การเป่าปอด

1. การตรวจ
สมรรถภาพปอด
นพ.ปรัชญา ศรีสว่าง
21-Jul-14 1

2. การตรวจสมรรถภาพปอด
การตรวจสมรรถภาพปอด เป็นการตรวจที่
สาคัญและมีประโยชน์
 ด้านการวินิจฉัย
 ด้านการประเมินผล
 ด้านติดตามการรักษา
21-Jul-14 2

3. การตรวจสมรรถภาพปอด
 โรคทางระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคปอดที่
เกิดจากการทางาน, โรคหืด และโรคปอดอุดกั้น
เรื้อรัง
 นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ในการบอกถึงความ
เสื่อมของหน้าที่ระบบทางเดินหายใจก่อนที่
ผู้ป่วยจะมีอาการผิดปกติเกิดขึ้น
21-Jul-14 3

4. โครงสร้างของปอด
21-Jul-14 4

5.  เครื่องมือที่ใช้ในการตรวจสมรรถภาพปอดมีหลาย
ชนิดแต่ชนิดที่ใช้กันอย่างแพร่หลายคือ
“เครื่องสไปโรเมตรีย์”
 การตรวจสไปโรเมตรีย์ เป็นการตรวจวัดปริมาตร
ของอากาศที่หายใจเข้าและออกจากปอด ทาได้
ค่อนข้างง่ายแต่ต้องอาศัยความร่วมมือของผู้ที่มา
ตรวจ
เครื่องมือที่ใช้ในการตรวจสมรรถภาพปอด
21-Jul-14 5

6. วิธีตรวจปอดแบบสไปโรเมตรีย์
21-Jul-14 6

7. 1.FVC
 ปริมาตรของอากาศที่เป่าออกอย่างเร็ว แรง จนหมด
หลังจากหายใจเข้าอย่างเต็มที่
 ค่า FVC แสดงถึงปริมาตรอากาศที่จุอยู่ในปอดเกือบ
ทั้งหมด
 ค่าปกติ : มากกว่า 80 %
ค่าที่ตรวจวัดได้
21-Jul-14 7

8. 2. FEV 1
 ปริมาตรของอากาศที่เป่าออกอย่างเร็วแรงในวินาทีที่ 1
 ค่า FEV 1 นี้ ใช้คานวณร่วมกันกับค่า FVC เพื่อหาค่า
FEV 1 / FVC %
 ค่าปกติ : มากกว่า 80 %
ค่าที่ตรวจวัดได้
21-Jul-14 8

9. ค่าที่ตรวจวัดได้
3. FEV 1 / FVC %
 ร้อยละของปริมาตรของอากาศที่เป่าออกมาได้ในวินาทีที่ 1 ต่อ
ปริมาตรของอากาศที่เป่าออกมา
 ค่า FEV 1 / FVC % จะแสดงถึงความสามารถในการที่จะเป่า
อากาศออกจากปอด ซึ่งขึ้นอยู่กับการออกแรงของผู้เข้ารับการ
ทดสอบ และลักษณะของทางเดินหายใจ
 ค่าปกติ : มากกว่า 70 %
21-Jul-14 9

10. ความผิดปกติที่ตรวจพบ
1. Obstructive
 มีการอุดกั้นของหลอดลม เช่น ในผู้ที่เป็น
โรคหืด โรคถุงลมโป่งพองจากการสูบบุหรี่
โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
 กลุ่มนี้จะตรวจพบค่า FEV1 / FVC ต่า
กว่า 70 % โดยค่า FVC จะปกติ
21-Jul-14 10

11. ความผิดปกติแบบ Obstructive
21-Jul-14 11

12. ความผิดปกติที่ตรวจพบ
2. Restrictive
 ความยืดหยุ่นของปอดลดลง ทาให้ความจุของ
ปอดลดลง เช่น ผู้ที่มีโรคของเนื้อปอด ผู้ที่โครงสร้าง
กล้ามเนื้อ หรือกระดูกที่ช่วยในการหายใจผิดปกติ
 กลุ่มนี้จะมีค่า FVC เมื่อเทียบกับมาตรฐานต่ากว่า
80 % แต่ค่า FEV1 / FVC จะมากกว่า 70 %
21-Jul-14 12

13. ความผิดปกติแบบ Restrictive
21-Jul-14 13

14. ความผิดปกติที่ตรวจพบ
3. Combine
หมายถึง ผู้ที่ตรวจพบมีความผิดปกติทั้ง 2
อย่างร่วมกัน
21-Jul-14 14

15. ข้อบ่งชี้ในการทาสไปโรเมตรีย์
1.เพื่อการวินิจฉัยโรค
 ผู้ที่มีอาการเหนื่อย ไอ หายใจมีเสียงหวีด หรือเจ็บหน้าอก
 ผู้ที่ตรวจร่างกายพบเสียงหายใจผิดปกติ ทรวงอกผิดรูป
 ผู้ที่รังสีทรวงอกผิดปกติ
 ผู้ที่ตรวจพบก๊าซในเลือดแดงผิดปกติ
21-Jul-14 15

