Παραγωγή γραπτού λόγου Στ΄ δημοτικού

1. Περιγραφή ανθρώπου

2. Βλέπουμε λοιπόν ότι στην περιγραφή ενός ανθρώπου ακολουθούμε συνήθως
μια συγκεκριμένη πορεία. Να ποια είναι τα βασικά της μέρη:
@Γράφουμε μερικές γενικές
πληροφορίες για τον άνθρωπο
αυτό, όπως όνομα, ηλικία, τόπος
κατοικίας, δουλειά και τη σχέση
μας μαζί του.
Π.χ.

3. Η μαμά μου ήταν πάντα ξεχωρι-
στή. Με τον μπαμπά παντρεύ-
τηκαν από έρωτα στο άψε σβήσε.
Και οι ευχές που τους έδωσε ο
παπάς όταν τους πάντρεψε
πραγματοποιήθηκαν. Απόχτη-
σαν «καρπόν κοιλίας», δηλαδή
εμένα και τον αδερφό μου.
Ποιες γενικές πληροφορίες
υπάρχουν
στην παραπάνω παράγραφο;

4. @Περιγράφουμε την : πρώτα τη γενική εντύπωση
εξωτερική του εμφάνιση
που δίνει και μετά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του με αρκετά μεγάλη
λεπτομέρεια χρησιμοποιώντας πααααάρα πολλά επίθετα. Π. χ.
PΓενική εντύπωση: όμορφος, χαριτωμένος, ψηλός, κοντός, παχουλός, ,
γεματούλης, στρουμπουλός, αδύνατος, κοκκαλιάρης, κομψός, άχαρος,
ήρεμος, σκληρός, άγριος, καλόκαρδος, ευγενικός κλπ.
PΙδιαίτερα χαρακτηριστικά:
!Ξεκινάμε από το κεφάλι και κατεβαίνουμε προς τα κάτω περιγράφοντας
ένα ένα τα χαρακτηριστικά του:
Ÿ μαλλιά: ξανθός, καστανός, μαυρομάλλης, με ίσια, σπαστά, κατσαρά με
Ÿ μάτια: μικρά, μεγάλα, μαύρα, πράσινα, γαλανά, καστανά, γυαλιά (πώς
είναι) κ.ά.
Ÿ μύτη: ίσια, στραβή, γαμψή, μεγάλη, μικρή κ.ά.
Ÿ χείλη: μικρά, μεγάλα, λεπτά, άχρωμα, κόκκινα κ.ά.
Ÿ άλλα: φακίδες, ελιές, σπυράκια κ.ά.
!χέρια: μεγάλα, μικρά, με χάρη, με μακριά ή κοντά δάχτυλα, δαχτυλίδια κ.ά.
!ρούχα και παπούτσια
Π.χ.

5. Η μαμά δεν είχε περάσει τα
σαράντα. Τα μάτια της σκούρα
γαλάζια, έμοιαζαν με τα μη με
λησμόνει* που φυτρώνουν την
άνοιξη. Φαινόταν κοριτσάκι
όταν την έβλεπες από πίσω, με
την κομψή κορμοστασιά της και
την ξανθιά κοτσίδα στην πλάτη.
Το πιο όμορφο πάνω της όμως
ήταν οι κινήσεις των χεριών της,
και ό,τι έκανε το έκανε με χάρη.

6. @Περιγράφουμε τον του μιλώντας για τα
χαρακτήρα και τη συμπεριφορά
προτερήματα και τα ελαττώματά του, τις συνήθειές και τα ταλέντα του, τι
του αρέσει και τι όχι.
Π.χ. στο κείμενο του βιβλίου μας: Λάτρευε τις γαρδένιες... Τις φρόντιζε σαν να
ήταν παιδιά της... έφτιαχνε βραχιόλια... φορούσε αθλητική φόρμα και
παπούτσια και χανόταν.... έφτιαχνε αριστουργήματα που στόλιζαν τον κήπο..
Επίθετα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε:
χαμογελαστός, τρυφερός, αστείος, ευγενικός, δίκαιος, αυστηρός, γκρινιάρης,
δραστήριος, ζωηρός, τεμπέλης, γλυκός, σκληρός, καθαρός, περιποιητικός
δημιουργικός, έξυπνος, χαριτωμένος, κ.ά.
Ρήματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε:
είναι καλός σε..., είναι φανερό ότι..., λατρεύει, του αρέσει, αγαπά, ασχολείται,
ονειρεύεται, φροντίζει, φτιάχνει, δημιουργεί, αναζητεί κ.ά.

