1. ‫محترم‬ ‫استاد‬:‫حجاریان‬ ‫دکتر‬ ‫جناب‬
‫گردآوری‬:‫اعظم‬‫منش‬ ‫کی‬
‫کارآفرینی‬ ‫ارشد‬ ‫کارشناسی‬ ‫دانشجوی‬-‫کارآفرینی‬ ‫دانشکده‬-‫دانشگاه‬‫تهران‬
‫دیماه‬1388

2. "The important thing is to try and
shape the nature of competition
to take control over your own
destiny "
(porter-1997)

3. ‫اين‬،‫اقتصاددانان‬ ‫اغلب‬‫ذهن‬،‫حاضر‬‫عصر‬ ‫در‬ ‫اقتصادي‬‫پرسش‬
‫ساخت‬‫ل‬‫مشغو‬ ‫خود‬‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫دولتمردان‬ ‫حتي‬‫و‬‫ها‬‫شركت‬‫و‬ ‫صنايع‬‫مديران‬‫ه‬
‫است‬.‫ه‬‫دغدغه‬‫ترين‬‫مهم‬ ‫از‬‫يكي‬‫ي‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬‫بحث‬،‫ديگر‬‫بيان‬‫به‬‫اي‬
‫است‬‫ز‬‫و‬‫امر‬‫قابتي‬‫ر‬‫و‬‫پويا‬ ‫محيط‬‫در‬ ‫فعاليت‬‫و‬‫ت‬‫ر‬‫تجا‬.‫كه‬‫اي‬‫نظريه‬‫بتواند‬
‫مدل‬،‫باشد‬‫پاسخگو‬ ‫ا‬‫ر‬‫ق‬‫فو‬ ‫شرايط‬‫و‬‫ها‬‫ز‬‫نيا‬‫بیشتر‬"‫مزيت‬ ‫املاس‬‫قابت‬‫ر‬
‫ملي‬"‫است‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬‫مايكل‬.‫طرف‬ ‫از‬ ‫انتقاداتی‬‫با‬‫مدل‬ ‫این‬‫بااینکه‬
‫و‬ ‫مدل‬‫این‬ ‫در‬‫اصالحاتی‬‫انجام‬‫به‬‫منجر‬ ‫که‬‫شده‬‫و‬‫بر‬‫و‬‫ر‬ ‫صاحبنظران‬
‫عمي‬ ‫ي‬ ‫بينش‬‫ايجاد‬‫به‬ ‫مدل‬‫اين‬ ‫ولی‬ ‫است‬‫شده‬ ‫مضاعف‬ ‫املاس‬‫ایجاد‬‫در‬ ‫ق‬
‫ت‬‫مناسب‬ ‫تنظيم‬‫براي‬ ‫ان‬‫ر‬‫گذا‬‫سياست‬‫و‬ ‫اقتصاددانان‬،‫مديران‬‫بين‬‫رين‬
‫امللل‬‫بين‬‫سطح‬ ‫در‬‫قابتي‬‫ر‬ ‫موفقيت‬‫تقاي‬‫ر‬‫ا‬‫ر‬‫منظو‬‫به‬‫ي‬‫اتژ‬‫ر‬‫است‬‫كمك‬ ‫ي‬
‫كند‬‫مي‬.‫محيط‬ ‫به‬ ‫دهي‬‫شكل‬‫چگونگي‬،‫مدل‬‫اين‬ ‫اصلي‬‫پيام‬ ‫و‬‫مفهوم‬
‫مي‬‫جهاني‬‫هاي‬‫موفقيت‬‫به‬‫دستيابي‬ ‫استاي‬‫ر‬‫در‬‫ها‬‫ر‬‫كشو‬ ‫اقتصادي‬‫باشد‬.
‫ب‬ ‫د‬‫ر‬‫وا‬ ‫انتقادات‬ ‫از‬‫ای‬‫ه‬‫ر‬‫پا‬‫همچنين‬‫و‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬ ‫املاس‬‫مدل‬‫مقاله‬‫این‬ ‫در‬‫این‬‫ر‬
‫است‬‫شده‬ ‫داده‬ ‫توضیح‬‫مدل‬.‫مد‬ ‫این‬‫از‬ ‫که‬‫هایی‬‫نمونه‬‫نيز‬‫پایان‬ ‫در‬‫در‬ ‫ل‬

4. ‫ي‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬:‫داش‬‫نگه‬‫ثابت‬‫براي‬ ‫بنگاه‬‫اقتصادي‬ ‫توانايي‬‫يا‬ ‫تن‬
‫اي‬‫گونه‬ ‫به‬ ‫است‬‫فعاليتي‬ ‫و‬ ‫ار‬‫ز‬‫با‬‫هر‬ ‫در‬‫خود‬ ‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫سهم‬‫افزايش‬‫با‬ ‫كه‬
‫ياف‬‫افزايش‬‫سود‬‫و‬ ‫ندگي‬‫ز‬ ‫دهاي‬‫ر‬‫استاندا‬ ،‫واقعي‬ ‫آمد‬‫ر‬‫د‬‫افزايش‬‫يا‬‫و‬ ‫ته‬
‫نكند‬‫پيدا‬ ‫كاهش‬ ‫حداقل‬ ‫اينكه‬.‫م‬ ‫عوامل‬ ‫از‬‫متأثر‬ ‫ي‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬،‫تعدد‬
‫و‬ ‫اجتماعي‬ ،‫اقتصادي‬...‫هدايت‬ ‫و‬ ‫ملي‬ ‫هاي‬‫برنامه‬ ‫سايه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬
‫بنگا‬ ‫ساده‬ ‫اجتماع‬‫مفهوم‬ ‫به‬ ‫و‬‫شود‬‫مي‬‫حاصل‬‫ها‬‫دولت‬ ‫اقتصاد‬‫هاي‬‫ه‬
‫نيست‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬‫منفرد‬.

