1. กิตติกรรมประกาศ
โครงงานเรื่ อง “มัทนะพาธา” เป็ นส่ วนประกอบการเรี ยนการสอนในเรื่ องวรรณคดีและวรรณกรรม ซึ่ ง
กลุ่มของพวกเราจัดทาขึ้นเพื่อให้เพื่อนๆในห้องเข้าใจเนื้อหาของมัทนะพาธามากยิงขึ้น
่
ในการจัดทาโครงงานครั้งนี้ขอขอบพระคุณ คุณครู นิตยา ทองดียงที่ให้คาปรึ กษาเกี่ยวกับเนื้อหา การแสดง
ิ่
คุณครู จิราภรณ์ เย็นรักษา ที่ให้การสนับสนุนชุดการแสดงละครเรื่ อง “มัทนะพาธา” ครั้งนี้
คณะผูจดทา
้ั

2. สารบัญ
เรื่อง
หน้ า
บทคัดย่อ
กิตติกรรมประกาศ
บทที่ ๑ บทนา
๑
- ที่มาและความสาคัญของโครงงาน
- วัตถุประสงค์
- ขอบเขตของการศึกษา
- ระยะเวลาดาเนินงาน
บทที่ ๒ เอกสารที่เกี่ยวข้อง
๒
- ความเป็ นมา
- ลักษณะการแต่ง
- เรื่ องย่อ
- คุณค่าแง่คิด
- บทบาทตัวละครที่สาคัญ
- บทละครการแสดง
บทที่ ๓ วัสดุอุปกรณ์วธีการดาเนินงาน
ิ
๑๗
- วัสดุอุปกรณ์
- วิธีการดาเนินงาน
- ตารางบันทึกผลการทางาน
บทที่ ๔ ผลการดาเนินงาน
- ผลการดาเนิน
๑๙

3. สารบัญ(ต่ อ)
เรื่อง
หน้ า
บทที่ ๕ สรุ ปผลการดาเนินงาน
๒๐
- สรุ ปผล
- ประโยชน์ที่ได้รับ
เอกสารอ้างอิง
๒๑
ภาคผนวก
๒๒

4. บทคัดย่ อ
โครงงานเรื่ อง “มัทนะพาธา”จะทาขึ้นเพื่อเพื่อศึกษาเนื้อหา ความรู ้ และการแต่งบทละครพูดคาฉันท์
และเพื่อศึกษาเกี่ยวกับการดาเนินเรื่ องและการเป็ นไปของเรื่ องที่ชดเจนและถูกต้อง ซึ่งเรื่ อง “มัทนะพาธา”
ั
่ ั
เป็ นบทประพันธ์ที่ทรงแต่งขึ้นโดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยูหวที่ทรงมีพระปรี ชาในการแต่ง
โดยรวมคาฉันท์ท้ งหมด ๒๑ บท อีกทั้งยังเป็ นวรรณคดีที่ได้รับความนิยมเพราะแฝงไปด้วยคติในเรื่ องของ
ั
ความรักที่เกิดจากหลากหลายตัวละครเหตุน้ ีทางกลุ่มของดิฉนได้เกิดความสนใจที่จะศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับ
ั
บทละครพูดคาฉันท์เรื่ อง “มัทนะพาธา” เพื่อให้เกิดความรู ้ความเข้าใจเพิ่มมากขึ้น และเพื่อสานต่อเกี่ยวกับ
ความรู ้การแต่งวรรณคดีที่เป็ นบทละครพูดคาฉันท์ให้คนรุ่ นหลังได้เห็นถึงความสาคัญของวรรคดีไทยใน
สมัยโบราณประโยชน์ที่ได้รับนั้นคือมีความรู ้ความเข้าใจเรื่ องมัทนะพาธาได้แง่คิดในเรื่ องความรักและมี
ความสามัคคีในกลุ่ม

5. บทที่ ๑
บทนา
ทีมาและความสาคัญของโครงงาน
่
เนื่ องจากโครงงานนี้ เป็ นโครงงานที่ริเริ่ มมาจากการศึกษาบทละครพูดคาฉันท์ เรื่ อง “มัทนะพาธา”
่ ั
ซึ่ งเป็ นบทประพันธ์ที่ทรงแต่งขึ้นโดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยูหวที่ทรงมีพระปรี ชาในการแต่ง
โดยรวมคาฉันท์ท้ งหมด ๒๑ บท อีกทั้งยังเป็ นวรรณคดีที่ได้รับความนิ ยมเพราะแฝงไปด้วยคติในเรื่ องของ
ั
ความรักที่เกิดจากหลากหลายตัวละครและหลายอารมณ์อีกด้วย
ด้วยเหตุน้ ี ทางกลุ่มของดิ ฉนได้เกิดความสนใจที่จะศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับบทละครพูดคาฉันท์เรื่ อง
ั
“มัทนะพาธา” เพื่อให้เกิ ดความรู ้ความเข้าใจเพิ่มมากขึ้น และเพื่อสานต่อเกี่ยวกับความรู ้การแต่งวรรณคดี ที่
เป็ นบทละครพูดคาฉันท์ให้คนรุ่ นหลังได้เห็นถึงความสาคัญของวรรคดีไทยในสมัยโบราณ ทั้งยังเป็ นเรื่ องที่
นักเรี ยนระดับชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๕ จะต้องเรี ยนรู้อีกด้วย
วัตถุประสงค์
๑.เพื่อศึกษาเนื้อหา ความรู ้ และการแต่งบทละครพูดคาฉันท์
๒.เพื่อศึกษาเกี่ยวกับการดาเนินเรื่ องและการเป็ นไปของเรื่ องที่ชดเจนและถูกต้อง
ั
๓.เพื่อให้เกิดความสามัคคีในกลุ่มในการร่ วมกันทางาน
๔.เพื่อสานต่อวรรณคดีไทยให้เกิดความน่าสนใจแก่คนรุ่ นหลัง
ขอบเขตของการศึกษา
- นักเรี ยนระดับชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๕/๑
- โรงเรี ยนรัษฎานุประดิษฐ์อนุสรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน
วันที่๑-๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๖

