SlideShare a Scribd company logo
УНДААНЫӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ҮНЭЛГЭЭ
Эрдэнэцогтын Баатархуя г
ШУТИС ХБТС-ын Хүнсний үйлдвэрийн
менежментийн ангийн III курсын оюутан
E-mail; baatar_bg@yahoo.com
Өг үүллийн хураангуй : 2008 оныг х үнсний аюулг үй байдлыг хангах
жил
болгосонтой
холбогдуулан
эх
орны
үйлдвэрлийн
бүтээ гдэх үүнийг импортын бүтээгдэх үүнтэй харьцуулан өрс өлдөх
чадварын үнэлгээ г
тодорхойлоход чиглэсэн судалгаанд алимны
жүүсийг объект болгон сонгосон .
Түлхүүр
үнэлгээ

үг :

импорт ,

дотоодын

үйлдвэрлэл ,

өрс өлдөх

чадварын

Оршил
Манай улс х үнснийхээ хэрэглээний 70 орчим хувийг импортын
бүтээ гд эх үүнээр хангаж байгаа гэсэн судалгаа байдаг . Гэтэл
дэлхийн практик т х үнсний нийт бүтээ гдэх үүнийхээ 30-аас дээш
хувийг
экспортоор авдаг
бол тухайн орон х үнсний аюулг үй
байдлаа алдаж ялангуяа х үнсний тодорхой нэг бүтээ гдэх үүний
импортын 20 –оос дээш хувийг з өвх өн нэг улсаас авдаг бол
экспортло гч улсын эрхшээлд орсон гэж үздэг . Тэгэхлээр бид аль
хэдийн өмнөд х өрш Хятад улсын эрхшээлд орсон бололтой . Монгол
улс
өс өн нэмэгдэж байгаа
х үн амынхаа х үнсний хэрэгцээ г
өөрсдийн үйлдвэрлэлээр хангаж чадахг үй байдалд х үрсэн нь
бидний
ирээд үйг
хаалттай
байдалд
х үргэж
байна .
Иймээс
дотооддоо
үйлдвэрлэж
байгаа
бүтээ гдэх үүнийг
импортын
бүтээ гдэх үүнтэй харьцуулж өрс өлдөх чадварыг нь тодорхойлж зах
зээлийг эзлэх нөхц өл бололцоог олж харах нь чухал болоод
байна .
Өрсөлдөх чадвар.
Бүтээ гдэх үүний өрс өлдөх чадвар гэх нэр томъёо нь шинэлэг з үйл
боловч үүнийг үндэсний болон олон улсын зах зээлийн стандарт ,
шаардлагыг
хангаж , чанар , техник - эдийн засгийн
зэрэг
гол
үз үүлэлт үүдээрээ өрс өлдөгч бүтээ гдэх үүнээс илт давуу талтай
байх нөхцлийг хангахад чиглэсэн маркетингийн удирдлагын бүх
арга хэмжээг багтаасан өрг өн утга агуул га тай ойлголт юм.
Ундааны өнөөг ийн байдал .
Ундааг амны цангаа тайлах т өдий хэрэглэж байсан цаг аль хэдийн
хол хоцорчээ . Хэрэглэж байгаа бүтээ гдэх үүнээсээ шаардлагатай
амин дэм, эрдэс бодис зэргий г бүрэн г үйцэд авч чадаж байгаа
эсэх тодорхой бус байгаа бөг өөд өнөөгийн нөхц өлд хэрэглэ гчид
ууж байгаа ундаанаасаа хэрэгцээт з үйлээ авахыг хичээдэг болсон
нь энэ т өрлийн бүтээгдэх үүний үйлдвэрлэл ихэсгэж байна . Ундаа
гэхлээр л бодолд жүүс, хийжүүлсэн ундаа ордог бол энэ т өрөлд
бүх т өрлийн шингэн з үйл (ундаа , жүүс, дарс , архи, пиво , сироп ,
цай г .м) –ийг оруулан үздэг . Манай улсын хувьд 2007 онд
40902.8 мянган литр амтат ундаа үйлдвэрлэсэн нь 2006 онтой
харьцуулбал 80.6 хувиар өсс өн үз үүлэлттэй байна . Үйлдвэрлэлийн
хэмжээ ихсэхийн хирээр зах зээлээс гадны бүтээ гдэх үүнийг шахах
боломжийг бидэнд олгож байна . Гэвч гаднаас орж ирж байгаа
ундааны ихээхэн хувийг жүүс эзэлж байгаа нь жүүсний өрс өлдөх
Ìîíãîëûí æ¿¿ñíèé шаардлага гарч байгаа юм. /ñàÿ ëèòð/
чадварыг үнэлэх çàõ çýýëèéí õýòèéí òºëºâ

îí

Судалгааны ар га з үй
Бүтээ гдэх үүний өрс өлдөх чадварыг үнэлэх олон арга байдаг ч
худалдааны тэмдэгтэй х үнсний бүтээгэдх үүний өрс өлдөх чадварыг
үнэлэхэд хэрэглэдэ г
загварчлалын аргыг ашигласан . Загварын
аргыг :
Зах зээлийн
нөхц өлд бүтээгдэх үүний өрс өлдөх чадварын
шалгуур үз үүлэлт болох хэрэглээний шинж чанарыг загварчлахад ,
Үйлдвэрлэгчдийн барааны рейтингий г тогтоох ,
- Хэрэглэгчдийн
одоогийн
болон ирээд үйн хэрэгцээ г
хангах
зорилгоор шаардлагатай нэр т өрийн бүтээ гдэх үүнийг бий болгох ,
шийдвэр гар гах зэрэг т хэрэглэдэ г . Өрс өлдөх чадварын шалгуур
болгож бүтээгдэх үүний тоон болон чанарын үз үүлэлт үүдийг авч
үзэх бөг өөд эдгээр нь тухайн бүтээгдэх үүний өрс өлдөх чадварыг
үнэлэх үндэс болдог . Энэ нь:
- өрс өлдөх чадварын нэгж шалгуур
- өрс өлдөх чадварын иж бүрэн шалгуураар тодорхойлогдоно .
Хүнсний
бүтээгдэх үүний
нэгж
шалгуурт
амт,
үнэр,
өнг ө,
тунгала гжилт , биежилт зэрэг
мэдэрх үйн эрхтний үз үүлэлтээр
тодорхойлогдох
хэрэглээний
үндсэн
үз үүлэлт үүдийг
мөн
худалдааны тэмдгийн мэдээлэл , сав баглаан дээрх мэдээллийг
хамруулан
авч
үздэг .
Харин
иж
бүрэн
шалгуурт
гурван
үз үүлэлтийг ашиглана .
-Хэрэглээний шалгуур иж бүрэн үз үүлэлт үүд
-Эдийн засгийн шалгуур үз үүлэлт үүд
-Худалдааны тэмдгийн нэр х үндийн үз үүлэлт үүд
Ж сний өрсөлдөх чадварын үнэл гээ
үү
Хүнсний
бүтээгдэх үүний
өрс өлдөх
чадварыг
хамгийн
ерөнхий
аргаар
тооцоолоход
хэрэглэ г чдийн
саналаар
тодорхойлогдсон
үз үүлэлтийг багтаасан онооны хувийг ашигладаг бөг өөд энэ санал
асуул гад мэдэрх үйн үз үүлэлт үүд, хэрэглээний барааны шинэлэг
байдал , сав баглаа боодол , үйлдвэрлэгчдийн болон худалдааны
тэмдгийн нэр х үнд зэрэг иж бүрэн үз үүлэлт үүдийг хамруулан авч
үзсэн .
Судалгаанд
Монгол
улсад
үйлдвэрлэж байгаа
алимны
жүүстэй Орос улсаас орж ирж байгаа алимны жүүсийг жишиг загвар
болгосон бөг өөд судалгаанд алимны жүүс худалдан авч байсан 15
хэрэглэ г чийн оролцуулсан .
Хэрэглэ г чдийн жүүсэнд өг өх нэ гж шалгуур
Хэрэглээний нэгж шалгуур - ыг олохдоо шинжилж буй барааны утганд
харьцуулж олно.
qi =

pi
pi 0

Pi – шинжилж буй барааны i-р үз үүлэлтийн утга
Pi0 – эталон барааны i-р үз үүлэлтийн утга
үнэлэх онооны хуваарь (цэвэр алимны
Хүснэг т 1

