ให้ความรู้เกี่ยวกับความยืดหยุ่นของอุปสงค์ อุปทาน และประโยชน์ของการนำความรู้ทางความยืดหยุ่นไปวิเคราะห์ปัญหาเศรษฐกิจ

1. หลักเศรษฐศาสตร์
ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ อุปทาน
และประโยชน์ของการนาความรู้ทางความยืดหยุ่นไปวิเคราะห์ปัญหาเศรษฐกิจ
Hi!
Hello!

2. ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
(Price Elasticity of Demand)
หมายถึง % การเปลี่ยนแปลงของอุปสงค์ของสินค้าหนึ่ง เมื่อราคาสินค้านั้นเปลี่ยนแปลงไป 1%
𝐸 𝑑=
%∆𝑄
%∆𝑃

3. ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
- จะมีค่าเป็นลบเสมอ เช่น 𝐸 𝑑 = -2 หมายความว่า
- ถ้าราคา A เพิ่ม 1% ปริมาณซื้อจะลด 2%
- ถ้าราคา A ลด 1% ปริมาณซื้อจะเพิ่ม 2%

4. - อุปสงค์ความยืดหยุ่นมาก = ค่าไม่คิดเครื่องหมายของ มีค่ามากกว่า 1 คือ
- ราคาเปลี่ยนไป 1% ปริมาณซื้อเปลี่ยนไปมากกว่า 1% (เช่น 𝐸 𝑑 = -2 คือ
ปริมาณซื้อเปลี่ยนไป 2% ในทิศทางตรงกันข้ามกับการเปลี่ยนของราคา)
- อุปสงค์ยืดหยุ่นน้อย = ค่าไม่คิดเครื่องหมายของ มีค่าน้อยกว่า 1 คือ
- ราคาเปลี่ยนไป 1% ปริมาณซื้อเปลี่ยนไปน้อยกว่า 1% (เช่น 𝐸 𝑑 = -0.5
คือปริมาณซื้อเปลี่ยนไป 0.5% ในทิศทางตรงกันข้ามกับการเปลี่ยนแปลง
ของราคา)
ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา

5. ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
- ค่า 𝐸 𝑑 ทาให้ทราบว่า ถ้าราคาเปลี่ยนแปลง ปริมาณซื้อจะเปลี่ยนแปลงตอบสนองมาก /
น้อย เพียงใด
- สูตรคานวณ 𝐸 𝑑
- 𝐸 𝑑 เฉพาะจุด
𝐸 𝑑 =
𝑄2− 𝑄1
𝑃2−𝑃1
×
𝑃1
𝑄1
- 𝐸 𝑑 แบบช่วง
𝐸 𝑑 =
𝑄2− 𝑄1
𝑃2−𝑃1
×
𝑃2+𝑃1
𝑄2+𝑄1

6. ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
โดยที่ 𝑃1 = ราคาเดิม 𝑃2 = ราคาใหม่
𝑄1 = ปริมาณซื้อเดิม 𝑄2 = ปริมาณซื้อใหม่
- ตัวอย่าง ถ้าน้าอัดลมราคาลดลงจากขวดละ 10 บ. เป็น 8 บ. ทาให้ปริมาณซื้อ
เพิ่มขึ้นจาก 100 ขวด/วัน เป็น 140 ขวด/วัน ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคาใน
กรณีนี้เป็นเท่าใด
- จากตัวอย่าง 𝑃1=10 𝑃2=8 𝑄1=100 𝑄2=140

7. ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
ความยืดหยุ่นที่จุด A =
140−100
8−10
-
10
100
= -2
ความยืดหยุ่นของช่วง AB =
140−100
8−10
×
8+10
140+100
= -1.5

8. การพิจารณาค่าความยืดหยุ่นอุปสงค์ต่อราคา
จากลักษณะเส้นอุปสงค์
แยกพิจารณาได้ 5 กรณี คือ
1. ไม่ยืดหยุ่นเลย (Perfectly Inelastic) 𝐸 𝑑=0
- เส้นอุปสงค์เป็นเส้นตั้งฉากกับแกนนอน
- ราคาจะเปลี่ยนไปอย่างไร ก็ไม่มีผลต่อปริมาณซื้อ
2. ยืดหยุ่นน้อย (Inelastic) 𝐸 𝑑 น้อยกว่า 1
- ปริมาณซื้อเปลี่ยนไปเล็กน้อยเมื่อเทียบกับราคา

