สื่อประกอบการเรียนการสอน บทละครพูด เรื่อง เห็นแก่ลูก จัดทำโดย คุณครูฐาปกรณ์ กระแจะจันทร์ ครูปฏิบัติการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ กาญจนบุรี

3. • ผู้แต่ง : พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. ๖ )
• ลักษณะคาประพันธ์ : บทละครพูดขนาดสั้นมีความยาว ๑ องก์
• จุดประสงค์ในการแต่ง : เพื่อใช้แสดงละครให้ความบันเทิงที่แฝงไว้
ด้วยแง่คิดเกี่ยวกับการดาเนินชีวิตของมนุษย์ และความเสียสละที่พ่อ
มีต่อลูก
• ที่มาของเรื่อง : เป็นบทพระราชนิพนธ์เรื่องหนึ่งในพระบาทสมเด็จพระ
มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.๖) ที่ทรงผูกเรื่องขึ้นด้วยพระองค์เอง โดย
ทรงใช้นามแฝงว่า “พระขรรค์เพชร”
• รูปแบบงานประพันธ์ : ร้อยแก้ว บทละครพูดขนาดสั้น
• ระยะเวลาในการแต่ง : ราวปี พ.ศ ๒๔๕๓-๒๔๖๘

4. • รัชกาลที่ ๖ ทรงผูกเรื่องอย่างรัดกุมและดาเนินเรื่องโดยใช้บท
สนทนาของตัวละครโต้ตอบกัน ทาให้ทราบเรื่องราวที่ดาเนินไป และทราบ
เบื้องหลังของตัวละครแต่ละตัว นอกจากนี้ ยังทรงบรรยายกริยาท่าทางของตัว
ละครแต่ละตัวไว้ในวงเล็บ เพื่อช่วยให้นักแสดง แสดงตามบทได้สะดวกและสม
บทบาทยิ่งขึ้น ภาษาที่ใช้ในบทละครนี้ ใช้คาพูดง่ายๆแต่ให้ความหมายคมคาย
ลึกซึ้ง แม้ว่าบางคาที่มีใช้ในอดีตสมัย ๘๐ - ๙๐ปีก่อนแต่ไม่มีใช้ในปัจจุบัน
ผู้อ่านก็ยังพอเดาความหมายได้

5. • พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระนามเดิมว่า สมเด็จเจ้าฟ้ า
มหาวชิราวุธ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และ
สมเด็จพระศรี พัชรินทราบรมราชินีนาถ ทรงพระราชสมภพ เมื่อวันที่ ๒ มกราคม
พ.ศ. ๒๔๒๓ เมื่อ พระชนมายุ ๘ พรรษา ทรงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระ
เจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ ากรม ขุนเทพทวาราวดี และต่อมาทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมงกุฎราชกุมาร แทนสมเด็จพระบรมเชษฐา เจ้า
ฟ้ ามหาวชิรุณหิศ ซึ่งสวรรคต และได้เสด็จขึ้นครองราชย์ เมื่อ พ.ศ.๒๔๒๓
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นนักปราชญ์ (ทรงได้รับการถวาย
พระ ราชสมัญญาว่า สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า) และทรงเป็นจินตกวีที่ทรง
เชี่ยวชาญทาง ด้านอักษรศาสตร์โบราณคดี มีพระราชนิพนธ์ร้อยแก้วร้อยกรองทั้ง

6. • ภาษาไทยและอังกฤษ มากกว่า ๒๐๐เรื่อง ทรงใช้นามแฝงต่างๆกัน เช่น อัศว
พาหุ รามจิตติ ศรีอยุธยา พันแหลม นายแก้วนายขวัญ ฯลฯ พระบาทสมเด็จ
พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จสวรรคตเมื่อ วันที่ ๒๕ พฤศจิกายน พ.ศ.
๒๔๖๘รวมพะชนมพรรษา ๔๕ พรรษา

