1. ΒΡΓΏ΢ΕΏ ΚΒΕΜΒΝΧΝ ΏΠΟ ΣΔΝ ΜΏΘΔΣΡΕΏ ΥΡΕ΢ΣΕΝΏ ΛΒΝΏ ΣΟΤ ΣΜΔΜΏΣΟ΢
Ώ1 ΣΟΤ 5ΟΤ ΓΒΝΕΚΟΤ ΛΤΚΒΕΟΤ ΏΜΏΡΟΤ΢ΕΟΤ
ΟΜΏΑΏ ΓΤΝΏΕΚΧΝ
ΒΠΣΏΝΔ΢ΕΏΚΔ ΢ΥΟΛΔ
ΏΝΑΡΒΏ΢ ΚΏΛΐΟ΢
Ο Ώλδξέαο Κάιβνο (1792-1869) ηνπ νπνίνπ παξαδόμσο δελ ππάξρεη γλσζηό ζσδόκελν
πνξηξαίην απνηειεί έλαλ από ηνπο ζπνπδαηόηεξνπο Έιιελεο πνηεηέο. Δ λενθιαζηθηζηηθή ηνπ
παηδεία θαη ε ξνκαληηθή ηνπ ςπρνζύλζεζε ζπκπιέθνπλ ζηελ πνίεζε ηνπ ην δξακαηηθό κε ην
εηδπιιηαθό, ην παγαληζηηθό κε ην ρξηζηηαληθό, ηα αξραηνειιεληθά πξόηππα κε ηελ ζύγρξνλε
επαλαζηαηηθή επηθαηξόηεηα, ηνλ πνπξηηαληζκό κε ηνλ ιαλζάλνληα εξσηηζκό, ηελ απζηεξόηεηα,
ηε κειαγρνιία, ηελ θιαζηθηζηηθή θόξκα κε ην ξνκαληηθό πεξηερόκελν, ζύδεπμε πνπ είλαη νξαηή
αθόκε θαη ζηε γιώζζα (αξραΎδνπζα κε βάζε δεκνηηθή) θαη ζηε κεηξηθή (αξρατθή ζηξνθή θαη
κέηξν πνπ ζπρλά δεκηνπξγεί, ζε δεύηεξν επίπεδν, δεθαπεληαζύιιαβνπο).΢ύγρξνλνο ηνπ
΢νισκνύ, γελλήζεθε ην 1792 ζηε Γάθπλζν από κεηέξα αξρνληνπνύια (ηελ Ώλδξηαλή
Ρνπθάλε) θαη από παηέξα κηθξναζηό θαη ηπρνδηώθηε (ηνλ Σδαλέην ε Εσάλλε Κάιβν, πξώελ
αλζππνινραγό ηνπ βελεηηθνύ κηζζνθνξηθνύ ζηξαηνύ). Σν 1802 ν παηέξαο Κάιβνο παίξλεη ηα