5. ‫قابتی‬‫ر‬‫مزیت‬ ‫از‬‫ی‬ ‫خاص‬‫صنایع‬ ‫در‬ ‫ملل‬‫چرا‬ ‫اینکه‬ ‫ی‬ ‫س‬‫ر‬‫بر‬ ‫برای‬‫و‬
‫می‬‫نائل‬ ‫ملی‬‫اقتصاد‬ ‫و‬‫کمپانی‬ ‫ی‬‫استراتژ‬ ‫برای‬ ‫استدالالتی‬،‫شوند‬
‫ت‬ ،‫د‬‫ر‬‫ا‬‫و‬‫هار‬ ‫دانشگاه‬ ‫گاني‬‫ر‬‫باز‬‫مديريت‬ ‫دانشكده‬ ‫استاد‬، ‫تر‬‫ر‬‫پو‬‫حقیقی‬
4‫در‬ ‫ساله‬10‫ژ‬،‫ایتالیا‬ ،‫آملان‬ ،‫دانمارک‬‫یعنی‬ ‫مهم‬ ‫ی‬‫تجار‬ ‫ر‬‫کشو‬،‫اپن‬
‫د‬‫انجام‬ ‫آمریکا‬‫و‬ ‫انگلستان‬،‫سوئیس‬ ،‫سوئد‬ ،‫ر‬‫سنگاپو‬،‫کره‬‫اد‬.‫به‬‫ی‬‫و‬
‫شامل‬ ‫که‬‫تیمی‬ ‫همراه‬30‫بومی‬ ‫آنان‬ ‫بیشتر‬ ‫که‬،‫بود‬ ‫هشگر‬‫و‬‫پژ‬
‫داد‬‫انجام‬ ‫ا‬‫ر‬‫هش‬‫و‬‫پژ‬ ‫این‬،‫بودند‬ ‫ی‬ ‫س‬‫ر‬‫بر‬‫د‬‫ر‬‫مو‬‫های‬‫ر‬‫کشو‬.
.‫کتاب‬ ‫در‬‫کامل‬‫ر‬‫طو‬ ‫به‬ ‫ا‬‫ر‬‫هش‬‫و‬‫پژ‬ ‫این‬ ‫نتیجه‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬"‫ق‬‫ر‬‫مزیت‬‫ابتی‬
‫ملل‬"‫سال‬ ‫در‬1990‫نمود‬ ‫بیان‬ ‫املاس‬‫مدل‬ ‫ایه‬‫ر‬‫ا‬‫و‬.

6. ‫اس‬‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫خاص‬ ‫صنعتي‬‫در‬‫ر‬‫كشو‬‫يك‬‫قابتي‬‫ر‬‫مزيت‬،‫تر‬‫ر‬‫پو‬‫نگرش‬‫از‬ ‫ت‬:
"‫ا‬ ‫استفاده‬‫به‬‫ها‬‫شركت‬‫ترغيب‬‫براي‬‫ر‬‫كشو‬ ‫آن‬ ‫قابليت‬‫و‬‫توانايي‬‫ز‬
‫هاي‬‫فعاليت‬‫انجام‬‫براي‬‫سكويي‬ ‫عنوان‬‫به‬‫شان‬‫ر‬‫كشو‬‫ي‬‫تجار‬”.
‫به‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬‫نهايت‬ ‫در‬"‫ر‬‫كشو‬‫يك‬ ‫كلي‬‫مشخصه‬‫چهار‬"‫ك‬‫كند‬‫مي‬‫ه‬‫ر‬‫اشا‬‫ه‬
‫م‬‫يا‬ ‫كنند‬‫ايجاد‬‫قابتي‬‫ر‬‫مزيت‬‫توانند‬‫مي‬،‫هايشان‬‫ويژگي‬ ‫برحسب‬‫آن‬ ‫انع‬
‫شوند‬.‫اين‬‫از‬‫تند‬‫ر‬‫عبا‬‫عامل‬‫چهار‬:
1-‫تولید‬ ‫عوامل‬‫شرایط‬(‫نی‬‫و‬‫در‬)
2-‫تقاضا‬‫شرايط‬
3-‫پشتيبان‬ ‫و‬‫مرتبط‬ ‫صنايع‬
4-‫شركت‬‫ي‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬‫و‬‫ساختار‬،‫ي‬‫استراتژ‬

7. ‫تر‬‫ر‬‫پو‬‫املاس‬ ‫مدل‬
(،‫تر‬‫ر‬‫پو‬1999‫ص‬،211)

