
! א PI, L M% א$n*L א Eh ن و 9†

131. א % א M% א$n*L وא
`# ز $Z و$ א $% ن ^O ()# * א$ א M $Z و 9 א

132. א Y% i$!b א
ً o$ M+l h 9 !hC وא _ אb ن وא א Q )!X ع א% ¤R
KE.00f9 !6 א ول $ א %KF ! א א א

133. א
و$ ل א ¨ !N* Mm
Kh אJ €!? ! א ز א ع IZ א ^O U% ' א א א † د h
3H زאد h A G, $Z و 9 ً * אن $_ ١٢٥٣٠ אŽ ()% $B, ن $C א
lC ق א I Y% و )!X $% Y% ً Z ' אSb א (Z% ن h و †B א

134. ٧٣
و $! א ZC א M ذא †B א Y% (,R!o% ق #, ML$J ( א ), دUZL א
KE.0³.9 h و אF.:SU א 3HV א M ذא
' ع %$ ‚! אزن א א ' E א Y% !(U ن א !N א ¤$ $Z و
, א pIS א زא O „c Y i; ع IZ و !6S א #v א ' Mc)C א p6 * א
%KF· ١٠٥٦٠٠ دو א $B, * وא ! א ز M)% :%$, و 6a א 5K و
­ ن ]_J א א* אM* א$ אx6M$Z وKE.00f9 !6 א ول $ א
א א* א א† د و9 م122/ م
م.00/ مY%g™. אŽi; عIB6
م· دو f.^O م.00/ م· دو /2Y% ! א א ض

135. א )%tZ,^O
9 ًB,`#v,$Z­ ن ]_£' !C א )C א ن * א$ א`!6 وK م122/
! א אM)C אtB,^O† د و9 م122/ م
و م.0³1 م%M א%­¸
א א * ً ,Œa א EZ`h !% א 6a א !6 9 U אŒa אM ذא
' אن א
S א #U א ن وK م122š مEZ(!Mc)C א$K א H!
6 F ! א א א

136. א Œ)
pK $Z و 9B_

137. א אن א ]_sא
KE12.19ˆ و! وא
E١٩٧٦ J١٩٥٧FY%i$C א لR$B_ אق א ن^OM* א$ א$M$Z و
YN) א אض;

138. `* א· دو E٢١٥٢٤٠٠F6()%M$Z ! א ز ً
! א א א ن‰_PKY% وKE.00™9!$ אFM%$Y%(6€,% و
p אv אM)C אY% د# אP!U Z^Oˆ دp אv א„cC وא ! א א א

139. א
و1 مšYEB, !6 א ن$C אP; א'(% د# אP!U ن^OM א$B א:l,!
p אv אM)C אY% د# אP!U نG'91 م› }f אد $S6' و91 م2 }/šiB א'
K1 مš2^OYI وא 'EU!91 م1š!_' و91 م.™G6' و91 م0 ن$ و% و'
Y%5$Q א نOKE.00š9./š9_F1 م12Y !!C א ن$C א'EBLA אp א א† و
M$B_~ א i:N אM)C وא 9A*, و א א א ل o%

140. א pIO

141. #
$% %'( )*+( !
٧٤
L א و9 NlC אiI†$%—! , ! א א א

142. אY%$B#,5*~ وא
ن

143. 9 وC א و ! א א:; א

144. אkA(!K,YN و א א* אZ و‘
و$P)A

145. ­!ANIY%E6U א لNY% ًRN$7 ذ
KAKR وAR=OYN¡L ًR%h אً$,‘ŠO وP)_Œa א !KOx#
א א/%G א1HI אJK !L אW ً9 F
i$žB אEžoª~ž א !ž**

146. אi$žB אnž=Yž%ž# א $% !K!K نN, و
`ž! אb אYž%+, و9 % و n=Y% نN, و9 $C א ض

147. N,C وא
$K, و9(Elsheikh,2011,82-93)ˆN אEZ%^O(N,žK و9­ وא
žž žž= وžžQ¨' و9 žž$ žž!Zlžž א žžž!6b אp אžžK

148. א'—I)žž א
žži زžž6
pžk' ž!% א نžoN6ižIS%$žK,žh95EK!# א€!%„c
xž6'„ž א_ وMBBlž,ž(6 و $Už%nUž אž و9 ž* א$ א žBI%Yž% žZ#%
i دž ز'3(ž*ž±9 (Iskander, ( 1972 ž! ž ز و ž و(ž¥ž±9„cC א
K و$! א6ƒ א#„cY $C6!C א دU%
Eo, و9 אEž% אE#67Nžž#, ž!6*n= !**

149. אnU א, و
و , אN א i د% Y% `N, ~ א 6 א % א HV א M!6* ' nU א
(oª و9a%š2 –™2G6%(N¹˜ אو a, B!ZMBcEN'$K, و9)# א
i د$H%n= و9 o$M!6* BIC6$K,7h9 6o א ž!% א אن ž!B א
UV אY%+, و93*š2 א(N¹ و9 žH وא אE#6 א*6
ن د א
M!6* א $K, $Z و 9V א 6a א —I* (oª و 93 א Ež% وא
E~$,$F# א$' و ود

150. א نI6'$K,~ אE% وא Ih !¹C א
p א „!, * א$ א BI%' !% אM!6* א ن h6 $b א 9 $C א€* و
! א دUZL א #N אM ذא B! א !* א א U(K لRY%* א
KE$ א†)%$,Y m א !l א نN) אM!N%OE'

151. ٧٥
9# א$6€!?~ א !% א لR אY% )*Y%# א $%—I*+
IS, و9E12.19 )C אi دא OF * א$ א BI% )%Y%g³2Y%ohENl, و
BI% An و 9I* א (X אKx6 و (% ž!6b وא ž!Zl وא !l א p אK

152. א
%Œb א^O $ و 9(% !6S א ! א'a%!h1 A žžž!!c žžv#n%
†²!€* א'Œ!KEN' $ م א(]C אE¥±9% ج$,
'PU و6S אŒb אžžžkZl א لl אY% $žC א قaFˆ אB*ˆ وאد
ع# و9Œb א^O لl אY%ˆ¥ˆ א5ˆ وאد $K7h9# א$
ع# א % 9# א $' B*ˆ وאد %B و $C א€* و^O AH ع_ A%
k ً%(H وŒS א (KY% دم B אZˆ وאد %B وŒb אkAH!_o א
K# א $% ل ! א א א

