1. 1. ความยืดหยุ่นอุปสงค์ แบ่งออกเป็น 3 ประเภทคือ
1.1 ความยืดหยุ่นอุปสงค์ต่อราคา Px Qxd
1.2 ความยืดหยุ่นอุปสงค์ต่อรายได้ I Qx
d
1.3 ความยืดหยุ่นอุปสงค์ต่อราสินค้าชนิดอื่น หรืออุปสงค์ไขว้ Py Qx
d
2. ความยืดหยุ่นอุปทานต่อราคา Px Qx
S
การวัดความยืดหยุ่น
1.การวัดความยืดหยุ่นแบบช่วง (Arc Elasticity)
2.การวัดความยืดหยุ่นแบบจุด (Point Elasticity)
บทที่ 3 ความยืดหยุ่น

2. 2
1. ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา (Ed)
(Price Elasticity of Demand)
นิยาม ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา คือ อัตราส่วนร้อยละการเปลี่ยนแปลง
ของปริมาณซื้อ ต่อ ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้า มีสูตรดังนี้
ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อ
ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของราคา
%Qx
%Px
ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา =
Ed =

3. 3
การคานวณค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
1. การคานวณค่าความยืดหยุ่นแบบช่วง (Arc Elasticity)
21
21
21
21
PxPx
PxPx
QxQx
QxQx
Ed






โดยที่ Ed = ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
Qx1= ปริมาณซื้อเดิมก่อนราคาเปลี่ยนแปลง Qx2= ปริมาณซื้อใหม่หลังราคาเปลี่ยนแปลง
Px1 = ราคาเดิม Px2 = ราคาใหม่
∆Px≥10%
∆Px↑> 10% ∆Px↓> 10%
การคานวณค่าความยืดหยุ่น ณ ช่วงใดช่วงหนึ่งหรือระหว่างจุด 2 จุดบนเส้นอุปสงค์เส้นเดียวกัน
ใช้กรณีที่ราคามีการเปลี่ยนแปลงมาก

4. 4
การคานวณหาค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคาแบบช่วง
จากจุด A ไปจุด B บนเส้นอุปสงค์
D
A
B
ราคา
Px1 = 15
O
Qx1=100
1315
1315
120100
120100





dE
2
28
220
20



11
14

ปริมาณผลผลิต
21
21
21
21
PxPx
PxPx
QxQx
QxQx
Ed






Px2 = 13
Qx2=120
27.1
Px  %27.1 %1 Qx

5. 5
การคานวณค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา (ต่อ)
2. การคานวณค่าความยืดหยุ่นแบบจุด (Point Elasticity):
1
1
Qx
Px
Px
Qx
Ed 



โดยที่ Ed = ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
Qx = ส่วนเปลี่ยนแปลงปริมาณซื้อ(Qx2-Qx1) Px = ส่วนเปลี่ยนแปลงของราคา (Px2-Px1)
Qx1 = ปริมาณซื้อเดิม Px1 = ราคาเดิม
∆Px<10%
∆Px↑< 10%
การคานวณค่าความยืดหยุ่นจากจุดจุดเดียวบนเส้นอุปสงค์
ใช้กรณีที่ราคามีการเปลี่ยนแปลงน้อย
∆Px↑< 10%

6. 6
การคานวณหาค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคาแบบจุด
ณ จุด A บนเส้นอุปสงค์จากรูปด้านล่าง
D
B
A
ราคา
O
Qx2=700
Px1 100
1000 = Qx1
1000
100
100105
1000700



dE
1000
100
5
300



ปริมาณผลผลิต
Px
1
1
Qx
Px
Px
Qx
Ed 



1.060
6
%1 Qx  %6
Px2 105
Qx2-Qx1
Px2-Px1

7. 7
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
1. อุปสงค์ไม่มีความยืดหยุ่น หรือค่าความยืดหยุ่นเท่ากับศูนย์ (Ed=0)
P1
P3
Q
P2
D
ราคา
O ปริมาณผลผลิตQQ
เช่น โลงศพ
A
B
C
ไม่ว่าราคาจะสูงขึ้นหรือลดลงก็ปริมาณซื้อจะ
ไม่เปลี่ยนแปลงเมื่อราคาเปลี่ยนแปลง
สินค้าที่ Ed=0 ได้แก่ สินค้าที่มีความจาเป็นมากที่สุด
เส้น D จะตั้งฉากแกน X
ยารักษาโรค
%Qx
%Px