9. 3. ยืดหยุ่นเท่ากับ 1 (Unitary Elastic) 𝐸 𝑑= 1
- ปริมาณซื้อเปลี่ยนไปเป็นเปอร์เซ็นต์เท่ากับราคา
4. ยืดหยุ่นมาก (Elastic) 𝐸 𝑑 มากกว่า 1
- ปริมาณซื้อเปลี่ยนไปมากเมื่อเทียบกับราคา
5. ยืดหยุ่นโดยสมบูรณ์ (Perfectly Elastic) 𝐸 𝑑= ∞
- เส้นอุปสงค์เป็นเส้นขนานกับแกนนอน
- ราคาสูงขึ้นเพียงเล็กน้อยจะไม่มีการซื้อเลย

10. ความสัมพันธ์ระหว่าง 𝐸 𝑑 กับรายจ่ายผู้บริโภค
• รายจ่ายของผู้บริโภค (Total Expenditure : TE) 𝑃 × 𝑄
• ถ้าอุปสงค์ยืดหยุ่นน้อย
- ราคาลด คนซื้อเพิ่มไม่มาก → รายจ่ายผู้บริโภคลดลง
- ราคาขึ้น คนซื้อลดลงไม่มาก → รายจ่ายเพิ่มขึ้น
• ถ้าอุปสงค์ยืดหยุ่นมาก
- ราคาลด คนซื้อเพิ่มขึ้นมาก → รายจ่ายเพิ่มขึ้น
-ราคาเพิ่ม คนซื้อลดลงมาก → รายจ่ายลดลง

11. ปัจจัยกาหนดค่าความยืดหยุ่นของ
อุปสงค์ต่อราคา
สินค้าที่มีความยืดหยุ่นสูง มักมีลักษณะดังนี้
- มีสินค้าอื่นใช้ทดแทนได้มาก
- เป็นสินค้าคงทน
- เป็นสินค้าราคาแพง หรือสินค้าฟุ่มเฟือย
- ระยะเวลาที่พิจารณาค่าความยืดหยุ่นนาน

12. ความยืดหยุ่นของอุปทาน
(Elasticity of Supply)
หมายถึง % การเปลี่ยนแปลงปริมาณขายของสินค้าหนึ่ง เมื่อราคาสินค้านั้นเปลี่ยนไป 1%
𝐸𝑠=
%∆𝑄
%∆𝑃

13. ความยืดหยุ่นของอุปทาน
จะมีค่าเป็นบวกเสมอ เช่น 𝐸𝑠 = 1.2 หมายความว่า
- ถ้าราคา A เพิ่มขึ้น 1% ปริมาณขายจะเพิ่มขึ้น 1.2%
- ถ้าราคา A ลด 1% ปริมาณขายจะลดลง 1.2%
- ดังนั้น ถ้าราคา A เพิ่มขึ้น 5% ปริมาณซื้อจะเพิ่ม 5×1.2 = 6%

14. ความยืดหยุ่นของอุปทาน
● อุปทานยืดหยุ่นมาก (Elastic) = ค่า 𝐸𝑠 มีค่ามากกว่า 1 คือ
- ราคาเปลี่ยนไป 1% ปริมาณขายเปลี่ยนไปมากกว่า 1% (เช่น 𝐸𝑠 = 1.2 คือปริมาณขาย
เปลี่ยนไป 1.2% ในทิศทางเดียวกันกับราคา)
● อุปทานยืดหยุ่นน้อย (Inelastic) = ค่า 𝐸𝑠 มีค่าน้อยกว่า 1 คือ
- ราคาเปลี่ยนไป 1% ปริมาณขายเปลี่ยนไปน้อยกว่า 1% (เช่น 𝐸𝑠 = 0.5 คือปริมาณขาย
เปลี่ยนไป 0.5% ในทิศทางเดียวกันกับราคา)

15. ค่าความยืดหยุ่นของอุปทาน
- ค่า 𝐸𝑠 ทาให้ทราบว่า ถ้าราคาเปลี่ยนแปลง ผู้ผลิตจะเปลี่ยนแปลงการผลิตตอบสนอง
มาก/น้อยเพียงใด
- สูตรคานวณค่า 𝐸𝑠
- 𝐸𝑠 เฉพาะจุด
𝐸𝑠 =
𝑄2− 𝑄1
𝑃2−𝑃1
×
𝑃1
𝑄1
- 𝐸𝑠 แบบช่วง
𝐸 𝑑 =
𝑄2− 𝑄1
𝑃2−𝑃1
×
𝑃2+𝑃1
𝑄2+𝑄1