8. ‫ها‬‫ر‬‫يرساختا‬‫ز‬‫يا‬‫كار‬‫نيروي‬‫نظير‬‫توليد‬‫عوامل‬‫براساس‬‫ر‬‫كشو‬‫يك‬‫وضعيت‬‫يك‬‫ي‬
‫ر‬‫كشو‬(‫منطقه‬)‫است‬‫ي‬‫ر‬‫و‬‫ضر‬‫معين‬‫صنعت‬‫يك‬‫در‬‫قابت‬‫ر‬‫براي‬‫كه‬.‫تر‬‫ر‬‫پو‬
‫کند‬‫مي‬‫بندي‬‫تقسيم‬ ‫دسته‬‫دو‬ ‫در‬‫ا‬‫ر‬‫ني‬‫و‬‫در‬‫هاي‬‫ر‬‫فاکتو‬:
-‫انساني‬‫نيروي‬ ،‫ي‬‫ژ‬‫انر‬،‫اوليه‬ ‫مواد‬‫مانند‬‫دي‬‫ر‬‫موا‬‫شامل‬‫عمومي‬ ‫هاي‬‫ر‬‫فاکتو‬
‫خاص‬‫ت‬‫ر‬‫مها‬‫ن‬‫بدو‬
-،‫متخصص‬‫و‬‫ماهر‬‫انساني‬‫نيروي‬‫مانند‬‫دي‬‫ر‬‫موا‬‫شامل‬ ‫ي‬ ‫تخصص‬‫هاي‬‫ر‬‫فاکتو‬
‫پيشرفته‬‫ي‬‫ر‬‫فناو‬‫و‬‫پيشرفته‬ ‫فني‬‫دانش‬.-
‫پ‬‫قابتي‬‫ر‬‫مزيت‬‫عمومي‬‫هاي‬‫ر‬‫فاکتو‬‫با‬‫مقايسه‬ ‫در‬‫ي‬ ‫تخصص‬‫هاي‬‫ر‬‫فاکتو‬‫ي‬‫تر‬‫ر‬‫ايدا‬
‫كند‬ ‫مي‬‫ايجاد‬‫ا‬‫ر‬

9. ‫است‬ ‫صنعت‬‫يك‬‫خدمات‬‫يا‬‫محصوالت‬‫اي‬‫ر‬‫ب‬ ‫داخلي‬‫تقاضاي‬‫ماهيت‬.
‫د‬‫ر‬‫دا‬ ‫بسزايي‬‫تاثير‬ ‫صنايع‬‫ي‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬ ‫در‬‫تقاضا‬‫شد‬‫ر‬‫و‬‫ه‬‫ز‬‫اندا‬.‫تر‬‫ر‬‫پو‬
‫تشويق‬ ‫موجب‬‫شد‬‫ر‬‫حال‬ ‫در‬‫و‬‫گ‬‫ر‬‫بز‬ ‫داخلي‬‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫وجود‬‫که‬ ‫است‬ ‫معتقد‬
‫ا‬ ‫و‬‫گرديده‬‫ي‬‫ر‬‫و‬‫بهره‬ ‫بهبود‬‫و‬‫ي‬‫ر‬‫فناو‬‫توسعه‬‫براي‬‫ان‬‫ر‬‫گذا‬‫سرمايه‬‫ين‬
‫گردد‬‫مي‬‫محسوب‬ ‫ملت‬ ‫آن‬‫براي‬‫قابتي‬‫ر‬‫مزيت‬ ‫عنوان‬‫به‬ ‫مسئله‬.‫م‬ ‫در‬،‫قابل‬
‫ص‬‫و‬‫شرکتها‬‫هستند‬‫پاييني‬‫شد‬‫ر‬ ‫اي‬‫ر‬‫دا‬‫که‬‫کوچک‬ ‫داخلي‬‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬‫ا‬‫ر‬ ‫نايع‬
‫کشاند‬‫مي‬‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬‫فرصتهاي‬‫دنبال‬‫به‬.‫دو‬ ‫اي‬‫ر‬‫دا‬ ‫داخلي‬‫تقاضاي‬‫جنبه‬
‫است‬‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫کيفي‬‫و‬‫کمي‬.‫اقتص‬ ‫مقياس‬‫حداقل‬ ‫داخلي‬‫تقاضاي‬‫ه‬‫ز‬‫اندا‬‫ادي‬
‫ز‬‫سا‬‫مي‬‫قادر‬ ‫ا‬‫ر‬‫آنها‬ ‫و‬‫كرده‬ ‫تعيين‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫داخلي‬‫هاي‬‫بنگاه‬‫فعاليتهاي‬‫يک‬ ‫از‬‫تا‬ ‫د‬
‫گردند‬‫دار‬‫ر‬‫برخو‬‫پايدار‬‫تقاضاي‬.‫اص‬‫منافع‬ ‫که‬ ‫داشت‬‫توجه‬‫بايد‬ ‫اما‬‫لي‬
‫است‬ ‫کيفي‬‫ديدگاه‬‫از‬‫ي‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬ ‫در‬ ‫داخلي‬‫تقاضاي‬.‫م‬‫ات‬‫ر‬‫انتظا‬‫شتريان‬
‫قد‬ ‫افزايش‬‫براي‬‫اي‬‫انگيزه‬‫تواند‬‫مي‬‫خدمات‬ ‫و‬‫محصوالت‬ ‫کيفيت‬‫از‬‫ت‬‫ر‬
‫در‬‫تمند‬‫ر‬‫قد‬‫محرکي‬ ‫عنوان‬‫به‬‫و‬ ‫گردد‬‫کار‬‫و‬ ‫کسب‬‫يک‬‫ي‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬‫جهت‬
‫قابت‬‫ر‬ ‫كالن‬‫ديد‬ ‫از‬ ‫حتي‬‫و‬‫ها‬‫بنگاه‬‫ي‬‫پذير‬‫قابت‬‫ر‬‫تقاي‬‫ر‬‫ا‬‫و‬‫توسعه‬‫ي‬‫پذير‬