Ж сийг
үү
жүүс)
Үнэлгээ
(оноогоор )
Үз үүлэлт үүд
тунгала гжил
т
өнг ө

Онц (5)

Сайн (4)

Дунд (3)

Тааруухан
(2)

Тунгалаг

Бага
зэрэг
тундастай
Алимны
өнг өнөөс
арай өөр

Тунадас
багатай

Тунадасг үй

Алимны х үрэн
шаргал
өнг өтэй

Алимны
т өрөлд
хамаархаарг
үй
өөр
өнг өтэй
үнэр

Алимны
үнэртэй

Амт

Алим
амтагдсан

Шогоны
мэдээлэл

Хэрэглэ гчийн
эрхийг
хамгаалах
хуульд
нийцсэн ,
бүтээ гдэх үүн
ий
давуу
талыг
тусгасан
Гоо
з үйн
шаардлагад
нийцсэн ,
сэт г элд
тохиромжтой ,
савлалт
шошго
нь
өнг ө
үзэлмжтэй

Савлагааны
мэдээлэл

Алим
үнэртэх
боловс
исгэлэн
үнэртэй
Алимын
амттай ,
чихэрлэг
нялуун
Тус
хуульд
нийцсэн ,
мэдээлэл
багатай

Алим үнэр Алимны ямар
сул гадны ч
үнэр
өөр
байхг үй
үнэртэй
Алимны амт
сул ,
гашуун ,
исгэлэн
Тус хуульд
нийцсэн

Алимны амт
бараг
байхг үй

Савлагааны
ердийн
байдал
шошго
нь
хэвлэлийн
өндөр
г үйцэтгэлтэ
й, мэдээлэл
нь тодорхой
ойлгомжтой

Савлагаа
ердийн
анхааралд
үл өрт өм,
хэвлэлийн
ердийн
г үйцэтгэл ,
өнг өний
хослол
тааруу

Шошгоны
г үйцэтгэл
нямбай бус ,
гаднах
байдлаа
хадгалах
чанар
тааруу ,
мэдээлэл нь
ойлгомжг үй

Тус
хуульд
нийцээг үй,
мэдээлэл
байг үй

Ж сэнд өгс өн хэрэглэ гчдийн оноо
үү
Хүснэг т 2
Импортын
Эх
орны Хэрэглээний
Үз үүлэлт үүд
алимны
үйлдвэрийн
нэгж шалгуурын qi*
жүүс
(монфреш
дүн
ai
(любимый
а.ж)
(qi)
(ai)
сад)
тунгала гжилт
4.6
4.0
0,87
0.15
0.13
өнг ө
4.8
4.4
0,92
0.12
0.11
үнэр
4.6
3.2
0,69
0.25
0.17
Амт
4.8
4.0
0,83
0.17
0.14
Шогоны мэдээлэл
5.0
4.8
0.96
0.10
0.1
Савлагааны
5.0
4.0
0,80
0.19
мэдээлэл
0.15
Хэрэглээний шалгуур иж бүрэн үз үүлэлт -үүдийг
үз үүлэлтийг дараах томъёгоор тооцоолно .

тооцох .

Энэ
n

I ÏÊ = ∑ qi ai ⇒ I ÏÊ = 0.80
i =1

1
2
3
4
5

ai – i –р шалгуурын хоёрдугаар жингийн итгэлцүүр
i - үнэлж буй шалгуурын тоо
Хүснэгт 5
Өрс өлдөх
Ж сний өрс өлдөх чадварын шатлал
үү
чадварын
өрс өлдөх
тодорхойлолт
т үвшин
чадварын ангилал
0.91 – 1.0
1
өрс өлдөх
чадвар
өндөртэй
0.81 – 0.90
2
Бүтээгдэх үүн
өрс өлдөх чадвартай
0.71 – 0.80
3
Дунд
зэргийн
өрс өлдөх чадвартай
0.60 – 0.70
4
өрс өлдөх
чадвар
доогуур
0.60
–
аас
5
өрс өлдөх чадварг үй
дээш

Худалдааны тэмдгийн нэр хүндийн үзүүлэлт-ийг тооцох. Тооцоог
онооны хуваарийг ашигладаг томъёогоор бодох (хүснэгт 3-т
жүүсний худалдааны тэмдгийн нэр хүнд үзүүлэлтийн хуваарь)
бөгөөд тэр нь дараах байдалтай байна. Жүүсний худалдааны
тэмдгийн нэр хүндэд өгсөн хэрэглэгчдийн үнэлгээ Хүснэгт 4
I ÒÌ =

PTmi
4.2
⇒ I ÒÌ =
= 0.95
PTm 0
4.4

PTmi – шинжилж буй барааны i –р үзүүлэлт
PTm0 – эталон барааны i –р үзүүлэлтийн утга
Д/
д
1

2

Үнэлгээ ,
Онц (5)
тоогоор
Үз үүлэлт үүд
Барааны
Сайн
танил ,
тэмдгийн
шинж сэт гэл
татсан ,
чанар
хэрэглэ гчдэд
ойр
нэр
х үнд
бүхий
худалдааны тэмдэг
Худалдааны
0.81 – 1.0
тэмдгийн
нэр
х үнд
үз үүлэлтийн
утга / ITM /

Жүүсний

худалдааны

тэмдгийн

нэр

Сайн (4)

ханалттай (3)

Танил
боловч
сэт гэлд
ойр биш
0.61
0.80

хүндэд

Хүснэг т 3

Сайн
танил
биш, сэт гэлд
дотно бус

– 0.60
бага

өгсөн

–

ээс
хэрэглэгчдийн үнэлгээ
Импортын
4.4

Эх орны үйлдвэрийн
4.2

Хүснэг т 4

Дүг н элт
Хэрэглэ г чдээс авсан саналаар хэрэглээний шалгуур иж бүрэн
үз үүлэлт (0.80), худалдааны тэмдгийн нэр хүндийн үзүүлэлт
(0.95) –ийг бодож олсноор
дараах дүгнэлтэнд х үрч чадана .
Монгол үйлдвэрлэгдэж байгаа жүүс хэрэглэ гчдэд ойр сэт гэл
татсан боловч хугацааны тухайн агшинд зах зээл дээр дундаж
байр суурь эзэлж буй бүтээ гдэх үүн (дундаж өрс өлдөх чадвартай ).
Энд бүтээгдэх үүний чанарыг сайжруулах , үнийг бууруулах , эсвэл
худалдааны тэмдэгтэй бүтээ гдэх үүнийг зах зээлийн х өдөлг өөнд
оруулах арга хэмжээ авах шаардлагатай .
Ашигласан хэвлэл
“Хүнсний үйлдвэрийн өрс өлдөх чадвар ”
хурлын эмхэт гэл 2007
“Хүн ба х үнс” сэт г үүл
Монгол улсын статисти кийн эмхэт гэл 2006

онол

практикийн

бага

Товч намтар
Эрдэнэцогтын Баатархуя г 1987 онд т өрс өн. Сэлэнгэ аймаг Сүхбаатар сумын 10-н
жилийн 4-р сургуулийг 2005 онд т өсг өж ШУТИС ХБТС – ын Хүнсний үйлдвэрийн
менежментийн ангид элсэн орсон . Одоо 3-р курст сурч байна . Уг сургуульд
сурч байгаа гынхаа хувьд ихээд үйгээ х үнсний үйлдвэртэй холбон боддог .
Тиймээс ч манай улсын хувьд нэн тэрг үүнд шийдвэрлэх ёстой асуудлуудын нэг
болоод байгаа эх орны эр үүл чанартай х үнс үйлдвэрлэлийг дээшлүүлэхтэй
холбогдуулан äîòîîäîä ¿éëäâýðëýñýí õ¿íñèéã èìïîðòûí õ¿íñòýé õàðüöóóëàí
ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã íü ¿íýëýõèéã çîðüñîí áîëíî. ªã¿¿ëëèéã áè÷èõ ÿâöàä Ö.
Ñýëýíãý áàãøààñ çààâàð çºâëºãºº àâ÷ áàéñàí.
Bg
хэрэглэгчдийн үнэлгээ
Импортын
4.4