7. Δεν ήξερα καμιά γυναίκα στο νησί να φοράει λουλούδια στα μαλλιά.Λάτρευε
τις γαρδένιες, είχαμε τρεις γλάστρες στην αυλή. Τις φρόντιζε σαν να ήταν παιδιά
της κι όταν άνθιζαν έπλεκε τα λουλούδια τους μαζί με την κοτσίδα της. Άλλες
φορές πάλι τις περνούσε σε κλωστή κι έφτιαχνε βραχιόλια. Σε κάθε κίνηση των
χεριών της οι γαρδένιες μοσχοβολούσαν.Από τότε μαμά και γαρδένια είναι ένα
στο μυαλό μου.
Κάθε απόγευμα μετά τη δουλειά,
χειμώνα καλοκαίρι, φορούσε αθλητική
φόρμα και παπούτσια και χανόταν. Παραλία
παραλία, έφτανε ως το ακρωτήρι με τον
φάρο, που τον δέρνουν τα κύματα. Καθόταν
στον αγαπημένο της βράχο. Γύριζε πάντα με
τα χέρια γεμάτα βότσαλα με παράξενα
χρώματα, που η θάλασσα τους έδινε πότε το
σχήμα ενός πουλιού ή τη μορφή μιας
γυναίκας, και ξύλα ξεβρασμένα στην άμμο,
αργασμένα* από το κύμα και την αρμύρα.
Με λίγες «καλλιτεχνικές επεμβάσεις», όπως
έλεγε η ίδια, έφτιαχνε αριστουργήματα που
στόλιζαν τον κήπο και την αυλή μας.

8. @Αναφέρουμε και σχετικά
τι κάνουμε μαζί χαρακτηριστικά περιστατικά
με αυτόν.
Π.χ. στο κείμενο του βιβλίου μας: Μικρή πήγαινα κι εγώ μαζί της. Η μαμά δε
βαριόταν να μου λέει και να μου ξαναλέει παραμύθια. Από εκείνη έμαθα να
διαβάζω....Το βράδυ αράζαμε......
Λέξεις κλειδιά: μαζί, θυμάμαι, κάποτε,
ένα καλοκαίρι, ένα απόγευμα,
μια φορά στο.., πάντα κ.ά.

9. Μικρή πήγαινα κι εγώ μαζί
της. Μου άρεσε να τσαλαβου-
τάω στην παραλία, να σκαρ-
φαλώνω στα βράχια και να
βρίσκω καβούρια και κοχύ-
λια. Κι όλο κοίταζα πότε θα
βγει η γοργόνα. Η μαμά δε
βαριόταν να μου λέει και να
μου ξαναλέει παραμύθια.
Από εκείνη έμαθα να διαβάζω
λογοτεχνικά βιβλία. Το βράδυ
αράζαμε κάτω από τη λεύκα
τα καλοκαίρια ή δίπλα στο
τζάκι τον χειμώνα, μ’ ένα
βιβλίο στο χέρι. Τα παράγ-
γελνε η ίδια στο βιβλιοπωλείο
της πλατείας κι όσα έκρινε ότι
μ’ ενδιέφεραν τα έδινε και σε
μένα να τα διαβάσω.
Λίτσα Ψαραύτη, Όνειρα από μετάξι,
εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2002
(διασκευή)