6. บทที่ ๒
เอกสารทีเ่ กียวข้ อง
่
ความเป็ นมา
่ ั
มัทนะพาธาเป็ นพระราชนิ พนธ์เรื่ องเอกของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยูหว ได้รับการยกย่องจาก
วรรณคดีสโมสรให้เป็ นหนังสื อที่แต่งดี ใช้ฉนท์เป็ นบทละครพูดซึ่ งแปลกและแต่งได้ยาก เป็ นเรื่ องที่มีตว
ั
ั
ละครและฉากสอดคล้องกัน วัฒนธรรมภารตะโบราณและเข้ากับเนื้อเรื่ องได้ดี
ลักษณะการแต่ ง
เรื่ องมัทนะพาธาใช้คาประพันธ์หลายชนิดแต่เน้นแต่งด้วยฉันท์ บางตอนใช้กาพย์ยานี กาพย์ฉบังหรื อ
กาพย์สุรางคนางค์ และมีบทเจรจาร้อยแก้วในส่ วนของตัวละครที่ไม่สาคัญ ทาให้มีลีลาภาษาที่หลากหลาย
ตอนใดดาเนิ นเรื่ องรวดเร็ วก็ใช้ร้อยแก้ว ตอนใดต้องการจังหวะเสี ยงและความคล้องจองก็ใช้กาพย์ อารมณ์
มากก็มกใช้ฉนท์ เช่น ตอนที่สุเทษณ์ตดพ้อและมัทนาเจรจาตอบใช้วสันตดิลก แสดงจังหวะรวดเร็ วของ
ั
ั
ั
ถ้อยคาเสริ มให้คารมโต้ตอบกันมีลีลาฉับไวและทันกัน
เรื่องย่อ
่
มัทนะพาธาเป็ นเรื่ องสมมุติวาเกิดในอินเดียโบราณ เนื้อเรื่ องกล่าวถึงเหตุการณ์บนสวรรค์ เทพบุตร
สุ เทษณ์หลงรักเทพธิ ดามัทนา แต่นางไม่ปลงใจด้วย สุ เทษณ์จึงขอให้วทยาธรมายาวินใช้เวทมนตร์ สะกด
ิ
เรี ยกนางมา มัทนาเจรจาตอบสุ เทษณ์อย่างคนไม่รู้สึกตัว สุ เทษณ์จึงไม่โปรด เมื่อขอให้มายาวินคลายมนตร์
มัทนาก็รู้สึกตัวและตอบปฏิเสธสุ เทษณ์ สุ เทษณ์โกรธ จึงสาปให้เธอจุติไปเกิดบนโลกมนุษย์ มัทนาขอไปเกิด
เป็ นดอกกุหลาบ สุ เทษณ์กาหนดว่า ให้ดอกกุหลาบดอกนั้นกลายเป็ นมนุษย์เฉพาะวันเพ็ญเพียงวันและคืน
เดียว ต่อเมื่อมีความรักจึงจะพ้นสภาพจากเป็ นดอกไม้ และหากเป็ นความทุกข์เพราะความรักก็ให้วงวอนต่อ
ิ
พระองค์ พระองค์จะช่วย
ณ กลางป่ าหิมะวัน ฤษีกาละทรรศินพบ ต้นกุหลาบจึงขุดไปปลูกไว้ที่อาศรม เมื่อมัทนากลายเป็ น
มนุษย์ก็เลี้ยงดูรักใคร่ เหมือนลูก ท้าวชัยเสนกษัตริ ยแห่งเมืองหัสตินาปุระเสด็จไปล่าสัตว์ ได้พบนางมัทนาก็
์
เกิดความรัก มัทนาก็มีใจเสน่หาต่อชัยเสนด้วยเช่นกัน ทั้งสองจึงสาบานรักต่อกัน และมัทนาไม่ตองกลับไป
้
เป็ นกุหลาบอีก แต่เมื่อชัยเสนพามัทนาไปยังเมืองหัสตินาปุระของพระองค์ พระนางจัณฑีมเหสี ของชัยเสน
หึงหวงและแค้นใจมาก นางขอให้พระบิดาซึ่งเป็ นพระราชาแคว้นมคธยกทัพมาตีหสตินาปุระ จัณฑียงใช้ให้
ั
ั
นางค่อมข้าหลวงทากลอุบายว่า มัทนารักกับศุภางค์ทหารเอกของชัยเสน ชัยเสนหลงเชื่ อจึงสั่งให้ประหาร

7. ่
มัทนาและศุภางค์ แต่ต่อมาเมื่อชัยเสนรู ้วามัทนาและศุภางค์ไม่มีความผิดก็เสี ยใจมาก อามาตย์เอกจึงทูลความ
่
จริ งว่ายังมิได้สังหารนาง และศิษย์ของพระกาละทรรศินได้พานางกลับไปอยูในป่ าหิ มะวันแล้ว ส่ วนศุภางค์ก็
ั
เป็ นอิสระเช่นกัน และได้ออกต่อสู ้กบข้าศึกจนตายอย่างทหารหาญ ชัยเสนจึงเดินทางไปรับนางมัทนา
ขณะนั้นมัทนาทูลขอให้สุเทษณ์รับนางกลับไปสวรรค์ สุ เทษณ์ขอให้นางรับรักตนก่อน แต่มทนายังคง
ั
ปฏิเสธ สุ เทษณ์กริ้ วจึงสาปให้มทนาเป็ นกุหลาบตลอดไป ชัยเสนมาถึงแต่ก็ไม่ทนการณ์ จึงได้แต่นาต้น
ั
ั
กุหลาบกลับไปยังเมืองหัสตินาปุระ
่
ตอนที่เลือกมาให้เรี ยนนี้อยูในองค์ที่ ๑ เมื่อมายาวินทาพิธีสะกดพามัทนามาพบสุ เทษณ์ไปจนจบองก์
เมื่อสุ เทษณ์สาปมัทนา
่
มัทนะพาธาเป็ นเรื่ องที่สมมุติวาเป็ นกาเนิดของต้นกุหลาบ มีการผูกเรื่ องให้เกิดความขัดแย้งซึ่ งเป็ นปม
ปั ญหาของเรื่ อง กล่าวคือ สุ เทษณ์หลงรักมัทนา แต่มทนาไม่รับรัก สุ เทษณ์จึงกริ้ ว มัทนาต้องลงมาเกิดในโลก
ั
มนุษย์เป็ นการชดใช้โทษ เมื่อพบรักกับชัยเสน ความรักก็ไม่ราบรื่ นเพราะมีอุปสรรคคือนางจันฑี มัทนาต้อง
ถูกพรากไปจากชัยเสน และได้พบสุ เทษณ์อีกครั้งหนึ่ง แต่มทนาก็ยงไม่เปลี่ยนใจจากชัยเสนมารักสุ เทษณ์
ั
ั
เรื่ องจึงจบด้วยความสู ญเสี ย สุ เทษณ์ไม่สมหวังในความรัก ชัยเสนสู ญเสี ยคนรัก และมัทนาต้องเปลี่ยนสภาพ
มาเป็ นเพียงดอกกุหลาบ
คุณค่ า/แง่ คิด
่ ั
มัทนะพาธาเป็ นพระราชนิพนธ์เรื่ องเอกของพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยูหว ได้รับการยก
ย่องจากวรรณคดีสโมสรให้เป็ นหนังสื อที่แต่งดี ใช้ฉนท์เป็ นบทละครพูดซึ่ งแปลกและแต่งได้ยาก เป็ นเรื่ องที่
ั
มีตวละครและฉากสอดคล้องกัน วัฒนธรรมภารตะโบราณและเข้ากับเนื้อเรื่ องได้ดี สอนให้รู้ถึงความ
ั
เจ็บปวดที่เกิดจากความรัก รู ้ถึงโทษของความรัก
บทบาทของตัวละครสาคัญเรื่องมัทนะพาธา
ชาวฟ้ า
สุ เทษณะเทพบุตร์ : ผูหลงรักนางมัทนาอย่างหมดหัวใจจนอาจจะกลายเป็ นความลุ่มหลง อันเป็ นเหตุให้
้
เกิดโศกนาฎกรรมแห่งความรักนี้ข้ ึน
จิตระเสน: จิตระเสน หัวหน้าคนธรรพ์ ได้จดแสดงการร่ ายราถวายแด่สุเทษณะเทพบุตร์ เพื่อหวังคลาย
ั
ความเศร้า ความทุกข์ของสุ เทษณะเทพบุตร์ แต่ไม่เป็ นผล
จิตระรถ: จิตระรถสาระถีคนเก่งได้ท่องเที่ยวไปในทุกที่และวาดรู ปนางงามมากานัลสุ เทษณะเทพบุตร
เพื่อหวังให้สุดเทษณะเทพบุตรได้พึงใจและลืมนางมัทนาต้นเหตุแห่งความเศร้าซึ ม