16. ความยืดหยุ่นของอุปทาน
โดยที่ 𝑃1 = ราคาเดิม 𝑃2 = ราคาใหม่
𝑄1 = ปริมาณขายเดิม 𝑄2 = ปริมาณขายใหม่
- ตัวอย่าง ถ้าส้มราคาสูงขึ้นจาก กก. ละ 8 บาท เป็น 9 บาท ทาให้ปริมาณเสนอขายขาย
เพิ่มขึ้นจาก 7 กก./วัน เป็น 8 กก./วัน ความยืดหยุ่นของอุปทานในกรณีนี้เป็นเท่าใด
- จากตัวอย่าง 𝑃1= 8 𝑃2= 9 𝑄1= 7 𝑄2= 8

17. ความยืดหยุ่นของอุปทาน
ความยืดหยุ่นที่จุด A =
8−7
9−8
-
8
7
= 1.14
ความยืดหยุ่นของช่วง AB =
8−7
9−8
×
9+8
8+7
= 1.13

18. การพิจารณาค่าความยืดหยุ่นอุปสงค์ต่อราคา
จากลักษณะเส้นอุปสงค์
1. ไม่ยืดหยุ่นเลย (Perfectly Inelastic) 𝐸𝑠=0
- เส้นอุปทานเป็นเส้นตั้งฉากกับแกนนอน
- ราคาจะเปลี่ยนอย่างไรก็ไม่มีผลต่อปริมาณ
เสนอขาย
2. ยืดหยุ่นน้อย (Inelastic) 𝐸𝑠 น้อยกว่า 1
- ปลายหนึ่งจะตัดกับแกนนอน
- ปริมาณเสนอขายเปลี่ยนไปน้อย เมื่อเทียบ
กับราคา
แยกพิจารณาได้ 5 กรณี คือ

19. 3. ยืดหยุ่นเท่ากับ 1 (Unitary Elastic) 𝐸𝑠= 1
- เส้นอุปทานเป็นเส้นออกจากจุด origin
- ปริมาณเสนอขายเปลี่ยนไปเป็นเปอร์เซ็นต์เท่ากับราคา
4. ยืดหยุ่นมาก (Elastic) 𝐸𝑠 มากกว่า 1
- ปลายหนึ่งจะตัดกับแกนตั้ง
- ปริมาณเสนอขายเปลี่ยนไปมากเมื่อเทียบกับราคา
5. ยืดหยุ่นโดยสมบูรณ์ (Perfectly Elastic) 𝐸𝑠= ∞
- เส้นอุปทานเป็นเส้นขนานกับแกนนอน

20. ปัจจัยกาหนดค่าความยืดหยุ่นของอุปทาน
• ประเภทของสินค้า
- สินค้าอุตสาหกรรมยืดหยุ่นสูง
- สินค้าเกษตรยืดหยุ่นต่า
• ค่าใช้จ่าย
- ค่าใช้จ่ายต่ายืดหยุ่นสูง
- ค่าใช้จ่ายสูงยืดหยุ่นต่า
• เวลาที่ใช้ในการผลิต
- ใช้เวลาในการผลิตน้อย ยืดหยุ่นสูง
- ใช้เวลาในการผลิตนาน ยืดหยุ่นต่า
• ระยะเวลาที่พิจารณาค่าความยืดหยุ่น
- ระยะยาว ยืดหยุ่นสูง
- ระยะสั้น ยืดหยุ่นต่า

21. การแทรกแซงราคา
● รัฐบาลอาจะเข้าไปแทรกแซงตลาด ทาให้กลไกราคาไม่อาจทาหน้าที่ได้เต็มประสิทธิภาพ
ตลาดจึงไม่สามารถปรับเข้าสู่ดุลยภาพได้
● การแทรกแซงราคาโดยทั่งไปมี 2 มาตรการ
- การประกันราคาขั้นต่า (Price Support)
- การกาหนดราคาขั้นสูง (Price Ceiling)