7. • นายล้ามาที่บ้านพระยาภักดีนฤนาถ มีอ้ายคาซึ่งเป็นคนรับใช้ของพระยาภักดี
ให้การต้อนรับ และนั่งคอยดูอยู่ห่างๆเนื่องจากไม่ไว้ใจเพราะเห็นสภาพของนายล้าที่
แต่งตัวปอนๆ ท่าทางดื่มเหล้าจัดจนเมื่อพระยาภักดีกลับมาบ้านได้พบนายล้าจึงทา
ให้ทราบเรื่องราวของคนทั้งสอง จากการสนทนาโต้ตอบกันว่า เดิมนายล้าเป็นเพื่อน
กับพระยาภักดี ซึ่งมีตาแหน่งเป็นหลวงกาธร ส่วน นายล้าเป็นทิพเดชะ นายล้ามี
ภรรยา คือแม่นวล มีลูกสาวคือ แม่ลออ เมื่อแม่ลออมีอายุ 2 ขวบ เศษ นายล้าก็ถูก
จาคุกเพราะทุจริตต่อหน้าที่ แม่นวลเลี้ยงดูลูกสาวมาตามลาพัง ก่อนตายจึงยก ลูก
สาวให้เป็นลูกบุญธรรมของพระยาภักดี นายล้าจาคุกอยู่ ๑๐ ปี ก็ออกจากคุกไปร่วม
ค้าฝิ่นอยู่ กับจีนกิมจีนเง็ก ที่พิษณุโลก พอถูกตารวจจับได้ก็แก้ข้อกล่าวหาเอาตัว
รอดฝ่ายเดียว ต่อมาก็ ตกอยู่ในสภาพสิ้นเนื้อประดาตัว จึงตั้งใจจะมาอยู่กับแม่ลออ
ซึ่ง มีอายุ ๑๗ ปี กาลังจะแต่งงาน กับนายทองคา แต่พระยาภักดีพยายามชี้แจง

8. • ให้นายล้าเห็นแก่ลูกสาวไม่ต้องการให้ถูกคนอื่น รังเกียจว่ามีพ่อเป็นคนขี้คุก
และฉ้อโกง จนในที่สุดเสนอเงินให้ 100 ชั่ง แต่นายล้าก็ไม่ยอมเมื่อ แม่ลออ
กลับมาถึง นายล้าจึงได้รู้จักกับแม่ลออและได้เห็นประจักษ์ว่าตนเลวเกินกว่าจะ
เป็นพ่อ ของแม่ลออ ซึ่งหล่อนได้วาดภาพพ่อไว้ในใจว่า พ่อเป็นคนดีที่หาที่ติ
ไม่ได้เลย

9. • ๑.ความดีความชั่วที่บุคคลได้กระทาลงไป อาจส่งผลช้าหรือเร็ว ขึ้นอยู่กับปัจจัย
อื่นๆหลายประการ
๒.เหตุการณ์ที่กระทบใจมนุษย์ และมีผลให้มนุษย์แปรเปลี่ยนความตั้งใจไปได้
อย่างตรงกันข้ามนั้น อาจเกิดได้โดยไม่ได้คาดฝัน และโดยมิใช่เจตนาของใคร
ทั้งสิ้น
๓.ความรักและความภูมิใจที่บิดามีต่อบุตร ทาให้บิดายอมเสียสละให้แก่บุตร
โดยไม่หวังผลตอบแทน ใดๆทั้งสิ้น
๔.ความรักอันบริสุทธิ์ที่บุคคล 2 คนมีต่อกันนั้น จะไม่จากัดอยู่เฉพาะบุคคล 2
คน เท่านั้น แต่อาจเผื่อแผ่ไปถึงบุคคลที่เป็นเลือดเนื้อเชื้อไขของอีกฝ่ายหนึ่ง
ด้วย
๕.การพึ่งตัวเองเป็นสิ่งที่ควรปฎิบัติก่อนที่จะพึ่งพาอาศัยผู้อื่น