10. ‫ر‬‫كشو‬ ‫يك‬ ‫در‬‫مرتبط‬ ‫صنايع‬‫و‬ ‫كنندگان‬‫تأمين‬ ‫فقدان‬ ‫يا‬‫وجود‬(‫م‬‫نطقه‬)
‫هستند‬ ‫قابتي‬‫ر‬ ‫املللي‬‫بين‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫كه‬.

11. ‫مانده‬‫ز‬‫سا‬ ،‫تأسيس‬‫چگونگي‬‫بر‬ ‫كه‬ ‫ر‬‫كشو‬ ‫يك‬ ‫در‬‫موجود‬ ‫شرايط‬‫و‬ ‫ي‬
‫داخلي‬‫قابت‬‫ر‬‫ماهيت‬ ‫و‬ ‫است‬‫حاكم‬‫ها‬‫شركت‬‫مديريت‬.

12. ‫گرفت‬‫برمي‬‫ر‬‫د‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫املاس‬‫عامل‬ ‫چهار‬‫تنها‬ ‫تر‬‫ر‬‫پو‬ ‫ابتدايي‬‫مدل‬.‫در‬
‫ا‬‫خود‬ ‫املاس‬‫مدل‬ ‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ي‬‫بيشتر‬ ‫عوامل‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬،‫بعدي‬ ‫ات‬‫ر‬‫انتشا‬‫ضافه‬
‫عوامل‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫که‬‫عامل‬‫دو‬ ‫كرد،این‬5‫و‬6‫املاس‬‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫نيروی‬‫دو‬
‫از‬‫تند‬‫ر‬‫عبا‬‫میشوند‬‫شناخته‬ ‫تر‬‫ر‬‫پو‬:

13. 5-‫دولت‬‫اقدامات‬:‫ای‬ ‫دامنه‬‫طریق‬ ‫از‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬‫عوامل‬‫همه‬‫بر‬ ‫میتواند‬ ‫دولت‬
‫مانند‬،‫د‬‫ر‬‫بگذا‬‫اثر‬‫فعالیتها‬‫از‬:
‫مستقیم‬‫ر‬‫طو‬‫به‬،‫شرکتها‬‫مشکالت‬‫کاستن‬(‫ل‬‫پو‬)‫غير‬‫یا‬ ‫و‬
‫مستقیم‬(‫یرساخت‬‫ز‬)
‫ص‬‫یا‬‫و‬‫ت‬‫ر‬‫تجا‬ ،‫شرکت‬‫ای‬‫ر‬‫ب‬ ‫ا‬‫ر‬‫اج‬‫قابل‬‫مالیاتی‬‫قوانين‬‫کردن‬ ‫تهیه‬‫احبان‬
‫ایی‬‫ر‬‫دا‬
‫گذ‬‫می‬‫تاثير‬‫کارگران‬‫ت‬‫ر‬‫مها‬ ‫سطح‬‫ی‬‫و‬‫ر‬‫بر‬‫که‬ ‫ی‬ ‫ش‬‫ز‬‫آمو‬‫سیاستهای‬‫د‬‫ر‬‫ا‬
‫شامل‬،‫ل‬‫محصو‬‫دهای‬‫ر‬‫استاندا‬‫و‬ ‫تکنیکی‬‫دهای‬‫ر‬‫استاندا‬‫نهادن‬‫بنا‬‫قوانين‬
‫یستی‬‫ز‬ ‫محیط‬
‫خدمات‬ ‫و‬‫کاال‬ ‫دولتی‬‫خرید‬
‫گ‬‫ر‬‫بز‬‫های‬‫اتحادیه‬‫قوانين‬‫صنایع‬