8. มายาวิน: วิทยาธร ผูมีวชาอาคมใช้เวทย์มนต์เรี ยกนางมัทนามาพบสุ เทษณะเทพบุตร์ ท้ งๆที่ยงหลับไหล
้ ิ
ั
ั
อันเป็ นบ่อเกิดแก่โทสะของสุ เทษณะเทพบุตร์ ต่อนางมัทนา
นางมัทนา: หญิงงามผูเ้ ป็ นเหยือของความรักที่นางไม่ได้ตองการ
่
้
ชาวดิน
พระกาละทรรศิน : ฤาษีในป่ าหิมมะวัน ผูที่ดูแลดอกกุหลาบมัทนาเยียงบุตรี
้
่
โสมะทัต: หัวหน้าศิษย์ของพระกาละทรรศิน
นาค และ ศุน: ศิษย์ของพระกาละทรรศิน และเป็ นผูพบดอกกุหลาบมัทนา
้
่
ท้าวชัยเสน: ราชาผูทรงครองเมืองรหัสตินาปุระ มีอครมเหสี อยูแล้ว แต่ก็ยงพึงใจนางมัทนา จนรับนาง
้
ั
ั
กลับวัง
พระนางจัณฑี: อัครมเหสี แห่งท้าวชัยเสน ที่นอยอกน้อยใจผัว จนถึงขั้นอิจฉาริ ษยานางมัทนาอันเป็ นเหตุ
้
ให้นางออกอุบายชัวร้ายทั้งต่อผัวและนางที่ผวรัก
ั
่
วิทูร: พราหมณ์หมอเสนห์ ผูเ้ ป็ นนักแสดงตัวเก่งที่ใส่ ไคล้นางมัทนา
ศุภางค์ : นายทหารคนสนิ ทของท้าวชัยเสน แม้ถูกใส่ ความและถูกสังประหารชีวตจากท้าวชัยเสน แต่ก็
ิ
่
จงรักภักดิ์ดีจนชีวีหาไม่ในสนามรบ
นันทิวรรธนะ: อมาตย์ของท้าวชัยเสน จิตใจดีรักความยุติธรรม ได้ปล่อยศุภางค์ผบริ สุทธ์ไป
ู้
่ ั
ปริยมวทา: นางกานัลของท้าวชัยเสน จงรักภักดีท้ งต่อท้าวชัยเสนและนางมัทนา นางอยูกบนางมัทนาจน
ั
ั
วินาทีสุดท้าย ก่อนที่นางมัทนาจะกลายร่ างเป็ นดอกกุหลาบตลอดกาล
อราลี: นางค่อมข้าหลวงพระนางจัณฑี
เกศินี: ข้าหลวงพระนางจัณฑี ผูเ้ ป็ นนักแสดงอีกคนในละครใส่ ไคล้นางมัทนา
บทละครเรื่องมัทนะพาธา
องก์ที่ ๑
ฉาก: วิมานของเทพบุตรสุ เทษณ์ ,บนสวรรค์
่ ั
เทพบุตรสุ เทษณ์อยูกบวิทยาธรมายาวินซึ่ งกาลังทาพิธีสะกดนางมัทนามายาวินนังประนมมือสักครู่ มท
ั
่
นาเดินออกมา ตาจ้องเป๋ งไม่แลดูใครด้วยอาการที่ถูกสะกด สุ เทษณ์เห็นนางมัทนาก็ลุกลงมาจากบัลลังก์เพื่อ
มาต้อนรับแต่ครั้นเห็นนางมัทนาไม่ยมแย้มก็ชงักแล้วหันไปพูดกับมายาวิน
ิ้
สุ เทษณ์ : นางมาแล้วไซร้ แต่ฉนใดจึ่งไม่พดจา
ั
ู

9. ่ ้
มายาวิน: นางยังงวยด้วยฤทธิ์ มนตรา แต่วาตูขาจะแก้บดนี้
ั
(มายาวินหันมาพูดกับนางมัทนา)
มายาวิน: ดูก่อนนะนางมัทนาหากองค์สุเทษณ์ทรงเอ่ยถามประการใดขอให้นางจงตอบไปแม้เข้าใจมิเข้าใจก็
ตาม
มัทนา: เข้าใจแล้วเจ้าค่ะ หากองค์สุเทษณ์น้ นเอ่ยถามดิฉนก็จะตอบในทันที
ั
ั
่ ้
(สุ เทษณ์จองดูนางมัทนาที่ยงคงตาลอยอยูดวยท่าทีฉงนจึงลองถามไป)
้
ั
สุ เทษณ์ : หากพี่จะกอดวธุ และจุม-
พิตะเจ้าจะว่าไร
มัทนา: ข้าบาทจะขัดฤก็มิได้
ผิพระองค์จะทรงปอง
สุ เทษณ์ : ว่าแต่จะเต็มฤดิฤหาก
ดนุกอดและจูบน้อง
มัทนา: เต็มใจมิเต็มดนุก็ตอง
้
ปฏิบติระเบียบดี
ั
สุ เทษณ์ไม่พอใจกับคาตอบของนางจึงหันไปพูดกับมายาวิน
สุ เทษณ์: เหตุใดนางจึงเป็ นเช่นนี้เล่า
มายาวิน: ที่นางเป็ นเช่นนี้อาจเป็ นเพราะนางยังงงงวยด้วยฤทธิ์ ของมนตรา อันกระหม่อมได้สะกดให้นางทูล
ตอบตามที่พระองค์ตองการ
้
สุ เทษณ์ : อ๊ะ! ไม่น่ะเราไม่ขอที่จะได้นางโดยวิธีน้ ี เราต้องการนางโดยที่นางยินยอม ด้วยใจที่แท้จริ งฉะนั้น
แล้วขอให้ท่านได้โปรดคลายเวทย์มนต์
ด้วยเถิด(มายาวินประนมมือแล้วร่ ายมนต์ จนนางมัทนาได้สติเมื่อแลไปเห็นสุ เทษณ์ก็ตกใจและตั้งท่า
จะหนี)
สุ เทษณ์: ช้าก่อนนางจะไปใหน?
มัทนา: ได้โปรดให้หม่อมฉันไปเถิด
สุ เทษณ์ : ตัวเรารักเจ้าถึงเพียงนี้แต่เจ้ายังปฏิเสธข้า หากเจ้าไม่รับไมตรี จิตที่ขามีต่อเจ้า ข้าก็จะให้เจ้าไปเกิดยัง
้
โลกมนุษย์ ข้าจะให้เจ้าเลือกว่าเจ้าจะไปเกิดเป็ นอะไร
มัทนา: อันโปรดให้เลือกตาม ฤดิขาณบัดนี้
้
ขอเป็ นซึ่งมาลี
รุ จิเรขวิไลวรรณ
สุ ดแท้แต่จอมสรวง
จะประสิ ทธิ์ ประสาทพันธุ์
ขอเพียงให้มีคน
ั
ธะระรื่ นระรวยหอม
(สุ เทษณ์หนมาทางมายาวิน)
ั

