1. Διονφσιος Σολωμός
Mυρτώ Βατικιώτη Α1’ 5ου γενικοφ λυκείου
Ο Διονύσιος Σολωμός (8 Απξηιίνπ 1798 - 9 Φεβξνπαξίνπ 1857) ήηαλ Έιιελαο
πνηεηήο, πεξηζζόηεξν γλσζηόο γηα ηε ζπγγξαθή ηνπ πνηήκαηνο Ύκλνο εηο ηελ
Διεπζεξίαλ, νη πξώηεο δύν ζηξνθέο ηνπ νπνίνπ έγηλαλ ν εζληθόο ύκλνο ησλ Διιήλσλ
(Διιάδαο θαη Κύπξνπ). Κεληξηθό πξόζσπν ηεο Δπηαλεζηαθήο ζρνιήο, ν Γηνλύζηνο
΢νισκόο ζεσξήζεθε θαη ζεσξείηαη ν εζληθόο πνηεηήο ησλ Διιήλσλ, όρη κόλνλ γηαηί
έγξαςε ηνλ Δζληθό Ύκλν, αιιά θαη γηαηί αμηνπνίεζε ηελ πξνγελέζηεξε πνηεηηθή
παξάδνζε (θξεηηθή ινγνηερλία, Γεκνηηθό ηξαγνύδη) θαη ήηαλ ν πξώηνο πνπ
θαιιηέξγεζε ζπζηεκαηηθά ηε δεκνηηθή γιώζζα θαη άλνημε ηνλ δξόκν γηα ηε
ρξεζηκνπνίεζή ηεο ζηε ινγνηερλία, αιιάδνληαο αθόκε πεξηζζόηεξν ηε ζηάζκε ηεο.
΢ύκθσλα κε ηηο απόςεηο ηνπ δεκηνπξγνύζε «από ηολ ρφκαληηζκό καδί κε ηολ
θιαζηθηζκό έλα είδος κητηό, αιιά λόκηκο
Δθηόο από ηνλ Ύκλο εης ηελ Ειεσζερίαλ, ηα ζπνπδαηόηεξα έξγα ηνπ είλαη: Ο Κρεηηθός,
Ειεύζεροη Ποιηορθεκέλοη, Ο Πόρθσρας, Η Γσλαίθα ηες Ζάθσζος, Λάκπρος. Σν βαζηθό
ραξαθηεξηζηηθό ηεο πνηεηηθήο παξαγσγήο ηνπ είλαη ε απνζπαζκαηηθή κνξθή: θαλέλα
από ηα πνηήκαηα πνπ έγξαςε κεηά ηνλ Ύκλν εηο ηελ Διεπζεξίαλ δελ είλαη
νινθιεξσκέλν θαη κε ειάρηζηεο εμαηξέζεηο, ηίπνηα δελ δεκνζηεύηεθε από ηνλ ίδην. Ο
Κώζηαο Βάξλαιεο πεξηέγξαςε εύζηνρα ηελ απνζπαζκαηηθόηεηα ηνπ ζνισκηθνύ
έξγνπ κε ηε θξάζε «...(Ο ΢νισκόο) πάληα ηα έγραθε, αιιά πνηέο ηνπ δελ ηα έγραυε».
Καταγωγή και παιδικά τρόνια
Γελλήζεθε ζηε Εάθπλζν ζηηο 8 Απξηιίνπ 1798. Γνλείο ηνπ ήηαλ ν θόληεο Νηθόιανο
΢νισκόο θαη ε ππεξέηξηά ηνπ, Αγγειηθή Νίθιε. Ο παηέξαο ηνπ θαηαγόηαλ από
νηθνγέλεηα Κξεηηθώλ πξνζθύγσλ πνπ εγθαηαζηάζεθαλ ζηε Εάθπλζν ην 1670, κεηά
ηελ θαηάιεςε ηεο Κξήηεο ην 1669 από ηνπο Οζσκαλνύο. Σν νηθνγελεηαθό ηνπο
όλνκα ζηα ηηαιηθά παξαδίδεηαη κε δηάθνξεο κνξθέο: Salamon, Salomon, Solomon,
Salomone.[5] Ζ θαηαγσγή ηεο κεηέξαο ηνπ είλαη πηζαλό λα ήηαλ από ηελ Μάλε.[6]
Ο θόληεο Νηθόιανο ΢νισκόο ρήξεςε ην 1802 από ηελ λόκηκε ζύδπγό ηνπ, Μαξλέηηα
Κάθλε, κε ηελ νπνία είρε απνθηήζεη δύν παηδηά, ηνλ Ρνκπέξην θαη ηελ Έιελα. Από ην
1796 όκσο είρε δεζκό κε ηελ ππεξέηξηά ηνπ, Αγγειηθή Νίθιε, κε ηελ νπνία απέθηεζε
εθηόο από ηνλ Γηνλύζην άιινλ έλαλ γην, ηνλ Γεκήηξην, κεηέπεηηα πξόεδξν ηεο Ηνλίνπ
Βνπιήο, ην 1801. Σν δεπγάξη παληξεύηεθε κόιηο ηελ πξνπαξακνλή ηνπ ζαλάηνπ ηνπ
(27 Φεβξνπαξίνπ 1807) θαη ηα παηδηά ηνπο απέθηεζαλ ηα δηθαηώκαηα ησλ λόκηκσλ
ηέθλσλ.