14. ‫پورتر‬ ‫الماس‬ ‫نهایی‬ ‫مدل‬

15. ‫تمایزهای‬ ،‫دولت‬ ‫و‬ ‫شانس‬ ،‫پورتر‬ ‫خارجی‬ ‫نیروی‬ ‫دو‬ ‫راگمن‬ ‫نظر‬ ‫از‬‫عجیبی‬‫نشان‬ ‫را‬
‫می‬‫دهند‬.‫رقاب‬ ‫مزیت‬ ‫یک‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫تاثیر‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬ ‫حیاتی‬ ‫اهمیتی‬ ‫دارای‬ ‫مشخصا‬ ‫دولت‬‫تی‬
‫می‬ ‫دولت‬ ،‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ،‫خانگی‬ ‫ملی‬‫تعرفه‬ ‫از‬ ‫تواند‬‫ور‬ ‫مانع‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫گمرکی‬ ‫های‬‫ود‬
‫بنگاه‬ ‫که‬ ‫مستقیم‬‫می‬ ‫جریمه‬ ‫را‬ ‫خارجی‬ ‫های‬‫می‬ ‫دولت‬ ‫یا‬ ‫کند‬‫به‬ ‫سوبسیدها‬ ‫از‬ ‫تواند‬‫عنوان‬
‫وسیله‬ ‫یک‬‫جریمه‬ ‫برای‬ ‫غیرمستقیم‬ ‫ی‬‫بنگاه‬ ‫ی‬‫پایه‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫است‬ ‫دارند‬ ‫خارجی‬ ‫ی‬‫فاده‬
‫می‬ ،‫نماید‬‫باشد‬.‫بنگاه‬ ‫مورد‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫در‬‫مزیت‬ ‫از‬ ‫داخلی‬ ‫های‬‫نفع‬ ‫مدت‬ ‫کوتاه‬ ‫رقابتی‬ ‫های‬
‫می‬‫برند‬.
‫به‬‫مدل‬ ‫وربکه‬ ‫و‬ ‫راگمن‬ ،‫حال‬ ‫هر‬‫داده‬ ‫ارائه‬ ‫هایی‬‫دولتی‬ ‫اعمال‬ ‫اینگونه‬ ‫آنها‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫اند‬
‫تبعیض‬‫می‬ ‫آمیز‬‫بنگاه‬ ‫حمایت‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫توانند‬‫جهت‬ ‫حمایت‬ ‫که‬ ‫جایی‬ ، ‫داخلی‬ ‫های‬
‫مزیت‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬‫پایدار‬ ‫رقابتی‬ ‫های‬(‫مدت‬ ‫طوالنی‬)‫می‬ ‫تعریف‬‫می‬ ،‫شود‬‫شود‬.‫مق‬ ‫در‬‫ابل‬
‫روی‬ ‫بر‬ ‫کار‬ ،"‫شانس‬"‫فرعی‬‫است‬ ‫شده‬ ‫تر‬.‫اقتصاددان‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مسئله‬ ‫این‬‫ه‬‫ایی‬
‫مدل‬ ‫سیستم‬ ‫به‬ ‫که‬"‫شک‬( "Shock)‫می‬ ‫تزریق‬ ‫هایی‬‫بحران‬ ‫مانند‬ ،‫کنند‬‫نفتی‬ ‫های‬
OPEC‫پیش‬ ‫برای‬‫پاسخ‬ ‫بینی‬‫است‬ ‫شده‬ ‫محدود‬ ،‫جمعی‬ ‫های‬.‫این‬ ‫از‬ ‫خودش‬ ‫پورتر‬
‫جنگ‬ ‫مانند‬ ‫حوادثی‬ ‫به‬ ‫اشاره‬ ‫برای‬ ‫مسئله‬‫می‬ ‫استفاده‬ ‫ها‬‫کند‬.
(Alan M. Rugman-2002-‫ص‬240)

16. ‫نقطه‬‫از‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬‫مدل‬‫همچنين‬‫گرفت‬‫ار‬‫ر‬‫ق‬ ‫انتقاد‬‫د‬‫ر‬‫مو‬‫نيز‬‫یر‬‫ز‬‫نظرهای‬‫است‬‫ه‬:
‫کرد‬‫تمرکز‬‫پیشرفته‬‫اقتصادهای‬‫ی‬‫و‬‫ر‬‫بر‬‫حدر‬‫از‬‫بیش‬‫ی‬‫ر‬‫تئو‬‫این‬‫است‬‫ه‬.
‫می‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫دولتمردان‬ ‫نقش‬‫باشد‬ ‫منفی‬‫یا‬ ‫مثبت‬‫تواند‬.‫دو‬‫اعمال‬ ‫حتی‬‫لتی‬
‫وسیله‬‫به‬‫ل‬‫معمو‬‫ر‬‫طو‬‫به‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مثبت‬‫نیات‬‫از‬‫برگرفته‬‫م‬ ‫ی‬‫ستهلک‬
‫می‬ ‫شکست‬ ‫صنایع‬‫شدن‬‫قاب‬‫ر‬‫نظر‬ ‫از‬‫جهانی‬‫لحاظ‬‫از‬ ‫ا‬‫ر‬‫آنها‬ ‫و‬‫ند‬‫ر‬‫خو‬‫تی‬
‫می‬‫کمرنگ‬ ‫بودن‬‫نماید‬.
‫پیش‬‫فرصت‬ ‫بینی‬‫می‬‫مشکل‬‫ها‬‫باشد‬.‫می‬ ‫ایط‬‫ر‬‫ش‬‫سرعت‬ ‫به‬‫توانند‬‫به‬ ‫و‬
‫یابند‬ ‫تغیير‬‫غيرمنتظره‬‫ر‬‫طو‬.
‫می‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬‫بنگاه‬‫که‬‫گوید‬‫قاب‬‫ر‬‫جهانی‬‫های‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫در‬،‫ها‬‫ر‬‫کشو‬‫نه‬ ،‫ها‬‫می‬‫ت‬-
‫کنند‬.‫بنگ‬ ‫سطح‬ ‫در‬‫باید‬ ‫ملی‬ ‫نسبی‬‫مزیت‬ ‫که‬ ‫معناست‬‫بدین‬ ‫این‬‫در‬‫نه‬ ‫و‬‫اه‬
‫شود‬‫فهمیده‬‫باید‬‫ر‬‫کشو‬ ‫سطح‬.