10. สุ เทษณ์ : ก็บุปผาอย่างใดมี
ที่งามทั้งสี่
อีกทั้งมีกลิ่นส่ งไกล
แต่ตองให้มีหนามไว้ ป้ องกันมิให้ เหล่าเดรัจฉานผลาญยับ
้
มายาวิน: ธโปรดเป็ นยอดมาลา เห็นมีแต่ในฝากฟ้ า
ในแดนคนหา ไม้น้ ีมิได้แห่ งใหน
สุ เทษณ์ : ไม้น้ ีมีนามฉันใด?
มายาวิน: ไม้เรี ยกผะกากุพ-
ชะกะสี อรุ ณแสง
มัทนา: ไหนไหนจะเป็ นดอกไม้ หม่อมฉันพอใจ เป็ ดอกที่ออกนามมา
สุ เทษณ์ : ด้วยฤทธิ์ และอานาจอันข้าผูยงใหญ่ขาขอสาบให้นางมัทนาลงไปจุติ ณ แดนมนุษย์ เป็ นไม้ที่มีชื่อว่า
้ ิ่
้
ดอกผะกากุพชะกะ ณ ป่ าหิมะวัน
บัดนี้เทอญ
(มัทนาร้องกรี๊ ดและล้มลงกับพื้น)..............(ปิ ดม่าน)
องก์ที่ ๒
ตอนที่ ๑
ฉาก: ในกลางป่ าหิมะวัน
่
่
เป็ นลานหญ้าอยูระหว่าต้นไม้ใหญ่ ที่ตรงกลางเวทีมีดอกกุหลาบอยูหนึ่งต้น มีดอกดอกเดียว เป็ นดอก
่ ้
ใหญ่สีชมพูแก่ นอกจากต้นกุหลาบแล้วมีตนไม้อย่างอื่นอีกก็ได้ อาจมีกล้วยไม้กาลังออกดอกอยูดวยก็ได้
้
(นาคและศุนศิษย์ของพระกาละทรรศิน,จึงออกมา)
นาค: อ้ายดอกนี้ เอ๊ะ!เขาเรี ยกดอกอะไรนะ
ศุน: บางทีโสมะทัตจะรู้จก
ั
(โสมะทัตเดินออกมา)
โสมะทัต: ได้ยนใครออกชื่อฉันหรื อ
ิ
ศุน: พบดอกไม้ที่ส่งกลิ่นหอมได้แล้วขอรับ
โสมะทัต: วิงไปเรี ยนท่านอาจารย์ให้ทราบเดี๋ยวนี้
่
ศุน: ขอรับ
(พระกาละทรรศินอออกมาพร้อมกับศุน)
กาละทรรศิน: ใหนเล่าต้นไม้ที่เจ้าว่า
่
ศุน: อยูนี่เจ้าข้า! ข้าไซร้ เป็ นผูทีได้ประสพพบดอกอัศจรรย์
้
นาค: ตูขามาพร้อมกัน
้

11. กาละทรรศิน: มัวเถียงกันไม่เข้าการ ไปเก็บดวงมาลย์ มาให้เราพลัน
(นาคกับศุนวิงแยกกันไปเก็บดอกกุหลาบ แต่ท้ งสองยืนมือไปถูกหนามเข้าก็หดมือเข้าโดย
ั
่
่
อาการตกใจ)
ศุน: โอ้ยเจ็บพิลึก
โสมะทัต: แกสองคนหัวดื้อ ไร้ความนับถือ
จึ่งขัดคาเราผูใหญ่
้
ช่างเถิดไม่จาเป็ นต้องใช้
ศุน: ดีแล้วเชิญไป
ถูกหนามเล่นบ้างแหละดี
(โสมะทัตเข้าไปจะเด็ดดอกกุหลาบ ถูกหนามเข้าบ้าต้องหดมือออกมา ศิษย์สองคนหัวเราะโสมะทัตไม่
พอใจชักมีดออกจะฟันกิ่งกุหลาบ)
กาละทรรศิน: ช้าก่อน!อย่าตัดมาลี ที่งามเช่นนี้ เราอยากใคร่ ให้ขดไป
ุ
(พอบริ วารเอาเครื่ องมือขุดลงก็มีเสี ยงผูหญิงร้องโอ้ย! โสมะทัตจะลงมือขุดอีกแต่พระกาละทรรศิ
้
นห้ามไว้)
กาละทรรศิน: อ่ะ! หยุดก่อนไม้น้ ีมิใช่ไม้ธรรมดา นี่ หาใช่เป็ นดอกไม้แต่ที่จริ งแล้วเป็ นเทพธิ ดาที่ ถูกสาบให้
จุติจากแดนสวรรค์ พระกาละทรรศิน
เอาหม้อน้ าไปหลังลงที่โคนต้นกุหลาบจากนั้นก็สังให้บริ วารขุดต้นกุหลาบ คราวนี้ไม่มีเสี ยง
่
่
ร้องเช่นครั้งก่อน
กาละทรรศิน: บัดนี้เจ้าอย่าร่ าไร ช่วยกันยกไป ยังสวนณอาศรมสถาน
(ทั้ งหมดยกต้นกุหลาบเข้าหลังเวที)
ตอนที่ ๒
ฉาก: ทางเดินในป่ า (ท้ าวชั ยเสนออกพร้ อมกันกับสุ ภางค์ กบทหารและพราน)
ั
ชัยเสน: นี่เรามาถึงที่ใดกันแล้วนี่ และจะเดินต่อไปทางทหารก็จะตามไม่ทน เดี๋ยวเราจะพักใต้ร่มไม้นี่แหละ
ั
เจ้าจงนาพวกพรานล่วงหน้าไปหาที่อยู่
ของพระอาจารย์กาละทรรศิน ก่อน
ศุภางค์ : พระเจ้าค่ะ
(ศุภางค์ถวายบังคมท้าวชัยเสนแล้วเข้าโรงไปพร้อมกับพวกทหาร)
(ชัยเสนนังลงใต้ร่มไม้)
่

12. ชัยเสน: อโหระลึกขึ้น
ละก็สุดจะเสี ยดาย
ได้เคยประสพหลาย มิคะแล้วบ่เคยเห็น
กวางงามอร่ ามทัว
่
วรกายะดังเช่น
ดนูละเลิงเล่น
จรไล่ ณ วันนี้
(ศุภางค์เดินออกมา)
่
ศุภางค์ : ขณะนี้ขาได้พบที่อยูของพระอาจารย์แล้วพระเจ้าค่ะ
้
ชัยเสน: ดีแล้วข้านี้อยากจะพักเสี ยเต็มที
(เข้าโรงไป)
ตอนที่ ๓
ฉาก: ลานหน้ าอาศรมของพระกาละทรรศิน
ด้านหลังของเวทีเป็ นอาศรม เป็ นเรื อนไม้มุงแฝกมีระเบียง สองข้างเวทีเป็ นสวน มีแท่นศิลา มีพรมปูอยู่
พระกาละทรรศินและมัทนานังอยู่
่
โสมะทัต: นายทหารผูน้ ีได้เดินทางล่วงหน้าองค์ทาวชัยเสน
้
้
กาละทรรศิน: อันภูมินาถ เสด็จประพาส พักแรมหนใด
ศุภางค์ : ทรงเดินทางมาเรื่ อยทรงพอพระทัยที่ใดก็พกที่นน
ั ั่
กาละทรรศิน: ตัวเรา เป็ นเจ้าของบ้าน ตัองขอเลี้ยงท่าน มาเถิดธิดา
(กาละทรรศินกับนางมัทนาเดินเข้าไปในอาศรม จากนั้นท้าวชัยเสนออกพร้อมบริ วารพระกา
ละทรรศินออกมาต้อนรับ)
กาละทรรศิน: ข้าขอต้อนรับองค์ทาวชัยเสนด้วยความยินดี
้
(มัทนาออกมจากในอาศรมท้าวชัยเสนเห็นก้อจ้องจนตลึง)
มัทนา: พระบิดาข้าเจ้าขาดิฉนได้เตรี ยมอาหารไว้เรี ยบร้อยแล้วขอเชิญพระบิดาและท้าวชัย เสนเลยน่ะเจ้าคะ
ั
(มัทนากราบกาละทรรศินและชัยเสนแล้วกลับเข้าโรง)
ชัยเสน: เอ๊ะกูสุบินเห็น
ฤเทวะนารี
ฤวะจริ งนะเมื่อกี้
ธเสด็จณศาลา
ศุภางค์ : พระทอดพระเนตรเห็น
มุนีธเลี้ยงไว้
ดรุ ณีวิเศษไซร้
ดุจะปรี ยะบุตรี