2. δύν παηδηά ηνπ, ηνλ Ώλδξέα θαη ηνλ θαηά δύν ρξόληα κηθξόηεξν Νηθόιαν, θαη εγθαηαιείπεη ηε
ζύδπγν ηνπ γηα λα εγθαηαζηαζεί ζην Ληβόξλν ηεο Εηαιίαο, γεγνλόο πνπ παξέρεη δπλαηόηεηεο
κόξθσζεο ζηνλ Κάιβν, ν νπνίνο, θηινκαζήο θαζώο είλαη, πξαγκαηνπνηεί ηηο πξώηεο επαθέο
ηνπ κε ηα ειιεληθά γξάκκαηα θαη ηελ θιαζηθή ειιεληθή θαη ιαηηληθή αξραηόηεηα.΢ην Ληβόξλν
γξάθεη ν Κάιβνο θαη ην πξώην ηνπ έξγν, ηνλ Όκλν ζηνλ Ναπνιένληα, θείκελν πξνηξεπηηθό
αληηπνιεκηθό, πνπ αξγόηεξα απνθεξύζζεη (θη έηζη γλσξίδνπκε ηελ ύπαξμε ηνπ, κηαο πνπ ην
ίδην δελ ζώδεηαη). Σνλ ίδην ρξόλν πεγαίλεη γηα ιίγνπο κήλεο ζηελ Πίδα, όπνπ εξγάδεηαη σο
γξακκαηέαο θαη ακέζσο κεηά πεγαίλεη ζηε Φισξεληία, θέληξν ηόηε ηεο πλεπκαηηθήο δσήο θαη
δεκηνπξγίαο. Σα δπν παηδηά κεγαιώλνπλ ρσξίο νηθνγελεηαθή ζαιπσξή. Δ κεηέξα ράλεη ηα
ίρλε ησλ παηδηώλ ηεο θαη ν παηέξαο εγθαηαιείπεη ηα παηδηά, ηαμηδεύνληαο γηα ηηο δνπιεηέο ηνπ.
Σν 1812 ζεκαδεύεηαη από ηνλ ζάλαην ηνπ παηέξα ηνπ θαη ηελ αθόκε κεγαιύηεξε νηθνλνκηθή
θάκςε πνπ γλσξίδεη αιιά παξάιιεια θαη από ηελ γλσξηκία ηνπ κε ηνλ Ugo Foscolo, ηνλ πην
ηηκεκέλν Εηαιό πνηεηή θαη ιόγην ηεο επνρήο. Ο Foscolo ζα γίλεη δάζθαινο, θαζνδεγεηήο θαη
κπεηήο ηνπ Κάιβνπ ζηνλ λενθιαζηθηζκό, ζηα αξρατθά πξόηππα, θαη ζηνλ πνιηηηθό
θηιειεπζεξηζκό. Σν 1813 ν Κάιβνο, θαη ππό ηελ ζθηά ηνπ Foscolo, γξάθεη ζηα ηηαιηθά ηηο ηξεηο
ηξαγσδίεο: Θεξακέλεο, ΑαλαΎδεο θαη Εππίαο. Βπηπιένλ νινθιεξώλεη ηέζζεξηο δξακαηηθνύο
κνλνιόγνπο, ζύκθσλα κε ηηο λενθιαζηθηζηηθέο επηηαγέο. Ο Foscolo απηνεμνξίδεηαη ζην ηέινο
ηνπ 1813 ζηε Γπξίρε γηα λα απνθύγεη ην απζηξηαθό θαζεζηώο. Ο Κάιβνο ηνλ μαλαζπλαληά
εθεί ην 1816 θαη ηελ ίδηα επνρή πιεξνθνξείηαη ηνλ ζάλαην ηεο κεηέξαο ηνπ, γεγνλόο πνπ ηνλ
ζπγθινλίδεη. Βλ ησ κεηαμύ έρεη ζπλζέζεη ζηα ηηαιηθά, από ην 1814, θαη ηελ Χδή εηο Ενλίνπο.΢ηα
ηέιε ηνπ 1816 νη δύν θίινη θαηαθεύγνπλ ζηελ Ώγγιία θαη ε αιιειεπίδξαζε ηνπο εμαθνινπζεί
κέρξη ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 1817, όηαλ ν νμύζπκνο θαη ζηξπθλόο ραξαθηήξαο ακθνηέξσλ
δηαιύεη ηε θηιία ηνπο. Ο Κάιβνο εμαζθαιίδεη ηα πξνο ην δελ παξαδίδνληαο ηδηαίηεξα καζήκαηα
θπξίσο ηηαιηθώλ θαη ζε κηθξόηεξν βαζκό ειιεληθώλ. Μεηαμύ 1817 θαη 1818 κεηαθξάδεη ζηα
λέα ειιεληθά ην Book of Common Prayer, ην θαη' εμνρήλ θαλνληθό βηβιίν ηεο Ώγγιηθαληθήο
Βθθιεζίαο, θαη επηκειείηαη θηινινγηθά ηελ ηηαιηθή κεηάθξαζε γηα ινγαξηαζκό ηνπ εθδόηε
Bagster. Δ λενειιεληθή έθδνζε ζα θπθινθνξήζεη ην 1820 θαη ε ηηαιηθή ην 1821, ζε δύν
ζρήκαηα. Δ πνιύγισηηνο έθδνζε, ζε νθηώ γιώζζεο, ζα ηππσζεί ην 1821 ζε ζρήκα 4ν. ΢ηα
1818-19 δίλεη δηαιέμεηο κε ζέκα ηε ζσζηή πξνθνξά ησλ αξραίσλ, νη νπνίεο πξνθαινύλ
αίζζεζε. ΢πληάζζεη θαη εθδίδεη κηα Νενειιεληθή Γξακκαηηθή, κηα Μέζνδν Βθκάζεζεο
Εηαιηθώλ ζε ηέζζεξα κέξε (ην ηξίην κέξνο ζπληζηνύλ νη δηθέο ηνπ Danaidi) θαη αζρνιείηαη κε ηε
ζύληαμε ελόο αγγινειιεληθνύ ιεμηθνύ.Σν Μάην ηνπ 1819, πξνζρώξεζε ζην Ώγγιηθαληθό
Αόγκα (he had conformed to the Church of England) θαη παληξεύεηαη ηελ Σεξέδα Σόκαο ε
νπνία πεζαίλεη (πηζαλόηαηα θαη ε θόξε πνπ είραλ ελ ησ κεηαμύ απνθηήζεη) έλα ρξόλν
αξγόηεξα. Ώπνηπρεκέλε είλαη θαη ε ηαπηόρξνλε εξσηηθή ηνπ ζρέζε κε ηελ καζήηξηα ηνπ
΢νύδαλ Ρηληνύ. Σόηε πηζαλνινγείηαη θαη κηα απόπεηξα απηνθηνλίαο ηνπ Κάιβνπ (πεξίπνπ ην
1820). Σέιε Ενπιίνπ ηνπ 1820 εγθαηαιείπεη ηελ Ώγγιία.Σν 1819 ηππώλεη θαη ηελ πξώηε
ειιελόθσλε σδή ηνπ, «Βιπίο Παηξίδνο». Σν πνίεκα ζα αλεπξεζεί από ηνλ Λεύθην Γαθεηξίνπ
ζρεδόλ 200 ρξόληα κεηά- ζηελ βηβιηνζήθε ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Γιαζθόβεο θαη ζα
παξνπζηαζηεί ζηνλ ηόκν «Ο ΐίνο θαη ην Έξγν ηνπ Ώλδξέα Κάιβνπ» (Μεηαίρκην 2006).Σνλ
΢επηέκβξην ηνπ 1820 επηζηξέθεη ζηε Φισξεληία κε κηα κηθξήο δηάξθεηαο ζηάζε ζην Παξίζη.
Βκπιέθεηαη ζην θίλεκα ησλ Καξκπνλάξσλ, ζπιιακβάλεηαη θαη απειαύλεηαη ζηηο 23 Ώπξηιίνπ
ηνπ 1821. Καηαθεύγεη ζηε Γελεύε, όπνπ πεξηβάιιεηαη κε αγάπε από ηνλ θηιειιεληθό θύθιν.
Βξγάδεηαη θαη πάιη σο θαζεγεηήο μέλσλ γισζζώλ, ελώ παξάιιεια αζρνιείηαη κε ηελ έθδνζε
ελόο ρεηξνγξάθνπ ηεο Ειηάδαο, πνπ όκσο δελ πξαγκαηνπνηείηαη. ΢πγθινληζκέλνο θαη
ζπλεπαξκέλνο από ην μέζπαζκα ηεο επαλάζηαζεο, εθδίδεη ην 1824 ην πξώην κέξνο ηνπ
ειιελόγισζζνπ -θαη ηνπ κόλνπ κε πςειή πνηεηηθή αμία- έξγνπ ηνπ, ηε Λύξα, κηα ζπιινγή 10
σδώλ. Οη σδέο ηνπ ζρεδόλ ακέζσο κεηαθξάδνληαη θαη ζηα γαιιηθά θαη βξίζθνπλ επλντθόηαηε
ππνδνρή. ΢ηηο αξρέο ηνπ 1825 ν Κάιβνο κεηαβαίλεη ζην Παξίζη, όπνπ έλα ρξόλν αξγόηεξα
δεκνζηεύεη αθόκε δέθα σδέο, κε νηθνλνκηθή ελίζρπζε ησλ θηιειιήλσλ, ηα Λπξηθά.΢ην ηέινο