Эх орны үйлдвэрийн
4.2

Хүснэг т 4

Дүг н элт
Хэрэглэ г чдээс авсан саналаар хэрэглээний шалгуур иж бүрэн
үз үүлэлт (0.80), худалдааны тэмдгийн нэр хүндийн үзүүлэлт
(0.95) –ийг бодож олсноор
дараах дүгнэлтэнд х үрч чадана .
Монгол үйлдвэрлэгдэж байгаа жүүс хэрэглэ гчдэд ойр сэт гэл
татсан боловч хугацааны тухайн агшинд зах зээл дээр дундаж
байр суурь эзэлж буй бүтээ гдэх үүн (дундаж өрс өлдөх чадвартай ).
Энд бүтээгдэх үүний чанарыг сайжруулах , үнийг бууруулах , эсвэл
худалдааны тэмдэгтэй бүтээ гдэх үүнийг зах зээлийн х өдөлг өөнд
оруулах арга хэмжээ авах шаардлагатай .
Ашигласан хэвлэл
“Хүнсний үйлдвэрийн өрс өлдөх чадвар ”
хурлын эмхэт гэл 2007
“Хүн ба х үнс” сэт г үүл
Монгол улсын статисти кийн эмхэт гэл 2006

онол

практикийн

бага

Товч намтар
Эрдэнэцогтын Баатархуя г 1987 онд т өрс өн. Сэлэнгэ аймаг Сүхбаатар сумын 10-н
жилийн 4-р сургуулийг 2005 онд т өсг өж ШУТИС ХБТС – ын Хүнсний үйлдвэрийн
менежментийн ангид элсэн орсон . Одоо 3-р курст сурч байна . Уг сургуульд
сурч байгаа гынхаа хувьд ихээд үйгээ х үнсний үйлдвэртэй холбон боддог .
Тиймээс ч манай улсын хувьд нэн тэрг үүнд шийдвэрлэх ёстой асуудлуудын нэг
болоод байгаа эх орны эр үүл чанартай х үнс үйлдвэрлэлийг дээшлүүлэхтэй
холбогдуулан äîòîîäîä ¿éëäâýðëýñýí õ¿íñèéã èìïîðòûí õ¿íñòýé õàðüöóóëàí
ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã íü ¿íýëýõèéã çîðüñîí áîëíî. ªã¿¿ëëèéã áè÷èõ ÿâöàä Ö.
Ñýëýíãý áàãøààñ çààâàð çºâëºãºº àâ÷ áàéñàí.
Bg

More Related Content

What's hot

Хийжүүлсэн ундааны нэр төрөл
Хийжүүлсэн ундааны нэр төрөлХийжүүлсэн ундааны нэр төрөл
Хийжүүлсэн ундааны нэр төрөлЦогдорж Жавзан
 
Дадлага хийсэн тухай тодорхойлолт /формат/
Дадлага хийсэн тухай тодорхойлолт /формат/Дадлага хийсэн тухай тодорхойлолт /формат/
Дадлага хийсэн тухай тодорхойлолт /формат/
Ulzii Helly
 
хэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлс
хэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлсхэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлс
хэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлс
О. Гэрэлт-Од
 
Зах зээлийн хөгжил ба одоогийн нөхцөл байдал
Зах зээлийн хөгжил ба одоогийн нөхцөл байдалЗах зээлийн хөгжил ба одоогийн нөхцөл байдал
Зах зээлийн хөгжил ба одоогийн нөхцөл байдалE-Gazarchin Online University
 
апу трейдинг ххк
апу трейдинг ххкапу трейдинг ххк
апу трейдинг ххк
Ichko Ichinhorloo
 
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Mr Nyak
 
Маркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгааМаркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгаа
Гончигжавын Болдбаатар
 
Lecture №3
Lecture №3Lecture №3
Lecture №3
NasanjargalP
 
"Миний Монголын Сүү" брендийн маркетингийн зөвлөмж
"Миний Монголын Сүү" брендийн маркетингийн зөвлөмж"Миний Монголын Сүү" брендийн маркетингийн зөвлөмж
"Миний Монголын Сүү" брендийн маркетингийн зөвлөмж
Undram J
 
Lec 10 12
Lec 10 12Lec 10 12
Lec 10 12
enkhtuyagerel01
 
Starbucks Старбакс Монгол хэлээр
Starbucks Старбакс Монгол хэлээр Starbucks Старбакс Монгол хэлээр
Starbucks Старбакс Монгол хэлээр
Ulzii Helly
 
шинжих судалгаа: хоёрдогч мэдээ
шинжих судалгаа: хоёрдогч мэдээшинжих судалгаа: хоёрдогч мэдээ
шинжих судалгаа: хоёрдогч мэдээ
Гончигжавын Болдбаатар
 
газтай усны судалгаа
газтай усны судалгаагазтай усны судалгаа
газтай усны судалгаа
Undram J
 
Lekts2. statistik ajilglalt
Lekts2.  statistik ajilglaltLekts2.  statistik ajilglalt
Lekts2. statistik ajilglalt
Dalaisaikhan Natsagdorj
 
Хяналт, хяналтын удирдлага, хяналтын үүрэг, хяналтын тогтолцоо ...
Хяналт, хяналтын удирдлага, хяналтын үүрэг, хяналтын тогтолцоо ...Хяналт, хяналтын удирдлага, хяналтын үүрэг, хяналтын тогтолцоо ...
Хяналт, хяналтын удирдлага, хяналтын үүрэг, хяналтын тогтолцоо ...
Adilbishiin Gelegjamts
 
Сүү сүүн бүтээгдэхүүний танилцуулга, сав баглаа боодол
Сүү сүүн бүтээгдэхүүний танилцуулга, сав баглаа боодолСүү сүүн бүтээгдэхүүний танилцуулга, сав баглаа боодол
Сүү сүүн бүтээгдэхүүний танилцуулга, сав баглаа боодол
Undram J
 
маркетингийн орчны судалгаа
маркетингийн орчны судалгаамаркетингийн орчны судалгаа
маркетингийн орчны судалгаа
Ц. Ариунболд
 

What's hot (20)

Хийжүүлсэн ундааны нэр төрөл
Хийжүүлсэн ундааны нэр төрөлХийжүүлсэн ундааны нэр төрөл
Хийжүүлсэн ундааны нэр төрөл
 
Дадлага хийсэн тухай тодорхойлолт /формат/
Дадлага хийсэн тухай тодорхойлолт /формат/Дадлага хийсэн тухай тодорхойлолт /формат/
Дадлага хийсэн тухай тодорхойлолт /формат/
 
хэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлс
хэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлсхэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлс
хэрэглэгчийн зан төлөвт нөлөөлөх хүчин зүйлс
 
Хийжүүлсэн ундаа
Хийжүүлсэн ундааХийжүүлсэн ундаа
Хийжүүлсэн ундаа
 
Зах зээлийн хөгжил ба одоогийн нөхцөл байдал
Зах зээлийн хөгжил ба одоогийн нөхцөл байдалЗах зээлийн хөгжил ба одоогийн нөхцөл байдал
Зах зээлийн хөгжил ба одоогийн нөхцөл байдал
 
апу трейдинг ххк
апу трейдинг ххкапу трейдинг ххк
апу трейдинг ххк
 
Comunnication and motivation
Comunnication and motivationComunnication and motivation
Comunnication and motivation
 
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
 
Маркетингийн удирдлага
Маркетингийн удирдлагаМаркетингийн удирдлага
Маркетингийн удирдлага
 
Маркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгааМаркетингийн судалгаа
Маркетингийн судалгаа
 
Lecture №3
Lecture №3Lecture №3
Lecture №3
 
"Миний Монголын Сүү" брендийн маркетингийн зөвлөмж
"Миний Монголын Сүү" брендийн маркетингийн зөвлөмж"Миний Монголын Сүү" брендийн маркетингийн зөвлөмж
"Миний Монголын Сүү" брендийн маркетингийн зөвлөмж
 
Lec 10 12
Lec 10 12Lec 10 12
Lec 10 12
 
Starbucks Старбакс Монгол хэлээр
Starbucks Старбакс Монгол хэлээр Starbucks Старбакс Монгол хэлээр
Starbucks Старбакс Монгол хэлээр
 
шинжих судалгаа: хоёрдогч мэдээ
шинжих судалгаа: хоёрдогч мэдээшинжих судалгаа: хоёрдогч мэдээ
шинжих судалгаа: хоёрдогч мэдээ
 
газтай усны судалгаа
газтай усны судалгаагазтай усны судалгаа
газтай усны судалгаа
 
Lekts2. statistik ajilglalt
Lekts2.  statistik ajilglaltLekts2.  statistik ajilglalt
Lekts2. statistik ajilglalt
 
Хяналт, хяналтын удирдлага, хяналтын үүрэг, хяналтын тогтолцоо ...
Хяналт, хяналтын удирдлага, хяналтын үүрэг, хяналтын тогтолцоо ...Хяналт, хяналтын удирдлага, хяналтын үүрэг, хяналтын тогтолцоо ...
Хяналт, хяналтын удирдлага, хяналтын үүрэг, хяналтын тогтолцоо ...
 