22. การประกันราคาขั้นต่า (Price Support)
• ทาเมื่อราคาดุลยภาพต่าเกินไป ผู้ผลิตเดือดร้อน เช่น เกษตรกรขายผลไม้ได้ในราคาต่า
• รัฐบาลเข้ามาช่วย โดยกาหนดราคาประกันให้สูงกว่าราคาดุลยภาพ

23. การกาหนดราคาขั้นสูง (Price Ceiling)
• ทาเมื่อราคาดุลยภาพสูงเกินไป ผู้บริโภคเดือดร้อน เช่น ราคายาแพงมาก
• รัฐบาลเข้ามาช่วยโดยกาหนดราคาขั้นสูงให้ต่ากว่าราคาดุลยภาพ
• ราคาขั้นสูง หมายถึง ราคาสูงสุดที่จะยอมให้ซื้อขายกันได้ รัฐจะไม่ยอมให้ราคาสูงกว่านั้น

24. การกาหนดราคาขั้นสูง (Price Ceiling)
• สินค้ามีไม่พอต่อความต้องการ ทาให้เกิด
- เข้าคิวยาว
- ผู้ผลิตลดดุลยภาพ
- ลักลอบซื้อขายในราคาสูงในตลาดมืด
• รัฐบาลจะต้องมีมาตรการอื่นควบคู่ไปด้วย เช่น ปันส่วน

25. การเก็บภาษีสินค้า
• การที่รัฐบาลจัดเก็บภาษีจากผู้ขาย โดยทั่วไปผู้ขายจะสามารถผลักภาระบางส่วน
ไปสู่ผู้บริโภคได้ เพราะภาษีมักทาให้ราคาขายแพงขึ้น
• การจะผลักภาษีของสินค้าใดได้มากน้อยเพียงใดจะขึ้นกับคสามยืดหยุ่นของอุปสงค์
ต่อราคาของสินค้านั้น

26. การเก็บภาษีจากผู้ขาย
• การเก็บภาษีจากผู้ขาย มีได้ 2 ลักษณะ
- Specific Tax เก็บภาษีต่อหน่วยสินค้า เช่น ภาษี 10 บาท ต่อกล่อง ต่อขวด เป็นต้น
- Ad Valorem Tax เก็บภาษีตามมูลค่า โดยคิดเป็นร้อยละของราคาสินค้านั้น เช่น
ร้อยละ 7 ของราคา เป็นต้น
• ผลของการเก็บภาษีจะทาให้เส้นอุปทานเลื่อนขึ้นจากเส้นเดิม

27. ประโยชน์ที่ได้รับจากการรู้ค่าความยืดหยุ่น
- รัฐต้องการเก็บภาษีต่อหน่วยของสินค้าเพื่อจัดหารายได้
- การเก็บภาษีจะทาให้ระดับราคาสินค้าสูงขึ้น และส่งผลให้ปริมาณเสนอซื้อลดลง
- 𝐸 𝑑 สูง จะเก็บภาษีได้น้อย และ 𝐸 𝑑ต่า จะเก็บภาษีได้มากเนื่องจาก
- 𝐸 𝑑 สูง : อัตราการเพิ่มของ P น้อยกว่าอัตราการลดของ Q
- 𝐸 𝑑 ต่า : อัตราการเพิ่มของ P มากกว่าอัตราการลดของ Q

28. ประโยชน์ที่ได้รับจากการรู้ค่าความยืดหยุ่น
การขอขึ้นค่าแรงของสหภาพแรงงาน
- การขึ้นค่าแรง จะส่งผลให้ผู้จ้างลดการจ้างงานลง
- พิจารณาอานาจการต่อรองของสหภาพแรงงาน จะเห็นว่า
- 𝐸 𝑑 สูง สหภาพแรงงานจะมีอานาจการต่อรองต่า
- 𝐸 𝑑 ต่า สหภาพแรงงานจะมีอานาจการต่อรองสูง

29. ประโยชน์ที่ได้รับจากการรู้ค่าความยืดหยุ่น
การขอขึ้นค่าแรงของสหภาพแรงงาน(ต่อ)
- เนื่องจาก
- 𝐸 𝑑 สูง : อัตราการเพิ่มของ W น้อยกว่าอัตราการลดจานวนการจ้างงาน
- 𝐸 𝑑 ต่า : อัตราการเพิ่มของ W มากกว่าอัตราการลดจานวนการจ้างงาน