Ο πνηεηήο πέξαζε ηα παηδηθά ηνπ ρξόληα σο ην 1808 ζην παηξηθό ηνπ ζπίηη ζηελ
Εάθπλζν, ππό ηελ επίβιεςε ηνπ δαζθάινπ ηνπ, αβά ΢άλην Ρόζη, Ηηαινύ πξόζθπγα.
Μεηά ηνλ ζάλαην ηνπ παηέξα ηνπ αλέιαβε ηελ θεδεκνλία ηνπ ν θόληεο Γηνλύζηνο
Μεζζαιάο, ελώ ε κεηέξα ηνπ παληξεύηεθε ζηηο 15 Απγνύζηνπ ηεο ίδηαο ρξνληάο ηνλ
Μαλόιε Λενληαξάθε. Σελ επόκελε ρξνληά ν Μεζζαιάο έζηεηιε ηνλ κηθξό Γηνλύζην
ζηελ Ηηαιία γηα ζπνπδέο, ζύκθσλα κε ηελ ζπλήζεηα ησλ επγελώλ ησλ Δπηαλήζσλ,
αιιά ελδερνκέλσο θαη ιόγσ ηνπ γάκνπ ηεο Αγγειηθήο Νίθιε.

2. Σποσδές στην Ιταλία
Ο Γηνλύζηνο ΢νισκόο ζε λεαληθή ειηθία.
Ο ΢νισκόο αλαρώξεζε γηα ηελ Ηηαιία καδί κε ηνλ δάζθαιό ηνπ, ν νπνίνο επέζηξεθε
ζηελ παηξίδα ηνπ, ηελ Κξεκόλα. Γξάθηεθε αξρηθά ζην Λύθεην ηεο Αγίαο Αηθαηεξίλεο
ζηελ Βελεηία, όκσο δπζθνιεπόηαλ λα πξνζαξκνζηεί ζηελ απζηεξή πεηζαξρία ηνπ
ζρνιείνπ θαη γη' απηό ν Ρόζη ηνλ πήξε καδί ηνπ ζηελ Κξεκόλα, όπνπ ηειείσζε ην
Λύθεην ην 1815. Σνλ Ννέκβξην ηνπ 1815γξάθηεθε ζηελ Ννκηθή ΢ρνιή ηνπ
Παλεπηζηεκίνπ ηεο Παβίαο, από ηελ νπνία απνθνίηεζε ην 1817. Γεδνκέλσλ ησλ
θηινινγηθώλ ελδηαθεξόλησλ ηνπ, ε άλζεζε ηεο ηηαιηθήο ινγνηερλίαο δελ ηνλ άθεζε
αλεπεξέαζην. Καζώο κάιηζηα κηινύζε πιένλ ζαπκάζηα ηελ ηηαιηθή γιώζζα, άξρηζε
λα γξάθεη πνηήκαηα ζηα ηηαιηθά. Σα ζεκαληηθόηεξα από ηα πξώηα ηηαιηθά πνηήκαηα
πνπ έγξαςε εθείλελ ηελ πεξίνδν ήηαλ ην Ode per la prima messa (Ωδή γηα ηελ πρώηε
ιεηηοσργία) θαη La distruzione di Gerusalemme ( Η θαηαζηροθή ηες Θεροσζαιήκ).
Δμάιινπ γλσξίζηεθε κε γλσζηά νλόκαηα ηεο πλεπκαηηθήο Ηηαιίαο (πηζαλώο
Μαληζόλη, Μόληη θ.ά.) νη νπνίνη κάιηζηα ηνλ πεξηέβαιαλ κε ην θιίκα ηνπ γαιιηθνύ
δηαθσηηζκνύ Δλζσκαηώζεθε ζηνπο ινγνηερληθνύο θύθινπο ηνπο θαη
ηειεηνπνηνύκελνο ζηηο πνηεηηθέο θαηαθηήζεηο ηνπ, εμειηζζόηαλ ζ' έλαλ θαιό πνηεηή
ηεο ηηαιηθήο γιώζζαο.
Επιστρουή στην Ζάκσνθο
Ο ΢νισκόο επέζηξεςε ζηελ Εάθπλζν ην 1818, κεηά ην ηέινο ησλ ζπνπδώλ ηνπ. ΢ηελ
Εάθπλζν ππήξρε αμηόινγε πλεπκαηηθή θίλεζε ήδε από ηνλ 18ν αηώλα (δελ είλαη
ηπραίν ην γεγνλόο όηη όινη νη πξνζνισκηθνί πνηεηέο πξνέξρνληαλ από απηό ην λεζί).