16. ข้อบ่งชี้ในการทาสไปโรเมตรีย์
 ผู้ที่มีความเสี่ยงในการเกิดโรคปอดจากการประกอบอาชีพ
 ผู้ที่สูบบุหรี่ ซึ่งมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนด้าน
ระบบทางเดินหายใจในผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
 ในรายที่มีความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนด้านระบบ
ทางเดินหายใจในผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
 เพื่อประเมินความรุนแรงในผู้ที่เป็นโรคที่มีผลต่อการทางาน
ของระบบทางเดินหายใจ
21-Jul-14 16

17. ปอดผิดปกติจากการทางาน
21-Jul-14 17

18. ข้อบ่งชี้ในการทาสไปโรเมตรีย์
2. ติดตามการดาเนินโรคหรือผลการรักษา
 ดูผลของยาขยายหลอดลมในผู้ป่วยโรคหอบหืดหรือโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
 ติดตามการดาเนินโรค ในผู้ป่วยโรคที่เกี่ยวข้องกับปอดหรือหลอดลม
 ติดตามผู้ที่มีอาชีพเสี่ยงต่อการเกิดโรคระบบทางเดินหายใจจากการ
ประกอบอาชีพ
 ติดตามผลข้างเคียงของยาบางชนิด เช่น amiodarone ที่มีผลต่อ
ระบบทางเดินหายใจ
21-Jul-14 18

19. การเตรียมตัวตรวจสมรรถภาพปอด
 งดออกกาลังกายก่อนตรวจอย่างน้อย 30
นาที
 ห้ามสวมเสื้อรัดทรวงอกและท้อง
 งดอาหารมื้อหนักก่อนตรวจ 2 ชั่วโมง
 หยุดสูบบุหรี่อย่างน้อย 1 ชั่วโมงก่อนตรวจ
21-Jul-14 19

20. การเตรียมตัวตรวจสมรรถภาพปอด
 หยุดยาขยายหลอดลม ชนิดสูด 6-8 ชั่วโมงก่อน
ตรวจ
 หยุดยาขยายหลอดลมชนิดกิน12-24ชั่วโมงก่อน
ตรวจ
 งดดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์อย่างน้อย 4 ชั่วโมง
 งดน้าชา,กาแฟ หรือเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนอย่าง
น้อย 2 ชั่วโมง
21-Jul-14 20

21. ข้อห้ามการตรวจสมรรถภาพปอด
1. ไอเป็นเลือด
2. ภาวะมีลมในช่องเยื่อหุ้มปอดที่ยังไม่ได้รับการ
รักษา
3. ระบบหลอดเลือด และหัวใจทางานไม่คงที่
4. ภาวะเส้นโลหิตแดงโป่งพองในทรวงอก ท้อง
และสมอง
21-Jul-14 21

22. ข้อห้ามการตรวจสมรรถภาพปอด
5. เพิ่งได้รับการผ่าตัดตาในระยะเวลาไม่นาน
6. เพิ่งได้รับการผ่าตัดช่องอก และท้องใน
ระยะเวลาไม่นาน
7. ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตาย
8. ภาวะหลอดเลือดแดงปอดอุดตัน
21-Jul-14 22

23. ภาวะแทรกซ้อนจากทาสไปโรเมตรีย์
1. ความดันในกระโหลกศีรษะเพิ่มขึ้น
2. เวียนหัว, มึนงง และในบางรายอาจมีอาการ
หมดสติได้
3. อาการไอ
4. หลอดลมตีบ โดยเฉพาะในผู้ป่วยหืด หรือ
ปอดอุดกั้นเรื้อรัง ที่ยังควบคุมอาการไม่ได้ดี
21-Jul-14 23

24. ภาวะแทรกซ้อนจากทาสไปโรเมตรีย์
5. เจ็บหน้าอก
6. ภาวะลมรั่วในช่องเยื่อหุ้มปอด
7. ขาดออกซิเจน จากการหยุดให้ชั่วคราว
ระหว่างการตรวจ
8. การติดเชื้อ
21-Jul-14 24

25. การดูแลรักษาสุขภาพของปอด
1. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์
2. ออกกาลังกายบริหารปอด
3. พักผ่อนให้เพียงพอ
4. ลด-ละ-เลิกสูบบุหรี่
5. เมื่อมีอาการหวัด/ไอเรื้อรัง/มีเสมหะมาก/หอบ/
เหนื่อย /ภูมิแพ้… รีบตรวจรักษา
21-Jul-14 25

26. การดูแลรักษาสุขภาพของปอด
6. หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่แออัด มีฝุ่นละออง
ไอ ควัน ของมลพิษ หรือสารเคมี และการ
ระบายอากาศไม่ดี
7. ผู้ที่ทางานเกี่ยวข้องกับฝุ่น สารเคมี หรือ
สารอันตราย ควรตรวจสุขภาพเอกซเรย์
ปอด ทดสอบสมรรถภาพปอดประจาปี
21-Jul-14 26

27. ฝุ่ นจากการทางานทาให้เกิดโรคปอด
21-Jul-14 27

28. การดูแลรักษาสุขภาพของปอด
8. มีการดาเนินงานเพื่อควบคุม ปิดกั้น หรือ
ลดปริมาณฝุ่นและสารอันตรายทั้งที่
แหล่งกาเนิด และที่กระจายในอากาศด้วย
21-Jul-14 28

29. ช่องทางการติดต่อ…
 facebook:
prachaya56@hotmail.com
เข้าร่วมในกลุ่มคลินิกอาชีวอนามัย
21-Jul-14 29