13. ชัยเสน: จะหาวิไลยปาน
และหากว่ากูได้
ฤก็กบเคยเห็น
ู
ก็จะรื่ นฤดูเย็น
กาละทรรศิน: ข้าขอเชิญท่านเข้าไปในอาศรมเถิด
ชัยเสน: เชิญพระอาจารย์นาทางไปด้วยเถิด
(ทั้ งหมดเดินหายเข้าไปในอาศรม)
องก์ที่ ๓
ฉาก: ลานหน้ าอาศรมของพระกาลทรรศิน
ด้านหลังของเวทีเป็ นอาศรม เป็ นเรื อนไม้มุงแฝกมีระเบียง สองข้างเวทีเป็ นสวน มีแท่นศิลา แต่ไม่มี
พรมและสมมตว่าเป็ นเวลากลางคืน มีแสงเดือนหงายแจ่มอย่างในวันเพ็ญท้าวชัยเสนออกมาชมพระจันทร์
แล้วราพึงถึงนางมัทนา (ท้าวชัยเสนเดินออกมาจากทางด้านซ้าย)
ชัยเสน: โอ้โอ๋ กระไรเลย
พอเห็นก็ทราบส้าน
ยิงยลวะนิดา
่
บมิเคยณก่อนกาล
ฤดิรักบหักหาย
ละก็ยงจะร้อนคล้าย
ิ่
เพลิงรุ มประชุมกาย ณอุราบลาลด
(ท้าวชัยเสนทาท่าตกใจเล็กน้อย)
ช้าก่อน!ดนูเห็น
ณ ประตูสิราไร
ดังหนึ่งจะมีใคร
จระจากพระอาศรม
(ท้าวชัยเสนเลี่ยงเข้าไปแฝงหลังกอไม้ มัทนาเดินออกมาจากอาศรมมามองดูดวงเดือน)
่
มัทนา: โอ้วาอนาถใจ
ละไฉนปนะเปนฉะนี้
แต่ไรก็ไม่มี
มะนะนึกระเหระหน
ไม่เคยจะเชื่อว่า
รติน้ นจะสัประดน
ั
มาสู่ ณ ใจตน
และจะต้องระทมระทวย
ครานี้สิพบชาย
วรรู ปวิเศษศาล
ใจวาบและหวามปาน ฤดิน้ นจะโลดจะลอย
ั
่
(ชัยเสนเดินออกจากที่แฝงมายืนอยูหน้าอาศรม)
ั
ชัยเสน: ได้ยนแล้วพี่น้ ีก็ดีใจยิงนัก ที่เจ้าก็มีใจให้กบพี่เช่นกัน
ิ
่

14. ่ ้
มัทนา: หม่อมฉันเคยได้ยนสุ ภาษิตโบราณได้กล่าวไว้วาผูชายเมื่อยามรักก็พดได้ราวกับมีลายลิ้น
ิ
ู
ชัยเสน: ถ้าพีมีหลายลิ้นทุกๆลิ้นของพี่ก็ลวนแต่รุมบอกรักน้องนาง
้
มัทนา: หากพระองค์ทรงดารัสคาปฏิญญาหม่อมฉันก็จะจงรักและภักดีต่อพระองค์ไหน เลยจะมีความแคลง
ใจ
ชัยเสน: ฉะนั้นพี่ก็ยนดี
ิ
(ท้าวชัยเสนพามัทนาเข้าโรงไป)
จากนั้นท้าวชัยเสนจึงอภิเษกกับนางมัทนาและพานางมัทนากลับกรุ งหัสตินาปุระด้วยนางมัทนาเมื่อได้
ั
พบรักแท้กบท้าวชัยเสนก็มิกลับเป็ นดอกกุหลาบอีกเลย
องก์ที่ ๔
ตอนที่ ๑
ฉาก: ในตาหนักของท้าวชัยเสน ณ กรุ งหัสตินาปุระ (ท้ าวชั ยเสนพานางมัทนาออกมานั่งบนพลับพลาศุภางค์
มาเข้ าเฝ้ าด้ วย)
ชัยเสน: ตั้งแต่เราได้อภิเษกกันมาพี่น้ ีก็มีความสุ ขเหมือนกับได้พี่ได้ข้ ึนสู่ สวรรค์
มัทนา: จะหาสุ ขใดเปรี ยบไม่มีแล้วเพคะ
่
(นางจัณฑีออกพร้อมนางข้าหลวง นางยืนดูทาวชัยเสนและนางมัทนาอยูครู่ หนึ่งแล้วจึงเข้าบังคมท้าว
้
ชัยเสน)
จัณฑี: ถวายบังคมเพคะได้ยนว่าพระองค์กลับมาจากประพาสป่ าแล้วแต่เหตุใดจิงมิเสด็จตาหนักของหม่อม
ิ
ฉันหรื อว่ามีคนรั้งไว้มิให้เสด็จได้
่
ปล่อยให้หม่อมฉันนังรอแกร่ วอยูที่ตาหนักรอพระองค์ไปสิ เพคะ
่
มัทนา: อันว่าหม่อมฉันหรื อจะรั้งพระองค์ไว้ได้ หากพระองค์อยากจะเสด็จหม่อมฉันก็ มิได้ขดพระทัย
ั
จัณฑี: ข้ารู ้ที่พระองค์ทรงโปรดเจ้าก็เพราะว่าเจ้ามิเคยขัดใจละซิ หญิงใดที่ขดใจผัวผัวก็คงมิรักได้นานต้อง
ั
ชังประจบประแจงซิ
่
แต่ตวข้านี้เป็ นถึงธิ ดากษัตริ ยจึงประจบประแจงไม่เป็ นใหนเลยจะสู ้ธิดาพระโยคีได้
ั
์

