Το θαυμαστό ταξίδι των αδελφών Πόλο και του Μάρκο

2. Ποιος ήταν ο Μάρκο Πόλο
► Μάρκο Πόλο
► Γεννήθηκε το 1254 στη Βενετία.
Ήταν γιος του Νικολό Πόλο,
γνωστού, πλούσιου εμπόρου, ο
οποίος με τον αδελφό του Ματέο
έκανε συχνά εμπορικά ταξίδια
στην ανατολική Μεσόγειο και στη
Μέση Ανατολή. Εκείνη την εποχή
οι κάτοικοι της Ευρώπης δεν
ήξεραν σχεδόν τίποτε για την Άπω
Ανατολή, μια περιοχή που
συνδεόταν με παράξενες εξωτικές
ιστορίες αλλά και με αμύθητα
πλούτη. Έτσι το 1271 οι αδελφοί
Πόλο μαζί με το Μάρκο, ξεκινούν
για ένα περιπετειώδες ταξίδι που
θα διαρκούσε 24 χρόνια.
Διασχίζοντας τη Μικρά Ασία, τη
Μεσοποταμία, την Κεντρική Ασία, -
κυρίως με άλογα και πλοία - μια
απόσταση 16.000 χιλιομέτρων (32
φορές την απόσταση Αθήνας-
Θεσσαλονίκης), φτάνουν μετά από
30 μήνες στο βασίλειο του
Μεγάλου Χάνου των Μογγόλων,
του αυτοκράτορα της
Κίνας, Κουμπλάι Χαν.

4. ► Στα 17 χρόνια που ακολούθησαν ο Μάρκο Πόλο αποκτώντας την
εμπιστοσύνη του Χαν, που τον διόρισε σύμβουλό του και τον έστειλε σε
διάφορες αποστολές, ταξίδεψε σε διάφορα μέρη της Κίνας, γνωρίζοντας
περιοχές που δεν είχε φθάσει ποτέ Ευρωπαίος. Το 1292, ο Μάρκο
αναχώρησε για την Ευρώπη, σταματώντας στην Περσία για μια
τελευταία αποστολή που του είχε αναθέσει ο Χαν. Το 1295,
εικοσιτέσσερα χρόνια μετά την αναχώρησή του, ο Μάρκο Πόλο
επέστρεψε στη Βενετία. Εκείνη την εποχή η Ιταλία δεν υπήρχε ως
χώρα και η πόλη της Βενετίας ήταν ένα ξεχωριστό κράτος. Όταν
ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στη Βενετία και στη γειτονική πόλη-κράτος
της Γένοβας, ο Μάρκο Πόλο συνελήφθη και φυλακίστηκε από
τους Γενουάτες. Στη φυλακή διηγήθηκε τις περιπέτειές του στο
συγκρατούμενό του συγγραφέα Ρουστιτσέλλο. Έτσι, η ιστορία του
Μάρκο Πόλο, οι εμπειρίες και όλα τα θαυμαστά τα οποία έζησε στην
Ασία, έγιναν βιβλίο.

7. Τα ταξίδια ξεκινούν.....

9. ► Ένας Μογγόλος, εγγονός του άγριου Τζέγκινς Χαν, ήταν ο
αυτοκράτορας των προηγμένων σε πολιτισμό Κινέζων: Ο σοφός
Κουμπλάι Χαν που αγάπησε τον Μάρκο Πόλο. Ο νεαρός
ταξιδιώτης έγινε πρεσβευτής και υπουργός του αυτοκράτορα
και είχε την ευκαιρία να γνωρίσει την απέραντη Κίνα από
κοντά. Η Δύση τη νόμιζε χώρα άγρια κι απολίτιστη αλλά ο
Μάρκο Πόλο έβλεπε πως ο πολιτισμός της ήταν ανώτερος από
τον ευρωπαϊκό. Οι συναλλαγές γίνονταν με χαρτονόμισμα, τα
ταχυδρομεία και οι επικοινωνίες ήταν άψογα οργανωμένες, οι
δρόμοι πλακόστρωτοι κι άνετοι, η βιομηχανία σε ακμή και μια
μαύρη πέτρα, που έβγαζαν από τη γη, έδινε ενέργεια. Η Ευρώπη
θ’ αργούσε, ακόμη, ν’ ανακαλύψει το ορυκτό κάρβουνο.

10. ► Δεκαοχτώ χρόνια έμεινε ο
Μάρκο Πόλο στην Κίνα. Ό,τι
είδε, το σημείωσε. Κατέγραψε
κι όσα του αφηγήθηκαν, για
μέρη που δεν γνώρισε ο ίδιος.
Μάζεψε πληροφορίες για τη
Σιβηρία και την Ιαπωνία, το
θρυλικό Τσιπάγκο, έζησε στο
παλάτι με τη μεγάλη αίθουσα,
που χωρούσε 5.000
ανθρώπους, θαύμασε τους
στάβλους με τα 10.000 άλογα
του αυτοκράτορα και κάποτε,
πήρε το δρόμο της
επιστροφής. Ο Κουμπλάι του
εμπιστεύτηκε την κόρη του,
να την παραδώσει στον Πέρση
αρραβωνιαστικό της, στο
Ορμούζ. Ξεκίνησαν, με πλοία,
για το μακρινό ταξίδι.
► Ο Κουμπλάι πέθανε, το 1290,
ενώ ο Μάρκο Πόλο συνέχιζε το
μεγάλο ταξίδι.