153. א3(!_$K—!)_E(*'Zl אŒb א
' !% א אن !B א5 א' * א$ א BI%' KC א !)v א ]C א Eo,
)v,€Š`N و95ˆ وאد نKP)6`h,~ وא 9I* א BIC א
C א لR א^O _ 469 $C א€* و'# א$k€(,5b א^OŒZ א
^OŒb א' a% /™2G6 % $C א ع#, א ج$ و 9 $C א ل Z א א لb وא
BI%' ود

154. אU م א م] א ن‰_ א قl وא لl א'a%/f2Y%oh
KE12.19 )C אi دא OF6S אŒb وא Œb א !AH, * א$ א
GU_^O ) אA!_3)B, و9ˆ אو U אA3!Z4 אY * א$ א BI%B, و
˜ אو a و9 م א5#b63) د6p و9IC א€Z)6!!=9Y%
$%$, وK ) א'3%E™š2–122FG6%(!_ ) אI%

155. א !h€*%
Us H!h_,~ א !I) א!C א' ول

156. אEo!Y$U%
# א
Y% صU%L א
ض

157. א i$Z و n وא ! Y%€Z) אM!hG6 ZR א
ˆm ض

158. א صU% א i$Z وn א YI%

159. א !h $, %$_ u† !
ˆ² و אول $b א ًN% _lNC א ˆ¦ وא ن د א ' H و (I*

160. #
$% %'( )*+( !
٧٦
9!$Uh(6B), و $C א€*6# א$ BI%^OEU39 ل!) א
BIJ !I) א !C א Eo, h K א א' ! و U وא p א' ES), و
م.0›³ م@lOWˆ אZˆ وאد אن ( !¹C א ود

161. אY% د$' * א$ א
ˆ وאد  نb א!%
אن  א$ و# א $%Œ; ًB,3h.2$6
a%0š2222(%Eh *Y:#Y% אن  א نN!9 س,ˆ ووאد 3h
( ز, و(b%3!Ž9# א!% I£^O!C אºv,(% و!C אY%PN%
KE م12.29 ن د وא !_b א!C אi دא OF $C אp!x ! א$ א Nl א
دU%3Y% و9 !_b א!C א'# א $%'!o א$UC אEo و
ˆ’ و # א $% Œ; 3h.1 $6
B, ˆ א 'b א iB ض
% א HV א MN, ق_ !C א Y% PN% a% !%12
$C א KtB $) BIC א' 6 #W $Z و 9E1™2 ص912.29
F6 א
' و 9Z אن ' H!, אa*L א ون nC א Z و I%

162. א —l 7 وذ 9! i$ אC א
!C א_ زB אiB BI%'‚6 *#W م.0³2 – م.0/›Y%ia# א
˜ אو a و 9 *LPN% a%™2 אŽ $ א א ‚ א !KO $B, و 9d(= !»
a% ن!% אŽ ) א S א $B, و 9a%™22 – 122 G6 ضV א 7¹
KE م122/9 !! א:;!C وא Œl א!% ‚!FPN%
6 وM و#, وŒl V= !_b א!C אY%g³š ن+6M* א$ א`$Z و
B!Z$ אLa12‚ א !KO€*% و9E!Sl אM*P)^O‚6Y%!C א
9 ‚! א˜ž=O وžžž!C א وع žl%Fa%..2–.™2G6 ž!_b א6ƒ א'!C א„EU, و
!C א B7 ذˆ و¬R(*L אY% $C א KŽ#,L دUC אEhKE م122f
^O† د±(N* د$i د وز $C א*,7h و % א(,! م$Z و9 HC א
KV א Y% gš³ HC א !N א $B, و N()C وא HC א !N א':h H
KE م122/9# א9 ن$C א!%i دא OF $C א نN) !# א

163. ٧٧
P)7 وذ )š2›2³2# א $% نN* د$´6$B_ l א ! אY% و
ˆhC א ز(b אF م122³ م ' دאن ) א ' ˆK א N* אد $, 
א† و9# א $% E دא نN) א ز,' Y,¬ و9E12.29pU°
9 $C אPB(, و² وp!

164. אxiNC אi+lh !F,E% א^OY א
ha א ) #,, و 9$$K N* Œb و B_

165. א * =_ ($­! و
(I6,~ א ž#nC א EB א EX*6 (c,L !_I א p!

166. א' $C6 N) א
!,h9 و¦א אY%iK(C אM‚# ً6Koh(+6!, و9 $C אPB6
' *

167. א ن

168. 7 وذ Œ¼4 א ML$% ع#,6 7 ذ €, و 9 6U א ) ع#,6
3(, دא و !=

169. א 3(UXU} $C א ^O ون $# # 6c M ذא !_I א p!

170. א
ًRv_ א9i*

171. א3!], _B3($­! وŒ¼4 א
دאً !Z ض#,L~ א !# א
د$ ´ و i:H م و مR) وא UC وא U א p! ' h MK و א د$, Y
E12.19#6 ! دא ) אi*

172. א3!], ž!µF‘N*0. !$C6p!

173. א
1M N א0

174. B; א1$ א= אW ً$. א
م„_ אC א9ž.12f *'# א $%$! אY½ א$ نI) א­*
= אFcY%6S א لl א^O7 وذ 95 وB!*ˆ وאد ¾cG69 م./0.
= q وא 9(6 B* و A)² (!O EB و 9E# א I) ¡$B א
7,% وK (O,Fahey1980,p 181-213)E./1 ص912..9$£FAIžž)
( Y% # א $% I, و *, ' `(* E% א i$ M_v, ia# א
WE12.™9
F
نI) א(6B*%$9()!*+,% دא 4 א = א`o¿%( ذOWC دא P א JO
* و9A و$ = אq وא 9i دא 4 אP,N%(!_‘6 و9$! אY½ א$
† د و9†N א_ دא L وE¨
ˆ دא 4 א ذ#$% و9 BIC א
iI!)%
M%$ אY%i د#*L א' ;9(6 אB*R نN) אY%$$ אiH^O7 ذ

175. #
$% %'( )*+( !
٧٨
_ دא L و 3!)B, $6 ˆ دא 4 א ذ#tq Y% 3;6 و 9(6 i_C אX وא
ل¨ L =`= و9 نƒ א^Oˆ دא 4 א دو ˆ د‹,`(LO9EF†N א
M%$ Y% A%$B, C ) 9i و¦א „cC א Y% نN) 6 ذK` زא L و 9_ دא