15. ชัยเสน: อ๊ะ! อย่าน่ะจัณฑี
วจะเธอนะเกินไป
่
มา มะทะนา เราไปดีกว่า อยูอีกทาไม
่
ขืนอยูฟังเสี ยงไป ก็เถียงกันไป ยืดยาวยิงใหญ่หาแก่นสารมิได้
่
(ท้าวชัยเสนจูงนางมัทนาเข้าไป)
จัณฑี: อิโสภิณีดี
ตะประจบสาออยผัว
แน่ะมึงน่ะเงาหัว บมิมีละรู้ไหม
ผิกจะใช้คน
ู
จรยังชนกนาถ
และทูลคดีกาจ ฤวะไท้จะดูดาย
นางค่อมอราลี ฉะนั้นเรารี บกลับตาหนักกันดีกว่าเพคะหม่อมฉันมีแผนการดีๆจะทูลถวายเพคะ
(นางจัณฑี นางค่อมอราลีและข้าหลวงก็เข้าโรงไป)
นางจัณฑีหึงหวงและแค้นใจมาก นางขอให้พระบิดาซึ่งเป็ นพระราชาแคว้นมคธ ยกทัพมาตีหสตินาปุ
ั
ระตามอุบายของนางอราลี
ฉาก: เป็ นเมืองของแคว้ นมคธ (พระราชบิดาของนางจันฑีนั่งอยู่ ครู่ หนึ่งนางอราลีเดินนวยนาดเข้ ามา ถือ
พระราชสารจากนางจันฑีมาด้ วย)
่
ราชาแคว้นมคธ: นันนางค่อมอราลีอปลักษณ์เจ้ามีธุระอันใดเล่า รึ วา เกิดเหตุอนใดแก่จนฑีธิดาอันเป็ นที่รัก
ั
ั
ั
่
ของข้า
อราลี: พระราชธิ ดาให้หม่อมฉันนาพระราชสาระสาคัญมาถวายเพคะ
(นางอราสี ส่งราชสารให้แก่ราชาแค้วนมคธ ราชาแคว้นมคธเปิ ดอ่านแล้วทาท่าตกใจ เสี ยงภาคของนาง
จันฑี ถวายบังคมเสด็จพ่ออันเป็ นที่รักและเคารพยิงของลูกหม่อมฉันมีเรื่ องจะให้เสด็จพ่อช่วย บัดนี้ทาวชัย
้
่
ั
เสนได้มีพระชายาใหม่ซ่ ึ งสร้างความคับแค้นใจให้กบลูกมากหากเสด็จพ่อกรุ ณาได้โปรดยกทัพมาล้อมกรุ ง
หัสตินาปุระเพื่อทาการแก้แค้นให้หม่อมฉันด้วยเถิดหม่อมฉันขอกราบขอบพระทัยเสด็จพ่อล่วงหน้านะเพ
คะ)
ราชาแคว้นมคธ(โกรธ): หึ ไม่ได้การล่ะเราจักต้องทาการแก้แค้นให้ลูกรักของเรา (ตะโกนเรี ยกทหาร)ทหาร
ทหาร จัดทัพเตรี ยมล้อมหัสตินาปุระแก้แค้นให้ลูกข้า (ราชาแคว้นมคธเข้าโรงไป จางนั้นนางอราลีก็เดิน
กระหยิมยิมย่องตามไป)
่ ้

16. ตอนที่ ๒
ฉาก: ริมรั้วค่ ายหลวง
ฉากหลังเป็ นภาพรั้วค่ าย ท้ าวชั ยเสนแต่ งเครื่องแบบนักรบ ออกพร้ อมด้ วยสุ ภางค์ และทหาร
(ชั ยเสนนั่งอยู่กบศุภางค์ และทหาร)
ั
ชัยเสน: ข้ามินึกว่าจันฑีจะแค้นเคืองข้าถึงเพียงนี้ถึงกับบอกให้พระบิดายกทัพมาตีเรายิ่งตอนนี้มทนายิงไม่
ั
่
่ ้
สบายอยูขาว่าจะกลับไปเยียมนาง
่
สักหน่อย เดี๋ยวเจ้าไปกับข้าน่ะสุ ภางค์
(ท้าวชัยเสนและบริ วารเข้าโรงทั้งหมด) ในระหว่างออกรบท้าวชัยเสนเกิดนึกเป็ นห่วงนางมัทนาจึง
ตัดสิ นใจกลับเมือง
ตอนที่ ๓
ฉาก: สวนหลวงข้ างพระราชวัง ในกรุ งหัสตินาปุระ
(ฉากเป็ นสวนดอกไม้ มีต้นไม้ ร่มรื่น มีเตียงสาหรับนั่งเล่น ในฉากนีเ้ ป็ นเวลากลางคืน พระนางจันฑีนั่ง
อยู่บนเตียง
อราลีนงข้างๆ และพราหมณ์วฑูรนังกับพื้นตรงกลางเวทีมีกองฟื นจัดสุ มไว้)
ั่
ิ ่
อราลี: ตามที่ได้ยนมาหม่อมฉันได้ข่าวว่าองค์พระสวามีจะเสด็จกลับมาถึงพระนครในคืนนี้นะเพคะ
ิ
จันฑี: แล้วข่าวการสงครามเล่าเป็ นอย่างไรบ้าน
อราลี: ฝ่ ายสมเด็จพระบิดาก็ยงคงยกทัพเข้าตีทพของพรสวามีอยูเ่ รื่ อยๆแต่ทพของพระสวามีก็ยงคงรับมือได้
ั
ั
ั
ั
อยูเ่ พคะ(เกศินีซ่ ึ งเป็ นนางกานัลวิงเข้ามา)
่
เกศินี: บัดนี้มีผชายตรงมาที่อุทยานนี่แล้วเพคะเห็นทีจะเป็ นองค์เหนือหัวชัยเสนแน่แล้วเพคะ
ู้
อราลี: เร็ วเถิดท่านอาจารย์ ท่านจงเริ่ มพิธีดงที่นดกันไว้
ั ั
(วิทูรลุกไปจุดไฟแล้วนังขัดสมาธิ ประนมมือทาพิธี)
่
อราลี: พระมเหสี หลบก่อนดีกว่าเพคะ
ั
(จันฑีกบอราลีเข้าโรงไปทางขวา ฝ่ ายวิทูรคงหลับตาและร่ ายมนต์พึมพาอยู่ ส่ วนนางกานัลนังดู
่
พราหมณ์ดวยอาการเอาใจใส่ มาก สักครู่ ทาวชัยเสนออก มีสุภางค์ นันทิวรรธนะ ตามมาด้วยท้าวชัยเสนเห็น
้
้
วิทูรนังอยูก็ชงัก)
่ ่