3. ηνπ Ενπιίνπ ηνπ 1826 πεγαίλεη ζην Ναύπιην. Ώπνγνεηεύεηαη όκσο από ηελ επηθξαηνύζα
δηρόλνηα θαη από ηελ αδηαθνξία γηα ηνλ ίδην θαη ην έξγν ηνπ. Σνλ Ώύγνπζην ηνπ ίδηνπ ρξόλνπ
πεγαίλεη ζηελ Κέξθπξα, όπνπ κέρξη ην 1827 δηδάζθεη ζηελ Εόλην Ώθαδεκία. Χο ην 1836, νπόηε
θαη επαλαηνπνζεηείηαη ζηελ Ώθαδεκία, αζρνιείηαη κε ηδηαίηεξα καζήκαηα. Σν 1841
αλαιακβάλεη ηε δηεύζπλζε ηνπ Κεξθπξατθνύ Γπκλαζίνπ, παξαηηείηαη όκσο ζην ηέινο ηνπ
ρξόλνπ. Σαπηόρξνλα ζπλεξγάδεηαη κε ηνπηθέο εθεκεξίδεο. Με ηνλ ΢νισκό, όπσο καξηπξείηαη,
«είρε απιή γλσξηκία».Σνλ Ννέκβξην ηνπ 1852 ν Κάιβνο αθήλεη ηελ Κέξθπξα θαη επηζηξέθεη
ζηελ Ώγγιία. Έλα ρξόλν αξγόηεξα, ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 1853 παληξεύεηαη κε ηε Charlotte
Wadams, ζην παξζελαγσγείν ηεο νπνίαο ζην Λάνπζ ζα δηδάζθεη κέρξη ην ηέινο ηεο δσήο ηνπ.
Ο Κάιβνο πεζαίλεη ζηηο 3 Ννεκβξίνπ ηνπ 1869. Ο ηάθνο ηνπ (θαη ν ηάθνο ηεο ρήξαο ηνπ, πνπ
πέζαλε ην 1888) βξίζθεηαη ζην λεθξνηαθείν ηεο εθθιεζίαο ηεο Ώγ. Μαξγαξίηαο ζην Κέληηγθηνλ,
θνληά ζην Λάνπζ.Σα έξγα ηνπ Κάιβνπ δέρηεθαλ αξθεηή θξηηηθή από ηηο δύν επηθξαηνύζεο
παξαηάμεηο δηαλννπκέλσλ ηεο ειιεληθήο πξαγκαηηθόηεηαο. Οη Φαλαξηώηεο από ηε κία θαη νη
Βπηαλήζηνη από ηελ άιιε, αξλήζεθαλ ζηηο Χδέο ηνπ ην δηθαίσκα πνιηηνγξάθεζεο ζηνλ ρώξν
ηεο ειιεληθήο πνίεζεο. Ο Κάιβνο γελλήζεθε κελ ζηε Γάθπλζν θαη γύξηζε εθεί κεηά ηε
ζπγγξαθή ησλ Χδώλ ηνπ, αιιά δελ κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί σο Βπηαλήζηνο πνηεηήο. Αελ
αλήθεη ζηε ζρνιή πνπ παγησλόηαλ γύξσ από ηνλ ΢νισκό θαη κάιηζηα θαλέλαο ιόγηνο ησλ
Βπηαλήζσλ δελ ηνλ ζεώξεζε πνηέ σο Εόλην πνηεηή. Πνιινί άζθεζαλ θξηηηθή ζηε γιώζζα πνπ
ρξεζηκνπνηνύζε ν Κάιβνο, αλ θαη παξαδέρνληαλ ηελ πνίεζε ηνπ. Σν ίδην θαη νη Φαλαξηώηεο.
΢’ αληίζεζε κε ηνπο Έιιελεο ιόγηνπο, ν γαιιηθόο ηύπνο παξνπζηαδόηαλ ελζνπζηαζκέλνο από
ηα έξγα ηνπ Κάιβνπ, ηα νπνία θαηάθεξαλ λα πείζνπλ ηνπο μέλνπο πνιύ πην εύθνια απ' ό,ηη
ηνπο ζπκπαηξηώηεο ηνπ.΋ζν αθνξά ηε γιώζζα, ν Κάιβνο δελ είρε ην ζάξξνο λα απνξξίςεη
ηελ θαζαξεύνπζα ή ηε δεκνηηθή. Δ γισζζηθή πνιιαπιόηεηα ηεο επνρήο ηνπ πεξηνξηδόηαλ ζε
δύν ζηάζεηο πνπ αληηπαξαηάζζνληαλ ζηηο σδέο ηνπ. ΢ηε ζπκβίσζε ηεο δεκνηηθήο κε ηελ
θαζαξεύνπζα γίλεηαη δηαζηαύξσζε κεηαμύ ηεο δσληαλήο θσλήο ηεο δσήο θαη ηνπ θόζκνπ ησλ
βηβιίσλ. Γεληθόηεξα, ζηα έξγα ηνπ, ν Κάιβνο επηρεηξνύζε λα ζπλδπάζεη δύν αληίζεηεο
δπλάκεηο, π.ρ. ην κπζηθό ζηνηρείν θαη ηα ζύγρξνλα γεγνλόηα ηεο επνρήο ηνπ, ηνλ Αία θαη ηνλ
Θεό, ηνλ λενθιαζηθηζκό θαη ηνλ ξνκαληηζκό.Δ πξώηε λνκηκνπνίεζε ηνπ πνηεηή από ηελ
ειιεληθή πιεπξά έξρεηαη από ηνλ ΐηθέια θαη νινθιεξώλεηαη ζηελ νκηιία ηνπ Παιακά ην 1889.