176. K دא O
€*ˆ א(Z%Y%i$!#)%9iH6(,+l% $C א`I, אWC - א J6
(I6ˆ אŒS א„c و !)!X قc¤R
B%`h!uiH א قc
Œ د„c وK7C א7, نN*EZY%d م$n)ˆ وא 9!B_Œ;7J
p אU א لl א„c وK ًZ*^OAH ع_A و9U%^O (HC אG6

177. א
$U نh و9iH א אزد ^Oˆ د±!B_ ل¨ و­,^O !B_4 א†N א
EN' 9 אل S א Ž و _ دא MH% 9G6

178. א „c Y # א I* $('
K# א نI*5 אO`? mE_ אZ
i%,`h و 9(,+l % 3!6 # א $%` א WQ#$- وא G /9 א J8
§EKp وא 3 א ن אhY א9 BIC אGcR*Ev#67 وذ 9p وא 3 א
p אHˆ א9 $C א­*‹%9$! אY½ א$ نI) א =93(% א
9 BIC אpk
Y%ŒRI א(!OP) א~ אˆ وR אplOW و9(!OiHQ א^O
! و *$% ول ˜_67 وذ 9 BIC א'¡ دh

179. א3! א א$6.0.f م و
' !! وא !_Bo א(,%$ م$B, $C א` و9# א $%'_ א$6
ن$%x6 نN* و 9†N א _ دא ن$% Y% نN) 6 ذK `= و E אC א
1) كانت دارفور ولاية واحدة حاضرتها مدينة الفاشر وذلك قبل تقسيم الولايات الذي حدث في السودان في عام ١٩٩٤ وتم )
بموجبه تقسيم ولاية دارفور إلى ثلاثة ولايات وهي شمال دارفور وجنوب دارفور وغرب دارفور. وهنالك تقسيم آخر تم
لولايات جنوب وغرب دارفور في عام ٢٠١٢ م، حيث تم بموجبه تقسيم ولاية غرب دارفور إلى ولايتين هما ولاية غرب
دارفور وولاية وسط دارفور، وفي نفس الوقت تم تقسيم ولاية جنوب دارفور إلى ولاية جنوب دارفور وولاية شرق دارفور
وبهذا أصبح هناك خمسة ولايات في دارفور الكبرى الآن.

180. ٧٩
'`‚l~ א# א %K`_ و9M%$ א7,Y%i د#*R†

181. א دאن ) א
K ل وG#% وi,* وŒRcY% نN) א אد $i د ز' אً$$K אً$6.002 م
( %tXUGcR) א א!9 !_ د`h $C אi+lW1S א JR
9~$,x#nJ قl אY% !£( ذO9(!Op א$

182. א ل= وª~ א9!I א
Z و9U א%
N) אi د!B אB%# א, و95ˆ אد 6ŒS אY% و
نI) אh9 N)5 א$„!B9(6 אB*L אEX وא

183. אGcR) א
_ دא „c% Y%EXB א:H(,
E و9ˆN) אB% ًv د
$C א ن‰_ م! א وא ia# א7,% و9l אÀ א$ #!6¯p א$Z א9# א^O
ŒV א عL$ א % !sא „cC א oh Y% و 9 !6S א N) א i د!B א B%
K نƒ א^O و م122™ م_ א$6
M د~ وא # א $J نN) א د$ i د ز' h א #* E% א א`(*
, ن6QR`I* אE א%'(F, لR $C א*,^O و$6
KQ ! א א א

184. وא †B אY%$$ א
c ˆ א א א * א 3H Y % i= pI Y% YN N و
ن ً % א ن h 9 אia_ لR# א $J ! א א א

185. א Œ)
_% %
¯p6 وK(,+l% $C א(6M%~ א ! א אE אC א
B
$C א(6M%~ א !N!Q وא !*!) وא دא 4 אM א:S א
دאً * وא M!6 Y%
OTUO Y%ia# א^ و

186. א C א El9 א אI E א% * $$?YN¡
م .0.f % G6 % oo وא 9 م.0.f م و م.³/› % G6 % !o وא 9 مOVTR –
Y% ia# א El_ )% א % 9 م.0/2 م
و م.0šf Y% 6 א وא 9 م.0šf و
% 9 م1222
و م.0³2 م Y% * د) א ia# א 3v, و 9 م.0³2 م
.0/2
3 ول * !_ و K م12.1 و 1222 %G6% $_ i:

187. وא 6) א ia# א
WE אC א لR $`$~ א ! א אM אI אE א%

188. #
$% %'( )*+( !
٨٠
9 !%R*4 א _ دא I) =h # אM$6 W مOVTR – OTUOW و* א #1% א
9 ًZˆ אد אkM א א$k אY%AC6S אE אY%€* و

189. אpb אE?`h و
אQ و9(!pR!*L א وs ًBX نRNl±5ˆ وאد ˆ²k ً6;$¡ و
$,

190. אM!6!69pb א א'3Q ز%UB א لK وp א%

191. وא GcR) א$!¿
p א%

192. אx63(%9 نN) אY% ZAN)!_Zl אE א%K لl א (K^O ًR!Z
' אن אh, و9 !! א„cC אY%G% دB אH אx6^O _ 4693(6Z و
KE0³9.0/19Ev_F( ع_$ אE()~ אM(b א' $C א
9 UC א i دא 4 א^O _ دא ` ia# א ' و W مOUOX – OVTR 9 א #1% א
(!_Œ E!¹OˆUC א 3hV א‘6 $Z و 96S א E א' i دא 4 א%`!B6 و
BI6 9 $C א ودא دb א MN و 9UZ و Á!b א P,N% A א$6 ًU
م و $C א ع אl ً!U, وو 9Ál אp636%h9 o$ !*$
v א א6 3 7h و 9A و ˆ א 3!U א P) 3(,!6 p6

193. א
$6 $ א عZ ' —B א א ز ^O _ 46 9~$, $ ' 9 (h# א H و
9# א $C I ول 3*9ˆUC א3NV אM زא ¼O3Y% و9A!%)k א
E7 ذ3wFˆ$$€$C אً$!(ª9# وא RB دG6„I א—)%^O _ 46
E و9 $C אY%pb א א'UZ# אGcR* د
نI) א‘6h
Y% BIC אAK א,~ אI° ) ودאً $£ C א'Zl אmL א'* א
K( O,Fahey, ن) ( 1980,89 _ دhEZ
9 دאن ) א ^O _ دא عKO C א ' W W مOUYX – OUOX W 9 9 א #1% א
' $C א`h9 د
نI) א
pvB א$6A,$%Y%i$ وא `= و
(]%' !X אl א 6c (!PS 9 B א Y%h وא 9 $% A ia# א
~ א !B אP)9 نZ#6)p!° ً ز,¬ نY%3;69‘N) א
II YN,w ( LO E ,R_ „_ – 6 „_ F Eo% V א YN), `h

