Ιστορία Στ΄ δημοτικού http://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_istoria_st_oikonomiki_zoi.htm

1. Κεφάλαιο 5
Η οικονομική ζωή
Η σταδιακή παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έδωσε τη
δυνατότητα στους υπόδουλους Έλληνες να αναπτύξουν οικονομική
δραστηριότητα, κυρίως εμπορική και να πλουτίσουν από αυτήν. Οι
εμπορικές σχέσεις με τη Δύση τους έφεραν σε επαφή και με τις
επαναστατικές ιδέες του τέλους του 18ου αιώνα στηΔυτική Ευρώπη.

2. Η οικονομία της ΟθωμανικήςΑυτοκρατορίας στηριζόταν κυρίως
στη γεωργία: καλλιέργειες (σιτάρι, κριθάρι, βαμβάκι, καπνός, λάδι, σταφίδα)
στην κτηνοτροφία. Οι κτηνοτρόφοι, είτε ζούσαν μόνιμα σε ένα μέρος είτε ήταν
νομάδες

3. , πρόσφεραν μαζί με τους αγρότες πρώτες ύλες στη βιοτεχνία για την .
Η παραγωγή των προϊόντων των γεωργών και των κτηνοτρόφων ικανοποιούσε
lτις ανάγκες του σπιτιού
l τη βιοτεχνία για την παραγωγή νημάτων και υφαντών και
l τις αγορές, αφού όσα προϊόντα περίσσευαν τα διέθεταν στις τοπικές αγορές ή
τα έστελναν στο εξωτερικό.

4. Ωστόσο η Οθωμανική αυτοκρατορία άρχισε να παρακμάζει για δύο λόγους:
lΟι γεωγραφικές ανακαλύψεις και οι νέοι εμπορικοί δρόμοι έκαναν τους
εμπόρους της Δυτικής Ευρώπης να μην περνούν πλέον μέσα από την
αυτοκρατορία για να πάνε στην Ινδία ή την Κίνα.
Τέλος οι φόροι από το εμπόριο.
lΟ τερματισμός των
κατακτήσεων από τους
Οθωμανούς. Τέλος οι φόροι
από κατακτημένους λαούς.

5. Τότε οι Έλληνες βρήκαν την ευκαιρία να δραστηριοποιηθούν οικονομικά και
να πλουτίσουν. Τρεις παράγοντες τους βοήθησαν σε αυτό:
lοι Διομολογήσεις
lη συνθήκη του Κάρλοβιτς (1699)
lη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774)

6. lοι Διομολογήσεις: οι εμπορικές συμφωνίες που έκαναν οι δυτικές χώρες με
τους Οθωμανούς Σουλτάνους ότι οι υπήκοοί τους και οι «φίλοι» τους δε θα
πλήρωναν δασμούς. Έτσι πολλοί Έλληνες αγόραζαν την προστασία της
Γαλλίας, Αγγλίας, Ολλανδίας, Αυστρίας και δεν πλήρωναν δασμούς. Το
ελληνικό εμπόριο και η ναυσιπλοΐα άνθισαν, αφού οι Έλληνες με αυτόν τον
τρόπο ύψωναν στα καράβια τους τις σημαίες των χωρών αυτών και είχαν
ευνοϊκότερους όρους.

7. lη συνθήκη του Κάρλοβιτς
(1699): Με αυτήν οι ηττημένοι
Οθωμανοί παραχώρησαν στους
Αυστριακούς παραδουνάβιες
περιοχές όπου οι Έλληνες αργότερα
βρήκαν την ευκαιρία και έφτιαξαν μια
από τις ισχυρότερες ελληνικές
εμπορικές παροικίες.

8. lη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774):με αυτήν οι ηττημένοι
Οθωμανοί παραχώρησαν στη Ρωσία ειδικά προνόμια για τους
εμπόρους της και τους προστατευόμενούς της. Από τότε πολλά ελληνικά
εμπορικά πλοία ύψωσαν τη ρώσικη σημαία, ώστε να γλυτώνουν από τους
δασμούς που έπρεπε να πληρώνουν κάθε φορά που περνούσαν τα στενά.