12. ► Τη χρονιά που γεννήθηκε ο Μάρκο Πόλο, οι Ασασίνοι είχαν κιόλας πίσω
τους δυο αιώνων ιστορία. Ήταν μια αίρεση μουσουλμάνων Ισμαηλιτών, που
δημιουργήθηκε το 1054 από τον Χασάν μπιν Σαμπάχ, και γρήγορα
μεταβλήθηκε σε φόβο και τρόμο της περιοχής από την Κασπία ως την
παραλία του σημερινού Ισραήλ και την Περσία. Ο Χασάν κατόρθωσε να
στήσει δικό του κράτος στο σημερινό Ιράν, διδάσκοντας ότι η επικράτηση
θα έρθει μέσα από τη δολοφονία κάθε αντιπάλου που θα τύχαινε να
βρεθεί να μπροστά τους.
► Στο «Βιβλίο των θαυμάτων», ο Μάρκο Πόλο αναφέρει ότι, πριν από τη
μάχη, οι Ασασίνοι ποτίζονταν με χασίς, ώστε να πολεμούν πιο άγρια.
Άλλωστε, το όνομα Ασασίνοι προέρχεται από το αραβικό χασισίμ που
σημαίνει «χασισοπότες». Οι Φράγκοι σταυροφόροι γνώρισαν σε τόσο
μεγάλο βαθμό τη φρίκη που η αίρεση σκορπούσε, ώστε ο δολοφόνος στα
γαλλικά λέγεται assassin (ασασέν).

13. Στα ενδότερα της Ασίας

15. Οι μογγολικές επιδρομές ξεκίνησαν το 1274,
όταν ο Μάρκο Πόλο ήταν ήδη στην Κίνα.
Καταλάγιασαν το 1281, εποχή που άρχισε για
την Ιαπωνία περίοδος παρακμής. Περίπου
τριακόσια χρόνια αργότερα, ο ευαγγελιστής
Φραγκίσκος Ξαβιέ ήταν ο πρώτος ιερωμένος
που πάτησε το πόδι του στα νησιά κι άρχισε
να κηρύσσει τον χριστιανισμό (1549).
Βρισκόταν στη Μαλαισία, όταν συνάντησε τον
πρώτο Ιάπωνα της ζωής του, έναν ευγενικό
και σοφό έμπορο. Τον ρώτησε, αν οι
συμπατριώτες του θα γίνονταν εύκολα
χριστιανοί. Ο έμπορος του απάντησε:
«Θα σας έκαναν πολλές ερωτήσεις».
Με τη μεσολάβηση του έμπορου, ο Ξαβιέ
μπήκε στην Ιαπωνία και συνάντησε πολλά
«χριστιανικά ήθη»: Εγκράτεια, ασκητισμό,
απέχθεια για τα τυχερά παιχνίδια και
μονογαμία, όπως ο ίδιος τα κατέγραψε. Ο τότε
σογκούν Γιαμαγκούτσι τον συμπάθησε. Ο
χριστιανισμός απέκτησε αρκετούς πιστούς κι
ο Ξαβιέ θέλησε να συνεχίσει στην Κίνα.
Πέθανε στο ταξίδι, στο νησάκι Τσαν Τονγκ.
Ο σογκούν Ιγεγιάσου, το 1600, μετέφερε την
πρωτεύουσα στο ΄Εντο και ξεκίνησε διωγμούς
εναντίον των χριστιανών, κλείνοντας τις πύλες
της Ιαπωνίας στη Δύση. Θα ξανάνοιγαν το
1867.

16. Η επιστροφή► Έπειτα από 17 περιπετειώδη χρόνια
στην αυλή του Κουμπλάι Χαν, οι Πόλο
αποφάσισαν ότι είχε έρθει η ώρα να
επιστρέψουν στην πατρίδα. Η
απόφασή τους βύθισε τον
αυτοκράτορα στη θλίψη, ο οποίος με
τα χρόνια είχε φτάσει να εξαρτάται
καθοριστικά από την τριάδα των
αντρών και κυρίως τον Μάρκο. Στο
τέλος βέβαια θα ενέδιδε στις πιέσεις
τους απρόθυμα και θα τους έδινε την
άδεια να αποχωρήσουν με έναν όρο:
να συνοδεύσουν μια πριγκίπισσα του
βασιλείου του στην Περσία, όπου θα
παντρευόταν έναν ντόπιο ηγεμόνα.
Εγκαταλείποντας την Κίνα από τη
θάλασσα, οι Πόλο έφυγαν με μια
συνοδεία εκατοντάδων ναυτών,
στρατιωτών και επικουρικού
προσωπικού. Το ταξίδι θα
αποδεικνυόταν όμως δυσκολότερο απ'
όσο είχε υπολογιστεί, με το
μεγαλύτερο μέρος του καραβανιού να
χάνεται από τα καιρικά στοιχεία και
τις αρρώστιες: φτάνοντας στο περσικό
λιμάνι του προορισμού τους, μόνο 18
νοματαίοι απέμειναν από την
πολυμελή αποστολή, ανάμεσά τους η
πριγκίπισσα και η οικογένεια
Πόλο.