194. ٨١
9 # א $%€!In و

195. אM א` و .0›³ א_' و K ً! دא ]% و
UU% Iˆ¬YN,w و9 مc6 )C א U%Y%„_ I* א6
AK وא $Z و9 عI)C א$B6 ع א—_ و3!], !A%

196. א'%Eh و9!#
نh Yc אC א ن! 9 $C6 B א !KL א MZR א B (!GIInC א
'pB א Ev# و 9 عl6 A% pK و A% +, ذא O  Z%^O لBL אx_
žžIB אM)%Y,!žžY% $C א
7 ذžžž$žžžZ و9A%BžžC אpb א
K( O,Fahey,1980,107) žžž¡$B אp!4 א'$ א א6C א' !N) א
Y%$$ אp אKOW $Z و9Zl אmL א' C א لR $C א`*, و
!* Z% ' 3$B א AZ% Y% :N א # א ق* E? W ! 9M א:S א
UZ نh و9Zl אE א
V אAZ%^O96S אE א
V א# א
*$% ول `_ و9(#U%'AK $C אM אدא $% א نOLO9 ًZ $C א אد $% א
# א
#l)%E?W.011 م' و9.0.f م'E K دو C א *$C אF ! و
*$C אEBW.01³ م' و9 $C אY%l אpb א^O96S אE אY%NC א
# א%KE?W.0™™ م' و9~$,$ŒKV א(Z%^O K دو C א
uZl אE א
V אAZ%^O نƒ א !C א% ق ل¨AZ%Y%:N א
‘6 و7 ذW E#6 و 9 ً6K و ًZ و ًL¨ * א'

197. אP!;, ضS67 وذ
M!6 وÁ!b אMN وi دא ° אًB%E]_6S אE א%9 ق) א ل3Q ز%

198. א
K نƒ א^OG#C א
Z`h # א $% א$6 نO لB א YN¡¤Ro א E אC א لR Y% و
p!

199. אY%(6 و د
نI) א$(' N) א B6 (!`h وi:S=
!¼6 – ! وא – h א – !H א –B دאد –*ª J B א – א دL وF
E1 J IF9EE!b א J % אb א –hN% – B א –

200. #
$% %'( )*+( !
٨٢
Y% ARB* א دאن ) א (!_ ل ~ א C א و WOUXU JOUYX$. א1 א #1% א
مZ(!_ و9 BI ) א ! % א$6 $C אM$( و9ˆ!¼4 א)C א
نB ًB_ و9 ) א€6 B,P)IB אE!H)6 א

201. אMR!H),PN%
:; א א

202. א ),
t ˆ وא 9 م.01š ) א

203. א E!H), و ),
`*, ) א ! $6 و دB א E!H), و 9 ض

204. א !N% „E!H), و 9 SlC א
ع א—_ و $C א€!IqB,.0f2 م' و913h./()%`S6 و $C א
ع אl א ضa,~ אYh)C א زא O س*
7 وذ 9Yh)C אG6 v !B)%
K(6=x,$6i$$b א
ً% אً:S, # א $%M$(M!) א' W مOUV –OUT[

205. L א #1% א
3!ZOG6 دUZL אMZR א`Il h 9MR= אC وא EB א EX* و I67 وذ
9M%$ א `, و 9 H א E_ אB אً% # א $% `= و !! و _ دא
M* א K ً! Yl و A*^O $C א p!`= و
B_

206. א אد $%L א * وא
9 B_%YN,w(N9 م.0f/ م
$C6 و

207. א3!] وא ) אM אp אKO
^Oˆ د±9 א

208. אEZ+6 !B)C א ع אl א—_
Mh %NV א نL7 وذ
(] و 9†

209. א ع אl6 U% :; و i ود $)% † و 9 !B)% :; ع א دK و
9 !%$ א „_ אC א %Z4M) א (!_ $K, L! ¡$B א p!

210. א' ً!K7 ذ
^O $C א3!)B,W C א' و9 !# א אق *

211. وא !U אM א$ وא س א$Ch
• 7% ^O ض

212. א !U, W و 9E!H) وא !U א ! E!() M6%
$6LO9A!_5U א'„V א و$­!Yc אV א7C א نO!9:hא و
.0/2 *' وKYc אC א^O¥O3! و$ אtFA‰_NÃV א%9AB_ א%
نN, و.0/2 مEZW%po*6V א7C6 א

213. אE!H),5B‰6 אZ$=
!%NV אÄUC אZ א%$$?W7h وK و$ ًN% ! دא ) א א

214. אEh

215. ٨٣
9IC א BI%E!H), و $C א ل¨ وŒ;i زHsאM6S אE!H), و % א„_ אC وא
KE™F I913h™š א $ !N א )C א`S6 و
p!

216. א Š و نN) א د$ $ א, Y% 3;6 W م6 JOUV د [ א #1% א
نB אY%M!) א'_ دא 3!ZO`6 ~ א5#b א KC H!hu !X אl א
$%' IInC א )C א نLOu אb א دول (, ز_~ א !%

217. אMRNlC وא C א
€!In א^O KV אM$ א אu م.0f2 م€!IqYi د زˆ$(l,w# א
Œ!*L9i$$KM אدא $% وא Z א%€!IqM$6 م.0³1 م' و9 C א'
7h و 9$€!In6 و (K% I אد $O W 7h 9 ً!X אlGh) א
K م.0³› م'9 $ K IM$
s€!In אi وزא Y% وhi$$b אM אدא $%R€!In אM!`= א, و
†p!Mžž(7 H!up!

218. אx6M אدא $% א'X אl א YN) א زא O و
$(žC א–Œ;.š9.19..9.2 WM6%–ŒK io א – ل¨ io א אد $% אF W
אد $% א – ذB4 א J*ª אد $% א –U א – !H א אد $% א –i*

219. وא JŒ
p!M(M!!) א' و KE ل!* אد $% א – مR) א אد $% א –7* 3 د
م – ˆ א א – Eb א – M! א אد $% א F W † M אدא $% وא
E› J IFEi:H
م1222 م א%i$$M אH# א $%M$(W م6O6 J6$. [ א#1% א
M אHQ אM زאد م122™ م' و دUZL א אل

220. אG)) وא 95#H )
ML و' `l~ א Œ و H! uEZ Y% $(w iU6 9 $ ˜ و وא
6B%Y% و$$6L نN_ نN) א د$i د ز^O† د±u_ دא

221. #
$% %'( )*+( !