Сүү сүүн бүтээгдэхүүний танилцуулга, сав баглаа боодол
Сүү сүүн бүтээгдэхүүний танилцуулга, сав баглаа боодолСүү сүүн бүтээгдэхүүний танилцуулга, сав баглаа боодол
Сүү сүүн бүтээгдэхүүний танилцуулга, сав баглаа боодол
 
маркетингийн орчны судалгаа
маркетингийн орчны судалгаамаркетингийн орчны судалгаа
маркетингийн орчны судалгаа
 

Viewers also liked

хийжүүлсэн ундаа
хийжүүлсэн ундаахийжүүлсэн ундаа
хийжүүлсэн ундааBayarmaa Anu
 
танилцуулга
танилцуулгатанилцуулга
танилцуулга
love_ya
 
хийжүүлсэн ундаа
хийжүүлсэн ундаахийжүүлсэн ундаа
хийжүүлсэн ундааBayarmaa Anu
 
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Tuvshinsanaa Baasanjav
 
Нямдаваа - МОНГОЛ ОРНЫ ИНФЛЯЦИЙН ТҮВШИН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ИНФЛЯЦИД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮ...
Нямдаваа - МОНГОЛ ОРНЫ ИНФЛЯЦИЙН ТҮВШИН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ИНФЛЯЦИД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮ...Нямдаваа - МОНГОЛ ОРНЫ ИНФЛЯЦИЙН ТҮВШИН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ИНФЛЯЦИД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮ...
Нямдаваа - МОНГОЛ ОРНЫ ИНФЛЯЦИЙН ТҮВШИН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ИНФЛЯЦИД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮ...batnasanb
 
мт бие даалт нарантуяа лхагвадулам
мт бие даалт нарантуяа лхагвадуламмт бие даалт нарантуяа лхагвадулам
мт бие даалт нарантуяа лхагвадулам
E-Gazarchin Online University
 
хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалт
хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалтхүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалт
хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалтZorigo Zorigo
 
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...batnasanb
 
Отгонзаяа, Байгальмаа - МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭЭДРЭЭТ БАЙДАЛ БА ЭНЭ ХЭСГИЙН...
Отгонзаяа, Байгальмаа - МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭЭДРЭЭТ БАЙДАЛ БА  ЭНЭ ХЭСГИЙН...Отгонзаяа, Байгальмаа - МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭЭДРЭЭТ БАЙДАЛ БА  ЭНЭ ХЭСГИЙН...
Отгонзаяа, Байгальмаа - МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭЭДРЭЭТ БАЙДАЛ БА ЭНЭ ХЭСГИЙН...batnasanb
 
Torquest ’13 finals, MindSpark, College of Engineering Pune
Torquest ’13 finals, MindSpark, College of Engineering PuneTorquest ’13 finals, MindSpark, College of Engineering Pune
Torquest ’13 finals, MindSpark, College of Engineering Pune
Omkar Yarguddi
 
งานนำเสนอ อาย
งานนำเสนอ อายงานนำเสนอ อาย
งานนำเสนอ อายjintana pinjaikul
 
Torquest ’13 elims answers
Torquest ’13 elims answersTorquest ’13 elims answers
Torquest ’13 elims answers
Omkar Yarguddi
 
Zandargiiraa - НИЙСЭЛЛИЙН НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ГАЗРЫН ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ СИСТЕМИЙГ Ш...
Zandargiiraa - НИЙСЭЛЛИЙН НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ГАЗРЫН ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ СИСТЕМИЙГ Ш...Zandargiiraa - НИЙСЭЛЛИЙН НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ГАЗРЫН ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ СИСТЕМИЙГ Ш...
Zandargiiraa - НИЙСЭЛЛИЙН НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ГАЗРЫН ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ СИСТЕМИЙГ Ш...batnasanb
 
Madeline rosado
Madeline rosadoMadeline rosado
Madeline rosado
maderodriguez0708
 
Т. Оюун-Эрдэнэ - АЖИЛЛАГЧДАД ХУВЬЦАА ЭЗЭМШҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨР
Т. Оюун-Эрдэнэ - АЖИЛЛАГЧДАД ХУВЬЦАА ЭЗЭМШҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨРТ. Оюун-Эрдэнэ - АЖИЛЛАГЧДАД ХУВЬЦАА ЭЗЭМШҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨР
Т. Оюун-Эрдэнэ - АЖИЛЛАГЧДАД ХУВЬЦАА ЭЗЭМШҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨРbatnasanb
 
วิธีตรวจสอบไวรัส
วิธีตรวจสอบไวรัสวิธีตรวจสอบไวรัส
วิธีตรวจสอบไวรัส
silanee1
 

Viewers also liked (20)

хийжүүлсэн ундаа
хийжүүлсэн ундаахийжүүлсэн ундаа
хийжүүлсэн ундаа
 
танилцуулга
танилцуулгатанилцуулга
танилцуулга
 
хийжүүлсэн ундаа
хийжүүлсэн ундаахийжүүлсэн ундаа
хийжүүлсэн ундаа
 
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
Хүнсний аюулгүй байдал /Food safe/
 
Нямдаваа - МОНГОЛ ОРНЫ ИНФЛЯЦИЙН ТҮВШИН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ИНФЛЯЦИД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮ...
Нямдаваа - МОНГОЛ ОРНЫ ИНФЛЯЦИЙН ТҮВШИН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ИНФЛЯЦИД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮ...Нямдаваа - МОНГОЛ ОРНЫ ИНФЛЯЦИЙН ТҮВШИН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ИНФЛЯЦИД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮ...
Нямдаваа - МОНГОЛ ОРНЫ ИНФЛЯЦИЙН ТҮВШИН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ ИНФЛЯЦИД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮ...
 
мт бие даалт нарантуяа лхагвадулам
мт бие даалт нарантуяа лхагвадуламмт бие даалт нарантуяа лхагвадулам
мт бие даалт нарантуяа лхагвадулам
 
Lecture 5
Lecture 5Lecture 5
Lecture 5
 
Lecture 13
Lecture 13Lecture 13
Lecture 13
 
Lecture 8
Lecture 8Lecture 8
Lecture 8
 
хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалт
хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалтхүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалт
хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалт
 
Swot шинжилгээ
Swot шинжилгээSwot шинжилгээ
Swot шинжилгээ
 
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
 
Отгонзаяа, Байгальмаа - МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭЭДРЭЭТ БАЙДАЛ БА ЭНЭ ХЭСГИЙН...
Отгонзаяа, Байгальмаа - МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭЭДРЭЭТ БАЙДАЛ БА  ЭНЭ ХЭСГИЙН...Отгонзаяа, Байгальмаа - МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭЭДРЭЭТ БАЙДАЛ БА  ЭНЭ ХЭСГИЙН...
Отгонзаяа, Байгальмаа - МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭЭДРЭЭТ БАЙДАЛ БА ЭНЭ ХЭСГИЙН...
 
Torquest ’13 finals, MindSpark, College of Engineering Pune
Torquest ’13 finals, MindSpark, College of Engineering PuneTorquest ’13 finals, MindSpark, College of Engineering Pune
Torquest ’13 finals, MindSpark, College of Engineering Pune
 
งานนำเสนอ อาย
งานนำเสนอ อายงานนำเสนอ อาย
งานนำเสนอ อาย
 
Torquest ’13 elims answers
Torquest ’13 elims answersTorquest ’13 elims answers
Torquest ’13 elims answers
 
Zandargiiraa - НИЙСЭЛЛИЙН НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ГАЗРЫН ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ СИСТЕМИЙГ Ш...
Zandargiiraa - НИЙСЭЛЛИЙН НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ГАЗРЫН ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ СИСТЕМИЙГ Ш...Zandargiiraa - НИЙСЭЛЛИЙН НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ГАЗРЫН ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ СИСТЕМИЙГ Ш...
Zandargiiraa - НИЙСЭЛЛИЙН НИЙТИЙН ТЭЭВРИЙН ГАЗРЫН ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ СИСТЕМИЙГ Ш...
 