17. ►
Τα δεινά δεν θα τους εγκατέλειπαν
βέβαια, συνοδεύοντάς τους σε όλο το
ταξίδι του γυρισμού, με αποκορύφωμα
το πέρασμά τους από την Τουρκία,
όπου γενοβέζοι αξιωματούχοι θα
«ξαλάφρωναν» την οικογένεια από τα
3/4 του πλούτου που είχε καταφέρει
να συγκεντρώσει όλα αυτά τα χρόνια.
Κι όμως, παρά τις δυσκολίες, δύο έτη
μετά τη μέρα που εγκατέλειψαν τη
μακρινή Κίνα, οι Πόλο έμπαιναν στη
Βενετία.
Έλειπαν ωστόσο περισσότερο από δύο
δεκαετίες, με τα πρόσωπά τους να
είναι πλέον σχεδόν άγνωστα ακόμα
και στην ευρύτερη οικογένειά τους,
την ίδια στιγμή που αντιμετώπιζαν
δυσκολίες να επικοινωνήσουν στη
μητρική τους γλώσσα...

19. Μετά την επιστροφή
► Λίγα χρόνια αφότου επέστρεψε στη
Βενετία, ο Μάρκο Πόλο θα γινόταν
κυβερνήτης πολεμικού πλοίου στη σύρραξη
της Βενετίας με τη Γένοβα. Η μοίρα ήθελε
να πιαστεί αιχμάλωτος και να ριχτεί σε
γενοβέζικη φυλακή, όπου θα συναντούσε
τον επίσης φυλακισμένο συγγραφέα
Ρουστιτσέλο. Σύντομα οι δύο άντρες θα
συνδεθούν με φιλία και τότε ο Μάρκο Πόλο
θα αποκαλύψει στον φυλακισμένο
σύντροφό του το πολυετές οδοιπορικό του
στην Ασία.
Οι ιστορίες του θα καταγραφούν στο χαρτί
και θα εκδοθούν τελικά σε έναν τόμο με
τίτλο «Βιβλίο των Θαυμάτων του Κόσμου»,
το οποίο θα μείνει βέβαια γνωστό ως «Τα
Ταξίδια του Μάρκο Πόλο». Το βιβλίο θα
έκανε τον Μάρκο, ο οποίος
απελευθερώθηκε το 1299, διασημότητα,
κυκλοφορώντας σε γαλλικά, ιταλικά και
λατινικά, θα περνούσε ωστόσο στη λαϊκή
συνείδηση ως μυθιστόρημα: ο κόσμος
πίστεψε ότι ήταν η αχαλίνωτη φαντασία
του συγγραφέα που «ανακάλυπτε» κόσμους
και γεγονότα, αποκαλώντας το
δημοφιλέστατο πάντως ανάγνωσμα «Τα
Χίλια Ψέματα» (κάποιες εκδόσεις του
βιβλίου κυκλοφόρησαν με τον τίτλο αυτό)!

21. Το τέλος της ζωής του
► Ο Μάρκο Πόλο υποστήριζε
παθιασμένα ότι επρόκειτο για
πραγματικά γεγονότα και
ντοκουμέντα, αρνούμενος λυσσαλέα
τις κατηγορίες. Κάποια στιγμή
βέβαια αποφάσισε να συνεχίσει
τελικά τη ζωή του: μετά την
αποφυλάκισή του, επέστρεψε στη
Βενετία, παντρεύτηκε, απέκτησε
τρεις κόρες και για τα επόμενα 25
χρόνια της ζωής του θα έτρεχε την
περίφημη οικογενειακή επιχείρηση.
Ο Μάρκο Πόλο πέθανε στην οικία του
στη Βενετία στις 8 Ιανουαρίου 1324,
όχι χωρίς παρατράγουδα. Την ώρα
που χαροπάλευε στο νεκροκρέβατό
του, φίλοι και συγγενείς τον
προέτρεπαν να ομολογήσει ότι το
βιβλίο του ήταν μυθιστόρημα, με τον
ίδιο να σιγομουρμουρίζει: «Δεν είπα
ούτε τα μισά απ' όσα είδα»!

22. Πληροφορίες
►el.wikipedia.org
►www.historyreport.gr
►www.newsbeast.gr