222. ٨٤
مOUYXB1M N א0

223. אد -

224. אE6F01
م א א א

225. א وزא W א
M$%_ uX אl א YN) א „c% ' = 9€!In6 !N) א i د א
= وMmL א !µ' * وא ! א ز„c%M+, وMmL אEh' $C א
K * و$C א :; M אدא $%L א Q H!h !6b وא !6S وא !l א MmL א
s€!In אi وزא Y% وhi$$b אM אدא $%R€!In אM!`= א,
YN) א i
iI!) א `ª م122. م لŽ و 9X אl א YN) א زא O و
M אدא $% אM(1222 م% وK13h/š א $C א )%`S6 و9X אl א
#_ Ki$ž$K p!(^O _ 46 # א $J !_I א p!

226. א 3]C i$$K
E! وא !H وא ل¨ io وא Y%v א p! M אدא $% א €!Iq W قl א !
:#^O`= و
ًv $C א ق !N*O€I אد $OW7h و9E!n وא

227. ٨٥
KEB)C א وYh א א و 6S א`¨i$$Kp!€!IqW و9B*
PB !! Y% Y$X אŒ!* א (!_W !N*O I وW $C א ل¨' و
9 ض وא Y½ א د p! €!Iq W و 9' אB א %N $ !l א io א
6N)%F(6G ز אYN) )9mL א א' * وא ! א ز„c%M+, و
ل?^O† د±9 * و$% و II :; BI6(%!Z و9E مR) אN)% و¬
€!Iq 3_ $C א ŒK ' % K !N* א ^O ! א א א

228. א
LB و$$K ن وא 6a وא i:H م وi$ وא UC אM אدא $% وא Yhl א
K مOUT م :B1M N א0

229. אد -

230. אE8F01
א

231. א دא
W א

232. #
$% %'( )*+( !
٨٦
אK9 $C אŒK !N*O I وWh9 l وא * جV وא V وא
p!

233. M אدא $% א ²€!IqW $ !6S א ! א'%p6(N א I£
وW و9i$C א3%

234. אM אN)% אK^ و

235. א K$ !N*O I و9¬6
— , Eš J I אF و K L BIJ !o وא و

236. אGK$ † I
YN¡ و13h112 א C א' $ !N א )C א`S6 وKM אدא $%L א
~ אEf J IF^O]6# א $C`$~ אM אدא $%L א3HE!n ن
K م12.1 م
$6 و م1222 م אEZ# א $C ! א א N א— ,
@ אن 1$ א= وز 1M N א0`: א א;? א* אW ً[

237. ن M!6 و 9(!O E= אW~ א M%C وא ! א$!C א * א$ א لR Y% —v, א
JW و * א$ א BI%' א

238. אY% אع R¬
مOUV6 م :B1M N א0

239. אد -

240. אERF01

241. ٨٧
Y%N*ªoh

242. א و ود

243. א 6,'Eo, وWEa אF א;? א* א JO
9Zˆ ووאد B*ˆ ووאد 5ˆ אد !v!# א ل() א'Eo, و9 !% א 6a א
!C א«#
i$BC א Q و 9 ً* i د$H% و cM אa#`*, A!c 6, و
)˜ אو a ذO9 د!V א ل(#, و$ و9 ! א(6U}!, و9( v
نN,%$(,‚K د$ª !X!# א(= א3Y% و/ }š אf{šG6(!_ PH אل
i دא OF!U אEU_' =(BBl,^Oˆ د‹±u5#b א 'ÁN, و c
M وא v א א 6a א Y% ع א א —U و KE م122f 9 6a א !=
KE.91i=F (h# وא
= و9 $C א' ن د אˆ¦ ¸C א„cC א'$¼W دود 1/ א.1b;? א JO
دžK و'Ežo, ž6a אžQ ž% אtXUž وא 9 $C א€*65ˆ وאد ~#
(% אZF و9pC אŒ),¡„!Zpl;Yi و9—I) א
= Bc
ž! אMžBI א'Ež% وא #)ž אMžBI א'GI א دאد !9E#*^O
Y%
93žž*.š„žž6—I)žž א' žNN#%žž(6, و9žž!C א Iž* א6 žž وא 5žžH žH!
אم $nž* אž א

244. אžPž*7ž9XC א ون nC א7h و! Œ) א ل$% و
˜ אو až و96žc אˆžs وא Œ)ž אi دM6 א*YN, و9 ض

245. א אV¤ אsא
˜Ržž%

246. א:+žž,žž و9 אم žžB א žž#!# ًžž! و€žž*C وא Ežž!Bo אGžž6 žž6a אžž אم žžZ
א

247. אE!=£ א ز'( و(R=O$6 ود B א 6,ES), وK€*% B وא
K $%(!_ V א ) وi$!K 6, و9 !!I א

248. #
$% %'( )*+( !

249. ٨٨
م6O6 م :1M N א0

250. אد -

251. אEYF01
م6O61M N א [% אC دא cW!% א
9 $ !Zl א !l وא !l א ! א'ha,W#

252. 1 א.d א;? א ١-
ž א

253. אUž, و9Ež% אYž%žoh وg³š
žˆž?~ž אž א

254. אž و
Ež% אY% 6a א نN, و9 V א #!#(+6 * א$ א BIJ !% א
ž(6­!ž و9
UžV אYž%žq دžN, وN!)ž א ن$ž%ž(N,
žPžS, و
/šYž$ž,$žZ ق

255. H) א B*% ل%_9(H!)' # MBc
وÁ7*%^O7N#%G6˜ אو a 6a א אم Z و9 B! אYh%

256. א' אًa%

257. ٨٩
אن ž אن ž אiž وא Y$ž אUž£ ž6a אž' عž, وK7* א!#
KE›9™Fi= * א$ א BI%' نN) )!X א ! א אE!=sאY%
ن

258. 1 א: א زE6FCe0% א ل g ع א`a א.d אB$ א: א زE6FCe
1M N א

259. h ع א`a א.d אB
X

260. #
$% %'( )*+( !

