หลักฐานทางประวัติศาสตร์

2. + ความหมายหลักฐานทางประวัติศาสตร์

3. - ความหมาย -
: ภายนอก
ร่องรอยการกระทา การพูด การเขียน การประดิษฐ์ การอยู่อาศัยของมนุษย์
: ภายใน
ความคิดอ่าน โลกทัศน์ ความรู้สึก ประเพณีปฏิบัติของมนุษย์ในอดีต
ความรู้สึกของคนในปัจจุบัน สิ่งที่มนุษย์จับต้องและทิ้งร่องรอยไว้

4. + การแบ่งประเภท
หลักฐานทางประวัติศาสตร์

5. - การแบ่งประเภทของหลักฐานทางประวัติศาสตร์ -
1. ยุคสมัย 2. ลักษณะ 3. ความสาคัญ
ก่อนประวัติศาสตร์
ประวัติศาสตร์
ลายลักษณ์อักษร
ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร
ชั้นต้น
ชั้นรอง

6. สมัยก่อนประวัติศาสตร์
PREHISTORY AGE
(ไม่มีระบบลายลักษณ์อักษร)
สมัยประวัติศาสตร์
HISTORY AGE
(มีระบบลายลักษณ์อักษร)
ถ้า...ยึดระบบลายลักษณ์อักษร

7. ลายลักษณ์อักษร
- จารึก
- พระราชพงศาวดาร
- จดหมายเหตุ เป็นต้น
ถ้า...ยึดตามรูปลักษณะของหลักฐาน
ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร
- โบราณสถาน / โบราณวัตถุ
- จิตรกรรมฝาผนัง
- คาบอกเล่า
- โสตทัศน์

8. ลายลักษณ์อักษร
written sources
เขียนเป็นตัวอักษร/ตัวหนังสือ
แพร่หลาย+นิยมมากที่สุด

9. จารึก
การเขียนร้อยลึกตัวอักษรลงในวัตถุคงทนถาวร
- ศิลา
- ทองแดง
- หนัง
- กระเบื้อง
- อิฐ
- ฐานพระพุทธรูป
ข้อจากัด : ภาษาโบราณ เข้าใจยาก
ความไม่สมบูรณ์ตามสภาพกาลเวลา เช่น ชารุด / แตกหัก / ลบเลือน

10. พงศาวดาร
เรื่องราวในอดีตอยู่ภายใต้การอุปถัมภ์ของราชสานัก
ส่วนใหญ่จะเกี่ยวกับพระมหากษัตริย์ / อาณาจักร
พงศ์ + อวตาร
ข้อจากัด
1. ไม่ค่อยมีรายละเอียดเกี่ยวกับสามัญชน
2. อิทธิพลความเชื่อ
3. ความสมบูรณ์ของเนื้อความ

11. จดหมายเหตุบันทึกร่วมสมัย/บันทึกความทรงจา
มีข้อมูลรายละเอียดมากว่าพงศาวดาร
มีการอธิบายเพิ่มเติมในเนื้อหาสาระบางเรื่องบางเหตุการณ์
ราชบัณฑิต นิยามว่า “หนังสือบอกข่าวคราวทั่วไป”
ผู้บันทึกอยู่ในเหตุการณ์นั้นๆ

12. -ประเภทจดหมายเหตุ-
1. ของหลวง
(บันทึกเหตุการณ์ฝ่ายปกครอง คล้ายพงศาวดาร)
เช่น จดหมายเหตุพระราชพิธีลงทัณฑ์เจ้านาย
จดหมายเหตุสมโภชช้างเผือก

13. -ประเภทจดหมายเหตุ-
2. โหร
- ทาปฏิทิน บอกวัน/ฤกษ์ยาม

14. -ประเภทจดหมายเหตุ-
3. ชาวต่างชาติ
(บันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับไทย มุมมองของชาวต่างชาติ)
เช่น จดหมายเหตุลาลูแบร์ / บันทึกของหมดบลัดเลย์

15. -ประเภทจดหมายเหตุ-
4. บุคคล
-- อาจเป็นกษัตริย์
เชื้อพระวงศ์
ขุนนาง
-- มักมีความคิดเห็นปะปน
เช่น จดหมายเหตุความทรงจา
ของกรมหลวงนรินทรเทวี

16. -ประเภทจดหมายเหตุ-
5. คาให้การ
รัฐ/ฝ่ายปกครอง
จดตามคาบอกเล่าจาก
ผู้ทรงความรู้ที่สาคัญ

17. หนังสือชีวประวัติและอัตชีวประวัติ
บอกเรื่องราวเกี่ยวกับชีวิตส่วนตัว / ความเป็นมาของบุคคล
พิมพ์ในโอกาสต่างๆ
วันเกิด
งานศพ
งานเกษียณ
อื่นๆ

18. ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร
non-written sources

19. โบราณสถาน
อาคาร/สิ่งก่อสร้างที่อายุมากกว่า 100 ปีขึ้นไป
ไม่สามารถหยิบยก/เคลื่อนที่ได้

20. โบราณวัตถุ
สิ่งของต่างๆที่อายุมากกว่า 100 ปีขึ้นไป
สามารถหยิบยก/เคลื่อนที่ได้

21. จิตกรรมฝาผนัง
งานเขียนภาพระบายสีน้าบนฝาผนัง
พระอุโบสถ / โบสถ์ / วิหาร / ศาลาการเปรียญ

22. คาบอกเล่า
ผู้เฒ่าผู้แก่ / ผู้ที่อยู่ร่วมในเหตุการณ์
ถ่ายทอดด้วยคาพูด (บอกเล่าต่อๆกันมา)
เช่น นิทาน สุภาษิต เรื่องราวใดเรื่องหนึ่ง
มักเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลา

23. หลักฐานประเภทโสตทัศน์
ฟิล์มสไลด์ แถบบันทึกเสียง
ภาพยนตร์ แถบวีดิทัศน์
แผนที่ แผนผัง
สื่อคอมพิวเตอร์ ภาพถ่าย
โปสเตอร์ ไมโครฟิล์ม

24. หลักฐานชั้นต้น / ปฐมภูมิ
Primary sources
(เกิดขึ้นในเหตุการณ์นั้น/ช่วงเวลานั้น)
หลักฐานชั้นรอง / ทุติยภูมิ
Secound sources
(สร้างขึ้นภายหลังเหตุการณ์นั้นๆผ่านพ้นไปแล้ว)
ถ้า...ยึดตามความสาคัญของหลักฐาน

25. หลักฐานชั้นต้น / ปฐมภูมิ
เกิดขึ้นในเหตุการณ์นั้น
ช่วงเวลานั้น
โบราณสถาน+โบราณวัตถุ
สร้างขึ้นในสมัยนั้น
เอกสารที่บันทึก
จากผู้ที่อยู่ในเหตุการณ์
จดหมายเล่าเรื่องหนังสือพิมพ์รายงานข่าวคาบอกเล่า

26. หลักฐานชั้นรอง / ทุติยภูมิ
สร้างขึ้นหลังเหตุการณ์ผ่านพ้นไปแล้ว
อนุสาวรีย์บุคคลสาคัญต่างๆ
บันทึกจากคาบอกเล่าของผู้อื่น
วิทยานิพนธ์หนังสือเรียนบทความ
เอกสารที่ผ่านการวิเคราะห์ตีความ