Madeline rosado
Madeline rosadoMadeline rosado
Madeline rosado
 
Т. Оюун-Эрдэнэ - АЖИЛЛАГЧДАД ХУВЬЦАА ЭЗЭМШҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨР
Т. Оюун-Эрдэнэ - АЖИЛЛАГЧДАД ХУВЬЦАА ЭЗЭМШҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨРТ. Оюун-Эрдэнэ - АЖИЛЛАГЧДАД ХУВЬЦАА ЭЗЭМШҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨР
Т. Оюун-Эрдэнэ - АЖИЛЛАГЧДАД ХУВЬЦАА ЭЗЭМШҮҮЛЭХ ХӨТӨЛБӨР
 
วิธีตรวจสอบไวรัส
วิธีตรวจสอบไวรัสวิธีตรวจสอบไวรัส
วิธีตรวจสอบไวรัส
 

Similar to Э.Баатархуяг - УНДААНЫ ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ҮНЭЛГЭЭ

свот
свотсвот
E m.sp713, lesson 2
E m.sp713, lesson 2E m.sp713, lesson 2
E m.sp713, lesson 2davaa627
 
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...batnasanb
 
үүрээ, бүтээмж
үүрээ, бүтээмжүүрээ, бүтээмж
үүрээ, бүтээмжbatnasanb
 
тахианы аж ахуй
тахианы аж ахуйтахианы аж ахуй
тахианы аж ахуй
Enkhbat Chimed-Ochir
 
Х.Ганбаатар: Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, шийдэл
Х.Ганбаатар: Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, шийдэлХ.Ганбаатар: Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, шийдэл
Х.Ганбаатар: Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, шийдэл
Unuruu Dear
 
Г.Ганзаяа - Цахилгааны зардал, шугамын төлбөр, дулааны үнэ тариф,түлшний зардал
Г.Ганзаяа - Цахилгааны зардал, шугамын төлбөр, дулааны үнэ тариф,түлшний зардалГ.Ганзаяа - Цахилгааны зардал, шугамын төлбөр, дулааны үнэ тариф,түлшний зардал
Г.Ганзаяа - Цахилгааны зардал, шугамын төлбөр, дулааны үнэ тариф,түлшний зардалbatnasanb
 
Хүнсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварын онол, арга зүйн үндэс
Хүнсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварын онол, арга зүйн үндэсХүнсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварын онол, арга зүйн үндэс
Хүнсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварын онол, арга зүйн үндэс
ub_old
 
Milk pre
Milk preMilk pre
Milk pre
Ganaa Sula
 
атар өргөө
атар өргөөатар өргөө
атар өргөө
Temuulen Ganbat
 
Food security graduate 11
Food security graduate 11Food security graduate 11
Food security graduate 11noonii
 
Ж.МӨНХГЭРЭЛ, Ж.БАТЖАРГАЛ, Б.НАРМАНДАХ - НООЛУУРЫН ҮНЭ, ТҮҮНИЙ ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗ...
Ж.МӨНХГЭРЭЛ, Ж.БАТЖАРГАЛ, Б.НАРМАНДАХ - НООЛУУРЫН ҮНЭ, ТҮҮНИЙ ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗ...Ж.МӨНХГЭРЭЛ, Ж.БАТЖАРГАЛ, Б.НАРМАНДАХ - НООЛУУРЫН ҮНЭ, ТҮҮНИЙ ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗ...
Ж.МӨНХГЭРЭЛ, Ж.БАТЖАРГАЛ, Б.НАРМАНДАХ - НООЛУУРЫН ҮНЭ, ТҮҮНИЙ ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗ...batnasanb
 
Арьс ширний салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үр дүн
Арьс ширний салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үр дүнАрьс ширний салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үр дүн
Арьс ширний салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үр дүн
Ankhbileg Luvsan
 
З.Одмаа - Байгууллагын өөрчлөлтийн менежмент
З.Одмаа - Байгууллагын өөрчлөлтийн менежментЗ.Одмаа - Байгууллагын өөрчлөлтийн менежмент
З.Одмаа - Байгууллагын өөрчлөлтийн менежментbatnasanb
 
Д.Буянтогтох Б.Жавзанпагма - Хоолны газрын хүний нөөцийн эрэлт, хөгжлийн стра...
Д.Буянтогтох Б.Жавзанпагма - Хоолны газрын хүний нөөцийн эрэлт, хөгжлийн стра...Д.Буянтогтох Б.Жавзанпагма - Хоолны газрын хүний нөөцийн эрэлт, хөгжлийн стра...
Д.Буянтогтох Б.Жавзанпагма - Хоолны газрын хүний нөөцийн эрэлт, хөгжлийн стра...batnasanb
 
үндэсний үйлдвэрлэл
үндэсний үйлдвэрлэлүндэсний үйлдвэрлэл
үндэсний үйлдвэрлэлTj Crew
 
Г.Эрдэнэ - МАХ НИЙЛҮҮЛЭХ ЛОГИСТИК ТӨВ БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖИЙН СУДАЛГАА
Г.Эрдэнэ - МАХ НИЙЛҮҮЛЭХ ЛОГИСТИК ТӨВ БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖИЙН СУДАЛГААГ.Эрдэнэ - МАХ НИЙЛҮҮЛЭХ ЛОГИСТИК ТӨВ БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖИЙН СУДАЛГАА
Г.Эрдэнэ - МАХ НИЙЛҮҮЛЭХ ЛОГИСТИК ТӨВ БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖИЙН СУДАЛГААbatnasanb
 
Golomt-АПУ ХК
Golomt-АПУ ХКGolomt-АПУ ХК
Golomt-АПУ ХК
Gantulga George
 

Similar to Э.Баатархуяг - УНДААНЫ ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ҮНЭЛГЭЭ (20)

свот
свотсвот
свот
 
E m.sp713, lesson 2
E m.sp713, lesson 2E m.sp713, lesson 2
E m.sp713, lesson 2
 
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
Сонгоровын Үүрцайх - Хүнсний үйлдвэрийн бүтээмжийн удирдлагад нөлөөлөх хүчин ...
 
үүрээ, бүтээмж
үүрээ, бүтээмжүүрээ, бүтээмж
үүрээ, бүтээмж
 
тахианы аж ахуй
тахианы аж ахуйтахианы аж ахуй
тахианы аж ахуй
 
Х.Ганбаатар: Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, шийдэл
Х.Ганбаатар: Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, шийдэлХ.Ганбаатар: Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, шийдэл
Х.Ганбаатар: Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал, шийдэл
 
Dairy farming business
Dairy farming businessDairy farming business
Dairy farming business
 
Г.Ганзаяа - Цахилгааны зардал, шугамын төлбөр, дулааны үнэ тариф,түлшний зардал
Г.Ганзаяа - Цахилгааны зардал, шугамын төлбөр, дулааны үнэ тариф,түлшний зардалГ.Ганзаяа - Цахилгааны зардал, шугамын төлбөр, дулааны үнэ тариф,түлшний зардал
Г.Ганзаяа - Цахилгааны зардал, шугамын төлбөр, дулааны үнэ тариф,түлшний зардал
 
Хүнсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварын онол, арга зүйн үндэс
Хүнсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварын онол, арга зүйн үндэсХүнсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварын онол, арга зүйн үндэс
Хүнсний үйлдвэрийн өрсөлдөх чадварын онол, арга зүйн үндэс
 
Milk pre
Milk preMilk pre
Milk pre
 
атар өргөө
атар өргөөатар өргөө
атар өргөө
 
Food security graduate 11
Food security graduate 11Food security graduate 11
Food security graduate 11
 
Agro acc
Agro accAgro acc
Agro acc
 
Ж.МӨНХГЭРЭЛ, Ж.БАТЖАРГАЛ, Б.НАРМАНДАХ - НООЛУУРЫН ҮНЭ, ТҮҮНИЙ ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗ...
Ж.МӨНХГЭРЭЛ, Ж.БАТЖАРГАЛ, Б.НАРМАНДАХ - НООЛУУРЫН ҮНЭ, ТҮҮНИЙ ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗ...Ж.МӨНХГЭРЭЛ, Ж.БАТЖАРГАЛ, Б.НАРМАНДАХ - НООЛУУРЫН ҮНЭ, ТҮҮНИЙ ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗ...
Ж.МӨНХГЭРЭЛ, Ж.БАТЖАРГАЛ, Б.НАРМАНДАХ - НООЛУУРЫН ҮНЭ, ТҮҮНИЙ ЭДИЙН ЗАСАГТ ҮЗ...
 