8. 8
2. อุปสงค์มีความยืดหยุ่นน้อยกว่าหนึ่ง(Ed<1) เช่น -0.33 , -0.7
P1
Q2
P2
D
ราคา
สินค้าที่มีค่าความยืดหยุ่นน้อยกว่าหนึ่ง
ได้แก่ สินค้าที่มีความจาเป็นต่อการ
ดารงชีวิตของมนุษย์ทั่วไป
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
( ต่อ )
B
A
Q1
O ปริมาณผลผลิต
%Q  %P
5% 10%
เช่น อาหาร น้ามัน
%Qx
%Px

9. 9
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
( ต่อ )
ปริมาณผลผลิต
3. อุปสงค์มีความยืดหยุ่นเท่ากับหนึ่ง (Ed= -1)
P1
Q2
P2
D
ราคา
เส้นอุปสงค์มีลักษณะเป็นเส้นโค้ง
แบบ Rectangular Hyperbolar
B
A
Q1
O
%Q = %P
10% 10%
%Qx
%Px

10. 10
4. อุปสงค์มีความยืดหยุ่นมากกว่าหนึ่ง(Ed>1) เช่น -1.24 , -6
P1
Q2
P2
D
ราคา
ปริมาณผลผลิต
สินค้าที่มีค่าความยืดหยุ่นมากกว่าหนึ่ง
ได้แก่ สินค้าประเภทฟุ่ มเฟือย
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
( ต่อ )
B
A
Q1
O
%Q  %P
20% 10%
เช่น เครื่องประดับ เครื่องสาอางค์
%Qx
%Px

11. 11
5. อุปสงค์ไม่มีความยืดหยุ่นสมบูรณ์หรือเป็นอินฟินิตี้หรืออสงไขย ( Ed =  )
ราคา
ปริมาณผลผลิต
สินค้าที่ราคาไม่เปลี่ยนแปลงแม้ปริมาณ
ซื้อสินค้าจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรก็ตาม
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
( ต่อ )
D
O
P
สินค้าที่มีการแข่งขันอย่างสมบูรณ์
เช่น สินค้าเกษตร เป็นต้น

12. 12
2. ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้ (Ei)
(Income Elasticity of Demand)
นิยาม ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้ คือ อัตราส่วนร้อยละการ
เปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อ ต่อ ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของรายได้ มีสูตรดังนี้
ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อ
ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของรายได้
%Qx
%I
ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้ =
Ei =

13. 13
การคานวณค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้
1. การคานวณค่าความยืดหยุ่นแบบช่วง (Arc Elasticity) :
21
21
21
21
II
II
QxQx
QxQx
Ei






โดยที่ Ei = ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้ Qx = ส่วนเปลี่ยนแปลงปริมาณซื้อ
Px = ส่วนเปลี่ยนแปลงของราคา Qx1= ปริมาณซื้อเดิมก่อนราคาเปลี่ยนแปลง
Qx2= ปริมาณซื้อใหม่หลังราคาเปลี่ยนแปลง Px1 = ราคาเดิม Px2 = ราคาใหม่
2. การคานวณค่าความยืดหยุ่นแบบจุด (Point Elasticity):
1
1
Qx
I
I
Qx
Ei 



∆I ≥ 10%
∆I < 10%

14. 14
 กรณีสินค้าปกติ (Normal Goods) เช่น ก๋วยเตี๋ยว
 กรณีสินค้าด้อยคุณภาพ (Inferior Goods)เช่น บะหมี่กึ่งสาเร็จรูป
การอ่านค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้
ค่าสัมประสิทธิ์ความยืดหยุ่นอุปสงค์ต่อรายได้มีเครื่องหมายเป็น +
ปริมาณสินค้า X จะเปลี่ยนแปลงในทิศทางเดี่ยวกับรายได้
ปริมาณสินค้า X จะเปลี่ยนแปลงในทิศทางตรงกันข้ามกับรายได้
ค่าสัมประสิทธิ์ความยืดหยุ่นอุปสงค์ต่อรายได้มีเครื่องหมายเป็น -