10. @Κλείνουμε με μια για το
γενική κρίση, σκέψεις, συναισθήματα, ευχές
πρόσωπο που περιγράψαμε.
Λέξεις κλειδιά: σκέφτομαι ότι, θα ήθελα να, εύχομαι να, αισθάνομαι ότι, νιώθω
πως, μακάρι κ.ά.
Σε όλη τη διάρκεια της περιγραφής χρησιμοποιούμε Σκαι Σ
(σκέψεις και συναισθήματά)

11. 6. Ένας νέος συμμαθητής ή μια νέα συμμαθήτριά σας σας έχει
καλέσει να περάσετε μαζί λίγες μέρες από τις καλοκαιρινές
διακοπές στο εξοχικό σπίτι του/της. Για να πείσετε τους γονείς σας, χρειάζεται
να περιγράψετε τον φίλο ή τη φίλη σας, τονίζοντας ιδιαίτερα τα προτερήματα
του χαρακτήρα του/της. Μπορείτε ακόμα να αναφέρετε χαρακτηριστικά
περιστατικά που φανερώνουν την ξεχωριστή σχέση που σας ενώνει.
Ας σχεδιάσουμε τα βήματά σας:

12. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
Τι πρέπει να
γράψετε στην
ΑΡΧΗ;

13. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
Γενικές πληροφορίες
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.

14. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
Γενικές πληροφορίες
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
Τι πρέπει να
γράψετε στη
ΜΕΣΗ;

15. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια

16. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
Η περιγραφή της εξωτερικής εμφάνισης
πρέπει να είναι αρκετά λεπτομερής,
ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να
φανταστεί το πρόσωπο που περιγράφετε.
Όπως στο παρακάτω κείμενο που η
περιγραφή της εξωτερικής εμφάνισης
είναι αρκετή, ώστε το ΑΙ να ζωγραφίσει
τον ήρωα της ιστορίας.

17. Ο Νικόλας είναι κοντός, αδυνατούλης, λιγάκι άχαρος, αλλά πολύ
χαριτωμένος. Τα μακριά μαύρα τσουλούφια των μαλλιών του, πέφτουν συχνά
στα καστανά του μάτια αναγκάζοντάς τον να τα σπρώχνει συνέχεια προς τα
πίσω.Αυτά τα τσουλούφια συχνά γίνονται αιτία τσακωμού με τη γιαγιά του, που
θέλει οπωσδήποτε να του τα κουρέψει. Ωστόσο σήμερα ο Νικόλας εμφανίστηκε
με το μαλλί καλοχτενισμένο και τραβηγμένο προ τα πίσω. Με το βλέμμα του
γεμάτο ενθουσιασμό και τη μύτη του ανασηκωμένη λες και ήταν λαγωνικό σε
κυνήγι, προχωρούσε προς το σχολείο. Το στόμα του, μικρό και πάντα έτοιμο για
ένα χαμόγελο, ήταν λες και ήθελε να πει στον κόσμο ένα όμορφο μυστικό.
Στα μικρά του χέρια κρατούσε με δύναμη δυο
μεγάλα άσπρα κοχύλια, που είχε βρει στην παραλία.
Τα κρατούσε τόσο σφιχτά που νόμιζε κανείς ότι
κρατούσε πραγματικό θησαυρό.
Η μπλούζα του είχε πάνω ένα παιχνιδιάρικο σχέδιο
με έναν πειρατή και το κόκκινο παντελόνι του ήταν
μούσκεψα μέχρι τα γόνατα. Όσο για τα παπούτσια
του, ήταν κάποτε πράσινα. Τώρα μούσκεμα και
γεμάτα πίσσες άφηναν αποτυπώματα στο
πεζοδρόμιο, καθώς ο πιτσιρικάς έτρεχε βιαστικός να
φτάσει, δεν ξέρω πού.

18. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
Με ποιο άλλα θέματα
θα ασχοληθούμε
στη ΜΕΣΗ;

19. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ:
προτερήματα, ελαττώματα,
συνήθειές, ταλέντα,
τι του αρέσει και τι όχι.

20. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ:
προτερήματα, ελαττώματα,
συνήθειές, ταλέντα,
τι του αρέσει και τι όχι.
ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΑΖΙ-ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
μαζί, θυμάμαι, κάποτε,
ένα καλοκαίρι, ένα απόγευμα,
μια φορά στο.., πάντα

21. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ:
προτερήματα, ελαττώματα,
συνήθειές, ταλέντα,
τι του αρέσει και τι όχι.
ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΑΖΙ-ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
μαζί, θυμάμαι, κάποτε,
ένα καλοκαίρι, ένα απόγευμα,
μια φορά στο.., πάντα
Τι πρέπει να
γράψετε στο
ΤΕΛΟΣ;

22. Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ:
προτερήματα, ελαττώματα,
συνήθειές, ταλέντα,
τι του αρέσει και τι όχι.
ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΑΖΙ-ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
μαζί, θυμάμαι, κάποτε,
ένα καλοκαίρι, ένα απόγευμα,
μια φορά στο.., πάντα
ΓΕΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΣΚΕΨΕΙΣ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
ΕΥΧΕΣ
σκέφτομαι ότι,
θα ήθελα να,
εύχομαι να,
αισθάνομαι ότι,
νιώθω πως,
μακάρι

23. Τι μπορείτε να
χρησιμοποιήσετε;
Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ:
προτερήματα, ελαττώματα,
συνήθειές, ταλέντα,
τι του αρέσει και τι όχι.
ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΑΖΙ-ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
μαζί, θυμάμαι, κάποτε,
ένα καλοκαίρι, ένα απόγευμα,
μια φορά στο.., πάντα
ΓΕΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΣΚΕΨΕΙΣ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
ΕΥΧΕΣ
σκέφτομαι ότι,
θα ήθελα να,
εύχομαι να,
αισθάνομαι ότι,
νιώθω πως,
μακάρι

24. Επιθέτα
Μετοχές
που
τρόπος
χρόνος
Παρομοιώσεις
Μεταφορές
Σ και Σ παντού
Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ:
προτερήματα, ελαττώματα,
συνήθειές, ταλέντα,
τι του αρέσει και τι όχι.
ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΑΖΙ-ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
μαζί, θυμάμαι, κάποτε,
ένα καλοκαίρι, ένα απόγευμα,
μια φορά στο.., πάντα
ΓΕΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΣΚΕΨΕΙΣ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
ΕΥΧΕΣ
σκέφτομαι ότι,
θα ήθελα να,
εύχομαι να,
αισθάνομαι ότι,
νιώθω πως,
μακάρι

25. • μασάει τα λόγια του
• χρυσό παιδί
• χρυσή καρδιά
• πετάει
• λάμπουν τα μάτια του
• ελαφρύ βήμα
• φωτεινό χαμόγελο
Επιθέτα
Μετοχές
που
τρόπος
χρόνος
Παρομοιώσεις
Μεταφορές
Σ και Σ παντού
Ο φίλος μου / Η φίλη μου
ΑΡΧΗ ΜΕΣΗ ΤΕΛΟΣ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
όνομα,
ηλικία,
τόπος κατοικίας,
δουλειά
σχέση μας μαζί του.
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ:
Γενική εντύπωση:
όμορφος, χαριτωμένος,
ψηλός, κοντός
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
κεφάλι, χέρια,
ρούχα, παπούτσια
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ:
προτερήματα, ελαττώματα,
συνήθειές, ταλέντα,
τι του αρέσει και τι όχι.
ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΑΖΙ-ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
μαζί, θυμάμαι, κάποτε,
ένα καλοκαίρι, ένα απόγευμα,
μια φορά στο.., πάντα
ΓΕΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΣΚΕΨΕΙΣ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
ΕΥΧΕΣ
σκέφτομαι ότι,
θα ήθελα να,
εύχομαι να,
αισθάνομαι ότι,
νιώθω πως,
μακάρι

26. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