17. ‫جنبه‬‫ق‬‫ر‬‫مزیت‬‫تثبیت‬‫اهمیت‬ ‫بر‬‫تر‬‫ر‬‫پو‬ ‫املاس‬‫مدل‬ ‫از‬ ‫ی‬‫دیگر‬‫ی‬‫ابتی‬
‫د‬‫ر‬‫دا‬ ‫ه‬‫ر‬‫اشا‬.‫بنگاه‬ ‫برای‬‫ر‬‫مزیت‬ ‫یک‬ ‫دن‬‫ر‬‫آو‬‫بدست‬ ‫ر‬‫کشو‬ ‫یک‬‫های‬‫قابتی‬
‫نمی‬ ‫کافی‬‫خاص‬ ‫صنعت‬ ‫یک‬ ‫در‬‫و‬‫پر‬‫توسط‬ ‫باید‬‫مزیت‬ ‫آن‬،‫باشد‬‫سه‬‫ی‬
‫به‬‫و‬ ‫افزایش‬‫شود‬ ‫ی‬‫نگهدار‬ ‫سانی‬‫ر‬‫ز‬‫و‬‫ر‬.‫م‬‫یک‬ ‫که‬ ‫عواملی‬ ‫از‬ ‫برخی‬‫زیت‬
‫می‬ ‫باال‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫قابتی‬‫ر‬‫می‬ ‫مهم‬ ‫نيز‬ ‫آن‬ ‫ی‬‫نگهدار‬ ‫در‬،‫برند‬‫باشند‬.‫این‬‫عوامل‬
‫سرمایه‬ ‫شامل‬‫عهده‬ ‫موسسات‬ ‫در‬ ‫ی‬‫گذار‬‫اید‬‫تولید‬ ‫و‬ ‫تحقیق‬ ‫دار‬‫ه‬-
‫عوامل‬‫وسعت‬ ‫و‬ ،‫داخلی‬‫قابت‬‫ر‬ ‫شدت‬ ‫و‬ ‫تقاضا‬ ‫ترکیب‬،‫جدید‬ ‫های‬
‫می‬‫املاس‬ ‫متقابل‬ ‫تاثير‬ ‫در‬ ‫مشکل‬‫باشند‬.
(Kenneth A. Reinert-2009-‫ص‬211)

18. ‫املاس‬ ‫مدل‬London
‫الکترونیک‬‫ت‬‫ر‬‫تجا‬ ‫عصر‬ ‫ای‬‫ر‬‫ب‬ ‫یافته‬‫گسترش‬‫املاس‬‫مدل‬
‫دانشگاه‬ ‫یک‬ ‫املاس‬ ‫مدل‬
‫ی‬ ‫اساس‬ ‫ساختار‬ ‫مدل‬–‫ا‬‫ر‬‫اج‬-‫ایی‬‫ر‬‫کا‬
‫کانادا‬ ‫اقتصاد‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫ای‬‫ر‬‫ب‬ ‫مهم‬ ‫سیستماتیک‬ ‫موانع‬
‫اد‬‫ز‬‫آ‬‫ت‬‫ر‬‫تجا‬ ‫توافق‬(FTA)‫کانادا‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫املاسهای‬
‫کانادا‬ ‫ی‬‫تجار‬‫شد‬‫ر‬ ‫به‬ ‫کمک‬‫و‬ ‫شمالی‬ ‫آمریکای‬‫املاس‬‫مدل‬
‫ار‬‫ز‬‫اف‬ ‫نرم‬ ‫در‬ ‫هند‬‫ر‬‫کشو‬‫به‬ ‫مربوط‬‫ی‬‫مجاز‬‫املاس‬
‫ی‬‫ر‬‫نوآو‬ ‫عملگر‬‫شش‬

19. ‫املاس‬ ‫مدل‬London(‫یک‬
‫جهانی‬ ‫مرکزمالی‬)

20. ‫الکترونیک‬ ‫تجارت‬ ‫عصر‬ ‫برای‬ ‫یافته‬ ‫گسترش‬ ‫الماس‬ ‫مدل‬
(Cho Moon‫و‬Park-2000)

21. ‫دانشگاه‬ ‫یک‬ ‫الماس‬ ‫مدل‬

22. ‫مدل‬
‫اساسی‬ ‫ساختار‬–‫اجرا‬-
‫کارایی‬
(‫مدل‬ ‫و‬ ‫الماس‬ ‫مدل‬ ‫ترکیب‬5
‫نیرو‬(5 forces)‫برای‬ ‫پورتر‬
‫صنعت‬ ‫ساختار‬)