4. ΠΟΕΔΜΏΣΏ ΣΟΤ Ώ. ΚΏΛΐΟΤ
ΧΑΔ ΑΒΚΏΣΔ .Ο ΧΚΒΏΝΟ΢.
ζηξνθή α΄.
Γε ησλ ζεώλ θξνληίδα,
Eιιάο εξώσλ κεηέξα,
θίιε, γιπθεία παηξίδα κνπ
λύθηα δνπιείαο ζ' εζθέπαζε,
λύθηα αηώλσλ. 5
β΄.
Oύησ εηο ην ράνο ακέηξεηνλ
ησλ νπξαλίσλ εξήκσλ,
λπθηεξηλόο εμάπισζελ
έξεβνο ηα πιαηέα
πέλζηκα εκβόιηα. 10
γ΄.
Kαη εηο ηελ ζθνηηάλ βαζείαλ,
εηο ην απέξαληνλ δηάοεκα,
ηα θώηα ζηγαιέα
θηλώληαη ησλ αοέξσλ
ιειππεκέλα. 15
δ΄.
Eράζεθαλ ε πόιεηο,
εράζεθαλ ηα δάζε,
θ' ε ζάιαζζα θνηκάηαη
θαη ηα βνπλά· θαη ν ζόξπβνο
παύεη ησλ δώλησλ. 20
ε΄.
Eηο ηα θξηθηά βαζίιεηα
νκνηάδεη ηνπ ζαλάηνπ
ε θύζηο όιε· εθείζελ
ήρνο πνηέ δελ έξρεηαη
ύκλσλ ή ζξήλσλ. 25
ο΄.
Ώιιά ησλ καθαξίσλ
ζηαύισλ ηδνύ ηα εώα
θάγθειια ε ΍ξαη αλνίγνπζηλ,
ηδνύ ηα αθάκαληα άινγα

5. ηνπ Hιίνπ εθβαίλνπλ.
30
δ΄.
Xξπζά, θινγώδε, θαίνπζη
ηνπο δξόκνπο ηνπ αέξνο
ηα ακηιιεηήξηα πέηαια·
ηνπο νπξαλνύο θσηίδνπζη
ιάκπνπζαη ε ραίηαη. 35
ε΄.
Tώξα εμαλνίγεη η' άλζε
εηο ηνλ δξνζώδε θόιπνλ
ηεο γεο ε απγή· θαη θαίλνληαη
ηώξα ησλ θηινπόλσλ
αλδξώλ ηα έξγα. 40
ζ΄.
Tα κπξηζκέλα ρείιε
ηεο εκέξαο θηινύζη
ην αλαπαπκέλνλ κέησπνλ
ηεο νηθνπκέλεο· θεύγνπζηλ
όλεηξα, ζθόηνο, 45
η΄.
Όπλνο, ζηγή· θαη πάιηλ
ηα ρσξάθηα, ηελ ζάιαζζαλ,
ηνλ αέξα γεκίδνπζη
θαη ηαο πόιεηο κε' θξόηνλ,
πνίκληα θαη ιύξαη. 50
ηα΄.
Eηο ηνπ ζπειαίνπ ην ζηόκα
ηδνύ πξνβαίλεη ν κέγαο
ιέσλ, ηνλ θνβεξόλ
ιαηκόλ ηεηξηρσκέλνλ
βξέκσλ ηηλάδεη. 55
ηβ΄.
O αεηόο αθίλεη
ηνπο θξεκλνύο πςεινύο·
θηππάνπζηλ ε πηέξπγεο
ηα λέθε, θαη ηνλ όιπκπνλ
ε θιαγγή ζρίδεη. 60

6. ηγ΄.
Έζιηςε ηελ Eιιάδα
λύθηα πνιιώλ αηώλσλ,
λύθηα καθξάο δνπιείαο,
αηζρύλε αλδξώλ, ή ζέιεκα
ησλ αζαλάησλ. 65
ηδ΄.
H ρώξα ηόηε εθαίλεην
λαόο εξηπνκέλνο,
όπνπ νη ςαικνί ζηγάνπζη
θαη ηνπ θηζζνύ ηα αηξέκεηα
θύιια θνηκώληαη. 70
ηε΄.
Χζάλ επί ηελ άπεηξνλ
ζάιαζζαλ ησλ νλείξσλ,
νιίγαη, απειπηζκέλαη
ςπραί λεθξώλ δηαβαίλνπζη
κε' δίρσο βίαλ· 75
ηο΄.
Oύησο από ηνπ Άζσλνο
ηα δέλδξα, έσο ηνπο βξάρνπο
ηεο Kπζήξαο, θπιίνπζα
ηελ άκαμαλ βξαδείαλ,
νπξαλνδξόκνλ· 80
ηδ΄.
H ηξίκνξθνο Eθάηε
εζεώξεη ηα πινία,
εηο ηνπ Ώηγαίνπ ηνπο θόιπνπο
ιάκλνληα αδόμσο, θεύγνληα
δηαζθνξπηζκέλα. 85
ηε΄.
΢π ηόηε, σ ιακπξνηάηε
θόξε Αηόο, ηνπ θόζκνπ
κόλε παξεγνξία,
ηελ γελ κνπ ζπ ελζπκήζεθεο
σ Eιεπζεξία. 90
ηζ΄.
Ήιζ' ε ζεά· θαηέβε