17. ชัยเสน: นันทิวรรธนะ นี่ใครกันวะ มานังอยูนี่
่ ่
(วิทูรกับนางกานัลก็ทาเป็ นตกใจ กราบท้าวชัยเสนแล้วหมอบตัวสั่นนันทิวรรธนะจึงเข้าถาม)
นันทิวรรธนะ: แกมาจากไหน ไม่รู้หรื อนี่เป็ นที่สวนหลวง
วิทูร: เจ้าประคุณโปรดอภัยให้ขาด้วยเถิดพระชายามัทนารับสั่งให้ขามาที่นี่
้
้
ชัยเสน: จิงรึ วะ! เกศินี
เกศินี: พระอาญามิพนเกล้าเป็ นจริ งเพคะ
้
ชัยเสน: นันทิวรรธนะเจ้าลองค้นในกระเป๋ าของเจ้าพราหมณ์นี่ดูสิ
(นันทิวรรธนะเข้าไปค้นกระเป๋ าพบรู ปปั้ นคนสามรู ป รู ปหนึ่งมีหนามแหลมปั กอยู่ อีกสองรู ปมัด
ติดกันแน่น แล้วจึงนาถวายแก่ทาวชัยเสน)
้
ชัยเสน: แล้วเจ้าจักทาพิธีน้ ีแก่ผใดเล่าจงแจ้งมาโดยจริ งหากไม่เช่นนั้นข้าจะลงโทษ
ู้
วิทูร: พระนางมัทนาใช้ขามานี่เพื่อทาพิธีเพื่อทาเสน่แก่พระนางและศุภางค์ทหารเอกของพระองค์และปอง
้
ร้ายแก่พระองค์พระเจ้าค่า
ชัยเสน(ตกใจมาก): จริ งรึ เจ้าพราหมณ์เฒ่า
ศุภางค์ : ฉันใดเจ้าจึงได้มุสาเช่นนี้ผใดสั่งเจ้ามารึ ข้ารับใช้องค์เหนือหัวด้วยความจงรักภักดีอีกอย่างพระนาง
ู้
มัทนาทรงรักพระสวามียงเหตุใดเจ้าจึงใส่ ความเช่นนี้
ิ่
ชัยเสน: อุเหม่ศุภางค์ ตัวมึงนี่ชง เจรจาสาไถย
ั่
่
ยิงพูดยิงนัว เข้าตัวร่ าไป มึงจะอยูใย หนักปั ฐพี
่
่
เหวยนันทิวรรธน์ จับศุภางค์มด เอาไปทันที
ั
่
แล้วฆ่ามันให้ บรรลัยคืนนี้ คนคดอัปรี ยมิควรอยูนาน
์
จงเอามัทนาโฉมตรู ไปพร้อมกับชู ้ ของนางโฉมฉาย
ั
ฆ่าเสี ยด้วยไซร้ จะได้สมหมาย พร้อมๆกันตายไปเคียงคู่กน
นันทิวรรธนะ: แล้วตาพราหมณ์เฒ่านี่ล่ะพระเจ้าคะ
ชัยเสน: มันมีความผิดมากนัก จับมันแห่ รอบเมืองแล้วเนรเทศซะ
(นันทิวรรธนะถวายบังคมลาแล้วพาตัวศุภางค์ วิทูร และเกศินีเข้าโรงไป เท้าชัยเสนนังแล้วซบหน้า
่
กับหมอนแล้วร้องไห้ นางจันฑีออกมาตรงเข้าไปกราบท้าวชัยเสน)

18. จันฑี(ทาเสี ยงออดอ้อน): หม่อมฉันทราบมาว่าเกิดเรื่ องบัดสี บดเถลิงเกิดขึ้นแหมๆๆมันน่าเจ็บใจนางมัทนา
ั
นักเสด็จพี่อุตสาห์รักยังคิดทรยศได้ไหนจะเรื่ องสงครามอีกเอาอย่างนี้ม้ ยเพคะ ให้หม่อมฉันทูลเสด็จพ่อเรื่ อง
ั
ที่เข้าใจผิด แล้วให้ยกทัพกลับไปน่ะเพคะ
ชัยเสน: เก่งดีน่ะแม่จนฑีมีอุบายที่จะห้ามทัพแต่จะให้ขายอมรับคงมิได้คอยดูเถิดข้าจะบันพระเศียรมคธ
ั
้
่
ราชามาฝากเจ้าให้ได้
่
(ท้าวชัยเสนกระทืบเท้าแล้วลุกขึ้นเดินเข้าโรงฝ่ ายนางจันฑีก็นงตลึงอยู)
ั่
(ปิ ดม่าน)
องค์ ที่ ๕
ฉาก :ริมรั้วค่ ายหลวง
่
่ ้
(ฉากหลังเป็ นภาพรั้วค่าย ท้าวชัยเสนนังเอกเขนกอยู่ มีทหารอยูงานนังพัดหนึ่งคนนังมอบอยูดานขวา
่
่
่
อีกหนึ่งคนสักครู่ นนทิวรรธนะก็เข้ามาถวายบังคม)
ั
นันทิวรรธนะ: ตาเฒ่าวิทูรมาขอเข้าเฝ้ าพระเจ้าค่ะ ไล่เท่าไรก็ไม่ไป
ชัยเสน: มันคงจะมีเรื่ องสาคัญจริ งๆให้มนเข้ามาสิ
ั
(นันทิวรรธนะออกไปตามวิทูรเข้ามา)
ชัยเสน: เจ้ามีเรื่ องอะไรรึ ถึงรี บร้อนอยากจะพบข้า
วิทูร: หม่อมฉันมีเรื่ องจะมาสารภาพพระเจ้าค่ะ แท้จริ งแล้วพระนางมัทนามิได้รู้เห็นเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่
เกิดขึ้นเลยหม่อมฉันถูกพระนางจันฑีและนางค่อมอัปลักษณ์นนบังคับขู่เข็ญให้มาทาพิธีเพื่อใส่ ร้ายพระนาง
ั่
มัทนาว่าเป็ นชูกบศุภางค์พระเจ้าค่ะ
้ ั
ชัยเสน(เสี ยใจ): โธ่จริ งหรื อนี่เรานี่มนชังโง่เขลาเสี ยจริ งมารู ้ความจริ งตอนนี้ก็ไร้ประโยชน์เพราะเราสังข้า
ั ่
่
สองคนนันไปแล้วเราอยากตายเสี ยเหลือเกิน (ชัยเสนชักดาบออกและทาท่าจะแทงตัวเอง)
่
นันทิวรรธนะ: ช้าก่อนพระเจ้าค่าหม่อมฉันหาได้ประหารสองคนนั้นไม่ศุภางค์ขออาสาออกรบจนสิ้ นชีวิต
ในสนามรบ ส่ วนพระนางมัทนาหม่อมฉันได้ปล่อยนางกลับสู่ หิมะวันพระเจ้าค่ะ
่ ั
ชัยเสน: ดีจริ ง ฉะนั้นเราจะไปตามมัทนากลับมาอยูกบเรา
(ทั้ งหมดเข้าโรงไป)