261. ٩٠
م6O6 م $ 0I א
lCek#: دאً -: א אj:i

262. W!% א

263. ٩١
ERFCe א א/

264. ل g א;? א* אBi א: א زE8FCe
א א/

265. ل g#

266. 1 א;? א* אBCm א: א ز
م6O6 م $ K nN א
lCek#: دאً -: א אj:i

267. W!% א
@ @@pbíbÐäÛa -١
žžo אÄUžžžž א א€!žžIn אi وزא EžžZYžž%Mžž#PžžN%„$Užž,W
ŒžK(UNAMID)E$ž!%! אF_ א$ž6žB_4 א دž?L وא i$žC א3ž%¢ halC א
9 žo א IlžYž žm אMž#nC אŒ!ž*L7ž وذ 91až%1š2222 )žJ $C א
אد žžC אPžž!B,„žžcYžž7žž وذ ًUžž ًžžN% نžžN ن !žž**

268. אižžN# א`žžh و
KE م12.19º!l אF5 אc

269. א' B$E وPNC א€* و'M# א ق و9 U א
Yž žB ž$C אŒžKMž# א قžžZ% ن ž! א$!C א ž* א$ א لRY%«RC وא
iž=F %ž*`ž ز; قRžcO„žcYžp אQ א¤ قV א نh9Zˆ وאد ض
ž! א א„cžC א^O ل!)ž אAž_m وžI%

270. א طB)ž žH!Ežž%ž(% و9Eš J
^Oˆ د‹žAž

271. 9i وž¦א ž! א אž א

272. א3ž]%Už,'7ž ذ3()ž و9i وž¦א
žB,~ž א ع אžC א نhž6$žb אK ž6aX!# وא X!!N אP!ha6 لR4 א

273. #
$% %'( )*+( !
٩٢
:ž;`ž=(!ž=£ وž(6,`ž, وž(KO`$ž,$žZMž# אž:+ž,`ž?
Kp אSÄ=
@ @@H@åöbàØÛa@I@lìİÛa@òÇbä– -٢
ž* אP)ž67ž وذ 9i:ž

274. אiaž# א'i:žh )ž6ŒžI א جžOM!hM زאد
'YXžžN אM)žž%i دžž ز^O† دžž± žž$C א(,$(žž~žž א žž! א א vžž( وא
^O _ž 46(ž='E$ž,~ž א سž*

275. אUž אž(

276. U א !!I א א

277. א
^O ž* א$ א žBIJŒžI א ž=3)žB, و9ž(Z$žM زא žS وא ن$ž א¤ž א
ž= وE/FiUž א لRžYž%(] وEYXN אF½

278. אŒI א =G)Z
E³FiU אEGI אY% UC אMN אFv

279. אŒI א
1M N א0

280. h;/01GP א د sl وא C-% אQ

281. r pdq% א9$ א
0 No5

282. E5FCe

283. Yž%9 אن $ž_0š/ אžŽvž

284. وא ½

285. אŒI א ج‰6M+,~ אM)C א$B و
K5 وZˆ وאد ض'i$!b א ! א א א

286. א

287. ٩٣
o hEVFCe א א/

288. B1t* א א ج -ci

289. o hETFCe
א א/`1n* א א ج -ci

290. @ïöaì“ÈÛa@å؏Ûa@ñ‹çbà -٣
9t!, ون $6`!6 II :; !N*„c%9 $C א5 אc!µ'$K,
% $C6X אl אYN) אM)%M وزאد ¡N אi!V אM%B%€)6

291. B#, و
M!X אl א Š K, و 9˜ و وא iHQ وא !N) א i د ) 9 א א * א
و$, و9Gc אˆ א†)C א$, وC6 = אG אB א!#, م$ $C6
–i:H م – ج$C א –¬6 ل¨Fp!' ً وoh7 ذ
ع! Y„cC אM#* و9ELB– 6S א –U א –Y%v א
Ji=F9 !N*„c%^O(?W~ وא 9 ! א א א

292. אY%i:hp אK
`Z % ذא O אً$K #! ML وsא نLO (% $ د(b א Y% 3;6 و 9E0
Y% $6 L7 و 9 #! Z א% وG אZ E' عIB א א Š و l א )6
! א€I אد $ و 9( و ), و !V א X אl א YN) א „c% b%
cO و9Eh אY% ! א א א

293. א ½ و9 !N) אi د אŒ!*L !*
K ‚! א
#7 وذ X אl אYNž) א %YL$6p אv %+6 $C א

294. #
$% %'( )*+( !

295. ٩٤
K א א/

296. B;K אq$ אi5[ אC1 Di

297. o hEUFCe
@ @‹’bÐÛa@òä퇾@ïÜjÔn¾a@ïãa‹àÈÛa@ÉŽìnÜÛ@òàöý¾a@Õ€bä¾a@ZbŽ†bŽ
'B)žC אž א אžž א

298. א žXR% žK دE³ J žI אFY%G
žXR%MžmL אEvž_ ن ž! א$!C א ž* א$ א لRžYž%—vž, אž!9ž# א ž$%
ž6,M وذא 9 ž!_ א;I א ž! אYž%i$ž!K žBI%ž و9Zlž א قžI א*
ž$C א€6žˆž אˆžH א„žI א دžK6žmL א א! و9p XR%n= و
لžh א$žž(! دאد !ž* و9Ež6S א ذžB4 א„žcF مc א !%B א =6
ž$%' ž!$C א !N)ž א ž_oN א„cž%Yž%$ž, žBIC אž نžh9„žI א
ق)ž אYž%€žB_M אa%ž!h™žmL אאž'žB_

299. אž* א وز žHLž!# א
Œžb א'a%ž!h.. אž^O7ž ذ†$žž!6EˆžhC א ž$C אPžZF:žN א
Zlž אmL א'* א ن‰_ א وu6S אl وא ŒS א'M אa%!h³ و6S א
Ež'3()žž±9 !$C א !N) א _oN א„c%k نN) אA!K, ًv‘
M ذא žž!6b وא žž!6S אMžžmL א' žž$C6i$žž אC א !N)žž א žž_oN א Nlžž%

300. ٩٥
Ažž!_
žž א:_žž# א žž$%Yžž%lžž אžžmL א'žž* אžž%Ki$žž!bא žž! א אžž א

301. א
9 ž! א א ž!B א ž!„cž%3vž,ž(

302. 9 ž! א א€žIא אد $žOEžZž א

303. א!U,
vžž#n%„cžžC א'žž* א نžžN ن و9 نžž د אˆžž²$žž žž! א א žž!B א Ižž*% و
KU א]%(! و$ و(6UM$B_~ א !% א א

304. א
! א א !B א
Œž;i زžHsא ž6S אž(N!_ž# א ž$%Yž%ž6S אžmL א'ž* אž%
YžN¡L وKEiBž žBI%F ž! א א !B א ! א دK و^O _ 469 $C א
9 !6b א ! אY% אن א$v,~ אZˆ وאد ض3v,(

305. ً6K* א
:_ž,' ž$C א نN)ž ž!žoh

306. وא ž! א א ž!B א ž!ž א3vž,žh
KM وא v א = !X אS א3(,I%
א א/%;#/-[% א; א1$ א# Kw% אuv % אEVF01
المصدر : من عمل الباحث اعتمادًا على صورة لاندسات الجوية لعام ٢٠١١ م.