7. εηο ηα παξαζαιάζζηα
θιεηηά ηεο Xίνπ· ηαο ρείξαο
άπισζ' νξζή, θαη θιαίνπζα
ιέγεη ηνηάδε· 95
θ΄.
Χθεαλέ, παηέξα
ησλ ρνξώλ αζαλάησλ,
άθνπζνλ ηελ θσλήλ κνπ,
θαη ηεο ςπρήο κνπ ηέιεζνλ
ηνλ κέγαλ πόζνλ. 100
θα΄.
Έλδνμνλ ζξόλνλ είρνλ
εηο ηελ Eιιάδα· ηύξαλλνη
πξν πνιινύ ηνλ θξαηνύζη,
ζήκεξνλ ζπ βνήζεζνλ,
δνο κνπ ηνλ ζξόλνλ. 105
θβ΄.
΋ηαλ ηνπο αλνήηνπο
θεύγσ ζλεηνύο, κε δέρνληαη
ε παηξηθαί ζνπ αγθάιαη·
ε ειπίο κνπ εηο ηελ αγάπελ ζνπ
ζηεξίδεηαη όιε. 110
θγ΄.
Eίπε· θ' επζύο επάλσ
εηο ηαο ξνάο ερύζε
ηνπ Χθεαλνύ, θσηίδνπζα
ηα λώηα πγξά θαη ζεία,
πξόθαληνο ιάκςηο. 115
θδ΄.
Ώζηξάπηνπζη ηα θύκαηα
σο νη νπξαλνί, θαη αλέθεινο,
μάζηεξνο θέγγεη ν ήιηνο
θαη ηα πνιιά λεζία
δείρλεη ηνπ Ώηγαίνπ. 120
θε΄.
Πξόζερε ηώξα· σο άλεκνο
ζθνδξόο κέζα εηο ηα δάζε,
ν αιαιαγκόο ζεθώλεηαη·

8. άθνπε ησλ πιεόλησλ
ην έηα κάια. 125
θο΄.
΢ρηζκέλε ππό κπξίαο
πξώξαο αθξίδεη ε ζάιαζζα,
ηα πηεξσκέλα αδξάρηηα
ειεύζεξα εμαπιώλνληαη
εηο ηνλ αέξα. 130
θδ΄.
Eπί ηελ ιίκλελ νύησο
απγεξηλά πεηάνπζη
ηα πιήζε ησλ κειίζζσλ
όηαλ γιπθύ ηνπ έαξνο
θπζάε ην πλεύκα· 135
.
Eπί ηελ άκκνλ νύησ
πεξηπαηνύλ νη ιένληεο
δεηνύληεο ηα θνπάδηα,
ηελ ζέξκελ ησλ νλύρσλ
έαλ αηζζαλζώζηλ· 140
θζ΄.
Oύησο εάλ ηελ δύλακηλ
αθνύζνπλ ησλ πηεξύγσλ
νη αεηνί, ην θηύπεκα
ησλ βξνληώλ ππεξήθαλνη
θαηαθξνλνύζη. 145
ι΄.
Πεθηιεκέλα ζξέκκαηα
Χθεαλνύ, γελλαία
θαη ηεο Eιιάδνο γλήζηα
ηέθλα, θαη πξσηνζηάηαη
Eιεπζεξίαο· 150
ια΄.
Xαίξεηε ζεηο θαπρήκαηα
ησλ ζαπκαζίσλ (΢πεηδίαο,
Όδξαο, Φαξώλ,) ζθνπέισλ,
όπνπ πνηέ δελ άξαμε
θόβνο θηλδύλνπ. 155

9. ιβ΄.
Kαηεπνδνίηε! ― Oξκήζαηε
ηα ζπλαγκέλα πινία
σ αλδξείνη· ζθνξπίζαηε
ηνλ ζηόινλ, θαηαθαύζαηε
ζηόινλ βαξβάξσλ. 160
ιγ΄.
Tα δεηιά ησλ ερζξώλ ζαο
πιήζε θαηαθξνλήζαηε·
ηελ θόκελ πάληα ν ζξίακβνο
ζηέθεη ησλ ππέξ πάηξεο
θηλδπλεπόλησλ. 165
ιδ΄.
Χ επνπξάληνο ρείξα!
ζε βιέπσ θπβεξλνύζαλ
ηα ηξνκεξά πεδάιηα,
θαη ησλ εξώσλ ε πξώξαη
ηδνύ πεηάνπλ. 170
ιε΄.
Iδνύ θξνηνύλ, ζπληξίβνπζη
ηνπο πύξγνπο ζαιαζζίνπο
ερζξώλ απείξσλ· ζθάθε,
λαύηαο, ηζηία, θαηάξηηα
ε θιόγα ηξώγεη· 175
ιο΄.
Kαη θαηαπίλεη ε ζάιαζζα
ηα ιείςαλα· ηελ λίθελ
ύςσζ', σ ιύξα· αλ ήξσεο
δνμάδνληαη, ην ζείνλ
θηιεί ηνπο ύκλνπο. 180
ιδ΄.
Χζσκαλέ ππεξήθαλε
πνύ είζαη; λένλ ζηόινλ
θέξε, σ κσξέ, θαη ζύλαμε·
λέαλ δάθλελ νη Έιιελεο
ζέινπλ αξπάμεηλ. 185