10. • ๖.การที่ทาความผิดแล้วสานึกในความผิด สมควรได้รับการให้อภัย
• ๗.คนเราทุกคนย่อมรักและหวังดีต่อลูกและพร้อมที่จะเสียสละเพื่อลูกได้
• ๘.คนที่ทาความดีย่อมได้รับผลดีตอบแทน ถ้าทาความชั่วก็ย่อมได้รับผลของ
ความชั่วนั้น
• ๙.การประพฤติตนไม่เหมาะสม เช่นการ ฉ้อราษฎร์บังหลวง ย่อมได้รับผล
ของการกระทานั้น
• ๑๐.คนเราควรรับผิดชอบในครอบครัวของตน เพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบต่อ
สังคม เช่นลูกขาดพ่อแม่
• ๑๑.การพึ่งตัวเองเป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติก่อนที่จะพึ่งพาอาศัยผู้อื่น
• ๑๒.การที่ทาความผิดแล้วสานึกในความผิด สมควรได้รับการให้อภัย

11. • ๑. รับประทานโทษ หมายถึง ได้รับโทษ
• ๒. เกลอเก่า หมายถึง เพื่อนเก่า
• ๓. เป็นโทษ หมายถึง ได้รับโทษ
• ๔. หมอความ หมายถึง ทนายความ
• ๕. ระหาย หมายถึง กระหายน้า
• ๖. เกล้ากระผม หมายถึง ผม(คาเรียกตนเอง)
• ๗. อินัง หมายถึง สนใจ เอาใจใส่
• ๘. สาวใหญ่ หมายถึง ผู้หญิงที่โตเป็นสาวแล้ว
• ๙. ดูเกินเวลา หมายถึง ไม่ทันเวลา

12. • ๑๐. มีเหย้ามีเรือน หมายถึง แต่งงานมีครอบครัว
• ๑๑.ตกรก หมายถึง ตกนรก
• ๑๒. อาญาจักร หมายถึง โทษ
• ๑๓. เสมียนบาญชี หมายถึง นักบัญชี

13. • นายล้า ในตอนแรกเมื่อตนเองหมดหนทาง คิดจะมาเกาะแม่ลออแต่ตอนหลัง
ก็กลับตัวกลับใจ
• เจ้าคุณภักดี เป็นผู้ชายที่รักจริง (รักแม่ของ แม่ลออ) แล้วก็เป็นพ่อที่ดีมาก
รักแม่ลออเหมือนลูกในไส้
• บ่าวเจ้าคุณ เป็นคนที่ซื่อสัตย์
• แม่ลออ ไร้เดียงสา ดูสุภาพเรียบร้อย มีมารยาท

14. • จงตอบคาถามต่อไปนี้
• ๑.รัชกาลที่ ๖ ทรงพระราชนิพนธ์บทละครพูดเรื่องเห็นแก่ลูก โดยใช้พระ
นามแฝงว่า
• ๒. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวพระนามเดิมคือ
• ๓.เรื่องเห็นแก่ลูก เป็นบทละครพูดกี่องค์
• ๔.อาญาจักร หมายถึง
• ๕.วิธีการเขียนบทละครพูดมีวิธีการดาเนินเรื่องเหมือนงานเขียนประเภทใด
• ๖.คุณสมบัติที่สาคัญที่สุดของวรรณกรรมประเภทบทละครพูดคืออะไร
• ๗.“การละครเป็นวิธีหนึ่งแห่งการอบรมจิตใจ” เรื่องเห็นแก่ลูกให้คติสอนใจใน
เรื่องใด

15. • ๘.เรื่องเห็นแก่ลูกให้คติสอนใจในด้านใดมากที่สุด
• ๙.การที่อ้ายคาไม่ไว้ใจนายล้า เมื่อพบกันครั้งแรกเป็นเพราะเหตุใด
• ๑๐. “ฉันไม่สู้แน่ใจ ดูเหมือนจะจาได้คลับคล้ายคลับคลา”ผู้พูดกล่าวแสดงให้
รู้สึกว่า
• ๑๑.นายล้ามีลักษณะนิสัยอย่างไร
• ๑๒.การจบเรื่องเห็นแก่ลูกใช้กลวิธีใด
• ๑๓.สาแดง หมายถึง
• ๑๔.ระหายน้า หมายถึง
• ๑๕.รับประทานโทษ หมายถึง
• ๑๖.เกลอเก่า หมายถึง
• ๑๗.ห้าสิบชั่ง เท่ากับ จานวนเงินเท่าไรในปัจจุบัน