1. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫دانشگاه‬‫نور‬ ‫پیام‬
‫کرج‬ ‫واحد‬
‫ه‬‫ژ‬‫پرو‬‫ه‬‫ر‬‫دو‬‫مديريت‬ ‫ي‬ ‫شناس‬‫ر‬‫كا‬-‫گرایش‬‫گاني‬‫ر‬‫باز‬
‫موضوع‬
‫اقتصاد‬ ‫بر‬ ‫آن‬ ‫اثر‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ی‬ ‫بررس‬‫ایران‬
‫اهنما‬‫ر‬ ‫استاد‬
‫نژاد‬ ‫فالح‬ ‫عباس‬
‫نده‬‫ر‬‫نگا‬
‫معصومه‬‫ی‬‫نصیر‬‫ده‬‫ر‬‫چها‬
‫سال‬ ‫نیم‬‫ل‬‫او‬92-1391

3. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫به‬ ‫تقدیم‬
‫بزرگوارم‬ ‫مادر‬
‫که‬‫خیر‬ ‫دعای‬ ‫از‬ ‫دارم‬ ‫هرچه‬‫اوست‬

4. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫چکیده‬
‫ثب‬ ‫بی‬ ‫و‬ ‫نوسانات‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫نفتی‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫از‬ ‫استقالل‬ ‫افزون‬ ‫روز‬ ‫اهمیت‬‫ق‬ ‫اتی‬‫و‬ ‫یمت‬
‫دولت‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫که‬ ‫نفت‬ ‫جهانی‬ ‫تقاضای‬‫واقتصاد‬‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫شدت‬ ‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫کشور‬
‫عوامل‬‫برونزا‬‫از‬ ‫فراتر‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫نقش‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫باعث‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫قرار‬
‫از‬ ‫ی‬‫بسیار‬ ‫نظر‬ ‫که‬ ‫ی‬‫نحو‬ ‫به‬ ،‫شود‬ ‫مطرح‬ ‫ی‬‫ز‬‫ار‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫کسب‬ ‫برای‬ ‫ی‬‫ابزار‬
‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫موجود‬ ‫وضعیت‬ ‫تحلیل‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫اقتصاد‬ ‫پژوهشگران‬ ‫و‬ ‫صاحبنظران‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫معطوف‬ ‫نفتی‬.
‫دهه‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫مطالعاتی‬1970‫شده‬ ‫انجام‬ ‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫ت‬‫ر‬‫تجا‬ ‫و‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫ابطه‬‫ر‬ ‫مینه‬‫ز‬ ‫در‬ ‫بعد‬ ‫به‬
‫تاکید‬ ‫اقتصادی‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫و‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫بین‬ ‫دار‬ ‫معنی‬ ‫و‬ ‫مثبت‬ ‫ابطه‬‫ر‬ ‫بر‬ ، ‫است‬‫د‬‫ر‬‫دا‬.‫در‬‫ا‬‫ین‬
‫آن‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬ ‫غیرنفتی‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫موانع‬ ‫و‬ ‫مشکالت‬ ‫ی‬ ‫بررس‬ ‫به‬ ‫تحقیق‬‫براقتصاد‬‫ا‬‫یران‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫پرداخته‬.‫معنی‬ ‫و‬ ‫مثبت‬ ‫ابطه‬‫ر‬ ‫که‬ ‫دهد‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫آمده‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫نتایج‬‫ی‬‫دار‬
‫د‬‫ر‬‫دا‬ ‫وجود‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫اقتصادی‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫افزایش‬ ‫بین‬.‫بنابراین‬‫دولت‬
‫بر‬ ‫و‬ ‫یها‬‫ر‬‫سیاستگذا‬ ‫اعمال‬ ‫با‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫افزایش‬ ‫استای‬‫ر‬ ‫در‬ ‫باید‬‫نامه‬‫ر‬‫یزیهای‬
‫خود‬ ‫آمدی‬‫ر‬‫د‬ ‫منابع‬ ‫بتواند‬ ‫طریق‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫تا‬ ‫د‬‫ر‬‫بردا‬ ‫گام‬ ‫مناسب‬ ‫و‬ ‫مطلوب‬‫توج‬ ‫با‬ ‫ا‬‫ر‬‫به‬ ‫ه‬
‫تامین‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫اشتغال‬ ‫افزایش‬ ‫مهم‬ ‫اهداف‬‫کند‬.‫با‬، ‫انداز‬ ‫چشم‬ ‫اهداف‬ ‫به‬ ‫توجه‬
‫جدید‬ ‫های‬‫ر‬‫اهکا‬‫ر‬ ، ‫مناسب‬ ‫متدلوژی‬ ‫و‬ ‫الزامات‬ ، ‫ت‬‫ر‬‫تجا‬ ‫توسعه‬ ‫اهبردهای‬‫ر‬‫توسعه‬
‫ساخ‬ ‫یز‬‫ر‬ ‫رو‬ ‫پیش‬ ‫چالشها‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫فرصت‬ ‫به‬ ‫نو‬ ‫نگاهی‬ ‫با‬ ، ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫تهای‬‫مورد‬
‫ساماندهی‬ ، ‫موجود‬ ‫های‬ ‫محدودیت‬ ‫و‬ ‫امکانات‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫نیاز‬‫و‬
‫ن‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫امر‬ ‫در‬ ‫اجرایی‬ ‫های‬ ‫فرآیند‬ ‫ی‬‫نوساز‬ ‫و‬ ‫بهبود‬ ‫تسهیل‬‫ب‬ ‫فتی‬‫هینه‬
‫تجا‬ ‫ی‬‫ادساز‬‫ز‬‫آ‬ ، ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫خدمات‬ ‫و‬ ‫محصوالت‬ ‫ای‬ ‫نجیره‬‫ز‬ ‫ی‬‫ساز‬‫ت‬‫ر‬
‫جهان‬(‫ی‬‫ساز‬ ‫جهانی‬)‫موضوعات‬ ، ‫گرا‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫تولید‬ ‫توانمندی‬ ‫به‬ ‫نو‬ ‫نگاهی‬ ‫با‬
‫کشور‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫میزان‬ ‫تقای‬‫ر‬‫ا‬ ‫در‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ما‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مهمی‬‫می‬ ‫ی‬‫یار‬‫کند‬.

5. ‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬
‫فصل‬‫ل‬‫او‬
‫تحقیق‬ ‫کلیات‬

6. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫مقدمه‬
‫ت‬‫را‬‫د‬‫ا‬‫ص‬ ‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫د‬‫ن‬‫چ‬ ‫ر‬‫ه‬‫ي‬‫ت‬‫ف‬‫رن‬‫ی‬‫غ‬‫و‬‫ي‬‫ي‬‫ا‬‫ره‬‫اد‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫ز‬‫ا‬‫ك‬‫ت‬‫ي‬‫ول‬‫ص‬‫ح‬‫م‬‫م‬‫ا‬‫ظ‬‫ن‬ ‫ف‬‫ا‬‫د‬‫ه‬‫ا‬ ‫ه‬‫ل‬‫م‬‫ج‬ ‫ز‬‫ا‬
‫ي‬‫ور‬‫ه‬‫م‬‫ج‬‫ي‬‫الم‬‫س‬‫ا‬‫ن‬‫را‬‫ي‬‫ا‬‫ز‬‫ا‬ ‫س‬‫پ‬ ،‫زي‬‫و‬‫ر‬‫ی‬‫پ‬‫الب‬‫ق‬‫ن‬‫ا‬‫ي‬‫الم‬‫س‬‫ا‬‫ود‬‫وج‬ ‫ا‬‫م‬‫ا‬ ،‫ت‬‫س‬‫ا‬ ‫ه‬‫ود‬‫ب‬‫الت‬‫ك‬‫ش‬‫م‬‫ع‬‫ت‬‫م‬‫د‬‫د‬
‫ر‬‫ا‬‫ت‬‫خ‬‫ا‬‫س‬ ‫ر‬‫د‬‫ي‬‫د‬‫ي‬‫ول‬‫ت‬‫و‬‫ي‬‫ر‬‫ا‬‫د‬‫ا‬‫ور‬‫ش‬‫ك‬،‫ت‬‫م‬‫ي‬‫ق‬‫أ‬‫ت‬‫ب‬‫س‬‫ن‬‫الي‬‫ا‬‫ب‬‫ر‬‫د‬ ‫ت‬‫ف‬‫ن‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫ل‬‫ا‬‫س‬‫ق‬‫ن‬‫ا‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫س‬‫پ‬ ‫ه‬‫ي‬‫ول‬‫ا‬‫و‬ ‫الب‬
‫گ‬‫ن‬‫ج‬ ‫ز‬‫رو‬‫ب‬‫ي‬‫ل‬‫ي‬‫م‬‫ح‬‫ت‬‫ه‬‫ب‬ ‫را‬ ‫ه‬‫ي‬‫ول‬‫ا‬ ‫ت‬‫ا‬‫ور‬‫ص‬‫ت‬‫رج‬‫د‬‫ت‬‫گ‬‫رن‬‫م‬‫ك‬‫ود‬‫م‬‫ن‬.
‫ز‬‫ا‬ ‫س‬‫پ‬ ‫ا‬‫م‬‫ا‬‫ن‬‫ا‬‫ي‬‫ا‬‫پ‬‫گ‬‫ن‬‫ج‬‫ي‬‫ل‬‫ي‬‫م‬‫ح‬‫ت‬‫رت‬‫رو‬‫ض‬ ‫و‬‫ي‬‫ز‬‫ا‬‫زس‬‫ا‬‫ب‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫ي‬‫ب‬‫را‬‫خ‬،‫ن‬‫آ‬‫ش‬‫ه‬‫كا‬‫ي‬‫ج‬‫ري‬‫د‬‫ت‬‫ت‬‫م‬‫ي‬‫ق‬‫ف‬‫ن‬،‫ت‬
‫ش‬‫ي‬‫زا‬‫ف‬‫ا‬‫ي‬‫ب‬‫ه‬‫ق‬‫ب‬‫ا‬‫س‬‫ت‬‫ي‬‫ع‬‫م‬‫ج‬‫ور‬‫ش‬‫ك‬‫ود‬‫وج‬ ،‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫ل‬‫ي‬‫س‬‫ن‬‫ا‬‫ت‬‫پ‬‫م‬‫ي‬‫ظ‬‫ع‬‫ي‬‫ي‬‫يا‬‫ف‬‫را‬‫غ‬‫ج‬،‫ي‬‫ز‬‫ور‬‫ا‬‫ش‬‫ك‬،‫س‬‫زي‬‫ت‬
‫ي‬‫ط‬‫ي‬‫ح‬‫م‬‫ق‬‫و‬‫س‬ ،‫ي‬ ‫يش‬‫ج‬‫ل‬‫ا‬،‫ي‬ ‫وزش‬‫م‬‫آ‬،‫ي‬‫خ‬‫ري‬‫ا‬‫ت‬،‫گي‬‫ن‬‫ره‬‫ف‬‫ت‬‫ع‬‫ن‬‫ص‬ ‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫ت‬‫ه‬‫ج‬ ‫ر‬‫د‬‫ي‬‫رد‬‫گ‬‫ن‬‫ا‬‫ه‬‫ج‬،
‫ش‬‫ي‬‫زا‬‫ف‬‫ا‬‫ت‬‫را‬‫د‬‫ا‬‫ص‬‫ي‬‫ت‬‫ف‬‫رن‬‫ی‬‫غ‬‫و‬‫أ‬‫ت‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫ن‬‫ش‬‫ي‬‫زا‬‫ف‬‫ا‬‫د‬‫م‬‫رآ‬‫د‬‫ي‬‫ز‬‫ر‬‫ا‬‫ور‬‫ش‬‫ك‬‫ه‬‫ب‬ ،‫ج‬‫ري‬‫د‬‫ت‬‫ن‬‫را‬‫ا‬‫ذ‬‫گ‬‫ت‬‫س‬‫ا‬‫ي‬‫س‬‫ر‬‫ب‬ ‫را‬
‫ا‬‫ب‬ ‫ا‬‫ت‬ ‫ت‬‫ش‬‫ا‬‫د‬ ‫ن‬‫آ‬‫ء‬‫ا‬‫ي‬‫ح‬‫ا‬‫ت‬‫ا‬‫ور‬‫ص‬‫ت‬‫ي‬‫ل‬‫ب‬‫ق‬‫ت‬‫را‬‫د‬‫ا‬‫ص‬ ‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫وص‬‫ص‬‫خ‬ ‫ر‬‫د‬‫ي‬‫ت‬‫ف‬‫رن‬‫ی‬‫غ‬‫م‬‫ا‬‫رن‬‫ب‬ ‫ب‬‫ل‬‫ا‬‫ق‬ ‫ر‬‫د‬‫ه‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬
‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫وم‬‫د‬ ‫و‬ ‫ل‬‫و‬‫ا‬‫ور‬‫ش‬‫ك‬‫ه‬‫ب‬ ،‫ج‬‫ري‬‫د‬‫ت‬‫ور‬‫ش‬‫ك‬‫ز‬‫ا‬ ‫را‬‫گي‬‫ت‬‫س‬‫ب‬‫وا‬‫ه‬‫ب‬‫ك‬‫ي‬‫ص‬‫ا‬‫خ‬ ‫ل‬‫و‬‫ص‬‫ح‬‫م‬‫ه‬‫ك‬‫ي‬‫را‬‫ا‬‫د‬
‫ت‬‫ا‬‫ن‬‫ا‬‫وس‬‫ن‬‫أ‬‫ت‬‫ب‬‫س‬‫ن‬‫ي‬‫د‬‫ا‬‫زي‬‫ز‬‫ی‬‫ن‬‫ي‬‫م‬‫د‬‫زن‬‫ا‬‫س‬ ‫ا‬‫ره‬ ‫د‬‫ش‬‫ا‬‫ب‬.
‫ه‬‫ب‬ ‫ه‬‫ي‬‫ول‬‫ا‬ ‫ت‬‫ا‬‫ور‬‫ص‬‫ت‬ ‫ا‬‫م‬‫ا‬‫ل‬‫ي‬‫ل‬‫د‬‫ظ‬‫ا‬‫ح‬‫ل‬ ‫م‬‫د‬‫ع‬‫ش‬‫ي‬‫پ‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫رط‬‫ش‬‫ي‬‫ق‬‫ط‬‫ن‬‫م‬‫و‬‫ي‬‫ول‬‫ص‬‫ا‬‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫و‬ ‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬
‫ه‬‫ل‬‫م‬‫ج‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫ت‬‫را‬‫د‬‫ا‬‫ص‬:‫ه‬‫م‬‫ا‬‫رن‬‫ب‬ ‫م‬‫زو‬‫ل‬‫ي‬‫ز‬‫ري‬‫ق‬‫ي‬‫ق‬‫د‬‫و‬‫ي‬‫ن‬‫ت‬‫ب‬‫م‬‫ر‬‫ب‬‫ي‬‫ها‬‫ي‬‫س‬‫رر‬‫ب‬‫ه‬‫ن‬‫سا‬‫ا‬‫ن‬‫رش‬‫كا‬،‫ركت‬‫ا‬‫ش‬‫م‬‫ل‬‫ا‬‫ع‬‫ف‬
‫و‬‫ي‬‫ل‬‫م‬‫ع‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫ه‬‫رو‬‫گ‬‫ف‬‫ل‬‫ت‬‫خ‬‫م‬‫ي‬‫ت‬‫ول‬‫د‬‫ي‬ ‫وص‬‫ص‬‫وخ‬،‫ش‬‫ه‬‫كا‬،‫اد‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫ر‬‫د‬ ‫ت‬‫ول‬‫د‬ ‫ت‬‫ل‬‫ا‬‫خ‬‫د‬‫د‬‫ي‬‫ول‬‫ت‬‫ا‬‫ج‬‫ت‬ ‫و‬‫رت‬
‫ت‬‫را‬‫صا‬‫ح‬‫ن‬‫ا‬ ‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫ا‬‫ب‬ ‫ه‬‫ز‬‫ر‬‫ا‬‫ب‬‫م‬ ،‫ي‬‫اد‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬‫رت‬‫رو‬‫ض‬ ‫و‬‫ي‬‫ت‬‫ب‬‫ا‬‫رق‬‫ا‬‫د‬‫ح‬ ‫ه‬‫ب‬ ،‫د‬‫ا‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫ه‬‫رص‬‫ع‬ ‫ن‬‫ود‬‫م‬‫ن‬‫ل‬‫ق‬
‫ت‬‫ل‬‫ا‬‫خ‬‫د‬ ‫ن‬‫د‬‫ن‬‫ا‬‫رس‬‫ي‬‫ا‬‫ره‬‫ی‬‫غ‬‫ت‬‫م‬‫ي‬ ‫اس‬‫ي‬‫س‬‫ر‬‫د‬‫م‬‫ي‬‫م‬‫ص‬‫ت‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫ری‬‫ی‬‫گ‬‫ي‬‫د‬‫ا‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬‫و‬‫ي‬‫ر‬‫ا‬‫ج‬‫ت‬،‫ز‬‫ی‬‫ره‬‫پ‬‫ز‬‫ا‬‫رب‬‫كا‬‫رد‬
‫ي‬‫رخ‬‫ب‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫ی‬‫ور‬‫ئ‬‫ت‬‫ي‬‫د‬‫ا‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬‫ه‬‫ك‬‫ن‬‫و‬‫زم‬‫آ‬ ‫د‬‫ور‬‫م‬‫ي‬‫د‬‫ج‬‫ه‬‫د‬‫ش‬‫ن‬ ‫ع‬‫ق‬‫وا‬‫د‬‫ن‬‫ا‬‫م‬‫زو‬‫ل‬ ،‫د‬‫ا‬‫ج‬‫ي‬‫ا‬‫و‬‫ت‬‫وي‬‫ق‬‫ت‬‫ك‬‫ن‬‫ا‬‫ب‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬
‫تي‬‫العا‬‫ط‬‫ا‬‫را‬‫كا‬‫ر‬‫د‬ ‫م‬‫گا‬‫ن‬‫ه‬‫ب‬ ‫و‬‫ي‬‫م‬‫ا‬‫م‬‫ت‬‫ه‬‫ط‬‫ي‬‫ح‬‫و‬ ‫د‬‫ئ‬‫زا‬ ‫ت‬‫ا‬‫رر‬‫ق‬‫م‬ ‫ف‬‫ذ‬‫ح‬ ،‫ا‬‫ه‬‫ش‬‫ه‬‫كا‬‫ت‬‫فا‬‫ري‬‫ش‬‫ت‬‫ي‬‫ر‬‫ا‬‫د‬‫ا‬‫و‬‫ت‬‫ق‬
‫ر‬‫ی‬‫گ‬‫ز‬‫ا‬ ‫ه‬‫د‬‫ا‬‫ف‬‫ت‬‫س‬‫ا‬ ،‫ي‬‫ا‬‫ه‬‫و‬‫ر‬‫ی‬‫ن‬‫ه‬‫كرد‬‫ل‬‫ي‬‫ص‬‫ح‬‫ت‬، ‫ه‬‫رب‬‫ج‬‫ت‬‫ا‬‫ب‬ ،‫م‬‫ا‬‫ن‬‫وش‬‫خ‬‫و‬‫م‬‫ي‬‫م‬‫ص‬‫ت‬‫ه‬‫د‬‫رن‬‫ی‬‫گ‬‫ر‬‫د‬‫ت‬‫س‬‫پ‬‫ي‬‫ا‬‫ه‬
‫ي‬‫ت‬‫ري‬‫ي‬‫د‬‫م‬،‫ت‬‫ي‬‫ا‬‫رع‬‫ل‬‫ص‬‫ا‬‫ه‬‫ي‬‫وج‬‫ت‬‫ي‬‫اد‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬‫ر‬‫د‬‫ه‬‫ي‬‫ا‬‫رم‬‫س‬‫ا‬‫ه‬‫ری‬‫ا‬‫ذ‬‫گ‬‫و‬...‫ل‬‫م‬‫كا‬‫د‬‫ش‬‫ن‬ ‫ق‬‫ق‬‫ح‬‫م‬.‫الش‬‫ت‬‫ی‬‫را‬‫ب‬
‫ز‬‫ا‬‫د‬‫ن‬‫ا‬ ‫م‬‫ش‬‫چ‬ ‫ف‬‫ا‬‫د‬‫ه‬‫ا‬ ‫ه‬‫ب‬ ‫ن‬‫د‬‫ی‬‫رس‬20‫ت‬‫را‬‫د‬‫ا‬‫ص‬ ‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫ت‬‫ه‬‫ج‬ ‫ر‬‫د‬ ‫د‬‫ی‬‫د‬‫ج‬ ‫ی‬‫ا‬‫ه‬ ‫ت‬‫ی‬‫رف‬‫ظ‬ ‫د‬‫ا‬‫ج‬‫ی‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ه‬‫ل‬‫ا‬‫س‬
‫د‬ ‫د‬‫ا‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫ه‬‫رص‬‫ع‬ ‫ر‬‫د‬ ‫ور‬‫ش‬‫ک‬ ‫ت‬‫د‬‫م‬ ‫د‬‫ن‬‫ل‬‫ب‬ ‫ی‬‫ها‬‫رد‬‫ب‬‫ه‬‫را‬ ‫ه‬‫ل‬‫م‬‫ج‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫ره‬‫وا‬‫م‬‫ه‬ ‫ی‬‫ت‬‫ف‬‫ن‬ ‫ر‬‫ی‬‫غ‬‫ی‬‫ا‬‫ه‬‫ل‬‫ا‬‫س‬ ‫ل‬‫و‬‫ط‬ ‫ر‬‫ر‬‫ی‬‫خ‬‫ا‬
‫ت‬‫س‬‫ا‬ ‫ه‬‫ود‬‫ب‬.‫ور‬‫ش‬‫ک‬ ‫ی‬‫د‬‫ا‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫وم‬‫س‬ ‫و‬ ‫وم‬‫د‬ ‫و‬ ‫ل‬‫و‬‫ا‬ ‫ی‬‫ا‬‫ه‬ ‫ه‬‫م‬‫ا‬‫رن‬‫ب‬ ‫ل‬‫و‬‫ط‬ ‫ر‬‫د‬ ‫ه‬‫ک‬ ‫د‬‫ن‬‫چ‬ ‫ر‬‫ه‬
‫د‬ ‫ا‬‫م‬‫ا‬ ، ‫ود‬‫ب‬ ‫ر‬‫ت‬‫م‬‫ک‬ ‫ه‬‫د‬‫ش‬ ‫ی‬‫ن‬‫ی‬‫ب‬ ‫ش‬‫ی‬‫پ‬ ‫م‬‫رق‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫ن‬‫را‬‫ی‬‫ا‬ ‫ی‬‫ت‬‫ف‬‫ن‬ ‫ر‬‫ی‬‫غ‬ ‫ت‬‫را‬‫د‬‫ا‬‫ص‬ ‫ت‬‫ی‬‫ع‬‫وض‬‫ت‬‫س‬‫خ‬‫ن‬ ‫ل‬‫ا‬‫س‬ ‫ر‬
‫ه‬‫د‬‫ش‬ ‫ی‬‫ن‬‫ی‬‫ب‬ ‫ش‬‫ی‬‫پ‬ ‫م‬‫رق‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫ن‬‫زا‬‫ی‬‫م‬ ‫ن‬‫ی‬‫ا‬ ‫ور‬‫ش‬‫ک‬ ‫ی‬‫د‬‫ا‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫ه‬‫ع‬‫وس‬‫ت‬ ‫ه‬‫م‬‫ا‬‫رن‬‫ب‬ ‫ن‬‫ی‬‫رم‬‫ا‬‫ه‬‫چ‬‫ر‬ ‫ر‬‫ت‬‫را‬‫ف‬ ‫ز‬‫ی‬‫ن‬‫ت‬‫س‬‫ا‬ ‫ه‬‫ت‬‫ف‬
.

7. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫مساله‬‫اصلي‬‫تحقيق‬‫ت‬‫ر‬‫صو‬ ‫به‬‫ير‬‫ز‬‫تعريف‬‫مي‬‫گردد‬:
‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬‫و‬ ‫؟‬ ‫چیست‬‫اقتصاد‬ ‫بر‬ ‫آن‬ ‫تاثیر‬‫ایران‬
‫است؟‬ ‫چگونه‬

8. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫هدف‬‫اصلی‬‫از‬‫تحقیق‬ ‫این‬‫از‬ ‫است‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬:
‫ر‬‫صاد‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫ی‬ ‫اساس‬ ‫عوامل‬ ‫تجربی‬ ‫و‬ ‫ی‬‫نظر‬ ‫ی‬ ‫س‬‫ر‬‫بر‬‫ات‬
‫است‬ ‫اقتصادی‬ ‫شد‬‫ر‬‫بر‬ ‫آن‬‫اثر‬ ‫و‬ ‫نفتی‬‫غیر‬.

9. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫تباط‬‫ر‬‫ا‬‫بین‬‫متغیرها‬
‫خا‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫قسمت‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫میتوان‬ ‫کلی‬ ‫بندی‬ ‫دسته‬ ‫یک‬ ‫در‬‫ج‬‫ر‬‫ی‬
‫تقسیم‬‫کرد‬
‫الف‬-‫داخلی‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬
‫م‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫آمد‬‫ر‬‫کا‬ ‫ساختی‬ ‫یر‬‫ز‬ ‫تسهیالت‬ ‫فاقد‬ ‫یافته‬ ‫توسعه‬ ‫کمتر‬ ‫کشورهای‬‫ع‬‫موال‬
‫اقتصادهایی‬‫پس‬ ‫با‬ ‫یا‬ ‫سرمایه‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫فقیر‬‫اندار‬‫اندک‬
‫هستند‬(SHARMA,2003.)، ‫سرمایه‬ ‫ی‬‫جار‬ ‫ذخایر‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫کشورها‬ ‫این‬ ‫در‬
‫است‬ ‫اندک‬ ‫بسیار‬ ‫نیز‬ ‫سرمایه‬ ‫تمرکز‬ ‫بلکه‬.
‫هموار‬ ‫تولید‬ ‫برای‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫اقتصادی‬ ‫بنای‬ ‫یر‬‫ز‬، ‫دولت‬ ‫یرساختی‬‫ز‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬‫می‬‫کندک‬‫ه‬
‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫تولید‬ ‫افزایش‬ ‫میتواند‬ ‫امر‬ ‫این‬ ‫ثمره‬‫باشد‬.‫بنابراین‬‫،یک‬‫از‬ ‫ی‬
‫یت‬‫ر‬‫ضرو‬‫می‬ ‫فراهم‬ ، ‫اقتصادی‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫به‬ ‫سیدن‬‫ر‬ ‫برای‬ ‫جامعه‬ ‫های‬‫شود‬.‫از‬
‫کشو‬ ‫در‬ ‫ویژه‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫ساخت‬ ‫یر‬‫ز‬ ‫در‬ ‫ی‬ ‫خصوص‬ ‫بخش‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫که‬ ‫آنجایی‬‫ک‬ ‫رهای‬‫متر‬
‫دیر‬ ‫ه‬‫ر‬‫هموا‬ ‫که‬ ‫ها‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫ماهیت‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫یافته‬ ‫توسعه‬‫بو‬ ‫ده‬‫ز‬‫با‬‫با‬ ‫و‬ ‫ده‬
‫ا‬ ‫بنابر‬ ،‫برود‬ ‫بین‬ ‫از‬ ‫سرمایه‬ ‫فرع‬ ‫و‬ ‫اصل‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫کشور‬ ‫ی‬ ‫سیاس‬ ‫تحوالت‬‫بخ‬ ‫ین‬‫ش‬
‫د‬‫ر‬‫ندا‬ ‫بخش‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫به‬ ‫تمایلی‬ ‫ی‬ ‫خصوص‬.‫این‬ ‫در‬‫جاست‬‫در‬ ، ‫دولت‬ ‫که‬
‫داشت‬ ‫عهده‬ ‫بر‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫امر‬ ‫در‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ی‬‫بیشتر‬ ‫نقش‬ ‫بایستی‬ ‫کشورها‬ ‫این‬‫ا‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ه‬‫ین‬
‫نماید‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫بخشها‬.

10. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫ب‬-‫سرمایه‬‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫ی‬‫گذار‬
‫سرمایه‬‫ش‬ ‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫دولتی‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫خصوص‬ ‫های‬ ‫سرمایه‬ ‫دسته‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫های‬‫وند‬
‫دسته‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ی‬ ‫خصوص‬ ‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫های‬ ‫سرمایه‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫نیز‬ ‫میان‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫که‬‫تقسی‬‫م‬
‫کرد‬ ‫بندی‬:1-‫مستقیم‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫یه‬‫سرما‬:‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫آن‬‫هائی‬‫که‬ ‫هستند‬
‫در‬ ‫مستقیم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫کشور‬‫ائی‬‫ر‬‫دا‬‫ا‬ ‫پذیر‬ ‫سرمایه‬ ‫کشور‬ ‫منابع‬ ‫و‬ ‫ها‬‫نجام‬
‫سرما‬ ‫کننده‬ ‫د‬‫ر‬‫وا‬ ‫کشور‬ ‫توسط‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫های‬ ‫وثیقه‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫دهد‬ ‫می‬‫ن‬ ‫یه‬‫ت‬‫ر‬‫ظا‬
‫د‬‫ر‬‫دا‬ ‫کامل‬.
2-‫سرمایه‬‫ی‬‫گذار‬‫موسو‬ ‫نیز‬ ‫سهام‬ ‫تامین‬ ‫در‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫مستقیم‬ ‫غیر‬‫است‬ ‫م‬
‫توسط‬ ‫که‬ ‫انتقال‬ ‫قابل‬ ‫ی‬‫ر‬‫اعتبا‬ ‫اسناد‬ ‫خرید‬ ‫یا‬ ‫تامین‬ ‫شامل‬ ‫غالبا‬ ‫و‬‫ئولت‬‫د‬‫ر‬‫وا‬
‫دکننده‬‫ر‬‫وا‬ ‫دولت‬ ‫سهام‬ ‫یا‬ ‫قرضه‬ ‫اق‬‫ر‬‫او‬ ‫خرید‬ ،‫میشود‬ ‫منتشر‬ ‫یا‬ ‫تضمین‬ ‫سرمایه‬‫د‬
‫شود‬ ‫می‬ ‫دیگر‬ ‫های‬ ‫ملیت‬ ‫افراد‬ ‫توسط‬ ‫سرمایه‬ ‫کننده‬(.NONEZHAD,2004)
‫بنا‬ ‫است‬ ‫نظر‬ ‫مد‬ ‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫مستقیم‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬‫براین‬‫به‬
‫میشود‬ ‫پرداخته‬ ‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫ی‬ ‫بررس‬.
‫سرمایه‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫ت‬‫ر‬‫عبا‬ ‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫مستقیم‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ، ‫جامع‬ ‫تعریف‬ ‫یک‬ ‫در‬‫گذار‬‫ی‬
‫ش‬ ‫مستمر‬ ‫نفع‬ ‫و‬ ‫ل‬‫کنتر‬ ‫کننده‬ ‫منعکس‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫مدت‬ ‫بلند‬ ‫مناسبات‬ ‫متضمن‬ ‫که‬‫خصیت‬
‫کشور‬ ‫یک‬ ‫مقیم‬ ‫حقوقی‬ ‫یا‬ ‫حقیقی‬(‫ماد‬ ‫شرکت‬ ‫در‬ ‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫مستقیم‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫یه‬‫سرما‬‫ر‬)
‫باشد‬ ‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫وطن‬ ‫خارج‬ ‫در‬ ‫واقع‬ ‫شرکتی‬ ‫در‬(.UN,1996)
‫دالیل‬ ‫اساس‬ ‫بر‬‫تئوریکی‬‫داخلی‬ ‫قیمت‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫قیمت‬ ‫که‬ ‫مانی‬‫ز‬ ‫تنها‬‫افزایش‬
‫یابد‬ ‫می‬ ‫افزایش‬ ‫نیز‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫مقدار‬ ، ‫یابد‬.‫موجودی‬ ‫داخلی‬ ‫تقاضای‬ ‫در‬ ‫افزایش‬
‫می‬ ‫اتی‬‫ر‬‫صاد‬ ‫رکود‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫مصرف‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬
‫کشاند‬(.JOSHI & LITTLE,1994.)‫مصرف‬ ‫به‬ ‫کشور‬ ‫یک‬ ‫مردم‬ ‫تمایل‬ ‫طرفی‬ ‫از‬
‫آن‬ ‫دات‬‫ر‬‫وا‬ ‫به‬ ‫میتواند‬ ، ‫باشد‬ ‫مزیت‬ ‫ای‬‫ر‬‫دا‬ ‫نیز‬ ‫مینه‬‫ز‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کاالیی‬‫منج‬ ‫کاال‬‫شود‬ ‫ر‬.

11. ‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬
‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫برای‬ ‫ی‬ ‫اساس‬ ‫شرایط‬‫نفتی‬
‫معتبر‬ ‫شرکت‬ ‫لیسانس‬ ‫تحت‬ ‫غالبا‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫امر‬ ‫در‬ ‫موفق‬ ‫کشورهای‬‫خا‬‫جی‬‫ر‬
‫اقدام‬ ‫کننده‬ ‫صادر‬ ‫کشورهای‬ ‫کمک‬ ‫به‬ ‫نیز‬ ‫یابی‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫امر‬ ‫در‬
ً
‫معموال‬ ‫که‬‫نموده‬‫ا‬‫ند‬‫یا‬ ‫و‬
‫و‬ ‫جی‬‫ر‬‫خا‬ ‫ی‬‫گذار‬ ‫سرمایه‬ ‫جذب‬ ‫طریق‬ ‫از‬
ً
‫ا‬‫ر‬‫اخی‬‫نمود‬ ‫عمل‬ ‫اهبردی‬‫ر‬ ‫مشارکت‬ ‫طریق‬ ‫از‬‫ه‬
‫اند‬.‫اس‬ ‫خارج‬ ‫دنیای‬ ‫با‬ ‫قابت‬‫ر‬ ‫امکان‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫افزایش‬ ‫برای‬ ‫ل‬‫او‬ ‫شرط‬‫ت‬.
‫بر‬‫سال‬ ‫نخست‬ ‫نیمه‬ ‫در‬ ‫کشور‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫میزان‬ ، ‫سمی‬‫ر‬ ‫های‬‫ر‬‫آما‬ ‫اساس‬84‫با‬
‫شد‬‫ر‬8/57‫سال‬ ‫کل‬ ‫معادل‬ ، ‫کشور‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫صدی‬‫ر‬‫د‬83‫این‬ ‫که‬ ‫داشت‬ ‫شد‬‫ر‬
‫جدی‬ ‫عزم‬ ‫بیانگر‬ ‫امر‬‫مسووالن‬‫برنا‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫به‬ ‫وابستگی‬ ‫از‬ ‫هایی‬‫ر‬ ‫برای‬‫مه‬
‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫عرصه‬ ‫در‬ ‫تر‬ ‫روشن‬ ‫افقی‬ ‫برای‬ ‫ی‬‫یز‬‫ر‬‫غیر‬‫باشد‬ ‫می‬ ‫نفتی‬.

12. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫فع‬ ‫لوحه‬ ‫سر‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫نفت‬ ‫ن‬‫بدو‬ ‫اقتصاد‬ ‫برنامه‬ ‫ایران‬ ‫مردان‬ ‫دولت‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬‫الیتهای‬‫خود‬
‫داده‬ ‫قرار‬‫اند‬‫اجتناب‬ ‫پیش‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫اقتصادی‬ ‫مسائل‬ ‫در‬ ‫نظر‬ ‫تجدید‬ ‫ت‬‫ر‬‫ضرو‬‫ناپ‬‫ذبر‬
‫است‬ ‫شده‬.
‫روش‬‫تحقيق‬:
‫سا‬ ‫ی‬‫آمار‬ ‫های‬ ‫سالنامه‬ ‫از‬ ‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫های‬‫ر‬‫آما‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫تحقیق‬ ‫این‬ ‫در‬‫مختلف‬ ‫لهای‬
‫مان‬‫ز‬‫سا‬ ،‫آمار‬ ‫مرکز‬ ، ‫ایران‬ ‫گمرک‬ ، ‫ایران‬ ‫اسالمی‬ ‫جمهوری‬ ‫ی‬‫مرکز‬ ‫بانک‬‫و‬ ‫مدیریت‬
‫کشور‬ ‫ی‬‫یز‬‫ر‬ ‫برنامه‬‫وهمچنین‬‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫امور‬ ‫ت‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫و‬ ‫های‬‫ر‬‫آما‬ ‫معاونت‬‫ائی‬‫ر‬‫دا‬‫و‬
‫مور‬ ‫مانی‬‫ز‬ ‫ی‬‫سر‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫گانی‬‫ر‬‫باز‬ ‫ت‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫و‬ ‫گانی‬‫ر‬‫باز‬ ‫اتاق‬ ‫اقتصادی‬ ‫ش‬‫ر‬‫گزا‬‫است‬ ‫د‬‫فاده‬
‫اقتصاد‬ ‫الگوهای‬ ‫تحلیل‬ ‫و‬ ‫ی‬‫آمار‬ ‫ی‬ ‫روشها‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬‫سنج‬‫و‬ ‫ی‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫ش‬‫ز‬‫پردا‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫الگوهای‬ ‫کلیه‬ ‫تعریف‬.

13. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫در‬‫اين‬‫تحقيق‬‫سعي‬‫گرديده‬‫صا‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫ی‬ ‫سیاس‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫عوامل‬ ‫است‬‫ات‬‫ر‬‫د‬
‫مانی‬‫ز‬ ‫ه‬‫ز‬‫با‬ ‫در‬ ‫غیرنفتی‬1355-1388‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫ی‬ ‫بررس‬ ‫مورد‬‫نتايج‬‫تحقيق‬‫طي‬
‫اين‬‫ه‬‫ر‬‫دو‬‫ماني‬‫ز‬‫است‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬.

14. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫هاي‬‫ر‬‫ابزا‬‫گرد‬‫ي‬‫ر‬‫آو‬‫اطالعات‬:
‫متغیرهای‬ ‫حاضر‬ ‫تحقیق‬ ‫در‬‫مورداستفاده‬‫دق‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫سنجی‬ ‫اقتصاد‬ ‫الگوهای‬ ‫در‬‫یق‬
‫ل‬‫شمو‬ ‫دایره‬ ‫تا‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫تعریف‬‫متغیرها‬‫مشخص‬ ‫و‬ ‫دقیق‬ ،‫شود‬.‫در‬‫تعریف‬‫متغیر‬‫ها‬‫از‬
‫استفاد‬ ‫اقتصادی‬ ‫مطالعات‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫دانان‬ ‫اقتصاد‬ ‫و‬ ‫نظران‬ ‫صاحب‬ ‫یف‬‫ر‬‫تعا‬‫ش‬ ‫ه‬‫ده‬
‫با‬ ‫منطبق‬ ‫و‬ ‫تحقیق‬ ‫موضوع‬ ‫با‬ ‫متناسب‬ ‫و‬ ‫است‬‫واقعیتهای‬، ‫کشور‬ ‫اتی‬‫ر‬‫صاد‬‫مت‬‫غیرها‬
‫شده‬ ‫انتخاب‬ ‫مربوط‬ ‫شاخص‬ ‫و‬‫اند‬.
‫روش‬‫تجزيه‬‫و‬‫تحليل‬‫ها‬ ‫داده‬:
‫سن‬ ‫اقتصاد‬ ‫ی‬‫الگو‬ ‫د‬‫ر‬‫برآو‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫سعی‬ ‫حاضر‬ ‫تحقیق‬ ‫در‬‫ب‬ ‫جی‬‫ه‬
‫تعیین‬‫ضرایب‬‫متغیرها‬‫اقتصادی‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫در‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬ ‫ی‬ ‫بررس‬ ‫به‬ ‫و‬‫یم‬‫ز‬‫بپردا‬.‫در‬‫این‬
‫است‬ ‫نظر‬ ‫مد‬ ‫اقتصادی‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫میزان‬ ‫در‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫افزایش‬ ‫اثر‬ ‫مدل‬.

15. ‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬
‫دوم‬ ‫فصل‬
‫تحقیق‬ ‫ادبیات‬

16. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫اهمیت‬ ‫و‬ ‫نقش‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬
‫ا‬ ‫توسعه‬ ، ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫که‬ ‫یرا‬‫ز‬ ‫ند‬‫ر‬‫دا‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫یادی‬‫ز‬ ‫تمایل‬ ‫دولتها‬‫قتصا‬‫دی‬
‫ا‬‫ر‬ ‫ملت‬ ‫ندگی‬‫ز‬ ‫سطح‬ ‫و‬ ‫تسریع‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫کشور‬‫بهبودد‬‫می‬‫بخشد‬.‫فزایش‬‫ا‬‫مانی‬‫ز‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫با‬
‫های‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫بلکه‬ ، ‫متنوع‬ ‫اتی‬‫ر‬‫صاد‬ ‫اقالم‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫همراه‬ ‫موفقیت‬‫ا‬‫ر‬‫صاد‬‫نیز‬ ‫تی‬
‫ن‬‫گوناگو‬‫باشند‬.‫این‬‫داشت‬ ‫خواهد‬ ‫بر‬ ‫در‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫سود‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫خطر‬ ‫کاهش‬ ‫تنوع‬.
‫نمود‬ ‫خالصه‬ ‫یر‬‫ز‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫می‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ملی‬ ‫اهداف‬ ‫از‬ ‫ی‬ ‫بعض‬:
‫الف‬:‫ملی‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫بهتر‬ ‫استفاده‬
‫ب‬:‫ی‬‫بیکار‬ ‫کاهش‬
‫ت‬:‫ملی‬ ‫مرزهای‬ ‫ی‬‫آنسو‬ ‫به‬ ‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫گسترش‬
‫ث‬:‫ی‬‫ز‬‫ار‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫های‬ ‫افزایش‬(،‫مهرسا‬1374‫ص‬،7)

17. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫غیر‬‫نفتی‬
‫د‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫تفکر‬ ‫گسترش‬ ، ‫گذشته‬ ‫دهه‬ ‫دو‬ ‫طی‬ ‫شدن‬ ‫جهانی‬ ‫علل‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫ر‬‫میان‬
‫بوده‬ ‫توسعه‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫کشورهای‬ ‫ان‬‫ر‬‫مدا‬‫سیاست‬‫است‬.‫بنابراین‬‫آ‬ ‫سیاستهای‬ ‫اجرای‬‫اد‬‫ز‬
‫م‬‫ز‬‫ال‬ ‫های‬ ‫مینه‬‫ز‬ ‫پیش‬ ، ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫ی‬‫استراتژ‬ ‫اعمال‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫ی‬‫ساز‬‫برا‬ ‫ا‬‫ر‬‫ی‬
‫شد‬ ‫جهانی‬ ‫فرآیند‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫ده‬‫ر‬‫آو‬ ‫فراهم‬ ‫توسعه‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫کشورهای‬‫اقتص‬ ‫ن‬‫اد‬
‫بین‬ ‫های‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫از‬ ‫ی‬‫گیر‬ ‫بهره‬ ‫صدد‬ ‫در‬ ‫کشورها‬ ‫و‬ ‫نمایند‬ ‫حرکت‬ ،‫املللی‬‫اقتص‬ ‫در‬‫اد‬
‫تولید‬ ‫در‬ ‫سعی‬ ‫طریق‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫جهانی‬‫کاالهائی‬‫آنه‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫نمایند‬‫ای‬‫ر‬‫دا‬ ‫ا‬
‫و‬ ‫باشند‬ ‫قابتی‬‫ر‬ ‫و‬ ‫نسبی‬ ‫مزیت‬‫نتیجه‬‫ر‬‫د‬‫کاالهائی‬‫ها‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کنند‬ ‫تولید‬، ‫جهانی‬ ‫ی‬
‫عرضه‬ ‫قابل‬‫باشند‬.‫در‬‫ی‬‫سو‬ ‫به‬ ‫کشورها‬ ‫دسته‬ ‫این‬ ‫شتابان‬ ‫حرکت‬ ‫اخیر‬ ‫سالهای‬
‫غیر‬ ‫کاالهای‬‫دنفتی‬‫چشمگیر‬ ، ‫مزیت‬ ‫ای‬‫ر‬‫دا‬‫وقابل‬‫ه‬ ‫که‬ ‫کشورهایی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫تامل‬‫رچه‬
‫مواج‬ ‫آینده‬ ‫در‬ ‫ی‬‫کمتر‬ ‫اقتصادی‬ ‫مشکالت‬ ‫با‬ ‫یابند‬ ‫دست‬ ‫مهم‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫زودتر‬‫خوا‬ ‫ه‬‫هند‬
‫شد‬.
‫یکی‬‫در‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫تفکر‬ ‫گسترش‬ ، ‫گذشته‬ ‫دهه‬ ‫دو‬ ‫طی‬ ‫شدن‬ ‫جهانی‬ ‫علل‬ ‫از‬‫می‬‫ان‬
‫بوده‬ ‫توسعه‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫کشورهای‬ ‫ان‬‫ر‬‫مدا‬‫سیاست‬‫است‬.‫بنابراین‬‫آ‬ ‫سیاستهای‬ ‫اجرای‬‫اد‬‫ز‬
‫م‬‫ز‬‫ال‬ ‫های‬ ‫مینه‬‫ز‬ ‫پیش‬ ، ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫ی‬‫استراتژ‬ ‫اعمال‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫ی‬‫ساز‬‫برا‬ ‫ا‬‫ر‬‫ی‬
‫شد‬ ‫جهانی‬ ‫فرآیند‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫تا‬ ‫است‬ ‫ده‬‫ر‬‫آو‬ ‫فراهم‬ ‫توسعه‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫کشورهای‬‫اقتص‬ ‫ن‬‫اد‬
‫بین‬ ‫های‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫از‬ ‫ی‬‫گیر‬ ‫بهره‬ ‫صدد‬ ‫در‬ ‫کشورها‬ ‫و‬ ‫نمایند‬ ‫حرکت‬ ،‫املللی‬‫اقتص‬ ‫در‬‫اد‬
‫تولید‬ ‫در‬ ‫سعی‬ ‫طریق‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫جهانی‬‫کاالهائی‬‫آنه‬ ‫تولید‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫نمایند‬‫ای‬‫ر‬‫دا‬ ‫ا‬
‫و‬ ‫باشند‬ ‫قابتی‬‫ر‬ ‫و‬ ‫نسبی‬ ‫مزیت‬‫نتیجه‬‫ر‬‫د‬‫کاالهائی‬‫ها‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫کنند‬ ‫تولید‬، ‫جهانی‬ ‫ی‬
‫عرضه‬ ‫قابل‬‫باشند‬.‫در‬‫ی‬‫سو‬ ‫به‬ ‫کشورها‬ ‫دسته‬ ‫این‬ ‫شتابان‬ ‫حرکت‬ ‫اخیر‬ ‫سالهای‬
‫غیر‬ ‫کاالهای‬‫دنفتی‬‫چشمگیر‬ ، ‫مزیت‬ ‫ای‬‫ر‬‫دا‬‫وقابل‬‫ه‬ ‫که‬ ‫کشورهایی‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫تامل‬‫رچه‬
‫مواج‬ ‫آینده‬ ‫در‬ ‫ی‬‫کمتر‬ ‫اقتصادی‬ ‫مشکالت‬ ‫با‬ ‫یابند‬ ‫دست‬ ‫مهم‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫زودتر‬‫خوا‬ ‫ه‬‫هند‬
‫شد‬.

18. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫ایران‬ ‫اقتصاد‬ ‫در‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫نقش‬
‫است‬ ‫وابسته‬ ‫نفتی‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫به‬ ‫شدیدا‬ ‫ما‬ ‫اقتصاد‬‫ومتناسب‬‫وابستگی‬ ‫این‬ ‫با‬‫شدید‬
‫مت‬ ‫ی‬ ‫خصوص‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫دولتی‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫چه‬ ‫ما‬ ‫اقتصادی‬ ‫فعالیتهای‬ ‫تمام‬ ،‫اثر‬‫از‬
‫است‬ ‫نفتی‬ ‫آمد‬‫ر‬‫د‬ ‫این‬.‫یم‬‫ر‬‫ندا‬ ‫آن‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫کنترلی‬ ‫ما‬ ‫وجه‬ ‫هیچ‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫آمدی‬‫ر‬‫د‬
‫سالهای‬ ‫طی‬ ‫ایران‬ ‫اتی‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ساختار‬1990-1970‫و‬ ‫نفت‬ ‫اهمیت‬ ‫پر‬ ‫جایگاه‬ ‫خوبی‬ ‫به‬
‫دهد‬ ‫می‬ ‫نشان‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫کاالهای‬ ‫اهمیت‬ ‫کم‬.‫سالهای‬ ‫در‬80،1970‫و‬90‫ترتیب‬ ‫به‬
‫حدود‬93،89‫و‬93‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫مابقی‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫مواد‬ ، ‫ایران‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫صد‬‫ر‬‫د‬
‫میباشد‬.‫این‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫کل‬ ‫در‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫نامناسب‬ ‫وضعیت‬ ‫از‬ ‫نشان‬ ‫مساله‬
‫میباشد‬ ‫ایران‬.
‫با‬‫نفتی‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫سهم‬ ‫و‬ ‫ایران‬ ‫اقتصاد‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫روند‬ ‫ی‬ ‫بررس‬‫به‬‫نقش‬
‫خواهیم‬ ‫پی‬ ‫کشور‬ ‫ی‬‫ز‬‫ار‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫کل‬ ‫در‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫کمرنگ‬‫برد‬.‫تالطم‬
‫ایران‬ ‫نقش‬ ‫و‬ ‫نفت‬ ‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫جهانی‬ ‫قیمتهای‬‫یه‬‫ش‬ ‫باعث‬ ، ‫نفت‬ ‫قیمت‬ ‫گیرنده‬ ‫عنوان‬‫که‬ ‫ده‬
‫گیرد‬ ‫صورت‬ ‫دولت‬ ‫بودجه‬ ‫در‬ ‫ی‬‫ز‬‫ار‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫از‬ ‫اطمینانی‬ ‫نا‬ ‫یک‬.
‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ی‬‫ز‬‫ار‬ ‫آمدهای‬‫ر‬‫د‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫حرکت‬ ‫رو‬ ‫این‬ ‫از‬‫بعنوان‬‫اهمیت‬ ‫از‬ ‫جایگزین‬ ‫یک‬
‫ا‬ ‫اقتصادی‬ ‫توسعه‬ ‫سوم‬ ‫و‬ ‫دوم‬ ‫برنامه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫بوده‬ ‫برخوردار‬ ‫باالئی‬ ‫بسیار‬‫جتماعی‬
‫داده‬ ‫فراوانی‬ ‫اهمیت‬ ‫و‬ ‫تاکید‬ ‫مسئله‬ ‫این‬ ‫به‬ ،‫نیز‬ ‫ایران‬ ‫اسالمی‬ ‫جمهوری‬‫اس‬ ‫شده‬‫ت‬
.‫یک‬ ‫از‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫افزایش‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫مهم‬ ‫نکته‬ ‫اما‬‫طر‬‫کیفیت‬ ‫بردن‬ ‫باال‬ ،
‫و‬ ‫عرضه‬ ‫جهت‬ ‫مناسب‬ ‫های‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫یافتن‬ ‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫تولید‬ ‫کاالهای‬‫فروش‬‫آن‬
‫میباشد‬.‫وجود‬‫برای‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫جهانی‬ ‫های‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫در‬ ‫ی‬‫قو‬ ‫بسیار‬ ‫قبای‬‫ر‬‫کشورما‬‫بس‬‫یار‬
‫کرد‬ ‫خواهد‬ ‫مشکل‬.‫ک‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫و‬ ‫یابی‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫در‬ ‫ی‬‫قو‬ ‫مدیریت‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫تنها‬ ‫مهم‬ ‫این‬‫شور‬
‫گرت‬ ‫خواهد‬ ‫صورت‬(.،‫ی‬‫ر‬‫یاو‬13،1383)

19. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫توسعه‬‫آن‬ ‫موانع‬ ‫و‬ ‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬
1.‫بانكي‬ ‫و‬ ‫ي‬‫ز‬‫ار‬ ‫عوامل‬ ‫حيطه‬
‫بوده‬ ‫عميقي‬ ‫اثرات‬ ‫اي‬‫ر‬‫دا‬ ‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫مباحثي‬ ‫جمله‬ ‫از‬‫در‬ ‫و‬
‫ي‬‫ز‬‫ار‬ ‫مسائل‬ ‫حيطه‬ ، ‫داشته‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫جدي‬ ‫مناقشات‬ ‫گذشته‬ ‫سالهاي‬–‫و‬ ‫بانكي‬‫در‬
‫باشد‬ ‫مي‬ ‫ي‬‫ز‬‫ار‬ ‫پيمان‬ ‫مفهوم‬ ‫آن‬ ‫أس‬‫ر‬.
‫سال‬ ‫در‬1373‫كه‬‫موقتأ‬‫پيمان‬‫ي‬‫ز‬‫ار‬‫حذف‬‫گرديد‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ش‬‫ز‬‫ار‬ ،‫غیرنفتي‬‫به‬‫يكبا‬‫ه‬‫ر‬
‫افزايش‬‫ي‬‫چشمگیر‬‫يافت‬‫واز‬700/3‫د‬‫ر‬‫ميليا‬‫سال‬ ‫در‬ ‫دالر‬1372‫حدود‬ ‫به‬8/4‫د‬‫ر‬‫ميليا‬
‫سال‬ ‫در‬ ‫دالر‬1373‫افزايش‬‫يافت‬،‫ولي‬‫با‬‫اجراي‬‫ه‬‫ر‬‫دوبا‬‫پیمان‬‫سال‬ ‫در‬1374‫ش‬‫ز‬‫ار‬ ،
‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫غیرنفتي‬‫به‬‫ه‬‫ر‬‫يكبا‬‫كاهش‬‫ي‬‫چشمگیر‬‫يافت‬‫سطح‬ ‫به‬ ‫و‬250/3‫د‬‫ر‬‫ميليا‬‫دالر‬
‫سيد‬‫ر‬
‫درصد‬ ‫مشكالت‬
44/52 ‫گذاري‬ ‫سرمايه‬ ‫امنيت‬ ‫تضمين‬
84/8 ‫الزم‬ ‫زيرساختهاي‬
18/5 ‫زيست‬ ‫محيط‬ ‫حفظ‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫قوانين‬
59/11 ‫گذاري‬ ‫سرمايه‬ ‫موجود‬ ‫قوانين‬ ‫بودن‬ ‫ناكافي‬
45/9 ‫اشكال‬ ‫بدون‬
50/12 ‫نامشخص‬
‫شماره‬‫ل‬‫جدو‬1-2.‫ايران‬‫در‬‫خارجي‬ ‫گذاریهاي‬ ‫سرمايه‬‫جذب‬‫به‬‫مربوط‬‫مشكالت‬

20. ‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬
‫مخالفان‬‫پيمان‬‫عوامل‬ ‫از‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫آن‬ ‫وجود‬‫اصلي‬‫كاهش‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ش‬‫ز‬‫ار‬‫غیرنفتي‬‫مي‬‫دانند‬‫و‬
‫معتقدند‬‫كه‬‫وجود‬‫پيمان‬‫ي‬‫ز‬‫ار‬‫عواقب‬ ‫و‬‫نسبتأ‬‫سنگین‬‫ن‬‫همچو‬ ‫آن‬:‫مهلت‬‫نسبتأ‬‫ك‬‫م‬
‫جهت‬‫تسويه‬‫پيمان‬‫گذشته‬ ‫در‬ ،4‫و‬ ‫ماه‬‫ن‬‫اكنو‬8‫ماه‬–‫ي‬ ‫بوروكراس‬‫نسبتأ‬‫ياد‬‫ز‬،‫جريمه‬
‫و‬ ‫ها‬‫تنبيهات‬‫مالي‬‫و‬‫جزايي‬‫نسبتأ‬‫سنگین‬‫احساس‬ ،‫آن‬ ‫بر‬ ‫مترتب‬‫ناامني‬‫گستر‬‫ده‬
‫گان‬‫صادركنند‬‫ي‬ ‫ناش‬،‫موردنظر‬ ‫نرخ‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫مقرر‬ ‫موعد‬ ‫در‬ ‫ل‬‫محصو‬ ‫فروش‬ ‫عدم‬ ‫احتمال‬ ‫از‬
‫ز‬‫ار‬ ‫فروش‬‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬‫به‬‫سيستم‬‫بانكي‬‫نرخ‬ ‫با‬‫كمتر‬‫و‬ ‫اد‬‫ز‬‫آ‬ ‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫از‬‫همچنین‬‫نر‬ ‫با‬‫خ‬‫پايین‬
‫ش‬‫ز‬‫ار‬ ‫از‬ ‫تر‬‫واقعي‬‫دالر‬‫كه‬‫علیرغم‬‫افزايش‬‫تورم‬‫فتن‬‫ر‬‫وباال‬‫عوامل‬ ‫نرخ‬‫توليد‬‫ط‬ ‫در‬‫ل‬‫و‬
‫سالهاي‬، ‫گذشته‬‫تقريبأ‬، ‫شده‬ ‫داشته‬ ‫نگه‬ ‫ثابت‬‫ايجاد‬‫توسعه‬ ‫و‬‫گروههاي‬‫واس‬‫از‬ ‫طه‬
‫جمله‬‫پيمان‬‫و‬ ‫فروش‬...‫باعث‬ ،‫كاهش‬‫انگیزه‬‫در‬‫صادركننده‬‫تداوم‬ ‫جهت‬‫اين‬‫كار‬‫م‬‫ي‬
‫گردد‬.
‫موافقان‬ ‫اما‬‫پيمان‬‫امكان‬‫فرار‬‫سرمايه‬‫و‬ ‫خارج‬ ‫به‬‫تأثیر‬‫منفي‬‫تراز‬ ‫بر‬ ‫آن‬‫پرداخت‬‫هاي‬
‫جي‬‫ر‬‫خا‬‫كشور‬‫ا‬‫ر‬‫دليل‬‫تداوم‬ ‫و‬ ‫اجرا‬ ‫ت‬‫ر‬‫ضرو‬‫پيمان‬‫ي‬‫ز‬‫ار‬‫در‬‫شرايط‬‫كنوني‬‫كشور‬
‫قلمداد‬‫مي‬‫كنند‬.
‫موافقان‬ ‫نظر‬ ‫به‬‫پیمان‬‫حذف‬ ،‫پیمان‬‫ي‬‫ز‬‫ار‬‫در‬‫شرايط‬‫صالح‬ ‫به‬ ‫حاضر‬‫مملكت‬‫نيس‬‫ت‬‫و‬
‫م‬‫ز‬‫ال‬ ‫اصالحات‬ ‫انجام‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫تداوم‬‫مي‬‫در‬ ‫تواند‬‫ايجاد‬‫تعادل‬‫داخلي‬‫شد‬‫ر‬ ‫و‬
‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫غیرنفتي‬‫باشد‬ ‫مؤثر‬

21. ‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬
2.‫به‬ ‫دولت‬ ‫پرداختي‬ ‫نقدي‬ ‫هاي‬ ‫انه‬‫ر‬‫يا‬ ‫و‬ ‫مالي‬ ‫هاي‬ ‫ق‬‫مشو‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫حيطه‬
‫صادركنندگان‬
‫ايران‬ ‫ي‬ ‫خصوص‬ ‫بخش‬–‫توليد‬ ‫حيطه‬ ‫در‬ ‫ويژه‬ ‫به‬–‫ب‬ ‫ضعيف‬ ‫نسبتأ‬ ‫بافت‬ ‫از‬ ‫جدا‬‫ه‬
‫قان‬ ‫مشكالت‬ ‫و‬ ‫كشور‬ ‫نگیر‬‫گريبا‬ ‫اقتصادي‬ ‫بحرانهاي‬ ‫دليل‬ ‫به‬ ،‫برده‬ ‫میراث‬‫ون‬‫ي‬‫ادار‬ ‫و‬ ‫ي‬
‫دهه‬ ‫سالهاي‬ ‫ل‬‫طو‬ ‫در‬ ،‫مختلف‬1360‫دهه‬ ‫اوايل‬ ‫و‬1370‫از‬ ‫اي‬ ‫عمده‬ ‫سهم‬ ‫نتوانست‬ ،
‫د‬‫ر‬‫آو‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫صنعتي‬ ‫كاالهاي‬ ‫ر‬‫صدو‬ ‫و‬ ‫داخلي‬ ‫توليد‬.
‫توسعه‬ ‫عمده‬ ‫موانع‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫صادركنندگان‬ ‫مشكل‬ ‫سرآمد‬ ‫شايد‬ ‫نقدينگي‬ ‫كمبود‬‫صا‬‫ات‬‫ر‬‫د‬
‫باشد‬ ‫كشور‬.‫اي‬ ‫نمودن‬ ‫برطرف‬ ‫جهت‬ ‫مختلفي‬ ‫سياستهاي‬ ،‫كشورها‬ ‫از‬ ‫ي‬‫بسيار‬ ‫در‬‫ن‬
‫جمله‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫بكار‬ ‫مشكل‬:‫معاف‬ ،‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ن‬‫گوناگو‬ ‫وامهاي‬ ‫اعطاي‬‫يت‬
‫و‬ ‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬ ‫سوبسيدهاي‬ ،‫گمركي‬ ‫ض‬‫ر‬‫عوا‬ ‫و‬ ‫ق‬‫حقو‬ ‫از‬...‫بر‬ ‫نیز‬ ‫ايران‬ ‫در‬ ‫چند‬ ‫هر‬ ‫كه‬‫خي‬
‫قابل‬ ‫هنوز‬ ‫ولي‬ ، ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫صادركنندگان‬ ‫اختيار‬ ‫در‬ ‫تسهيالت‬ ‫اين‬ ‫از‬‫مقايس‬‫با‬ ‫ه‬
‫است‬ ‫پيش‬ ‫در‬ ‫ي‬‫از‬‫ر‬‫د‬ ‫اه‬‫ر‬ ‫مطلوب‬ ‫حد‬ ‫به‬ ‫نيل‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫نيست‬ ‫كشورها‬ ‫از‬ ‫ي‬‫بسيار‬.

22. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
3.‫توليدي‬ ‫مسائل‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫حيطه‬
‫دا‬ ‫وجود‬ ‫كشور‬ ‫توليدي‬ ‫و‬ ‫اقتصادي‬ ‫ساختار‬ ‫در‬ ‫فراواني‬ ‫مشكالت‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫گسست‬‫ك‬ ‫د‬‫ر‬‫در‬ ‫ه‬
‫پ‬ ‫اقتصادي‬ ‫توسعه‬ ‫به‬ ‫نيل‬ ‫امكان‬ ،‫م‬‫ز‬‫ال‬ ‫اصالحات‬ ‫انجام‬ ‫در‬ ‫ناتواني‬ ‫صورت‬‫ايدار‬،
‫گسترده‬ ‫اجتماعي‬ ‫عدالت‬‫د‬‫ر‬‫ندا‬ ‫وجود‬ ‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫و‬.‫اين‬ ‫از‬ ‫برخي‬
‫از‬ ‫تند‬‫ر‬‫عبا‬ ‫موانع‬ ‫و‬ ‫مشكالت‬:‫تول‬ ‫محصوالت‬ ‫از‬ ‫ي‬‫بسيار‬ ‫پايین‬ ‫نسبتأ‬ ‫كيفيت‬،‫يدي‬
‫ا‬‫ر‬‫صاد‬ ‫محصوالت‬ ‫باالي‬ ‫نسبتأ‬ ‫شده‬ ‫تمام‬ ‫قيمت‬ ‫نهايتأ‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫هزينه‬ ‫افزايش‬، ‫تي‬‫تأكيد‬
‫خاص‬ ‫ل‬‫محصو‬ ‫چند‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫بر‬‫و‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫در‬ ‫نوسان‬ ،‫سنتي‬ ‫و‬ ‫محدود‬...‫به‬ ‫كه‬
‫يم‬‫ز‬‫پردا‬ ‫مي‬ ‫آنها‬ ‫از‬ ‫يك‬ ‫هر‬ ‫معرفي‬ ‫به‬ ‫ترتيب‬.

23. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫الف‬–‫كشور‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫توليدي‬ ‫واحدهاي‬ ‫اكثريت‬ ‫بودن‬ ‫دولتي‬ ‫منفي‬ ‫ض‬‫ر‬‫عوا‬
‫متأسف‬ ، ‫مختلف‬ ‫معافيتهاي‬ ‫و‬ ‫ات‬‫ز‬‫امتيا‬ ‫از‬ ‫دولتي‬ ‫بخش‬ ‫مندي‬ ‫بهره‬ ‫علیرغم‬‫انه‬‫اين‬
‫نتوان‬ ‫ن‬‫تاكنو‬ ، ‫ي‬‫ساختار‬ ‫مشكالت‬ ‫و‬ ‫موانع‬ ‫برخي‬ ‫بودن‬ ‫ا‬‫ر‬‫دا‬ ‫دليل‬ ‫به‬ ‫بخش‬‫ب‬ ‫سته‬‫ه‬
‫تول‬ ‫محصوالت‬ ‫كيفيت‬ ‫افزايش‬ ،‫توليد‬ ‫افزايش‬ ‫خصوص‬ ‫در‬ ‫خود‬ ‫قابليت‬ ‫ه‬‫ز‬‫اندا‬‫ي‬‫و‬ ‫دي‬
‫يابد‬ ‫دست‬ ‫چنداني‬ ‫موفقيت‬ ‫به‬ ‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬.‫گر‬ ‫مشكالت‬ ‫از‬ ‫برخي‬‫يبانگیر‬
‫از‬ ‫تند‬‫ر‬‫عبا‬ ‫دولتي‬ ‫بخش‬:
1.‫پايین‬ ‫نسبتأ‬ ‫كيفيت‬ ‫با‬ ‫خدمات‬ ‫و‬ ‫توليدات‬ ‫ائه‬‫ر‬‫ا‬
2.‫و‬ ‫سود‬ ‫به‬ ‫ي‬ ‫خاص‬ ‫داليل‬ ‫به‬ ‫بنا‬ ‫گذشته‬ ‫سالهاي‬ ‫در‬ ‫دولتي‬ ‫توليدي‬ ‫واحدهاي‬‫ز‬‫يان‬
‫ندا‬ ‫نشان‬ ‫حساسيتي‬ ‫چندان‬ ‫توليد‬ ‫اقتصادي‬ ‫محاسبات‬ ‫و‬ ‫توليد‬ ‫پروسه‬ ‫واقعي‬‫ده‬‫اند‬
‫اند‬ ‫داده‬ ‫ادامه‬ ‫خود‬ ‫فعاليت‬ ‫به‬ ‫انباشته‬ ‫يان‬‫ز‬ ‫حتي‬ ‫و‬ ‫يان‬‫ز‬ ‫با‬ ‫اغلب‬ ‫و‬.
3.‫بل‬ ،‫كنند‬ ‫نمي‬ ‫نگاه‬ ‫مدت‬ ‫از‬‫ر‬‫د‬ ‫ديد‬ ‫از‬ ‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫به‬ ‫تنها‬ ‫نه‬ ‫دولتي‬ ‫واحدهاي‬‫ث‬ ‫كه‬‫يا‬ ‫بات‬
‫م‬‫ز‬‫سا‬ ‫توسعه‬ ‫سرنوشت‬ ‫آنها‬ ‫بقاي‬ ‫مدت‬ ‫ل‬‫طو‬ ‫و‬ ‫واحدها‬ ‫مديران‬ ‫وضع‬ ‫ثباتي‬ ‫بي‬‫ان‬
‫كند‬ ‫مي‬ ‫تعيین‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫ها‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫وگسترش‬ ‫توليد‬.
4.‫ايجا‬ ‫باعث‬ ، ‫دولتي‬ ‫بخش‬ ‫توليدي‬ ‫واحدهاي‬ ‫ي‬‫انحصار‬ ‫ومعافيتهاي‬ ‫ات‬‫ز‬‫امتيا‬‫د‬
‫است‬ ‫گرديده‬ ‫ي‬ ‫خصوص‬ ‫بخش‬ ‫فعاليت‬ ‫براي‬ ‫جدي‬ ‫موانع‬.
5.‫عرضه‬ ‫و‬ ‫توليد‬ ‫در‬ ‫ي‬‫انحصار‬ ‫نقش‬ ‫از‬ ‫دولتي‬ ‫واحدهاي‬ ‫از‬ ‫ي‬‫بسيار‬ ‫ي‬‫ر‬‫برخوردا‬
‫ضرر‬ ‫به‬ ‫قيمتها‬ ‫مكانيسم‬ ‫بر‬ ‫آنان‬ ‫تسلط‬ ‫باعث‬ ‫خدمات‬ ‫و‬ ‫كاالها‬ ‫از‬ ‫ي‬‫بسيار‬‫مص‬‫رف‬
‫گرديده‬ ‫كننده‬‫است‬.

24. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫ب‬–‫داخلي‬ ‫توليدي‬ ‫كاالهاي‬ ‫پايین‬ ‫نسبتأ‬ ‫كيفيت‬
‫ت‬ ‫ل‬‫بهترمحصو‬ ‫شناسايي‬ ،‫آن‬ ‫فروش‬ ‫افزايش‬ ‫در‬ ‫كاال‬ ‫يك‬ ‫باالي‬ ‫نسبتأ‬ ‫كيفيت‬‫وسط‬
‫د‬‫ر‬‫دا‬ ‫بسزايي‬ ‫تأثیر‬ ‫آن‬ ‫فروش‬ ‫تداوم‬ ‫در‬ ‫نتيجتأ‬ ‫و‬ ‫مصرف‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬.‫است‬ ‫علیرغم‬‫عداد‬
‫متأسف‬ ، ‫باال‬ ‫نسبتأ‬ ‫كيفيت‬ ‫با‬ ‫كاالهايي‬ ‫ر‬‫صدو‬ ‫و‬ ‫توليد‬ ‫جهت‬ ‫كشور‬ ‫باالي‬‫ان‬‫در‬ ‫ه‬
‫بو‬ ‫كشور‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫نگیر‬‫گريبا‬ ‫اي‬ ‫عمده‬ ‫مشكالت‬ ‫خصوص‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫گذشته‬ ‫سالهاي‬‫و‬ ‫ده‬
‫جه‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫روانه‬ ‫د‬‫ر‬‫ندا‬‫غیراستا‬ ‫و‬ ‫پايین‬ ‫نسبتأ‬ ‫كيفيت‬ ‫با‬ ‫اقالم‬ ‫گاهأ‬‫ش‬ ‫اني‬‫و‬ ‫ده‬
،‫جديد‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫به‬ ‫دستيابي‬ ‫در‬ ‫توفيق‬ ‫عدم‬ ‫ضمن‬ ‫كه‬ ‫بوده‬ ‫اين‬ ‫اش‬ ‫نتيجه‬‫ا‬‫ز‬‫با‬‫هاي‬‫ر‬
‫داده‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫نیز‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫اند‬ ‫آمده‬ ‫بدست‬ ‫سختي‬ ‫با‬ ‫كه‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫موجود‬‫ايم‬
‫و‬ ‫عرضه‬ ‫در‬ ‫تداوم‬ ‫عدم‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫مي‬ ‫خصوص‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫مشكالت‬ ‫ديگر‬ ‫از‬‫ر‬‫صدو‬
‫نمود‬ ‫ه‬‫ر‬‫اشا‬ ‫باال‬ ‫كيفيت‬ ‫با‬ ‫محصوالت‬.‫داخ‬ ‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫در‬ ‫ايج‬‫ر‬ ‫عرف‬ ‫از‬ ‫ي‬ ‫ناش‬ ‫شايد‬ ‫كه‬‫لي‬
، ‫كننده‬ ‫مصرف‬ ‫ي‬‫سو‬ ‫از‬ ‫ل‬‫محصو‬ ‫شناسايي‬ ‫و‬ ‫مان‬‫ز‬ ‫گذشت‬ ‫با‬ ‫معموأل‬ ‫كه‬ ‫باشد‬‫كيف‬‫يت‬
‫متوليا‬ ‫ي‬‫سو‬ ‫از‬ ‫ناكافي‬ ‫ت‬‫ر‬‫نظا‬ ‫دليل‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫آيد‬ ‫مي‬ ‫پايین‬ ‫توليدي‬ ‫كاالهاي‬‫د‬ ‫امر‬ ‫ن‬‫ر‬
‫كن‬ ‫توليد‬ ‫ميان‬ ‫در‬ ‫فرهنگي‬ ‫ي‬‫متغیر‬ ‫حتي‬ ‫و‬ ‫عرف‬ ‫به‬ ‫يج‬‫ر‬‫تد‬ ‫به‬ ‫حال‬ ‫و‬ ‫گذشته‬‫ندگ‬،‫ان‬
‫و‬ ‫فروشندگان‬ ‫و‬ ‫گانان‬‫ر‬‫باز‬...‫است‬ ‫شده‬ ‫تبديل‬.‫ت‬ ‫از‬ ‫برخي‬ ، ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫با‬‫وليد‬
‫ج‬‫ر‬‫خا‬ ‫و‬ ‫داخلي‬ ‫ار‬‫ز‬‫با‬ ‫شرايط‬ ‫بودن‬ ‫يكسان‬ ‫فرض‬ ‫با‬ ‫صادركنندگان‬ ‫و‬ ‫كنندگان‬‫د‬ ،‫ي‬‫ر‬
‫ان‬ ‫پرداخته‬ ‫تر‬ ‫پايین‬ ‫كيفيت‬ ‫با‬ ‫محصوالت‬ ‫عرضه‬ ‫به‬ ‫سوم‬ ‫و‬ ‫دوم‬ ‫هاي‬ ‫تي‬‫ر‬‫پا‬‫ك‬ ‫د‬‫ه‬
‫است‬ ‫ده‬‫ر‬‫آو‬ ‫د‬‫ر‬‫وا‬ ‫كشور‬ ‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫به‬ ‫يادي‬‫ز‬ ‫لطمات‬.

25. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫ج‬–‫صادراتي‬ ‫محصوالت‬ ‫شده‬ ‫تمام‬ ‫قیمت‬ ‫افزایش‬‫ایران‬
‫ار‬ ‫وعرضه‬ ‫شده‬ ‫تمام‬ ‫قيمت‬ ‫كاهش‬ ، ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫در‬ ‫مؤثر‬ ‫عوامل‬ ‫جمله‬ ‫از‬‫ان‬‫ز‬
‫كامل‬ ‫داليل‬ ‫به‬ ‫نه‬‫متأسفا‬ ‫كه‬ ‫باشد؛‬ ‫مي‬ ‫هدف‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫به‬ ‫كاالها‬ ‫قيمت‬‫مشخص‬
‫گردد‬ ‫مي‬ ‫ها‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫روانه‬ ‫باال‬ ‫نسبتأ‬ ‫شده‬ ‫تمام‬ ‫قيمت‬ ‫با‬ ‫ايراني‬ ‫محصوالت‬‫ا‬ ‫اين‬ ‫و‬‫در‬ ‫مر‬
‫گ‬ ‫جاي‬ ‫به‬ ‫منفي‬ ‫تأثیرات‬ ‫ايران‬ ‫محصوالت‬ ‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫گسترش‬ ‫و‬ ‫حفظ‬‫ذا‬‫شته‬
‫است‬.
‫د‬–‫سنتي‬ ‫و‬ ‫محدود‬ ، ‫خاص‬ ‫ل‬‫محصو‬ ‫چند‬ ‫ر‬‫صدو‬ ‫به‬ ‫ياد‬‫ز‬ ‫نسبتأ‬ ‫تأكيد‬
‫به‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بيش‬ ‫تأكيد‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫مي‬ ‫توليد‬ ‫حيطه‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫مشكالت‬ ‫ديگر‬ ‫از‬‫صد‬‫چند‬ ‫ر‬‫و‬
‫ي‬‫ز‬‫ر‬‫كشاو‬ ‫و‬ ‫سنتي‬ ،‫خام‬ ‫محصوالت‬ ‫ويژه‬ ‫به‬ ،‫خاص‬ ‫ل‬‫محصو‬–‫د‬ ‫تنوع‬ ‫ايجاد‬ ‫جاي‬ ‫به‬‫ر‬
‫صنعتي‬ ‫كاالهاي‬ ‫ر‬‫صدو‬ ‫بر‬ ‫بيشتر‬ ‫تأكيد‬ ‫و‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬–‫ه‬‫ر‬‫اشا‬‫نمود‬.
‫اهتم‬ ‫آن‬ ‫ر‬‫صدو‬ ‫و‬ ‫توليد‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫گذشته‬ ‫سالهاي‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫محصوالتي‬ ‫جمله‬ ‫از‬‫ز‬ ‫ام‬‫يادي‬
،‫آمار‬ ‫از‬ ‫بنابربرخي‬ ‫كه‬ ‫نمود‬ ‫ه‬‫ر‬‫اشا‬ ‫دستباف‬ ‫فرش‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫مي‬ ‫آمده‬ ‫بعمل‬‫حدود‬10
‫وابسته‬ ‫و‬ ‫صنعت‬ ‫اين‬ ‫درگیر‬ ‫غیرمستقيم‬ ‫يا‬ ‫و‬ ‫مستقيم‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫نفر‬ ‫ن‬‫ميليو‬‫ب‬‫آن‬ ‫آمد‬‫ر‬‫د‬ ‫ه‬
‫در‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫مي‬33
،‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ش‬‫ز‬‫ار‬ ‫و‬ ‫مقدار‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫احتمالي‬ ‫نوسان‬ ‫هرگونه‬ ‫بروز‬ ‫صورت‬‫وسيعي‬ ‫بخش‬
‫ديد‬ ‫خواهند‬ ‫يان‬‫ز‬ ‫كشور‬ ‫مردم‬ ‫از‬.

26. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫سهم‬‫صادرات‬‫فرش‬ ‫صادرات‬‫فرش‬‫دستباف‬ ‫صادرات‬‫غیرنفتي‬ ‫سال‬
50 170 339 1360
2/28 80 284 1361
29 105 356 1362
32 117 361 1363
31 144 465 1364
6/42 390 915 1365
5/41 482 1161 1366
8/29 309 1036 1367
33 345 1044 1368
3/38 503 1312 1369
8/42 1161 2648 1370
5/36 1093 2988 1371
37 1383 3747 1372
44 2132 4824 1373
30 979 3227 1374
20 641 3211 1375
22 636 2875 1376
7/19 564 2924 1377
‫سه‬ ‫ه‬‫ر‬‫شما‬ ‫ل‬‫جدو‬–‫فرش‬ ‫و‬ ‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ل‬‫جدو‬
‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫از‬ ‫فرش‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫سهم‬
‫سالهاي‬ ‫طی‬76-1360(‫قام‬‫ر‬‫ا‬:‫دالر‬ ‫ن‬‫ميليو‬)
‫مأخذ‬:‫مختلف‬ ‫سالهاي‬،‫ان‬‫ر‬‫اي‬ ‫جي‬‫ر‬‫خا‬ ‫گاني‬‫ر‬‫باز‬ ‫آمار‬‫سالنامه‬،‫ان‬‫ر‬‫اي‬ ‫اسالمي‬ ‫جمهوري‬ ‫گمرك‬.

27. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫هـ‬-‫كشور‬ ‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫در‬ ‫ياد‬‫ز‬ ‫نسبتأ‬ ‫نوسانات‬ ‫وجود‬
‫وجود‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫مي‬ ‫كشور‬ ‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫موانع‬ ‫ديگر‬ ‫از‬‫تدا‬ ‫و‬‫وم‬
‫نمود‬ ‫ه‬‫ر‬‫اشا‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫ياد‬‫ز‬ ‫نسبتأ‬ ‫نوسانات‬.‫جمله‬ ‫از‬ ‫ها‬ ‫مينه‬‫ز‬ ‫اغلب‬ ‫در‬ ‫نوسانات‬ ‫اين‬
‫ما‬‫ز‬ ‫و‬ ‫موعد‬ ‫در‬ ‫نوسان‬ ،‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬ ‫كاالي‬ ‫قيمت‬ ‫در‬ ‫نوسان‬ ،‫كيفيت‬ ‫در‬ ‫نوسان‬‫تحوي‬ ‫ن‬‫ل‬
‫و‬ ‫فروش‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫خدمات‬ ‫در‬ ‫نوسان‬ ،‫كاال‬...‫نمود‬ ‫ه‬‫ر‬‫اشا‬.‫الذكر‬ ‫ق‬‫فو‬ ‫نوسانات‬ ‫هرچند‬
‫ك‬ ‫در‬ ‫تنهايي‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫اما‬ ، ‫است‬ ‫ي‬ ‫مشخص‬ ‫كامل‬ ‫عوامل‬ ‫و‬ ‫علل‬ ‫اي‬‫ر‬‫دا‬ ‫يك‬ ‫هر‬‫اهش‬
‫مؤث‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ش‬‫ز‬‫ار‬ ‫كاهش‬ ‫نهايتأ‬ ‫و‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫حجم‬ ‫كاهش‬ ، ‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬‫مي‬ ‫ر‬
‫باشد‬.‫دليل‬ ‫به‬ ‫ايراني‬ ‫كاالهاي‬ ‫دكنندگان‬‫ر‬‫وا‬ ‫و‬ ‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ا‬‫ز‬‫با‬ ‫از‬ ‫ي‬‫بسيار‬‫ن‬‫به‬ ‫ياز‬
‫طر‬ ‫با‬ ‫معموأل‬ ،‫مشتريان‬ ‫به‬ ‫خود‬ ‫موقع‬ ‫به‬ ‫تعهدات‬ ‫انجام‬ ‫جهت‬ ‫ثبات‬ ‫و‬ ‫نظم‬‫فهايي‬‫كه‬
‫نميشون‬ ‫معامله‬ ‫د‬‫ر‬‫وا‬ ‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫يادي‬‫ز‬ ‫نوسانات‬ ‫خود‬ ‫تعهدات‬ ‫انجام‬ ‫در‬‫د‬.

28. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
5.‫جهانگردي‬ ‫مسائل‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫حيطه‬
‫فرصته‬ ‫ايجاد‬ ،‫ي‬‫ز‬‫ار‬ ‫آمد‬‫ر‬‫د‬ ‫كسب‬ ،‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫اهداف‬ ‫جمله‬ ‫اگر‬‫اي‬
‫تما‬ ‫جهانگردي‬ ‫صنعت‬ ‫باشد؛‬ ‫كشور‬ ‫مردم‬ ‫ندگي‬‫ز‬ ‫سطح‬ ‫افزايش‬ ‫بالتبع‬ ‫و‬ ‫شغلي‬‫م‬‫ي‬
‫ا‬‫ر‬ ‫شده‬ ‫ياد‬ ‫اهداف‬‫كشور‬ ‫يرساختهاي‬‫ز‬ ‫توسعه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫نموده‬ ‫تأمین‬ ‫توأمأ‬–‫ن‬‫همچو‬
‫و‬ ‫نقل‬ ‫و‬ ‫حمل‬ ،‫اهها‬‫ر‬ ‫شبكه‬...–‫نمايد‬ ‫مي‬ ‫ايفا‬ ‫اي‬ ‫عمده‬ ‫نقش‬ ‫نیز‬.
‫سال‬ ‫از‬ ،‫جهاني‬ ‫آمار‬ ‫از‬ ‫برخي‬ ‫براساس‬1950‫هر‬ ‫املللي‬ ‫بین‬ ‫جهانگردي‬ ‫ن‬‫تاكنو‬ ‫ميالدي‬
‫متوسط‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫سال‬2/7‫از‬ ‫جهانگردان‬ ‫تعداد‬ ‫و‬ ‫داشته‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫صد‬‫ر‬‫د‬25‫نفر‬ ‫ن‬‫ميليو‬
‫سال‬ ‫در‬1950‫حدود‬ ‫به‬539‫سال‬ ‫در‬ ‫نفر‬ ‫ن‬‫ميليو‬1996‫است‬ ‫سيده‬‫ر‬.‫آمد‬‫ر‬‫د‬ ‫همچنین‬
‫واز‬ ‫بوده‬ ‫برخوردار‬ ‫بااليي‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫از‬ ‫نیز‬ ‫جهانگردي‬1/2‫به‬ ‫دالر‬ ‫د‬‫ر‬‫ميليا‬423‫دالر‬ ‫د‬‫ر‬‫ميليا‬
‫است‬ ‫سيده‬‫ر‬.‫دهه‬ ‫در‬ ‫جهانگردي‬ ‫آمدهاي‬‫ر‬‫د‬ ‫كه‬ ‫ميدهد‬ ‫نشان‬ ‫قام‬‫ر‬‫ا‬ ‫اين‬1990‫از‬
‫ت‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫ش‬‫ز‬‫ار‬ ‫از‬ ‫آن‬ ‫سهم‬ ‫حاضر‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫شد‬‫ر‬ ‫بيشتر‬ ‫جهاني‬ ‫ت‬‫ر‬‫تجا‬‫مامي‬
‫بيش‬ ‫اتومبيل‬ ‫يدكي‬ ‫م‬‫ز‬‫لوا‬ ‫و‬ ‫نفتي‬ ‫هاي‬ ‫ده‬‫ر‬‫فرآو‬ ‫و‬ ‫خام‬ ‫نفت‬ ‫جز‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫بخش‬‫تر‬‫اس‬‫ت‬.
‫ممت‬ ‫موقعيت‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫مدني‬ ‫و‬ ‫فرهنگي‬ ‫خشان‬‫ر‬‫د‬ ‫سابقه‬ ‫علیرغم‬ ‫ايران‬ ‫كشور‬‫از‬
‫شناخ‬ ‫جهان‬ ‫غرب‬ ‫و‬ ‫ق‬‫شر‬ ‫اتصال‬ ‫حلقه‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫گذشته‬ ‫از‬ ‫كه‬ ‫جغرافيايي‬‫ش‬ ‫ته‬‫ده‬
‫ا‬ ‫ي‬‫برخوردار‬ ‫ويژه‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫فراوان‬ ‫هوايي‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫تنوعات‬ ‫و‬ ‫يباييها‬‫ز‬ ‫وجود‬ ،‫نج‬ ‫مردمي‬ ‫ز‬،‫يب‬
‫دالي‬ ‫برخي‬ ‫به‬ ‫بنا‬ ‫ن‬‫تاكنو‬ ‫متأسفانه‬ ،‫نواز‬ ‫مهمان‬ ‫و‬ ‫فرهيخته‬ ، ‫بانزاكت‬‫مش‬ ‫و‬ ‫ل‬‫كالت‬
‫عظيم‬ ‫آمد‬‫ر‬‫د‬ ‫از‬ ‫اش‬ ‫مرتبه‬ ‫و‬ ‫شأن‬ ‫فراخور‬ ‫نتوانسته‬ ‫املللي‬ ‫بین‬ ‫و‬ ‫داخلي‬‫جهانگ‬‫بین‬ ‫ردي‬
‫نمايد‬ ‫كسب‬ ‫توجهي‬ ‫قابل‬ ‫سهم‬ ‫املللي‬.

29. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
6.‫اتي‬‫ر‬‫صاد‬ ‫فرهنگ‬ ‫و‬ ‫فرهنگي‬ ‫مسائل‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫حيطه‬
‫ي‬‫وفادار‬ ‫احساس‬ ، ‫ايرانيان‬ ‫ميان‬ ‫در‬ ‫ي‬‫گريز‬ ‫جمع‬ ‫و‬ ‫شديد‬ ‫فردگرايي‬ ‫روحيه‬‫تعلق‬ ‫و‬
‫و‬ ‫ها‬‫ر‬‫ساختا‬ ‫از‬ ‫گزيدن‬ ‫ي‬‫ر‬‫دو‬ ‫و‬ ‫محلي‬ ‫و‬ ‫خانوادگي‬ ‫نهادهاي‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫بيشتر‬‫نهاده‬‫اي‬
‫همگاني‬ ‫خیر‬ ،‫ملي‬ ‫منافع‬ ‫انديشه‬ ‫از‬ ‫مردم‬ ‫اغلب‬ ‫ناآگاهي‬ ،‫همگاني‬ ‫و‬ ‫ملي‬‫مصلح‬ ‫و‬‫ت‬
‫جمعي‬.‫هست‬ ‫اقتصادي‬ ‫كامل‬ ‫نتايج‬ ‫اي‬‫ر‬‫دا‬ ‫الذكر‬ ‫ق‬‫فو‬ ‫فرهنگي‬ ‫الگوهاي‬ ‫از‬ ‫برخي‬‫ند‬‫كه‬
‫ار‬ ، ‫ي‬ ‫سياس‬ ‫هاي‬‫ر‬‫ساختا‬ ‫در‬ ‫م‬‫ز‬‫ال‬ ‫اصالحات‬ ‫و‬ ‫تغيیرات‬ ‫نتوان‬ ‫كه‬ ‫صورتي‬ ‫در‬، ‫ي‬ ‫ش‬‫ز‬
‫جانبه‬ ‫همه‬ ‫توسعه‬ ‫به‬ ‫نيل‬ ‫امكان‬ ‫نمود؛‬ ‫ايجاد‬ ‫جامعه‬ ‫فرهنگي‬ ‫و‬ ‫اقتصادي‬‫نها‬ ‫و‬‫يتأ‬
‫د‬‫ر‬‫ندا‬ ‫وجود‬ ‫مدت‬ ‫كوتاه‬ ‫در‬ ‫غیرنفتي‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫شد‬‫ر‬.

30. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
7.‫سياست‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫سياس‬ ‫مسائل‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫حيطه‬‫جي‬‫ر‬‫خا‬
‫د‬‫ن‬‫رچ‬‫ه‬‫ن‬‫و‬‫چ‬‫م‬‫ه‬ ‫ل‬‫ل‬‫مل‬‫ا‬ ‫ن‬‫ی‬‫ب‬ ‫م‬‫ا‬‫ظ‬‫ن‬ ‫ر‬‫ا‬‫ت‬‫خ‬‫ا‬‫س‬ ‫ر‬‫د‬ ‫تي‬‫را‬‫ی‬‫ي‬‫غ‬‫ت‬ ‫ز‬‫رو‬‫ب‬ ‫ا‬‫ب‬:،‫رد‬‫س‬ ‫گ‬‫ن‬‫ج‬ ‫ان‬‫ور‬‫د‬ ‫ل‬‫ا‬‫زو‬‫ز‬‫رو‬‫ب‬
‫ا‬‫ج‬‫ت‬ ‫ت‬‫ب‬‫ا‬‫رق‬ ‫نه‬‫م‬‫ا‬‫د‬ ‫فزايش‬‫ا‬ ‫ع‬‫ب‬‫ت‬‫ل‬‫ا‬‫ب‬ ‫و‬ ‫ي‬‫ن‬‫ا‬‫ه‬‫ج‬ ‫اد‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫ر‬‫د‬ ‫اي‬ ‫ه‬‫ور‬‫د‬ ‫هاي‬‫ران‬‫ح‬‫ب‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ي‬‫ر‬‫دي‬‫ا‬
‫يكي‬‫وژ‬‫ول‬‫ئ‬‫د‬‫ي‬‫ا‬ ،‫ي‬ ‫اس‬‫ي‬‫س‬ ‫ق‬‫الئ‬‫ع‬ ‫ر‬‫ب‬ ‫ادي‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ي‬‫ل‬‫م‬ ‫ع‬‫ف‬‫ا‬‫ن‬‫م‬ ‫ح‬‫ي‬‫رج‬‫ت‬ ‫و‬ ‫ا‬‫ه‬‫ور‬‫ش‬‫ك‬‫وكي‬‫ل‬‫ب‬ ‫و‬‫ر‬‫ظ‬‫ن‬ ‫به‬ ،
‫ا‬‫ي‬ ‫ش‬‫ه‬‫كا‬ ‫ا‬‫ه‬‫ور‬‫ش‬‫ك‬ ‫ي‬‫ر‬‫ا‬‫ج‬‫ت‬ ‫و‬ ‫دي‬‫صا‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫بط‬‫ا‬‫رو‬ ‫ر‬‫د‬ ‫ي‬ ‫اس‬‫ي‬‫س‬ ‫مل‬‫وا‬‫ع‬ ‫ر‬‫ی‬‫ث‬‫أ‬‫ت‬ ‫د‬‫رس‬ ‫ي‬‫م‬‫ش‬‫با‬ ‫ته‬‫ف‬‫؛‬‫د‬
‫ر‬‫ا‬‫ت‬‫رف‬ ‫ر‬‫ب‬ ‫ي‬ ‫اس‬‫ي‬‫س‬ ‫مل‬‫وا‬‫ع‬ ‫ر‬‫ی‬‫ث‬‫أ‬‫ت‬ ‫ه‬‫ك‬ ‫ت‬‫س‬‫ا‬ ‫ن‬‫آ‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫كي‬‫ا‬‫ح‬ ‫د‬‫ه‬‫وا‬‫ش‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫ي‬‫ر‬‫ا‬‫ي‬‫بس‬ ‫ا‬‫م‬‫ا‬‫صادي‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬
‫ا‬‫ه‬‫ور‬‫ش‬‫ك‬–‫ن‬‫آ‬ ‫ه‬‫رج‬‫د‬ ‫ش‬‫ه‬‫كا‬ ‫م‬‫رغ‬‫ی‬‫ل‬‫ع‬–‫ت‬‫س‬‫ا‬ ‫ي‬‫ق‬‫ا‬‫ب‬ ‫ود‬‫خ‬ ‫وت‬‫ق‬ ‫ه‬‫ب‬ ‫م‬‫ه‬ ‫وز‬‫ن‬‫ه‬.‫خ‬‫ري‬‫ا‬‫ت‬‫وري‬‫ه‬‫م‬‫ج‬
‫ه‬‫ط‬‫ل‬‫س‬ ‫هاي‬‫رت‬‫د‬‫ق‬ ‫و‬ ‫ت‬‫س‬‫ا‬ ‫ا‬‫ع‬‫د‬‫ا‬ ‫ن‬‫ي‬‫ا‬ ‫ر‬‫ب‬ ‫ي‬‫ن‬‫ش‬‫رو‬ ‫ه‬‫وا‬‫گ‬ ‫ز‬‫ی‬‫ن‬ ‫ران‬‫ي‬‫ا‬ ‫ي‬‫الم‬‫س‬‫ا‬ ‫اي‬‫وپ‬‫ن‬‫س‬‫رأ‬ ‫ر‬‫د‬ ‫و‬ ‫ر‬‫گ‬‫ن‬‫آ‬
‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ي‬‫ر‬‫ا‬‫ج‬‫ت‬ ‫ي‬‫ا‬‫رمه‬‫ه‬‫ا‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫اده‬‫ف‬‫ت‬‫س‬‫ا‬ ‫ه‬‫ل‬‫م‬‫ج‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ف‬‫ل‬‫ت‬‫خ‬‫م‬ ‫ء‬‫ا‬‫ح‬‫ن‬‫ا‬ ‫ه‬‫ب‬ ،‫كا‬‫ري‬‫م‬‫آ‬‫ر‬‫د‬ ‫ي‬‫سع‬ ‫ادي‬
‫د‬‫رن‬‫ا‬‫د‬ ‫و‬ ‫ه‬‫ت‬‫ش‬‫ا‬‫د‬ ‫ران‬‫ي‬‫ا‬ ‫ي‬‫الم‬‫س‬‫ا‬ ‫وري‬‫ه‬‫م‬‫ج‬ ‫ي‬‫ول‬‫ص‬‫ا‬ ‫ت‬‫س‬‫ا‬‫ي‬‫س‬ ‫وم‬‫ا‬‫د‬‫ت‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫ت‬‫ع‬‫ن‬‫ا‬‫م‬‫م‬.‫ا‬ ‫ي‬‫ي‬‫ها‬ ‫ونه‬‫نم‬‫ز‬
‫ز‬‫ا‬ ‫د‬‫ن‬‫رت‬‫ا‬‫ب‬‫ع‬ ‫ا‬‫ره‬‫ا‬‫ت‬‫رف‬ ‫ه‬‫ون‬‫گ‬ ‫ن‬‫ي‬‫ا‬:‫ر‬‫د‬ ‫ران‬‫ي‬‫ا‬ ‫زيكي‬‫ی‬‫ف‬ ‫و‬ ‫ي‬‫د‬‫ق‬‫ن‬ ‫اي‬‫ه‬ ‫ي‬‫ي‬‫را‬‫ا‬‫د‬ ‫ن‬‫ود‬‫م‬‫ن‬ ‫ه‬‫وك‬‫ل‬‫ب‬،‫ريكا‬‫م‬‫آ‬
‫ك‬ ‫ت‬‫ه‬‫ج‬ ‫الش‬‫ت‬ ،‫ن‬‫آ‬ ‫ر‬‫ا‬‫م‬‫ق‬‫ا‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫رخي‬‫ب‬ ‫و‬ ‫ريكا‬‫م‬‫آ‬ ‫ي‬‫و‬‫س‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫ران‬‫ي‬‫ا‬ ‫ادي‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫م‬‫ري‬‫ح‬‫ت‬‫ن‬ ‫ت‬‫يم‬‫ق‬ ‫ش‬‫ه‬‫ا‬‫ت‬‫ف‬
‫و‬ ‫و‬‫ات‬‫م‬‫ا‬‫د‬ ‫ن‬‫و‬‫ن‬‫ا‬‫ق‬ ،‫م‬‫ا‬‫خ‬...
‫م‬‫ا‬‫ج‬ ‫ي‬‫و‬‫س‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫ن‬‫آ‬ ‫رش‬‫ي‬‫ذ‬‫پ‬ ‫و‬ ‫ران‬‫ي‬‫ا‬ ‫ي‬‫الم‬‫س‬‫ا‬ ‫وري‬‫ه‬‫م‬‫ج‬ ‫م‬‫ا‬‫ظ‬‫ن‬ ‫ت‬‫ي‬‫ب‬‫ث‬‫ت‬ ‫ز‬‫ا‬ ‫س‬‫پ‬ ‫د‬‫ن‬‫رچ‬‫ه‬‫مل‬‫ا‬ ‫ن‬‫ی‬‫ب‬ ‫عه‬،‫لي‬‫ل‬
‫ق‬‫ب‬‫ا‬‫س‬ ‫ي‬‫و‬‫ور‬‫ش‬ ‫ي‬ ‫اش‬‫پ‬‫رو‬‫ف‬ ،‫ن‬‫آ‬ ‫اي‬‫ه‬‫بي‬‫را‬‫خ‬ ‫ي‬‫ز‬‫ا‬‫زس‬‫ا‬‫ب‬ ‫يط‬‫را‬‫ش‬ ‫و‬ ‫ي‬‫ل‬‫ي‬‫م‬‫ح‬‫ت‬ ‫گ‬‫ن‬‫ج‬ ‫ن‬‫ا‬‫ي‬‫ا‬‫پ‬‫ج‬‫ي‬‫ا‬ ‫و‬‫د‬‫ا‬
‫ژ‬ ‫ت‬‫ي‬‫ع‬‫وق‬‫م‬ ‫ر‬‫ب‬ ‫ع‬‫ب‬‫ت‬‫ل‬‫ا‬‫ب‬ ‫ه‬‫ك‬ ‫ران‬‫ي‬‫ا‬ ‫اي‬‫ه‬‫رز‬‫م‬ ‫وار‬‫ج‬ ‫ر‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫ع‬‫ت‬‫م‬ ‫ل‬‫ق‬‫ت‬‫س‬‫م‬ ‫هاي‬‫وری‬‫ه‬‫م‬‫ج‬‫ي‬‫ت‬‫ي‬‫ل‬‫وپ‬‫ئ‬‫ران‬‫ي‬‫ا‬ ‫ك‬
‫و‬ ‫ي‬‫ن‬‫د‬‫م‬ ‫ه‬‫ع‬‫م‬‫ا‬‫ج‬ ‫د‬‫ا‬‫ج‬‫ي‬‫ا‬ ‫ت‬‫ه‬‫ج‬ ‫ر‬‫د‬ ‫خلي‬‫ا‬‫د‬ ‫د‬‫د‬‫ع‬‫ت‬‫م‬ ‫اي‬‫ه‬‫ش‬‫وش‬‫ك‬ ‫ن‬‫ی‬‫ن‬‫چ‬‫م‬‫ه‬ ،‫د‬‫زو‬‫ف‬‫ا‬ ‫ي‬ ‫بس‬‫وسعه‬‫ت‬
‫ش‬‫ن‬‫ت‬ ، ‫سم‬‫ري‬‫رو‬‫ت‬ ‫ل‬‫شكا‬‫ا‬ ‫ي‬‫م‬‫ا‬‫م‬‫ت‬ ‫ا‬‫ب‬ ‫ت‬‫ف‬‫ل‬‫ا‬‫خ‬‫م‬ ‫وص‬‫ص‬‫خ‬ ‫ر‬‫د‬ ‫ولت‬‫د‬ ‫یر‬‫ب‬‫ا‬‫د‬‫ت‬ ، ‫ي‬ ‫اس‬‫ي‬‫س‬‫د‬ ‫ي‬‫ي‬‫ا‬‫زد‬‫ر‬
‫ا‬‫ي‬‫س‬ ‫ي‬‫ا‬‫رانه‬‫ح‬‫ب‬ ‫ك‬‫ي‬‫ت‬‫ا‬‫م‬‫ل‬‫پ‬‫ي‬‫د‬ ‫و‬ ‫ز‬‫ی‬‫م‬‫آ‬ ‫ت‬‫مل‬‫ا‬‫س‬‫م‬ ‫ل‬‫ص‬‫ف‬ ‫و‬ ‫ل‬‫ح‬ ‫م‬‫زو‬‫ل‬ ‫و‬ ‫رجي‬‫ا‬‫خ‬ ‫ت‬‫س‬‫ا‬‫ي‬‫س‬‫ب‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫س‬‫ن‬‫ی‬
‫و‬ ‫ا‬‫ه‬‫ن‬‫د‬‫م‬‫ت‬ ‫ي‬‫و‬‫گ‬‫ت‬‫ف‬‫گ‬ ‫ز‬‫ت‬ ‫يج‬‫رو‬‫ت‬ ،‫ي‬‫ل‬‫ل‬‫مل‬‫ا‬...‫ر‬ ‫ر‬‫د‬ ‫ي‬ ‫اس‬‫ي‬‫س‬ ‫مل‬‫وا‬‫ع‬ ‫ر‬‫ی‬‫ث‬‫أ‬‫ت‬ ‫د‬‫رس‬ ‫ي‬‫م‬ ‫ر‬‫ظ‬‫ن‬ ‫ه‬‫ب‬ ،‫ط‬‫ب‬‫ا‬‫و‬
‫م‬‫ه‬ ‫وز‬‫ن‬‫ه‬ ‫ا‬‫م‬‫ا‬ ‫؛‬‫د‬‫ش‬‫ا‬‫ب‬ ‫ه‬‫ت‬‫ف‬‫ا‬‫ي‬ ‫ش‬‫ه‬‫كا‬ ‫ران‬‫ي‬‫ا‬ ‫ا‬‫ب‬ ‫رج‬‫ا‬‫خ‬ ‫ن‬‫ا‬‫ه‬‫ج‬ ‫ادي‬‫ص‬‫ت‬‫ق‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ي‬‫ر‬‫ا‬‫ج‬‫ت‬‫رات‬‫ی‬‫ث‬‫تأ‬ ‫ن‬‫ي‬‫ا‬–
‫ر‬‫ت‬‫كم‬ ‫ر‬‫ی‬‫ث‬‫تأ‬ ‫و‬ ‫ت‬‫ظ‬‫ل‬‫غ‬ ‫با‬–‫د‬‫ور‬‫رخ‬‫ب‬ ‫و‬ ‫ع‬‫ن‬‫وا‬‫م‬ ‫ن‬‫وا‬‫ن‬‫ع‬ ‫ه‬‫ب‬ ‫ي‬‫ل‬‫ل‬‫مل‬‫ا‬ ‫ن‬‫ی‬‫ب‬ ‫رت‬‫ا‬‫ج‬‫ت‬ ‫رف‬‫ع‬ ‫ر‬‫د‬ ‫ه‬‫ك‬‫هاي‬
‫رد‬‫ا‬‫د‬ ‫ود‬‫وج‬ ‫د‬‫ن‬‫ت‬‫س‬‫ه‬ ‫ور‬‫ه‬‫ش‬‫م‬ ‫اي‬ ‫ه‬‫رف‬‫ع‬‫رت‬‫ی‬‫غ‬

31. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
8.‫رساني‬ ‫اطالع‬ ‫و‬ ‫تحقیقات‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫حیطه‬
‫كشور‬‫نسبتأ‬ ‫اهميت‬ ‫به‬ ، ‫مانده‬ ‫عقب‬ ‫كشورهاي‬ ‫از‬ ‫بسياري‬ ‫همراه‬ ‫به‬ ‫ايران‬
‫ك‬ ‫وسيعي‬ ‫كوششهاي‬ ‫عليرغم‬ ‫و‬ ‫نبرده‬ ‫پي‬ ‫رساني‬ ‫اطالع‬ ‫و‬ ‫تحقيقات‬ ‫زياد‬‫به‬ ‫ه‬
‫وظيف‬ ‫ايران‬ ‫صادرات‬ ‫توسعه‬ ‫مركز‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫اخير‬ ‫سالهاي‬ ‫در‬ ‫ويژه‬‫ه‬
‫با‬ ‫هنوز‬ ‫؛‬ ‫گرفته‬ ‫عهده‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫كشور‬ ‫صادرات‬ ‫بخش‬ ‫در‬ ‫رساني‬ ‫اطالع‬ ‫اصلي‬
‫تا‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫درازي‬ ‫زمان‬ ‫و‬ ‫داريم‬ ‫زيادي‬ ‫فاصله‬ ‫الزم‬ ‫دهاي‬‫استاندار‬
‫اهميت‬ ‫به‬ ‫بردن‬ ‫پي‬ ‫جهت‬ ‫فرهنگي‬ ‫الگوهاي‬ ‫و‬ ‫نگرشها‬ ‫در‬ ‫الزم‬ ‫تغييرات‬
‫و‬ ‫انساني‬ ‫سرمايه‬ ‫آن‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫پذيرد‬ ‫صورت‬ ‫رساني‬ ‫اطالع‬ ‫و‬ ‫تحقيقات‬
‫گردد‬ ‫تجهيز‬ ‫بخش‬ ‫اين‬ ‫نيازهاي‬ ‫نمودن‬ ‫برطرف‬ ‫جهت‬ ‫الزم‬ ‫مالي‬ ‫و‬ ‫فيزيكي‬.
‫درصد‬ ‫عنوان‬‫مشكل‬ ‫ردیف‬
80‫درصد‬ ‫كمبود‬‫نقدينگي‬‫واحدهاي‬‫توليدي‬‫صادراتي‬ 1
70‫درصد‬ ‫كندي‬‫عمل‬‫در‬‫سازمانهاي‬‫مرتبط‬‫با‬‫صادرات‬‫منجمله‬‫گمرك‬ 2
60‫تا‬50‫درصد‬ ‫عدم‬‫شناخت‬‫صادركنندگان‬‫از‬‫بازارهاي‬‫جهاني‬ 3
60‫تا‬50‫درصد‬ ‫عدم‬‫انطباق‬‫كيفيت‬‫كاالهاي‬‫صادراتي‬‫با‬‫استانداردهاي‬‫جهاني‬ 4
40‫تا‬30‫درصد‬ ‫عدم‬‫ثابت‬‫قيمت‬‫مواداوليه‬‫كه‬‫به‬‫افزايش‬‫قيمت‬‫تمام‬‫شده‬‫مي‬‫انجامد‬ 5
30‫درصد‬ ‫فقدان‬‫ضمانت‬‫اجرايي‬‫براي‬‫مصوبات‬‫هيئت‬‫دولت‬ 6
30‫تا‬20‫درصد‬ ‫سودآوري‬‫بيشتر‬‫عرضه‬‫محصوالت‬‫در‬‫بازارهاي‬‫داخلي‬‫نسبت‬‫به‬‫بازارهاي‬
‫خارجي‬
7
20‫درصد‬ ‫باال‬‫بودن‬‫هزينه‬‫هاي‬،‫تبليغات‬‫بسته‬‫بندي‬‫و‬‫حمل‬‫ونقل‬ 8
20‫درصد‬ ‫عدم‬‫اعمال‬‫مديريت‬‫صحيح‬‫در‬‫بعضي‬‫ارگانهاي‬‫اجرايي‬ 9
20‫تا‬10‫درصد‬ ‫بهره‬‫مندي‬(‫حمايتها‬‫و‬‫امتيازات‬)‫بيشتر‬‫شركتهاي‬‫دولتي‬‫از‬‫تسهيالت‬‫و‬‫ا‬‫مكانات‬
‫نسبت‬‫به‬‫شركتهاي‬‫خصوصي‬
10
10‫تا‬5‫درصد‬ ‫عدم‬‫تجهيز‬‫مبادي‬‫خروجي‬‫كشور‬‫به‬‫امكانات‬‫موردنياز‬ 11
‫شماره‬‫ل‬‫جدو‬4–‫نمايشگاه‬ ‫داخلي‬‫كنندگان‬ ‫شركت‬ ‫ديدگاه‬‫از‬‫صادرات‬ ‫راه‬‫سر‬‫بر‬‫موجود‬ ‫موانع‬‫و‬‫مشكالت‬

32. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫درصد‬ ‫عنوان‬‫مشكل‬ ‫ردیف‬
85‫تا‬80‫درصد‬ ‫حذف‬‫پيمان‬‫سپاري‬ 1
80‫تا‬70‫درصد‬ ‫استفاده‬‫از‬‫تسهيالت‬‫اعتباري‬‫يا‬‫وامهاي‬‫صادراتي‬ 2
75‫تا‬70‫درصد‬ ‫كاهش‬‫قيمت‬‫تمام‬‫شده‬‫به‬‫منظور‬‫رسوخ‬‫در‬‫بازارهاي‬‫هدف‬ 3
70‫تا‬60‫درصد‬ ‫ثبات‬‫مقررات‬‫و‬‫حذف‬‫قوانين‬‫دست‬‫و‬‫پاگير‬ 4
60‫درصد‬ ‫حضور‬‫در‬‫نمايشگاههاي‬‫تخصصي‬‫بين‬‫المللي‬ 5
60‫درصد‬ ‫تبليغات‬‫الزم‬‫به‬‫منظور‬‫شناخت‬‫كاالهاي‬‫صادراتي‬‫ايران‬ 6
50‫تا‬40‫درصد‬ ‫تجهيز‬‫منابع‬‫اطالعاتي‬‫بهنگام‬‫و‬‫امكان‬‫دسترسي‬‫به‬‫آن‬ 7
40‫درصد‬ ‫همكاري‬‫سازمانهاي‬‫مرتبط‬‫در‬‫امر‬‫صادرات‬‫و‬‫ايجاد‬‫هماهنگيهاي‬‫الزم‬‫بين‬‫آنها‬ 8
40‫درصد‬ ‫ايجاد‬‫تسهيالت‬‫الزم‬‫در‬‫صدور‬‫كاال‬‫و‬‫خدمات‬ 9
15‫تا‬10‫درصد‬ ‫باال‬‫بودن‬‫مرغوبيت‬‫و‬‫كيفيت‬‫كاال‬‫از‬‫طريق‬‫استفاده‬‫از‬‫روشهاي‬‫پيشرفته‬ 10
15‫تا‬10‫درصد‬ ‫ايجاد‬‫امنيت‬‫الزم‬‫در‬‫امر‬‫سرمايه‬‫گذاري‬‫خصوصأ‬‫در‬‫امر‬‫سرمايه‬‫گذاري‬‫خارجي‬ 11
10‫تا‬5‫درصد‬ ‫توجه‬‫به‬‫امر‬‫بسته‬‫بندي‬‫و‬‫تجهيز‬‫سازمانهاي‬‫حمل‬‫و‬‫نقل‬‫صادراتي‬ 12
‫پنج‬ ‫ه‬‫ر‬‫شما‬ ‫ل‬‫جدو‬–‫صادركنندگان‬ ‫و‬ ‫كنندگان‬ ‫توليد‬ ‫پيشنهادات‬

33. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫ات‬‫ر‬‫صاد‬ ‫سهم‬
50%
45%
5%
‫صادرات‬ ‫کل‬ ‫از‬ ‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫نفتی‬ ‫صادرات‬ ‫سهم‬1383-1355
‫نفتی‬ ‫صادرات‬
‫نفتی‬ ‫غير‬ ‫صادرات‬
‫غيره‬

34. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫سوم‬ ‫فصل‬
‫ش‬‫و‬‫ر‬‫تحقیق‬

35. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫تحقيق‬ ‫روش‬
‫تحقيقات‬‫اساس‬ ‫بر‬ ‫ا‬‫ر‬‫معيار‬‫و‬ ‫ها‬‫مباني‬‫مختلفي‬‫مي‬‫دسته‬ ‫توان‬‫بندي‬‫كرد‬.‫اي‬‫ن‬
‫معيار‬‫و‬ ‫ها‬‫مباني‬‫شرايطي‬‫فراهم‬ ‫ا‬‫ر‬‫مي‬‫كند‬‫كه‬‫مي‬‫آنها‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫توان‬‫تحقيقات‬‫ا‬‫ر‬
‫طبقه‬‫بندي‬‫كرد‬،‫اما‬‫انواعي‬‫از‬‫تحقيق‬‫علت‬ ‫به‬‫ماهيت‬‫چند‬‫بعدي‬‫و‬‫پيچيده‬‫اي‬‫ك‬‫ه‬
‫در‬ ‫ند‬‫ر‬‫دا‬‫چندين‬‫قرار‬ ‫طبقه‬‫مي‬‫گیرند‬‫و‬‫همین‬‫امر‬‫كار‬‫د‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫روشن‬ ‫و‬ ‫شفاف‬ ‫قضاوت‬‫ر‬
‫اين‬‫دچار‬ ‫ابطه‬‫ر‬‫مشكل‬‫مي‬‫د‬‫ز‬‫سا‬.‫طور‬ ‫به‬ ‫اما‬‫كلي‬‫مي‬‫گفت‬ ‫توان‬‫مفيدترين‬‫طرح‬
‫طبقه‬‫بندي‬‫انواع‬‫تحقيق‬،‫حالتي‬‫است‬‫كه‬‫بندها‬ ‫دسته‬ ‫آن‬ ‫در‬،‫تفاو‬ ‫و‬ ‫حداقل‬ ‫به‬‫ها‬ ‫ت‬
‫به‬‫حداكثر‬‫برسد‬( .‫خاكي‬،1379،93)
‫طبقه‬‫بندي‬‫اهداف‬ ‫اساس‬ ‫بر‬:
‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫اين‬‫كه‬‫هر‬‫تحقيق‬‫با‬‫يك‬‫آغاز‬ ‫خاص‬ ‫هدف‬ ‫و‬ ‫مساله‬‫مي‬‫شود‬،‫بنابراين‬‫بر‬
‫پايه‬‫ماهيت‬‫مسايل‬‫و‬ ‫شده‬ ‫مطرح‬‫هدفي‬‫كه‬‫در‬ ‫پژوهشگر‬‫تحقيق‬‫دنبال‬ ‫خود‬‫مي‬‫ك‬‫ند‬،
‫مي‬‫توان‬‫تحقيقات‬‫طبقه‬ ‫ا‬‫ر‬‫بندي‬‫كرد‬‫از‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫آنها‬ ‫انواع‬ ‫و‬‫يكديگر‬‫ي‬ ‫شناس‬‫ز‬‫با‬‫كر‬‫د‬.‫در‬
‫اين‬‫طبقه‬ ‫نوع‬‫بندي‬‫بر‬‫میزان‬‫برد‬‫ر‬‫كا‬‫مستقيم‬‫يافته‬‫جه‬‫ر‬‫د‬ ‫و‬ ‫ها‬‫تعميم‬‫ي‬‫پذير‬‫به‬ ‫آنها‬
‫شرايط‬‫مشابه‬‫ديگر‬‫تاكيد‬‫مي‬‫شود‬( .‫خاكي‬،1379،94)
‫با‬‫پژ‬ ‫نوع‬ ‫از‬ ‫حاضر‬ ‫پژوهش‬ ،‫هدف‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫علمي‬ ‫تحقيقات‬ ‫بندي‬ ‫تقسيم‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫وهش‬
‫باشد‬ ‫مي‬ ‫بردي‬‫ر‬‫كا‬.‫اس‬ ‫عملي‬ ‫هدف‬ ‫يك‬ ‫به‬ ‫دستيابي‬ ‫ي‬‫جستجو‬ ‫در‬ ‫بردي‬‫ر‬‫كا‬ ‫تحقيق‬‫ت‬.
(،‫ر‬‫دالو‬1373،25.)

36. ‫ایران‬‫اقتصاد‬‫بر‬‫آن‬‫اثر‬‫و‬‫نفتی‬‫غیر‬‫ات‬‫ر‬‫صاد‬‫ی‬‫س‬‫ر‬‫بر‬
‫طبقه‬‫بندي‬‫روش‬ ‫اساس‬ ‫بر‬:
‫مطالعات‬ ‫اغلب‬‫تحقيقي‬،‫يك‬‫روش‬‫يا‬‫ي‬‫استراتژ‬‫نشان‬ ‫ا‬‫ر‬‫مي‬‫دهند‬‫كه‬‫بسادگي‬‫ق‬‫ابل‬
‫تشخيص‬‫رويه‬ ‫شامل‬ ‫و‬ ‫است‬‫هاي‬‫مشترك‬‫ي‬ ‫خاص‬‫مانند‬:‫بيان‬‫مساله‬،‫جمع‬‫ي‬‫ر‬‫آو‬
‫و‬ ‫اطالعات‬‫نتيجه‬‫ي‬‫گیر‬‫مي‬‫باشد‬( .‫خاكي‬،1379،102)
‫گفته‬ ‫با‬ ‫لذا‬‫هاي‬‫روش‬ ‫باال‬‫تحقيق‬‫نوع‬ ‫از‬ ‫حاضر‬‫همبستگي‬‫است‬.
‫تحقيقات‬‫همبستگي‬‫پژوهش‬ ‫شامل‬‫هايي‬‫است‬‫كه‬‫آنها‬ ‫در‬‫سعي‬‫مي‬‫ابطه‬‫ر‬ ‫شود‬‫ب‬‫ین‬
‫متغیر‬‫هاي‬‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ‫مختلف‬‫ضريب‬‫همبستگي‬،‫كشف‬‫و‬‫يا‬‫تعيین‬‫شود‬.‫د‬‫ر‬
‫تحقيق‬‫همبستگي‬‫هدف‬‫اصلي‬‫است‬ ‫آن‬‫كه‬‫شود‬ ‫مشخص‬‫آيا‬‫ابطه‬‫ر‬‫اي‬‫بین‬‫دو‬‫يا‬‫چ‬‫ند‬
‫متغيیر‬‫د‬‫ر‬‫دا‬ ‫وجود‬.
‫مورد‬ ‫ي‬‫آمار‬ ‫نمونه‬ ‫و‬ ‫جامعه‬‫تحقيق‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫انجام‬ ‫ي‬‫آمار‬ ‫جامعة‬ ‫يك‬ ‫در‬ ‫پديده‬ ‫يك‬ ‫شناخت‬ ‫هدف‬ ‫با‬ ‫علمي‬ ‫تحقيق‬.‫اين‬ ‫به‬
‫متغ‬ ‫و‬ ‫كاركردها‬ ،‫ها‬ ‫ويژگي‬ ‫و‬ ‫صفات‬ ‫متوجه‬ ‫است‬ ‫ممكن‬ ‫تحقيق‬ ‫موضوع‬ ،‫دليل‬‫یره‬‫اي‬
‫ت‬ ‫عوامل‬ ‫و‬ ‫واكنش‬ ‫و‬ ‫كنش‬ ،‫صفات‬ ،‫متغیرها‬ ‫بین‬ ‫روابط‬ ‫كه‬ ‫اين‬ ‫يا‬ ‫باشد‬ ‫آن‬‫أثیرگ‬‫بر‬ ‫ذار‬
‫دهد‬ ‫قرار‬ ‫مطالعه‬ ‫مورد‬ ‫ا‬‫ر‬ ‫جامعه‬(،‫نيا‬ ‫حافظ‬1380،98.)