Арьс ширний салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үр дүн
Арьс ширний салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үр дүнАрьс ширний салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үр дүн
Арьс ширний салбарт хэрэгжиж буй бодлогын хэрэгжилтийн үр дүн
 
З.Одмаа - Байгууллагын өөрчлөлтийн менежмент
З.Одмаа - Байгууллагын өөрчлөлтийн менежментЗ.Одмаа - Байгууллагын өөрчлөлтийн менежмент
З.Одмаа - Байгууллагын өөрчлөлтийн менежмент
 
Д.Буянтогтох Б.Жавзанпагма - Хоолны газрын хүний нөөцийн эрэлт, хөгжлийн стра...
Д.Буянтогтох Б.Жавзанпагма - Хоолны газрын хүний нөөцийн эрэлт, хөгжлийн стра...Д.Буянтогтох Б.Жавзанпагма - Хоолны газрын хүний нөөцийн эрэлт, хөгжлийн стра...
Д.Буянтогтох Б.Жавзанпагма - Хоолны газрын хүний нөөцийн эрэлт, хөгжлийн стра...
 
үндэсний үйлдвэрлэл
үндэсний үйлдвэрлэлүндэсний үйлдвэрлэл
үндэсний үйлдвэрлэл
 
Г.Эрдэнэ - МАХ НИЙЛҮҮЛЭХ ЛОГИСТИК ТӨВ БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖИЙН СУДАЛГАА
Г.Эрдэнэ - МАХ НИЙЛҮҮЛЭХ ЛОГИСТИК ТӨВ БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖИЙН СУДАЛГААГ.Эрдэнэ - МАХ НИЙЛҮҮЛЭХ ЛОГИСТИК ТӨВ БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖИЙН СУДАЛГАА
Г.Эрдэнэ - МАХ НИЙЛҮҮЛЭХ ЛОГИСТИК ТӨВ БАЙГУУЛАХ БОЛОМЖИЙН СУДАЛГАА
 
Golomt-АПУ ХК
Golomt-АПУ ХКGolomt-АПУ ХК
Golomt-АПУ ХК
 

More from batnasanb

Red arrow international company presentation
Red arrow international company presentationRed arrow international company presentation
Red arrow international company presentation
batnasanb
 
Mtvf panel on piracy and copyright mr final
Mtvf panel on piracy and copyright mr finalMtvf panel on piracy and copyright mr final
Mtvf panel on piracy and copyright mr final
batnasanb
 
Bei Bei Fan - Warner Bros
Bei Bei Fan - Warner BrosBei Bei Fan - Warner Bros
Bei Bei Fan - Warner Bros
batnasanb
 
Saskia van Lier - Endemol Asia
Saskia van Lier - Endemol AsiaSaskia van Lier - Endemol Asia
Saskia van Lier - Endemol Asia
batnasanb
 
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian MarketJargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
batnasanb
 
Final overview img mongolia v2
Final overview img mongolia v2Final overview img mongolia v2
Final overview img mongolia v2
batnasanb
 
Dai Huang - Sony Pictures Television
Dai Huang - Sony Pictures TelevisionDai Huang - Sony Pictures Television
Dai Huang - Sony Pictures Television
batnasanb
 
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property RightsDelgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rightsbatnasanb
 
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television IndustryKhishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industrybatnasanb
 
David Kao - Television Industry Technologies
David Kao - Television Industry TechnologiesDavid Kao - Television Industry Technologies
David Kao - Television Industry Technologies
batnasanb
 
Peter Markey - Building success in the digital era
Peter Markey - Building success in the digital eraPeter Markey - Building success in the digital era
Peter Markey - Building success in the digital era
batnasanb
 
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалтБ.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалтbatnasanb
 
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилдЦ.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилдbatnasanb
 
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлагаА.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлагаbatnasanb
 
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...batnasanb
 
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭБ.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭbatnasanb
 
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...batnasanb
 
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...batnasanb
 
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн салбарт ...
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн  салбарт ...С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн  салбарт ...
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн салбарт ...batnasanb
 
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛГ.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛbatnasanb
 

More from batnasanb (20)

Red arrow international company presentation
Red arrow international company presentationRed arrow international company presentation
Red arrow international company presentation
 
Mtvf panel on piracy and copyright mr final
Mtvf panel on piracy and copyright mr finalMtvf panel on piracy and copyright mr final
Mtvf panel on piracy and copyright mr final
 
Bei Bei Fan - Warner Bros
Bei Bei Fan - Warner BrosBei Bei Fan - Warner Bros
Bei Bei Fan - Warner Bros
 
Saskia van Lier - Endemol Asia
Saskia van Lier - Endemol AsiaSaskia van Lier - Endemol Asia
Saskia van Lier - Endemol Asia
 
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian MarketJargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
Jargalan.B - Hollywood movie supply in Mongolian Market
 
Final overview img mongolia v2
Final overview img mongolia v2Final overview img mongolia v2
Final overview img mongolia v2
 
Dai Huang - Sony Pictures Television
Dai Huang - Sony Pictures TelevisionDai Huang - Sony Pictures Television
Dai Huang - Sony Pictures Television
 
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property RightsDelgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
Delgertsoo.D - Legal regulation of Intellectual Property Rights
 
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television IndustryKhishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
Khishigsuren Yadamsuren - Current Overview of Mongolian Television Industry
 
David Kao - Television Industry Technologies
David Kao - Television Industry TechnologiesDavid Kao - Television Industry Technologies
David Kao - Television Industry Technologies
 
Peter Markey - Building success in the digital era
Peter Markey - Building success in the digital eraPeter Markey - Building success in the digital era
Peter Markey - Building success in the digital era
 
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалтБ.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
Б.БАЛГАНСҮРЭН - Өргөн нэвтрүүлгийн зохицуулалт
 
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилдЦ.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
Ц.ЖАДАМБАА - Телевизийн шинэчлэл улсын хөгжилд
 
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлагаА.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
А.Анхбаяр - Алтны үнийн хэтийн төлөв хандлага
 
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
М.Маргадмөн Х.Нямжаргал - ВАЛЮТЫН ОНОВЧТОЙ БАГЦ БҮРДҮҮЛЖ, ИРЭЭДҮЙН ТААМАГЛАЛЫ...
 
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭБ.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
Б.ЗАМАНДИЙЖАВ - КОМПАНИЙ ҮНЭ ЦЭНЭД НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН ШИНЖИЛГЭЭ
 
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
Э.Энхжаргал Г. Энхзаяа - БАГАНУУР ХУВЬЦААТ КОМПАНИЙ ХӨДӨЛМӨРИЙН БҮТЭЭМЖИЙН ШИ...
 
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
Ч.Сосорбарам С.Дашзэвэг - Валютын ханшинд нөлөөлөгч хүчин зүйлсийг тодорхойло...
 
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн салбарт ...
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн  салбарт ...С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн  салбарт ...
С.Сарангэрэл - Технологийн түвшний үнэлгээний арга зүйг уул уурхайн салбарт ...
 
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛГ.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
Г.Мөнгөнцэцэг - CAPM ЗАГВАР ба ӨРГӨТГӨЛ
 

Э.Баатархуяг - УНДААНЫ ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ҮНЭЛГЭЭ