23. ‫رش‬ ‫برای‬ ‫مهم‬ ‫سیستماتیک‬ ‫موانع‬‫د‬
‫کانادا‬ ‫اقتصاد‬
(‫سال‬ ‫در‬1991‫اقتص‬ ‫که‬ ‫کرد‬ ‫پیشنهاد‬ ‫پورتر‬‫اد‬
‫قدیم‬ ‫اقتصادی‬ ‫توسعه‬ ‫مدل‬ ‫یک‬ ‫با‬ ‫کانادایی‬‫و‬ ‫ی‬
‫میکند‬ ‫فعالیت‬ ‫شده‬ ‫خارج‬ ‫رده‬ ‫از‬.‫و‬ ‫نتیجه‬ ‫در‬‫ی‬
‫و‬Martin‫ارایه‬ ‫کانادا‬ ‫برای‬ ‫را‬ ‫الماسی‬ ‫مدل‬
‫دادند‬(‫نمودار‬7)‫کا‬ ‫اقتصاد‬ ‫که‬ ‫کردند‬ ‫تاکید‬ ‫و‬‫نادا‬
‫رود‬ ‫پیش‬ ‫نوآوری‬ ‫سوی‬ ‫به‬ ‫بایستی‬)

24. ‫آزاد‬ ‫تجارت‬ ‫توافق‬(FTA)‫میکند‬ ‫مرتبط‬ ‫شمالی‬ ‫آمریکای‬ ‫الماس‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫کانادا‬ ‫و‬ ‫آمریکا‬ ‫الماسهای‬
(‫نمودارهای‬ ‫الماس‬ ‫راگمن‬ ‫ادعای‬ ‫به‬8‫و‬9-‫مضاعف‬ ‫الماس‬ ‫بنام‬ ‫که‬(Double Diamond)‫میشوند‬ ‫شناخته‬-
‫ارایه‬ ‫الماس‬ ‫مدل‬ ‫تا‬ ‫دارد‬ ‫کانادا‬ ‫تجارت‬ ‫رشد‬ ‫به‬ ‫کمک‬ ‫و‬ ‫شمالی‬ ‫آمریکای‬ ‫اقتصاد‬ ‫به‬ ‫بیشتری‬ ‫تناسب‬‫توسط‬ ‫شده‬
‫نمیشود‬ ‫دیده‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫پورتر‬ ‫الماس‬ ‫مدل‬ ‫به‬ ‫وارده‬ ‫ایرادات‬ ‫از‬ ‫خیلی‬ ‫و‬ ‫کانادا‬ ‫برای‬ ‫پورتر‬)

25. ‫کانادا‬ ‫ی‬‫تجار‬‫شد‬‫ر‬‫به‬‫کمک‬‫و‬‫شمالی‬ ‫آمریکای‬‫املاس‬‫مدل‬

26. ‫افزار‬‫نرم‬ ‫در‬‫هند‬‫ر‬‫کشو‬‫به‬‫مربوط‬ ‫ی‬‫مجاز‬ ‫املاس‬
(‫توجه‬:‫هستند‬‫کمتر‬‫اثرمتقابل‬ ‫دهنده‬‫نشان‬ ‫چین‬‫خط‬ ‫صورت‬‫به‬ ‫خطوط‬)

27. ‫نوآوری‬ ‫عملگر‬ ‫شش‬
(‫تحقیقاتی‬ ‫تیم‬RAND‫نظامی،همانط‬ ‫هواپیمایی‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫الماس‬ ‫مدل‬ ‫تثبیت‬ ‫و‬ ‫تقویت‬ ‫برای‬‫ور‬
‫اضافه‬ ‫نیز‬ ‫دیگر‬ ‫عامل‬ ‫دو‬ ،‫مدل‬ ‫اصلی‬ ‫عامل‬ ‫چهار‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬ ،‫میشود‬ ‫مشاهده‬ ‫نمودار‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬
‫اند‬ ‫کرده‬-R&D‫جذابیت‬ ‫و‬-‫هستند‬ ‫ای‬ ‫برجسته‬ ‫خصوصا‬ ‫موضوعات‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫که‬).