9. Έτσι, οι Έλληνες έμποροι βγήκαν
πολλαπλά κερδισμένοι:
lεπέκτειναν το εμπόριό τους στην
Κεντρική και Δυτική Ευρώπη και στη
Ρωσία, lίδρυσαν στα μέρη αυτά
σημαντικές παροικίες
lκέρδισαν πολλά πλούτη.
lΓνώρισαν τις επαναστατικές ιδέες,
που επικρατούσαν την εποχή αυτή
στην Ευρώπη και τις έφεραν στο
Οθωμανικό κράτος. Παράλληλα
σχηματίστηκε ένας lΔημιούργησαν
αξιόλογο ελληνικό εμπορικός στόλο,
με πληρώματα έμπειρα στη
ναυσιπλοΐα και στην αντιμετώπιση
των πειρατών.
lΜεγάλες πόλεις και νησιά έγιναν
σημαντικά κέντρα του ελληνικού
εμπορίου (Κοζάνη, Ιωάννινα,
Θεσσαλονίκη, Χίος, Ύδρα, Ψαρά)

10. Η οικονομική άνθηση, ο
πολυάριθμος εμπορικός
στόλος και οι εύπορες
παροικίες του εξωτερικού
βελτίωσαν τη θέση των
Ελλήνων, παραμονές της
Μεγάλης Επανάστασης
του 1821. Από αυτούς
λοιπόν τους πλούσιους
εμπόρους αναδείχθηκαν
ε κ ε ί ν ο ι π ο υ
π ρ ω τ α γ ω ν ί σ τ η σ α ν
αργότερα στον ξεσηκωμό
του γένους μαζί με τους
υ π ό λ ο ι π ο υ ς
παραδοσιακούς ηγέτες του
υπόδουλου ελληνισμού.
Έλληνας έμπορος,
λιθογραφία, Αθήνα,
Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

11. Ματιά στο παρελθόν
Τα Αμπελάκια
Τα Αμπελάκια είναι μια κοινότητα στο νομό Λάρισας, στις πλαγιές του βουνού
'Οσσα. Κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, κυρίως
λόγω της νηματουργίας, της επεξεργασίας δηλαδή του βαμβακιού και της
μετατροπής του σε νήμα. Την ίδια περίοδο στα Αμπελάκια κατοικούσαν 6.000
περίπου Έλληνες. Εκεί, το
1778 δημιουργήθηκε ο
πρώτος συνεταιρισμός
στον κόσμο, με την
ονομασία «Κοινή
Συντροφία καιΑδελφότης
τωνΑμπελακίων», που
ασχολείτο με την
παραγωγή, επεξεργασία,
βαφή και εμπορία
κόκκινων νημάτων.

12. Ερώτημα
lΠοιοι υπήρξαν οι λόγοι της μεγάλης ανάπτυξης που γνώρισε η ελληνική
ναυτιλία κατά τον 18ο αιώνα;

13. Απάντηση
lΠοιοι υπήρξαν οι λόγοι της μεγάλης ανάπτυξης που γνώρισε η ελληνική
ναυτιλία κατά τον 18ο αιώνα;
Οι γεωγραφικές ανακαλύψεις που βοήθησαν στην εύρεση νέων δρόμων
εμπορίου. Έτσι παρήκμασε η Οθωμανική Αυροκρατορία και οι Έλληνες
βρήκαν την ευκαιρία να ασχοληθούν με το εμπόριο.
Επίσης βοήθησαν οι συνθήκες του Κάρλοβιτς και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή με
τις οποίες τα ελληνικά καράβια ύψωσαν άλλες σημαίες και απέφυγαν τους
τουρκικούς δασμούς.

14. Ερώτημα
lΠοια ήταν τα πιο συνηθισμένα επαγγέλματα των Ελλήνων κατά την
Τουρκοκρατία με βάση τα κείμενα των δυο πηγών και τις εικόνες;

15. Απάντηση
lΠοια ήταν τα πιο συνηθισμένα επαγγέλματα των Ελλήνων κατά την
Τουρκοκρατία με βάση τα κείμενα των δυο πηγών και τις εικόνες;
Κατά την Τουρκοκρατία οι περισσότεροι Έλληνες ήταν έμποροι ή ναυτικοί.
Επίσης ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι.

16. ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
1 ΠΟΝΤΟΣ

17. Μάζεμα ελιών: σχεδόν με τον ίδιο τρόπο
Μέλι: σχεδόν με τον ίδιο τρόπο
Κρασί: με σύγχρονα μηχανήματα
Κούρεμα προβάτων: σχεδόν με τον ίδιο τρόπο

18. 1 ΠΟΝΤΟΣ

19. Μάνη
Κεφαλληνία
Σμύρνη
Βόλος
Ιωάννινα
Κοζάνη
Μοσχόπολη

20. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