10. ΧΑΔ ΑΒΚΏΣΔ.ΒΕ΢ ΒΛΒΤΘΒΡΕΏΝ.
ζηξνθή α΄.
Απζηπρεζκέλα πιάζκαηα
ηεο πιένλ δπζηπρεζκέλεο
θύζεσο, ηειεηώλνκελ
έλα ζξήλνλ θαη εηο άιινλ
πέθηνκελ πάιηλ. 5
β΄.
Hκείο θαηεδηθάζζεκελ
άζιηνη, θνπηαζκέλνη,
πάληα 'λα θαηαηξέρσκελ,
αιιά πνηέ δελ θζάλνκελ
ηελ επηπρίαλ. 10
γ΄.
Ίζσο (αλ δελ κε ηξέθε
καηαία ειπίο) επξίζθεηαη
κεηά ηνλ ζάλαηόλ κνπ
γιπθπηέξα δσή
θαη κε πξνζκέλεη. 15
δ΄.
΋κσο, δηαηί έαλ έζπεηξε
παληνύ εηο ηελ νηθνπκέλελ
ηελ ραξάλ κε' ηελ ζιίςηλ
ηνπ επνπξαλίνπ παηξόο
ην δίθαηνλ ρέξη· 20
ε΄.
Αηαηί θ' εδώ όπνπ κ' έξξηςελ
εηο ηελ αέξηνλ ζθαίξαλ,
κίαλ 'λα κελ εύξσ ηξέρνπζαλ
δηα κε, κόλελ κίαλ βξύζηλ
παξεγνξίαο; 25
ο΄.
Bξύζηλ! ― Kαη ηα ζαπκάζηα
ηεο Ώξεηήο αέλλαα
λεξά δελ βιέπσ; Xύλνληαη
πνηακεδόλ ηξπγύξσ κνπ,
ηελ γελ ζθεπάδνπλ. 30

11. δ΄.
Χ ζλεηνί, πνηηζζήηε.
Έαλ ην ζείνλ πίεηε
ξεύκα, ν πόλνο κε' δάθξπα
ηελ ηξάπεδαλ, ην ζηξώκα ζαο
αο βξέμε ηόηε. 35
ε΄.
Ώο έιζε ηόηε, αο έιζε
'λα ζαο πεξηθπθιώζε
κε' ζθνηεηλά, βξνληαία,
πεππθλσκέλα ζύλλεθα
ε δπζηπρία. 40
ζ΄.
Mία δύλακηο νπξάληνο
εηο ηελ ςπρήλ ζαο δίδεη
πηεξά ειαθξά, θαη πςώλεηαη
ιακπξόλ ην κέησπόλ ζαο
ππέξ ηελ λύθηα. 45
η΄.
Ώπό ηα νιύκπηα δώκαηα
δξνζεξόλ θαηαβαίλεη
ραξάο, ειαίνπ θύζεκα,
θαη ζηεγλώλεη ηα δάθξπα·
ηνλ ίδξσηά ζαο. 50
ηα΄.
Eθεί όπνπ επαηήζαηε
ηδνύ νη θαξπνί θπηξώλνπλ,
θαη η' άλζε ηδνύ ζθνξπίδνπζη
ηα θύκαηα επηπρή
ηεο κπξσδίαο. 55
ηβ΄.
Tεο Φηιίαο ε Xάξηηεο,
θαη ηνπ Yκελαίνπ, ζπκπιέθνπζη
ρνξώλ πινπζίνπο ζηεθάλνπο·
βσκόλ έρνπλ ηνλ ζξόλνλ ζαο
θαη ηνλ δνμάδνπλ. 60
ηγ΄.
Ώλ εηο δηθαίνπο έιζεηε

12. πνιέκνπο, ή έλα κλήκα,
κλήκα ηίκηνλ επξίζθεηε,
ή ησλ ζξηάκβσλ η' άζκαηα,
θαη ηα θισλάξηα. 65
ηδ΄.
Tα πνιύρξπζα πέπια,
θαη η' αξώκαηα ν Πινύηνο,
γιπθύ ε ΢νθία ην θίιεκα
ζαο ραξίδεη έαλ ήλαη
κε ζαο ε εηξήλε. 70
ηε΄.
Χ Ώξεηή! πνιύηηκνο
ζεά, ζπ εγάπαο πάιαη
ηνλ Kηζαηξώλα, ζήκεξνλ
ηελ γελ κε παξαηηήζεο,
ηελ παηξηθήλ κνπ. 75