Γη' απηό ν ΢νισκόο βξήθε έλαλ θύθιν από αλζξώπνπο κε ελδηαθέξνλ γηα ηελ
ινγνηερλία, κε ηνπο νπνίνπο γξήγνξα αλέπηπμε θηιηθέο ζρέζεηο. Οη ζεκαληηθόηεξνη
από απηνύο ήηαλ ν Αληώληνο Μάηεζεο (ζπγγξαθέαο ηνπ Βαζηιηθού), ν Γεώξγηνο
Σεξηζέηεο, ν Γηνλύζηνο Σαγηαπηέξαο (γηαηξόο, δεκνηηθηζηήο, θίινο ηνπ Ησάλλε
Βειαξά) θαη ν Νηθόιανο Λνύληδεο. ΢πγθεληξώλνληαλ ζπρλά ζε θηιηθά ζπίηηα θαη
δηαζθέδαδαλ κε απηνζρέδηα πνηήκαηα. ΢πρλά ζαηίξηδαλ ζηα πνηήκαηά ηνπο έλαλ
Εαθπλζηλό γηαηξό, ηνλ Ρνΐδε (ηα πνηήκαηα ηνπ ΢νισκνύ πνπ ζαηηξίδνπλ ηνλ γηαηξό

3. είλαη Το Θαηροζσκβούιηο, Η Πρφηοτροληά θαη νη Κρεκάιες). Δπίζεο, απηνζρεδίαδαλ
πνηήκαηα ζε δνζκέλεο νκνηνθαηαιεμίεο θαη ζέκα. Όπσο ήηαλ θπζηθό, ν ΢νισκόο
μερώξηδε εμ αηηίαο ηνπ πνηεηηθνύ ηαιέληνπ ηνπ. Σα ηηαιηθά πνηήκαηα πνπ
απηνζρεδίαζε εθείλελ ηελ επνρή, εθδόζεθαλ ην 1822, κε ηνλ ηίηιν Rime
Improvvisate, ε κνλαδηθή δώληνο ηνπ ΢νισκνύ δεκνζηεπκέλε ζπιινγή. Με ηελ
επηζηξνθή ζηε Εάθπλζν ν ΢νισκόο εθπιεξώλεη ην ηδαληθό ηνπ, όπσο ην απνθαιεί ν
Κ.Θ. Γεκαξάο, θαη καδεύεη «εζληθά ηξαγνύδηα», δειαδή δεκνηηθά ηξαγνύδηα από
όια ηα κέξε ηεο Διιάδαο ζε κηα πξνζπάζεηα αλαθάιπςεο πιηθνύ πνπ ζα εκπινπηίζεη
ην δηθό ηνπ πνηεηηθό ζρήκα κε πιηθό από ηελ ιαηθή παξάδνζε θίλεζε πνπ
ζεκαηνδνηεί κηα εζειεκέλε ζηξνθή ηεο πνίεζήο ηνπ από ηελ ηηαιηθή επηξξνή ζε κηα
εζληθή κε ζαθή παξαδνζηαθά ζηνηρεία πνίεζε.
Τα τελευταία χρόνια
Ο ΢νισκόο κεηά ην 1847 άξρηζε λα μαλαγξάθεη ζηα Ηηαιηθά. Σα έξγα ηεο πεξηόδνπ
είλαη εκηηειή πνηήκαηα θαη πεδά ζρεδηάζκαηα θαη θάπνηα από απηά ίζσο ζρεδίαδε λα
κεηαθέξεη ζηα Διιεληθά. Σν 1851 εκθαλίζηεθαλ θαη ζνβαξά πξνβιήκαηα πγείαο θαη
ν ραξαθηήξαο ηνπ έγηλε αθόκα πην ηδηόξξπζκνο. Απνθόπεθε από θηιηθά ηνπ
πξόζσπα, όπσο ηνλ Πνιπιά (νη ζρέζεηο ηνπο απνθαηαζηάζεθαλ ην 1854) θαη κεηά
θαη ηελ ηξίηε εγθεθαιηθή ζπκθόξεζε πνπ έπαζε ην 1856 δελ έβγαηλε πιένλ από ην
ζπίηη. Πέζαλε ηειηθά ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 1857. Ήηαλ ηόζν γεληθή θαη ζηέξεε ε θήκε
ηνπ, ώζηε όηαλ καζεύηεθε ν ζάλαηόο ηνπ, όινο ν ιαόο πέλζεζε. Σν ζέαηξν ηεο
Κέξθπξαο έθιεηζε, ε Ηόληνο Βνπιή ζηακάηεζε ηηο εξγαζίεο ηεο θαη απνθάζηζε λα
θεξπρζεί πέλζνο γηα ηνλ πνηεηή. Σα νζηά ηνπ κεηαθέξζεθαλ ζηε Εάθπλζν ην 1865.
.