307. #
$% %'( )*+( !

308. ٩٦
@ @ò¸b©a
ž$% لž ž! א אž א

309. א
žž وž א א א א א ول ,
$žª~ž א žHC א ž! א אž א

310. א
žž وiž] אž3žH5žZž# א
ž% ž$C אžI,Ež א%ž אž,$žZ وK #nC א( א+6 !X אS אMHC6 $C א
žžV א žž$C אžž*,
žž žžS6žžYžž%žžQžžC(žž*,Œžž* אز žž649()žž!*+,
J1222 مžYž%iaž# א' ž$C6ž א אž א
אh و9B)C وא
ž! א !N)ž אi دž žH!iaž# אž لR:N א* )7 وذ 9 م12.1
žžžž! אM אدא $žžžž% אplžžžžO^O žžžž%NV אIžžžž אžžžž±9ižžžžHQ وא ˜ وžžžž אP)žžžž6
^O _ž 469 Už žž! א زž אŒž)ž
ž`žh و9G زžM אN)ž% و
AžK وא K ž$C א5 אžc'X אlž אYN)„c%^O`?i$B% ! א زM)%
ž א א€!žIn אi زא žMž!6i$žZ دžK و م$'Eo,M6U אx6 א
Mž* א$ وא ¤ž א Z^O _ 469(,m وא (,)%!Y% $C א*,Y
xž6 و ž! א$!C אM אž א
žž א$ž א7ž9 لž¦אאž' ž!_N א B6)ž א
9Až,m وא ž$C6* א€Š:)#€X א وא b אU אPÅ א9B א
7ž,„žI, نEž%+ و لž¦א אž'¤ž אYž%$žC א!Hlž ž* א$ אž,+ž, و
W !,ƒ אM!= وא dX אY%¤ א
א

311. א
و# א $%' א א א * א د لRY%WxK - أ- א
W !,ƒ אdX א^O אE=,9 ! א א
13žh.›š אžž# א ž$%' ž! א א žN א )ž%M زאد $žB J -١
K م12.1 –1222 مY%ia# אEZ%'(!%Ygf› }› )6
ž! א אž א

312. 6ž !6S وא !6b אG! א'# א $%*, نO ٢-
žžN א )žž%'i دžž א3žžHYžž%gf2 ن žž* א$ א`žžžž!9i$žž!b א

313. ٩٧
žžž! žžž! א زžžž א
žžž`žžžh م12.1 –1222%žžžGžžž6 žžž! א א
K !6S وא !6b אG! א'9 ! א א !B א I*% و
G6ž%M$ž% א~ž وא I,Y%i:

314. א C א لR * א$ א BI%*, نO ٣-
! א א !B א ! א

315. אY% אن $_1™³206 א$Z م12.1 J1222%
K $ !V א ! א א N א )%Y%g›2 دل , )C א و
'vž

316. وא ž½

317. אŒžI א جž‰6M+,~ א ! א א א

318. א )%`S6 ٤-
žž א

319. אYžž%(žžh و ًžžB, אن $žž_0š/5žž وžžZˆ وאد ضžžYžž%Ežžh
Ki$!b א ! א א
žžž½

320. אFŒžžžI א žžž=„cžžž% و9 žžž$C אŒžžžKMžžž# אPžžžN%3(žžž* ٥-
%
ً*¯ א$$K אً$6 _ O'X אl אYN) א„c% و9Ev

321. وא
K $C א ل ! א زM)%Y%
B,
א=dXY% * א$ אA!O`=,%
¯p6 وW
e- ب - א
JW,ƒ6
Pžm و9 ž! א א:ž; א

322. א'# א $J ! א אMcl א!h, ١-
„cž%^Ož א אž* א„cž%Až!K,ž% ž!B א ! ! א א א

323. א
ž א

324. א žXR%ˆ$ž%žL אGž6ž

325. אK قžI وא ž! א ž! א(!__
ž א

326. א
ž ž]_sא3žž!Ž9 ž!_ א;I א ž! אY%* aBC א
K !() א
žž! אYžž%Ažž, دbZlžž אžžmL א'žž# א žž$%' אن žž אAžž!K, ٢-
!N)ž א ž_oN א نžh9p XR%n= و 6,M وذא 9 !_ א;I א

327. #
$% %'( )*+( !
٩٨
AžI!IqEžZ ž$lž אmL א' א

328. א!U, א وK !$%A6
K אن א אض;

329. ž!C א„cžC אi ذא žJž א א د$ž אž!h,Yžd,ž א€Svž אž!#q ٣-
KB)C א א א*i אh نN,i$$Kh א% د¥‰6
3$)ž%ˆ:_žž6ƒ אž# لž²' ž= وž א אož*L א!Hlž, ٤-
9 žž(h# وא M وא vžž א žž א زžž7žž وذ žž$C א لžž žž! א אžž א¢
K ج4 א !hi د وز
ž א

330. א' žZ א אŒžI א ž=YXžh وMž# אPžN%Ež?žS ٥-
ž! א ز:ž;„cž%^O9ž# א ž$%Œž; وŒžK' !B א ! ! א א
Œžc Už ž*C אMž!B א لž دOž%אž !N)ž א„cžC אYži$!6 و
žžN7žž وذ دžžZ א^O جžž?L و`žž¹

331. وא Ežž% אYžž% žžNC אMžžN א
žBI% ن ž= وXžb א لžS א אžYž% ًž% ž6a وא ,ž אpžIS אžk
žB ز6 א زžZEžo%žQ زžB אž א'_ž,~ž א لž%6ž, ž* א$ א
Kl_ وiB و
žZ אC א' !Nž*O€žI‘ž67ž وذ X אlž אYN)ž א ž6£ و
ž א ٦-
ž!, وž(!_!X אlžGh)ž אŒ!ž* وא ž$B)žC אž* aBC א
Ki$$b א نN*4 אMc
7ž, و 6a وא !, א ‚! B$U אp א אد %I6 = א¤ א!Hl, ٧-
pžž žž*C אEX א$žž א:_žž žž* א$ א žžBI%' ن$žžC א€!žžIn6„žž,~žž א
KM%$ א3$B, و