13. ΧΑΔ ΒΚΣΔ. ΏΕ ΒΤΥΏΕ.
ζηξνθή α΄.
Tεο ζαιάζζεο θαιήηεξα
θνπζθσκέλα ηα θύκαηα
'λα πλίμνπλ ηελ παηξίδα κνπ
σζάλ απειπηζκέλελ,
έξεκνλ βάξθαλ. 5
β΄.
'΢ ηελ ζηεξηάλ, 'ζ ηα λεζία
θαιήηεξα κίαλ θιόγα
'λα ηδώ παληνύ ρπκέλελ,
ηξώγνπζαλ πόιεηο, δάζε,
ιανύο θαη ειπίδαο. 10
γ΄.
Kαιήηεξα, θαιήηεξα
δηαζθνξπηζκέλνη νη Έιιελεο
'λα ηξέρσζη ηνλ θόζκνλ,
κε εμαπισκέλελ ρείξα
ςσκνδεηνύληεο· 15
δ΄.
Παξά πξνζηάηαο 'λάρσκελ.
Mε πνηέ δελ εζάκβσζαλ
πινύηε ή κεγάια νλόκαηα,
κε πνηέ δελ εζάκβσζαλ
ζθήπηξσλ αθηίλεο. 20
ε΄.
Ώλ νπόηαλ πεζαίλε
πνλεξόο βαζηιεύο
έζβπλ' ε λύθηα έλ' άζηξνλ,
ήζεινλ κείλεη νιίγα
νπξάληα θώηα. 25
ο΄.
Tν ρέξη νπνύ πξνζθέξεηε
σο πξνζηαζίαο ζεκείνλ
εηο μέλνλ έζλνο, έπλημε
θαη πλίγεη ηνπο ιανύο ζαο,
πάιαη, θαη αθόκα. 30

14. δ΄.
Πόζνη παηέξεο δίδνπζηλ,
όρη ςσκί, θηιήκαηα
'ο ηα πεηλαζκέλα ηέθλα ηνπο,
ελ σ ιάκπνπλ 'ο ηα ρείιε ζαο
ρξπζά πνηήξηα! 35
ε΄.
΋ηαλ ππό ηα ζθήπηξά ζαο
λένπο ιανύο θαιείηε,
λένπο ηδξώηαο ζέιεηε
εζείο δηα 'λα πιεξώζεηε
πινπζηνπαξόρσο, 40
ζ΄.
Tα μίθε νπνύ θπιάγνπζη
ηα ηξέκνληα βαζίιεηα ζαο,
ηα μίθε νπνύ ηξνκάδνπζη
ηελ αξεηήλ, θαη ζθάδνπζη
ηνπο ιεηηνπξγνύο ηεο. 45
η΄.
Θέιεηε ζεζαπξνύο
πνιινύο δηα 'λαγνξάζεηε
θξόηνπο ρεηξώλ θαη επαίλνπο,
θαη η' άπηζηνλ ζπκίακα
ηεο θνιαθείαο. 50
ηα΄.
Hκείο δηα ηνλ ζηαπξόλ
αλδξείσο ππεξκαρόκεζα
θαη ζεηο εβνεζήζαηε
θξπθά ηνπο πνιεκνύληαο
ζηαπξόλ θαη αιήζεηαλ.
ηβ΄.
Αηα 'λα ζεκειηώζεηε
ηελ ηπξαλλίαλ ηηκάηε
ηνλ ζηαπξόλ εηο ηαο πόιεηο ζαο,
θαη απηόλ επνιεκήζαηε
εηο ηελ Eιιάδα. 60
ηγ΄.
Kαη ηώξα εηο πξνζηαζίαλ καο
55

15. ηα ρέξηα ζαο απιόλεηε!
ηξαβήμεηέ ηα νπίζσ·
βιέπεη ν ζεόο θαη αζηξάπηεη
δηα ηνπο παλνύξγνπο. 65
ηδ΄.
΋ηαλ ην δέλδξνλ λένλ
εβαζάληδνλ νη άλεκνη,
ηόηε βνήζεηαλ ήζειελ,
ελδπλακώζε ηώξα
θζάλεη ε ηζρύο ηνπ.
70
ηε΄.
Tν μίθνο ζθίγμαη' Έιιελεο ―
ηα νκκάηηα ζαο ζεθώζαηε ―
ηδνύ ― εηο ηνπο νπξαλνύο
πξνζηάηεο ν ζεόο
κόλνο ζάο είλαη. 75
ηο΄.
Kαη αλ ν ζεόο θαη η' άξκαηα
καο ιείςσζη, θαιήηεξα
πάιηλ 'λα ρξεκεηήζσζη
'ο ηνλ Kπζεξώλα Tνύξθσλ
άγξηαη θνξάδεο. 80
ηδ΄.
Παξά.... Ώη, όζνλ είλαη
ηπθιή θαη ζθιεξνηέξα
ε ηπξαλλίο, ηνζνύηνλ
ηαρπηέξσο αλνίγνληαη
ζσηήξηνη ζύξαη. 85
ηε΄.
Αελ κε ζακβόλεη πάζνο
θαλέλα· εγώ ηελ ιύξαλ
θηππάσ, θαη νιόξζνο ζηέθνκαη
ζηκά εηο ηνπ κλήκαηόο κνπ
η' αλνηθηόλ ζηόκα. 90

16. ΧΑΔ ΒΐΑΟΜΔΣΟ. ΣΟ ΦΏ΢ΜΏ.
ζηξνθή α ΄.
Tν πλεύκα κνπ ζθνηίδεηαη·
ε γε ππό ηα πνδάξηα κνπ
γέξλεη· αζειήησο ηξέρσ
σζάλ από κίαλ ξάρελ
βνπλνύ, εηο ιαγγάδη. 5
β΄.
Mε ζέξλεη ε ηύρε. Χ, πόζε
λύθηα εκαδώρζε απηνύζε
θαη θόβνο, όπνπ πέθηνληαο
εκβαίλσ· ζπήιαηνλ είλαη
ή ράζκα ηνπ άδνπ; 10
γ΄.
Eιύζεζαλ νη άλεκνη·
ζθνδξνί, ζθνδξνί εδώ κέζα
σο θνπζθσκέλα, ρύλνληαη,
πνηάκηα από πνιιά
ρεηκέξηα λέθε. 15
δ΄.
'΢ ηνλ ζόξπβνλ ζεθόλνληαη,
θσλαί ζπρλαί θαη αζήκαληνη,
σο καθξάλ εηο ηελ ζάιαζζαλ
ζηελαγκνί πληγνκέλσλ
κπξίσλ αλζξώπσλ. 20
ε΄.
Bιέπσ, βαζηά, κίαλ ζπίζα·
πιεζηάδεη· κεγαιόλεηαη·
σζάλ θύθινο ακέηξεηνο,
σο πέιαγνο θινγώδεο
εκπξόο κνπ απιώζε. 25
ο΄.
Eιεεηλά λαπάγηα
πιένπζηλ απηνύ. Mεγάινλ
θνξκί λενζπαξαγκέλνλ
πεξλάεη, θαη σο ζώκα θαίλεηαη
κίαο βαζηιίζζεο. 30