  • 1. УНДААНЫӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ҮНЭЛГЭЭ Эрдэнэцогтын Баатархуя г ШУТИС ХБТС-ын Хүнсний үйлдвэрийн менежментийн ангийн III курсын оюутан E-mail; baatar_bg@yahoo.com Өг үүллийн хураангуй : 2008 оныг х үнсний аюулг үй байдлыг хангах жил болгосонтой холбогдуулан эх орны үйлдвэрлийн бүтээ гдэх үүнийг импортын бүтээгдэх үүнтэй харьцуулан өрс өлдөх чадварын үнэлгээ г тодорхойлоход чиглэсэн судалгаанд алимны жүүсийг объект болгон сонгосон . Түлхүүр үнэлгээ үг : импорт , дотоодын үйлдвэрлэл , өрс өлдөх чадварын Оршил Манай улс х үнснийхээ хэрэглээний 70 орчим хувийг импортын бүтээ гд эх үүнээр хангаж байгаа гэсэн судалгаа байдаг . Гэтэл дэлхийн практик т х үнсний нийт бүтээ гдэх үүнийхээ 30-аас дээш хувийг экспортоор авдаг бол тухайн орон х үнсний аюулг үй байдлаа алдаж ялангуяа х үнсний тодорхой нэг бүтээ гдэх үүний импортын 20 –оос дээш хувийг з өвх өн нэг улсаас авдаг бол экспортло гч улсын эрхшээлд орсон гэж үздэг . Тэгэхлээр бид аль хэдийн өмнөд х өрш Хятад улсын эрхшээлд орсон бололтой . Монгол улс өс өн нэмэгдэж байгаа х үн амынхаа х үнсний хэрэгцээ г өөрсдийн үйлдвэрлэлээр хангаж чадахг үй байдалд х үрсэн нь бидний ирээд үйг хаалттай байдалд х үргэж байна . Иймээс дотооддоо үйлдвэрлэж байгаа бүтээ гдэх үүнийг импортын бүтээ гдэх үүнтэй харьцуулж өрс өлдөх чадварыг нь тодорхойлж зах зээлийг эзлэх нөхц өл бололцоог олж харах нь чухал болоод байна . Өрсөлдөх чадвар. Бүтээ гдэх үүний өрс өлдөх чадвар гэх нэр томъёо нь шинэлэг з үйл боловч үүнийг үндэсний болон олон улсын зах зээлийн стандарт , шаардлагыг хангаж , чанар , техник - эдийн засгийн зэрэг гол үз үүлэлт үүдээрээ өрс өлдөгч бүтээ гдэх үүнээс илт давуу талтай байх нөхцлийг хангахад чиглэсэн маркетингийн удирдлагын бүх арга хэмжээг багтаасан өрг өн утга агуул га тай ойлголт юм. Ундааны өнөөг ийн байдал . Ундааг амны цангаа тайлах т өдий хэрэглэж байсан цаг аль хэдийн хол хоцорчээ . Хэрэглэж байгаа бүтээ гдэх үүнээсээ шаардлагатай амин дэм, эрдэс бодис зэргий г бүрэн г үйцэд авч чадаж байгаа эсэх тодорхой бус байгаа бөг өөд өнөөгийн нөхц өлд хэрэглэ гчид ууж байгаа ундаанаасаа хэрэгцээт з үйлээ авахыг хичээдэг болсон нь энэ т өрлийн бүтээгдэх үүний үйлдвэрлэл ихэсгэж байна . Ундаа гэхлээр л бодолд жүүс, хийжүүлсэн ундаа ордог бол энэ т өрөлд бүх т өрлийн шингэн з үйл (ундаа , жүүс, дарс , архи, пиво , сироп , цай г .м) –ийг оруулан үздэг . Манай улсын хувьд 2007 онд 40902.8 мянган литр амтат ундаа үйлдвэрлэсэн нь 2006 онтой харьцуулбал 80.6 хувиар өсс өн үз үүлэлттэй байна . Үйлдвэрлэлийн
  • 2. хэмжээ ихсэхийн хирээр зах зээлээс гадны бүтээ гдэх үүнийг шахах боломжийг бидэнд олгож байна . Гэвч гаднаас орж ирж байгаа ундааны ихээхэн хувийг жүүс эзэлж байгаа нь жүүсний өрс өлдөх Ìîíãîëûí æ¿¿ñíèé шаардлага гарч байгаа юм. /ñàÿ ëèòð/ чадварыг үнэлэх çàõ çýýëèéí õýòèéí òºëºâ îí Судалгааны ар га з үй Бүтээ гдэх үүний өрс өлдөх чадварыг үнэлэх олон арга байдаг ч худалдааны тэмдэгтэй х үнсний бүтээгэдх үүний өрс өлдөх чадварыг үнэлэхэд хэрэглэдэ г загварчлалын аргыг ашигласан . Загварын аргыг : Зах зээлийн нөхц өлд бүтээгдэх үүний өрс өлдөх чадварын шалгуур үз үүлэлт болох хэрэглээний шинж чанарыг загварчлахад , Үйлдвэрлэгчдийн барааны рейтингий г тогтоох , - Хэрэглэгчдийн одоогийн болон ирээд үйн хэрэгцээ г хангах зорилгоор шаардлагатай нэр т өрийн бүтээ гдэх үүнийг бий болгох , шийдвэр гар гах зэрэг т хэрэглэдэ г . Өрс өлдөх чадварын шалгуур болгож бүтээгдэх үүний тоон болон чанарын үз үүлэлт үүдийг авч үзэх бөг өөд эдгээр нь тухайн бүтээгдэх үүний өрс өлдөх чадварыг үнэлэх үндэс болдог . Энэ нь: - өрс өлдөх чадварын нэгж шалгуур - өрс өлдөх чадварын иж бүрэн шалгуураар тодорхойлогдоно . Хүнсний бүтээгдэх үүний нэгж шалгуурт амт, үнэр, өнг ө, тунгала гжилт , биежилт зэрэг мэдэрх үйн эрхтний үз үүлэлтээр тодорхойлогдох хэрэглээний үндсэн үз үүлэлт үүдийг мөн худалдааны тэмдгийн мэдээлэл , сав баглаан дээрх мэдээллийг хамруулан авч үздэг . Харин иж бүрэн шалгуурт гурван үз үүлэлтийг ашиглана . -Хэрэглээний шалгуур иж бүрэн үз үүлэлт үүд -Эдийн засгийн шалгуур үз үүлэлт үүд -Худалдааны тэмдгийн нэр х үндийн үз үүлэлт үүд
  • 3. Ж сний өрсөлдөх чадварын үнэл гээ үү Хүнсний бүтээгдэх үүний өрс өлдөх чадварыг хамгийн ерөнхий аргаар тооцоолоход хэрэглэ г чдийн саналаар тодорхойлогдсон үз үүлэлтийг багтаасан онооны хувийг ашигладаг бөг өөд энэ санал асуул гад мэдэрх үйн үз үүлэлт үүд, хэрэглээний барааны шинэлэг байдал , сав баглаа боодол , үйлдвэрлэгчдийн болон худалдааны тэмдгийн нэр х үнд зэрэг иж бүрэн үз үүлэлт үүдийг хамруулан авч үзсэн . Судалгаанд Монгол улсад үйлдвэрлэж байгаа алимны жүүстэй Орос улсаас орж ирж байгаа алимны жүүсийг жишиг загвар болгосон бөг өөд судалгаанд алимны жүүс худалдан авч байсан 15 хэрэглэ г чийн оролцуулсан . Хэрэглэ г чдийн жүүсэнд өг өх нэ гж шалгуур Хэрэглээний нэгж шалгуур - ыг олохдоо шинжилж буй барааны утганд харьцуулж олно. qi = pi pi 0 Pi – шинжилж буй барааны i-р үз үүлэлтийн утга Pi0 – эталон барааны i-р үз үүлэлтийн утга үнэлэх онооны хуваарь (цэвэр алимны Хүснэг т 1 Ж сийг үү жүүс) Үнэлгээ (оноогоор ) Үз үүлэлт үүд тунгала гжил т өнг ө Онц (5) Сайн (4) Дунд (3) Тааруухан (2) Тунгалаг Бага зэрэг тундастай Алимны өнг өнөөс арай өөр Тунадас багатай Тунадасг үй Алимны х үрэн шаргал өнг өтэй Алимны т өрөлд хамаархаарг үй өөр өнг өтэй