332. ٩٩
@ @Éua‹¾aë@Š†b—¾a@òàöbÓ
Wo-5 אWl و ً
EX* وو 6 א Yc א ' U א ? 9E.00fF !6 א ول $ א %K ١-
M* א$6 א hC א 9 ‚! i$C א 3%

333. א d%6 9 ?A_N%P!* و
. „l% د9 د)h9 B א א

334. وא _b א„cC א
' אSb س א *

335. א 9 E.0³0Fˆ$½ U% 9
6 و Y) 9 دB א $ ٢-
ن 9 ز وא l وق l א دא 9 ط ١ 9U א NlC
J.›22F !!? * א د !%R*4 א# א I*E12..F د£G%

336. א9$£ ٣-
K مc א9i ود $sא دאن ) א6I% h9E م.0.f
6I% h 9# א $% º, Y% 9E12.™F À א $ EK 9
٤-
K مc א9^ و

337. א I א9i ود $sא دאن ) א
W ون sא9_ دא ',QRS* وא !C א د א%9E م122™F$%9
-٥
9/š J1.M#Užžž א9žžž_ دא ' مR)žžž א˜žžž#% žžž! א9 ون žžž و9Y¿ žžž א
K مc א9 دאن ) א6I% h
!_ אSb א ' * א ض د

338. ل א RS* א 9 E.0³.F­!¸ $£ 9 h و ٦- א
K $N*4 א 9 !%b א _C א دא 9 دUZL א
F دאن )žž א' !%Ržž*4 א7žžC אºžž,' žž%$B%9E.0/1Fžž*9Evžž_ -٧
K مc א9E م.³1. –.›š2
:#$ אjK 1 אW F
* 9 ن$C א !_ אSK' * א د J P ز i$!) א 9E.000F$£ 9 نR ١- א
K„l% د9„l% د %K9il%:;:)K%

339. #
$% %'( )*+( !

340. ١٠٠
W
א1yz% وא
0 و אW ً9 F
א א * א 9E12.1F د½ 9$!*O 9ˆ و! وא w* E%h 9 6 ١-
– .0³1 ia# i; عIB6 ­ ن ]_£ ' ! א א א

341. א
K !)4 א مiS6 ز

342. א %K ²9 م122/
لF iB א $C א א I א 9E12.1F ن!*
$* א 9 א;6 ٢-
9 ز

343. א %Å*$Q א عIB א ²9EEhl% و
9 !l א د א ' ! א !H!, אa* א 9 ١٩٩٣ ) F אد G) 9!$ ٣- א
]_£ ' !!Z4 א ! א
و U א 9 ول

344. א ' אSb א ª‹C א
K !6a א !h 9

345. א
]„!I C א !I!In אMN%4 א9E12..FE!¹O %*9 نo ٤-
!h ² 9!Z4 א€!In א' * א د iU א $%
א א ZC א
Kšš د$ א9iU א %K9Œ دא ƒ א
h אC א ' KL א Enn א 9E12.™F د£ Y$ א ˜R= 9 نo ٥-
d!) א
3) وא ŒV א Y B% * א د א )C א vV א
א א* !KL אƒ אWi و$9L! م و c א ~$% 'ˆvV א
KiC א $C א9 م12.™E6 א.2 J³99 !6 א $C א'
) א !_ אSb א i و$ א ل 9 !6 א ن$C א EB)% E.00šF
9_ -٦
K„l% د9^ و

346. א
WE{dl אF و א

347. #$% א5MW ً$. א
] K ! א א א

348. א
א א א E1220F$% :)!, 9 !* 6 -١
(http://www.4geography.com)Z%

349. ١٠١
9(,¹ و 9(Z وא 96 א Yc א ' v א i 9E122.F$£ 9!_= -٢
م وא Œ دא ƒ א !h 9„l% د %K 9I !B)C א ق_ƒ وא (,RNl%
Ewww.4geography.comFWZ%]K !_ אSb א3)Z9 !)4 א
W

350. 5S א1K وא אW ً[

351. M!69E12.1F_ دא ل¨ L و א א€!In אi زא 6 )C אi دא O ١-
Kil%:;
ل¨ L و א א €!In א i زא 6 ن د א و !_b א !C א i دא O ٢-
Kil%:;M!69E12.2F_ دא
9_ دא ل¨ L و אC وא !!I א د אC وא א אi زא 6 6a א !=i دא O ٣-
Kil%:;M!6
ل¨ L6 % א „_ אC وא א א €!In א i زא 6 ن$C א !% i دא O ٤-
Kil%:;M!6E122/F_ دא
K­%אN) א אد $ אdX9E12..F دאن )6pU°ˆhC א ز(b ٥- א
Kil%:;M!6E12.1F# א ! دא ) אi*

352. א3!], !µ ٦-
Kil%:;M!6E م122fF_ دא ل¨ L6 ‚! א˜=O و!C א وع l% ٧-
Kil%:;M!6E م122/F_ دא ل¨ L6 !! א:;!C وא Œl א!% ‚! ٨-
Wh* א د !% وא h א1% אW ً د
1- Elsheikh,A, et. al.,(2011) Geology and Geophysics
of the West Nubian Plaeolake and the Northern
Darfur Mega lake (WNPL-NDML) Implication for
groundwater resources in Darfur, northwestern
Sudan, Journal of African Earth Sciences, No.61

353. #
$% %'( )*+( !

354. ١٠٢
2- Iskander, W., (1972) Development Potential of
Water Resources of Darfur state, National Urban
water Corporation.
3- Kenneth,H.F(1985),Climate Variation Drought and
Desertification, World Meteorological Organization
(WMO),No.630 Geneva, Switzerland.
4- O,Fahey, R.S (1980) state and society in Darfur,
London.
5- Prothero,R.m(1957), Land use at Soba, Ibadan
province, northern Nigeria, Economic geography,
Vol.33. No.1, Clark university.
6- UN-HABITAT(2012) Darfur early recovery,
Stabilized soil blocks for sustainable urban growth,
Publishing services section, Nairobi.
7- Wheeler,J.O and Muller,P.O,(1986), Economic
Geography, 2d.J.Wiley, USA.