17. δ΄.
Χ Eιιάο!... ―Iδνύ ρηιηάδεο
παηδηώλ έηη εηο ηα ζπάξγαλα
πεξλάνπλ, θ' εηο θάζε ζηήζνο
έλα καραίξη ζηέθεηαη
θαηαρσζκέλνλ. 35
ε΄.
Kνξάζηα, ηδνύ, κεηέξεο
πεξλάνπλ. Έιακπνλ πξώηα
ηα πιήζε απηώλ ζαλ άζηξα·
εραίξνλην, θαη η' άξπαμε
ζαλάζηκε ώξα. 40
ζ΄.
Έρνπζη ησλ ζηεθάλσλ ηνπο
καδεκέλα ηα ξόδα,
γπκλά η' άζπξα βπδία ηνπο,
κηαζκέλα από ηα ρείιε
αγξίσλ βαξβάξσλ. 45
η΄.
Nα, θαη νη ζσξνί πεξλάνπζη
ησλ καρίκσλ αλζξώπσλ,
έλδνμνη λαύηαη, αείκλεζηνη,
αλδξείνη ζηξαηηώηαη
θ' ήκεξνο όρινο. 50
ηα΄.
Mαηαίσο ην αθνληζκέλνλ
εγύκλσζαλ ζπαζί ηνπο·
δάθλαο καηαίσο εκάδσμαλ·
πάζαλ ειπίδα ν άλεκνο
έμαθλα επήξε. 55
ηβ΄.
Έξεκε ηώξα ε ζάιαζζα
είλαη· θαη ηδνύ καθξόζελ,
σο λέθε εηο ηνλ νξίδνληα
εζπεξηλόλ, 'μαλνίγσ
γελ θαη λεζία. 60
ηγ΄.
Eγθξεκληζκέλαη πόιεηο

18. θαίλνληαη απηνύ, θαη ιείςαλα
πύξγσλ, λαώλ, ρσξίσλ·
άξνηξα, βάξθεο θαη άξκαηα
εκειεκέλα. 65
ηδ΄.
Zώληα δελ βιέπσ· νύη' άθεζε
θαλ έλα ε ζθιεξά ηύρε
επάλσ εηο ηέηνηνλ ζέαηξνλ,
η' έζλνπο 'λα θιαίε ηελ άσξνλ
ηξηζάζιηνλ κνίξαλ. 70
ηε΄.
Mεγάιε, ηξνκεξή,
κε' ηα πηεξά απισκέλα,
θαζώο αεηόο αθίλεηνο,
θξέκεηαη 'ο ηνλ αέξα
'ςειά ε Αηρόλνηα. 75
ηο΄.
"Eγώ," θσλάδεη, "εγώ
"από ηνλ θόζκνλ έζβπζα
"έλα ιαόλ· θαη ηαύηελ
"ηελ γελ εμνινζξεύζαζα
"ηώξα ενξηάδσ." 80
ηδ΄.
Oύησο εηπνύζα ε δύζθεκνο,
ρύλεη, από δύν πνηήξηα
αίκα θαη πνξθπξίδνληαη
πάληεο νη νπξάληνη θάκπνη,
ε γε θαη ε λήζνη. 85
ηε΄.
Eιύζε, ειύζε σο όλεηξνλ
ην θάζκα. Kαζαξώηαηνο
ν αέξαο θαηαβαίλεη
θαη δξνζίδεη ηα ρείιε κνπ
θαη ηελ ςπρήλ κνπ. 90
ηζ΄.
Χ Eιιάο! ― σ παηξίο κνπ!
ειπίδσλ γιπθπηάησλ
κήηεξ! ζε βιέπσ αθόκα

19. δώζαλ θαη καρνκέλελ,
θαη αλαιακβάλσ.
95
θ΄.
Φύγε, θύγε ηνλ θίλδπλνλ,
δηα ηνλ ζηαπξόλ πνπ πιύλεηο
κε' η' αίκα ζνπ· δηα η' όλνκα
ηεο ηεξάο ησλ ηέθλσλ ζνπ
ειεπζεξίαο. 100
θα΄.
Έσο ζήκεξνλ ζε σθέιεζαλ
ηνπ λνόο ε ζεόπλεπζηνο
θιόγα, θαη ηα κεγάια,
αλέιπηζηα, αλαξίζκεηα
έξγα, θαη ε δύλακηο. 105
θβ΄.
Ώιι' έθζαζελ ε εκέξα
θηλδύλνπ· ε δνμαζκέλε
δάθλε ηεο θεθαιήο ζνπ
ηξέκεη· θ' ν ερζξόο πξνζέρεη
'λα ηελ αξπάμε. 110
θγ΄.
Mάζε όηη εηο ηνπο ρνξνύο
ησλ πνιέκσλ, σο έζσζελ
ε αλδξεία ηνλ ζηξαηηώηελ,
νύησ εηο απηνύο ε νκόλνηα
ζόλεη ηα έζλε. 115