  • 4. үнэр Алимны үнэртэй Амт Алим амтагдсан Шогоны мэдээлэл Хэрэглэ гчийн эрхийг хамгаалах хуульд нийцсэн , бүтээ гдэх үүн ий давуу талыг тусгасан Гоо з үйн шаардлагад нийцсэн , сэт г элд тохиромжтой , савлалт шошго нь өнг ө үзэлмжтэй Савлагааны мэдээлэл Алим үнэртэх боловс исгэлэн үнэртэй Алимын амттай , чихэрлэг нялуун Тус хуульд нийцсэн , мэдээлэл багатай Алим үнэр Алимны ямар сул гадны ч үнэр өөр байхг үй үнэртэй Алимны амт сул , гашуун , исгэлэн Тус хуульд нийцсэн Алимны амт бараг байхг үй Савлагааны ердийн байдал шошго нь хэвлэлийн өндөр г үйцэтгэлтэ й, мэдээлэл нь тодорхой ойлгомжтой Савлагаа ердийн анхааралд үл өрт өм, хэвлэлийн ердийн г үйцэтгэл , өнг өний хослол тааруу Шошгоны г үйцэтгэл нямбай бус , гаднах байдлаа хадгалах чанар тааруу , мэдээлэл нь ойлгомжг үй Тус хуульд нийцээг үй, мэдээлэл байг үй Ж сэнд өгс өн хэрэглэ гчдийн оноо үү Хүснэг т 2 Импортын Эх орны Хэрэглээний Үз үүлэлт үүд алимны үйлдвэрийн нэгж шалгуурын qi* жүүс (монфреш дүн ai (любимый а.ж) (qi) (ai) сад) тунгала гжилт 4.6 4.0 0,87 0.15 0.13 өнг ө 4.8 4.4 0,92 0.12 0.11 үнэр 4.6 3.2 0,69 0.25 0.17 Амт 4.8 4.0 0,83 0.17 0.14 Шогоны мэдээлэл 5.0 4.8 0.96 0.10 0.1 Савлагааны 5.0 4.0 0,80 0.19 мэдээлэл 0.15 Хэрэглээний шалгуур иж бүрэн үз үүлэлт -үүдийг үз үүлэлтийг дараах томъёгоор тооцоолно . тооцох . Энэ
  • 5. n I ÏÊ = ∑ qi ai ⇒ I ÏÊ = 0.80 i =1 1 2 3 4 5 ai – i –р шалгуурын хоёрдугаар жингийн итгэлцүүр i - үнэлж буй шалгуурын тоо Хүснэгт 5 Өрс өлдөх Ж сний өрс өлдөх чадварын шатлал үү чадварын өрс өлдөх тодорхойлолт т үвшин чадварын ангилал 0.91 – 1.0 1 өрс өлдөх чадвар өндөртэй 0.81 – 0.90 2 Бүтээгдэх үүн өрс өлдөх чадвартай 0.71 – 0.80 3 Дунд зэргийн өрс өлдөх чадвартай 0.60 – 0.70 4 өрс өлдөх чадвар доогуур 0.60 – аас 5 өрс өлдөх чадварг үй дээш Худалдааны тэмдгийн нэр хүндийн үзүүлэлт-ийг тооцох. Тооцоог онооны хуваарийг ашигладаг томъёогоор бодох (хүснэгт 3-т жүүсний худалдааны тэмдгийн нэр хүнд үзүүлэлтийн хуваарь) бөгөөд тэр нь дараах байдалтай байна. Жүүсний худалдааны тэмдгийн нэр хүндэд өгсөн хэрэглэгчдийн үнэлгээ Хүснэгт 4 I ÒÌ = PTmi 4.2 ⇒ I ÒÌ = = 0.95 PTm 0 4.4 PTmi – шинжилж буй барааны i –р үзүүлэлт PTm0 – эталон барааны i –р үзүүлэлтийн утга Д/ д 1 2 Үнэлгээ , Онц (5) тоогоор Үз үүлэлт үүд Барааны Сайн танил , тэмдгийн шинж сэт гэл татсан , чанар хэрэглэ гчдэд ойр нэр х үнд бүхий худалдааны тэмдэг Худалдааны 0.81 – 1.0 тэмдгийн нэр х үнд үз үүлэлтийн утга / ITM / Жүүсний худалдааны тэмдгийн нэр Сайн (4) ханалттай (3) Танил боловч сэт гэлд ойр биш 0.61 0.80 хүндэд Хүснэг т 3 Сайн танил биш, сэт гэлд дотно бус – 0.60 бага өгсөн – ээс
  • 6. хэрэглэгчдийн үнэлгээ Импортын 4.4 Эх орны үйлдвэрийн 4.2 Хүснэг т 4 Дүг н элт Хэрэглэ г чдээс авсан саналаар хэрэглээний шалгуур иж бүрэн үз үүлэлт (0.80), худалдааны тэмдгийн нэр хүндийн үзүүлэлт (0.95) –ийг бодож олсноор дараах дүгнэлтэнд х үрч чадана . Монгол үйлдвэрлэгдэж байгаа жүүс хэрэглэ гчдэд ойр сэт гэл татсан боловч хугацааны тухайн агшинд зах зээл дээр дундаж байр суурь эзэлж буй бүтээ гдэх үүн (дундаж өрс өлдөх чадвартай ). Энд бүтээгдэх үүний чанарыг сайжруулах , үнийг бууруулах , эсвэл худалдааны тэмдэгтэй бүтээ гдэх үүнийг зах зээлийн х өдөлг өөнд оруулах арга хэмжээ авах шаардлагатай . Ашигласан хэвлэл “Хүнсний үйлдвэрийн өрс өлдөх чадвар ” хурлын эмхэт гэл 2007 “Хүн ба х үнс” сэт г үүл Монгол улсын статисти кийн эмхэт гэл 2006 онол практикийн бага Товч намтар Эрдэнэцогтын Баатархуя г 1987 онд т өрс өн. Сэлэнгэ аймаг Сүхбаатар сумын 10-н жилийн 4-р сургуулийг 2005 онд т өсг өж ШУТИС ХБТС – ын Хүнсний үйлдвэрийн менежментийн ангид элсэн орсон . Одоо 3-р курст сурч байна . Уг сургуульд сурч байгаа гынхаа хувьд ихээд үйгээ х үнсний үйлдвэртэй холбон боддог . Тиймээс ч манай улсын хувьд нэн тэрг үүнд шийдвэрлэх ёстой асуудлуудын нэг болоод байгаа эх орны эр үүл чанартай х үнс үйлдвэрлэлийг дээшлүүлэхтэй холбогдуулан äîòîîäîä ¿éëäâýðëýñýí õ¿íñèéã èìïîðòûí õ¿íñòýé õàðüöóóëàí ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã íü ¿íýëýõèéã çîðüñîí áîëíî. ªã¿¿ëëèéã áè÷èõ ÿâöàä Ö. Ñýëýíãý áàãøààñ çààâàð çºâëºãºº àâ÷ áàéñàí. Bg
  • 7. хэрэглэгчдийн үнэлгээ Импортын 4.4 Эх орны үйлдвэрийн 4.2 Хүснэг т 4 Дүг н элт Хэрэглэ г чдээс авсан саналаар хэрэглээний шалгуур иж бүрэн үз үүлэлт (0.80), худалдааны тэмдгийн нэр хүндийн үзүүлэлт (0.95) –ийг бодож олсноор дараах дүгнэлтэнд х үрч чадана . Монгол үйлдвэрлэгдэж байгаа жүүс хэрэглэ гчдэд ойр сэт гэл татсан боловч хугацааны тухайн агшинд зах зээл дээр дундаж байр суурь эзэлж буй бүтээ гдэх үүн (дундаж өрс өлдөх чадвартай ). Энд бүтээгдэх үүний чанарыг сайжруулах , үнийг бууруулах , эсвэл худалдааны тэмдэгтэй бүтээ гдэх үүнийг зах зээлийн х өдөлг өөнд оруулах арга хэмжээ авах шаардлагатай . Ашигласан хэвлэл “Хүнсний үйлдвэрийн өрс өлдөх чадвар ” хурлын эмхэт гэл 2007 “Хүн ба х үнс” сэт г үүл Монгол улсын статисти кийн эмхэт гэл 2006 онол практикийн бага Товч намтар Эрдэнэцогтын Баатархуя г 1987 онд т өрс өн. Сэлэнгэ аймаг Сүхбаатар сумын 10-н жилийн 4-р сургуулийг 2005 онд т өсг өж ШУТИС ХБТС – ын Хүнсний үйлдвэрийн менежментийн ангид элсэн орсон . Одоо 3-р курст сурч байна . Уг сургуульд сурч байгаа гынхаа хувьд ихээд үйгээ х үнсний үйлдвэртэй холбон боддог . Тиймээс ч манай улсын хувьд нэн тэрг үүнд шийдвэрлэх ёстой асуудлуудын нэг болоод байгаа эх орны эр үүл чанартай х үнс үйлдвэрлэлийг дээшлүүлэхтэй холбогдуулан äîòîîäîä ¿éëäâýðëýñýí õ¿íñèéã èìïîðòûí õ¿íñòýé õàðüöóóëàí ºðñºëäºõ ÷àäâàðûã íü ¿íýëýõèéã çîðüñîí áîëíî. ªã¿¿ëëèéã áè÷èõ ÿâöàä Ö. Ñýëýíãý áàãøààñ çààâàð çºâëºãºº àâ÷ áàéñàí. Bg