19. ตอนที่ ๒
ฉาก : ในกลางป่ าหิมะวัน
(ฉากนี้ เป็ นฉากเดียวกันกับตอนที่ ๑ องก์ที่๒ ผิดแต่ตอนนี้ไม่มีดอกกุหลาบเท่านั้น)
(นางมัทนานังอยูกลางเวทีกาลังทาการอ้อนวอนต่อเทวดาให้ช่วยนาง นางปริ ยมวะทานังอยูขางๆ)
ั
่ ่
่ ่ ้
ั
มัทนา: ข้าแต่องค์สุเทษณ์ผยงใหญ่ ณ ตอนนี้ความรักของข้าได้สร้างความเสี ยใจให้กบข้าอย่างยิงข้าจึง
ู ้ ิ่
่
อยากจะขอวิงวอนให้ช่วยข้าด้วยเถิด
(สุ เทษณ์ออก)
สุ เทษณ์ : ข้าได้ยนคาอ้อนวอนของเจ้าแล้วมีใจสงสารยิงนักข้าจะนาเจ้ากลับไปอยู่ ณ สรวงสวรรค์ดวยกันเจ้า
ิ
้
่
เห็นดีหรื อไม่
มัทนา: หม่อมฉันมีความรักที่มนคงนักมิอาจทิ้งคนที่หม่อมฉันรักไปได้หม่อมฉันขอบพระทัยพระองค์อย่าง
ั่
ยิงสาหรับไมตรี จิตที่กรุ ณาประทานให้แต่หม่อมฉันคงจะรับไว้มิได้
่
่
สุ เทษณ์ (เริ่มโกรธ): มัทนาเจ้านี้แปลกนักเราชวนไปอยูสวรรค์ช้ นฟ้ าด้วยกันเจ้าก็มิไปรึ เจ้าพอใจที่จะทนทุกข์
ั
่
่
อยูที่นี่ต่อไปเล่า ผัวทิ้งก็ยงห่วงอยูได้เมื่อเจ้ายังโอหังมิรับไมตรี จากข้าอยากช้ าใจอยูเ่ ยียงนี้ขาก็จะให้เจ้าสม
ั
่
้
ปราถนา เจ้าจงเป็ นดอกกุหลาบรอความรักของเจ้าอย่างนี้นิรันดร์ เถิด (สุ เทษณ์ประนมมือร่ ายมนต์สาปนาง
มัทนา จากนั้นนางมัทนาก็ฟุบก้มลงแล้วค่อยๆกลายเป็ นดอกกุหลาบ ส่ วนสุ เทษณ์ยนดูจนนางมัทนา
ื
กลายเป็ นดอกกุหลาบแล้วเข้าโรงไปทิงให้นางปริ ยมวะทานังตกตลึงพอรู ้สึกตัวก็ร้องให้เสี ยใจยกใหญ่)
ั
่
้
ปริยมวะทา: โธ่ ทูลกระหม่อมแก้วของหม่อมฉันมิน่าเป็ นเช่นนี้ เลยองค์สุเทษณ์และพระสวามีก็ชงใจร้าย
ั
ั่
เสี ยนี่กะไรโธ่ชงน่าสงสารเสี ยจริ งแม่คุณ)
ั่
(ชัยเสนเดินออกมาพบนางปริ ยมวะทา)
ั
่ ่
ชัยเสน: เกิดเหตุอนใดขึ้น แล้วมัทนาเล่านางไปใหนเสี ย แล้วใยเจ้ามานังเศร้าโศกอยูนี่รึวาเกิดเหตุอะไรกับ
ั
่
ชายาอันเป็ นที่รักของข้า
ปริยมวะทา: พระนางมัทนาได้แต่เฝ้ าอ้อนวอนให้องค์สุเทษณ์เทพบุตรช่วยให้นางพ้นจากความทุกข์ องค์สุ
ั
่
เทษณ์จึงชวนพระนางไปอยูบนสวรรค์ดวยกัน แต่พระนางมีความมันคงในความรักที่มีต่อพระองค์ยงนักจึงมิ
้
ิ่
่
ยอมไป ทาให้องค์สุเทษณ์เทพบุตรมิพอใจอย่างยิงจึงสาปให้พระนางมัทนากลายเป็ นดอกกุหลาบตลอดไป
่

20. ชัยเสน(เสี ยใจ): โธ่ ไม่น่าเลยข้ามาไม่ทนหรื อนี่เพราะความโง่เขลาของข้าแท้ขาจะหาหญิงที่มีหวใจที่มนคง
ั
้
ั
ั่
่ ั
ได้เยียงนางไม่มีอีกแล้วข้าจะนาต้นกุหลาบมัทนาไปปลูกไว้ในวังเพื่อให้ขาได้อยูกบนางตลอดไป
่
้
่
(ชัยเสนยืนเช็ดน้ าตาอยูสักครู่ แล้วจึงนาต้นกุหลาบขึ้นมาแล้วเดินเข้าโรงไปนางปริ ยมวะทาเดินตามไปด้วย )
ั
(ปิ ดม่าน)
(*จบ*)

21. บทที่ ๓
วัสดุอปกรณ์ วิธีการดาเนินงาน
ุ
วัสดุอุปกรณ์ การจัดทาโครงงาน
๑.กระดาษ A๔
๒.กล้องถ่ายรู ป
๓.ปากกา
๔.ไม้บรรทัด
๕.โฟม
๖.สี ชอล์ก
๗.คัตเตอร์
๘.กระดาษแข็งขนาดใหญ่
๙.ชุดนักแสดง
วิธีการดาเนินงาน
๑.ศึกษาค้นคว้าเรื่ องมัทนะพาธา
๒.เขียนบทละครมัทนะพาธา
๓.ทาฉากการแสดงมัทนะพาธา
๔.ซ้อมบทละคร
๕.แสดงบทละคร เรื่ องมัทนะพาธา
๖.อัดวีดีโอลง Youtube
๗.เขียนเค้าโครงของโครงงานเรื่ องมัทนะพาธา
๘.ดาเนินการจัดทาโครงงาน

22. ตารางบันทึกผลการทางาน โครงงาน เรื่องมัทนะพาธา
ลาดับที่
กิจกรรม
วัน เดือน ปี
สถานทีดาเนินงาน
่
๑.
ค้นหา ศึกษา และทาความเข้าใจ
๑/ก.ค./๕๖
บ้านนักเรี ยนทุกคน
๒.
เขียนบทละครมัทนะพาธา
๔/ก.ค./๕๖
โรงเรี ยนรัษฎานุประดิษฐ์อนุสรณ์
๓.
ทาฉากการแสดง
๖/ก.ค./๕๖
โรงเรี ยนรัษฎานุประดิษฐ์อนุสรณ์
๔.
ซ้อมบทละคร
๗/ก.ค./๕๖
โรงเรี ยนรัษฎานุประดิษฐ์อนุสรณ์
๕.
แสดงบทละคร เรื่ องมัทนะพาธา
๒๐/ก.ค./๕๖
โรงเรี ยนรัษฎานุประดิษฐ์อนุสรณ์
๖.
อัดวีดีโอลง Youtube
๓๑/ก.ค./๕๖
โรงเรี ยนรัษฎานุประดิษฐ์อนุสรณ์

23. บทที่ ๔
ผลการดาเนินงาน
ผลการดาเนิน
จากการแสดงละครเรื่ อง”มัทนะพาธา”ให้เพื่อนๆในห้องเรี ยนได้ชม ผลปรากฏว่าเพื่อนๆนักเรี ยนใน
ห้องเรี ยนให้ความสนใจเป็ นอย่างมาก เพราะว่าในการแสดงละครจะมี ท้ งเนื้ อหาสาระ ข้อคิ ด และความ
ั
บันเทิงต่อทุกๆคน
จากการสารวจเพื่อนในห้องเรี ยนพบว่าทุกคนให้ความสนใจกันประมาณ ๙๘ % และนั้นก็หมายความว่า
การแสดงละครให้เพื่อนๆนักเรี ยนในห้องชมสามารถสร้างความสนใจได้เป็ นอย่างมาก

24. บทที่ ๕
สรุปผลการดาเนินงาน
สรุ ปผล
ทางกลุ่มได้คิดการแสดงละครมัทนะพาธาเพื่อศึกษาประวัติความเป็ นมาความรักของพระนางมัทนาซึ่ ง
มัทนะพาธาเรื่ องนี้ เป็ นเนื้อหาของกลุ่มสาระวิชาภาษาไทย
จากการแสดงละครครั้งนี้ ได้รับประสบการณ์ต่างๆมากมาย โดยเฉพาะการแสดงให้สมบทบาท ความรัก
ั ิ
ความสามัคคีในกลุ่ม ประสบการณ์ทางชีวตที่สามารถนาไปประยุกต์ใช้กบชีวตประจาวันของมนุษย์ทุกๆคน
ิ
ประโยชน์ ทได้ รับ
ี่
๑.มีความรู้ความเข้าใจเรื่ องมัทนะพาธา
๒.ได้แง่คิดในเรื่ องความรัก
๓.มีความสามัคคีในกลุ่ม
๔.นาไปประยุกต์ใช้ในชีวตประจาวัน
ิ

25. เอกสารอ้างอิง
หนังสื อวรรณคดีและวรรณกรรม. นายเอกริ นทร์ สี่ มหาศาล. พิมพ์ครั้งที่ ๓
http://panidavichuma.blogspot.com
http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/utaradit/watcharee-w/matana/lakorn.htm
http://www.oknation.net/blog

26. ภาคผนวก