28. ‫منطق‬ ،‫صنعت‬ ،‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫یک‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫توانمندیهایي‬ ‫و‬ ‫قابلیتها‬ ‫پذیري‬‫رقابت‬‫کشور‬ ،‫ه‬
‫باز‬ ‫نرخ‬ ‫المللي‬ ‫بین‬ ‫رقابت‬ ‫عرصة‬ ‫در‬ ‫تا‬ ‫كنند‬ ‫حفظ‬ ‫را‬ ‫آنها‬ ‫توانند‬‫مي‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫دارا‬‫گشت‬
‫نس‬ ‫وضعیت‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫انساني‬ ‫نیروي‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫ایجاد‬ ‫تولید‬ ‫فاکتورهاي‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫باالیي‬ً‫ا‬‫بت‬
‫تفسیر‬ ‫و‬ ‫توجیه‬ ‫جهت‬ ‫تنوعي‬ ‫از‬ ‫نیز‬ ‫ها‬‫مدل‬ ‫و‬ ‫ها‬‫نظریه‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ،‫دهند‬ ‫قرار‬ ‫باالیي‬
‫از‬ ‫پورتر‬ ‫الماس‬ ‫مدل‬ ‫آنها‬ ‫میان‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫آن‬ ‫بندي‬ ‫دسته‬ ‫و‬ ‫پذیري‬‫رقابت‬
‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫اي‬‫ویژه‬ ‫جایگاه‬ ‫و‬ ‫اهمیت‬.‫اصلي‬ ‫عامل‬ ‫چهار‬ ،‫مدل‬ ‫این‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫همچن‬ ‫و‬ ‫کننده‬ ‫حمایت‬ ‫و‬ ‫مرتبط‬ ‫صنایع‬ ،‫داخلي‬ ‫تقاضاي‬ ‫شرایط‬ ،‫دروني‬ ‫فاکتورهاي‬‫ین‬
‫مختلف‬ ‫صنایع‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫کشورها‬ ‫پذیري‬‫رقابت‬ ‫بر‬ ‫رقابت‬ ‫و‬ ‫ساختار‬ ،‫استراتژي‬‫تاثیر‬ ‫آن‬
‫دارند‬ ‫مستقیم‬.‫بیني‬‫پیش‬ ‫اتفاقات‬ ‫و‬ ‫دولت‬ ‫عامل‬ ‫دو‬ ،‫این‬ ‫بر‬ ‫عالوه‬(‫شانس‬)‫نیز‬ ‫نشده‬‫به‬
‫هستند‬ ‫مؤثر‬ ‫پذیري‬‫رقابت‬ ‫بر‬ ‫مستقیم‬ ‫غیر‬ ‫صورت‬.‫اساس‬ ‫و‬ ‫پایه‬ ‫مدل‬ ‫این‬ ‫چه‬ ‫اگر‬
‫پژوهشگر‬ ‫از‬ ‫بسیار‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫جهان‬ ‫سراسر‬ ‫در‬ ‫مطالعات‬ ‫از‬ ‫بسیاري‬‫ان‬
‫عدم‬ ‫توان‬‫مي‬ ‫جمله‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هست‬ ‫نیز‬ ‫ضعفي‬ ‫نقاط‬ ‫داراي‬ ‫مجموع‬ ‫در‬ ‫ولي‬ ‫است‬ ‫بوده‬
‫جایي‬ ‫جابه‬ ‫نگرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫جهاني‬ ‫بازارهاي‬ ‫و‬ ‫المللي‬ ‫بین‬ ‫مسایل‬ ‫بر‬ ‫تاکید‬‫عوامل‬
‫کرد‬ ‫یاد‬ ‫خارجي‬ ‫مستقیم‬ ‫گذاري‬ ‫سرمایه‬ ‫و‬ ‫ملیتي‬ ‫چند‬ ‫شرکتهاي‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫تولید‬.


29.  Alan Harding, Alan Scott, Stephan Laske, Christian Burtscher – Bright Satanic Mills: Universities,
Regional Development and the Knowledge Economy- Ashgate Publishing, Ltd. (2007)
 Alan M. Rugman –International Business: Critical Perspectives on Business and Management-
Taylor & Francis( 2002)
 Herbert J. Davis, Samir Ranjan Chatterjee, Mark Heuer – Management in India: Trends and
Transition- SAGE( 2006)
 Ifp - ACCA P3 Business Analysis Study Text: ACCA Key Study Text- International Financial
Publishing( 2007)
 J. L. Birkler, Anthony G. Bower, Jeffrey A. Drezner, Gordon Lee, Mark Lorell, Giles Smith, Fred
Timson, William P. G. Trimble, Obaid Younossi - Competition and Innovation in the U.S. Fixed-wing
Military Aircraft Industry: In the U.S. Fixed-wing Military Aircraft Industry – Rand Corporation(2003)
 Kenneth A. Reinert, Ramkishen S. Rajan, Amy Joycelyn Glass, Lewis S. Davis - The Princeton
Encyclopedia of the World Economy - Princeton University Press(2009)
 Michael E.Porter- Creating tomorrow's advantages – Harvard Business School Press(1997)
 Michael E. Porter - On Competition - Harvard Business Press(1998)
 Michael E.Porter-The competitive advantage of nations-NY simon &shuster(1990,1998)
 Marios I. Katsioloudes, Spyros Hadjidakis - International Business: A Global Perspective -
Butterworth-Heinemann (2007)
 Richard Fletcher, Jim Bell, Rod B. McNaughton- International E-business Marketing- Cengage
Learning EMEA( 2004)
 Richard M. Jones- The Apparel Industry – Blackwell Publishing( 2006)
 World competitieveness yearbook – international munagememt Development
 (IMD) (2005)
 Thomas James Wesson, Tom Wesson (Ed.)- Canada and the New World Economic Order:
Strategic Briefings for Canadian Enterprise – Captus Press( 2007)
‫عباس‬‫لیال‬ ،‫شهانقي‬ ‫زادة‬-‫ایر‬ ‫در‬ ‫مصنوعي‬ ‫الیاف‬ ‫تولید‬ ‫صنعت‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫ارزیابي‬ ‫نحوة‬ ‫و‬ ‫رقابتي‬ ‫وضعیت‬ ‫در‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬ ‫بررسي‬‫ان‬-‫دانشگاه‬
‫طوسي‬ ‫نصیرالدین‬ ‫خواجه‬ ‫صنعتي‬(1382)