15. 15
3. ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคาสินค้าอื่น
(Elasticity of Cross Demand)
%QX
%PY
นิยาม ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายราคาสินค้าอื่น คือ อัตราส่วนร้อยละการ
เปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อสินค้า X ต่อ ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้า
Y มีสูตรดังนี้
ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของปริมาณซื้อสินค้า X
ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้า Y
Ec =
ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อ =

16. 16
การคานวณค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคาสินค้าอื่น
1. การคานวณค่าความยืดหยุ่นแบบช่วง (Arc Elasticity) :
21
21
21
21
yy
yy
xx
xx
c
PP
PP
QQ
QQ
E






โดยที่ Ec = ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา Qx = ส่วนเปลี่ยนแปลงปริมาณซื้อสินค้า X (Qx2-Qx1)
Py = ส่วนเปลี่ยนแปลงของราคาสินค้า y(Py2-Py1) Qx1= ปริมาณซื้อสินค้า X เดิมก่อนราคาสินค้า Y เปลี่ยน
Qx2 = ปริมาณซื้อสินค้า X ใหม่หลังราคาสินค้า Y เปลี่ยน Py1 = ราคาสินค้า Y เดิม Py2 = ราคาสินค้า Y ใหม่
2. การคานวณค่าความยืดหยุ่นแบบจุด (Point Elasticity):
1
1
x
y
y
x
c
Q
P
P
Q
E 



∆Py≥10
%
∆Py<10%

17. กรณีสินค้าที่ใช้ทดแทนกันได้ (Substitution Goods) เช่น กาแฟ กับชา
กรณีสินค้าที่ใช้ประกอบกัน (Complementary Goods)
เช่น รถยนต์กับน้ามัน
หากมีค่าความยืดหยุ่นมากเท่าไหร่ก็แสดงว่าสินค้า 2 ชนิดนั้น
ใช้ทดแทนกันได้อย่างสมบูรณ์มากเท่านั้น
ค่าสัมบูรณ์ของความยืดหยุ่นหากมีค่ามากเท่าไร
แสดงว่าสินค้า2ชนิดใช้ประกอบกันมากเท่านั้น
ค่าสัมประสิทธิ์ความยืดหยุ่นไขว้มีเครื่องหมายเป็น +
ปริมาณสินค้า X จะเปลี่ยนแปลงในทิศทางเดี่ยวกับราคาสินค้า Y
ค่าสัมประสิทธิ์ความยืดหยุ่นไขว้มีเครื่องหมายเป็น-
ปริมาณสินค้า X จะเปลี่ยนแปลงในทิศทางตรงกันข้ามกับราคาสินค้า Y

18. 18
ความยืดหยุ่นของอุปทานต่อราคา (Es)
(Price Elasticity of Supply)
นิยาม ความยืดหยุ่นของอุปทานต่อราคา คือ อัตราส่วนร้อยละการเปลี่ยนแปลง
ของปริมาณขาย ต่อ ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของราคา มีสูตรดังนี้
ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของปริมาณขาย
ร้อยละการเปลี่ยนแปลงของราคา
%Qx
%Px
ความยืดหยุ่นของอุปทานต่อราคา =
Es =

19. 19
การคานวณค่าความยืดหยุ่นของอุปทานต่อราคา
1. การคานวณค่าความยืดหยุ่นแบบช่วง (Arc Elasticity) :
21
21
21
21
PxPx
PxPx
QxQx
QxQx
Es






โดยที่ Es = ความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อรายได้ Qx = ส่วนเปลี่ยนแปลงปริมาณซื้อ
Px = ส่วนเปลี่ยนแปลงของราคา Qx1= ปริมาณขายก่อนเปลี่ยนแปลงราคา
Qx2= ปริมาณขายหลังเปลี่ยนแปลงราคา Px1 = ราคาเดิม Px2 = ราคาใหม่
2. การคานวณค่าความยืดหยุ่นแบบจุด (Point Elasticity):
1
1
Qx
Px
Px
Qx
Es 



∆Px≥10%
∆ Px <10%

20. 20
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปทานต่อราคา
1. อุปทานไม่มีความยืดหยุ่น หรือค่าความยืดหยุ่นเท่ากับศูนย์ (Es=0)
P1
P3
Q
P2
S
ราคา
ปริมาณผลผลิต
เส้นอุปทานมีความยืดหยุ่นเท่ากับศูนย์
(Perfectly Inelasticity Supply) แสดงว่าจานวนขาย
สินค้าจะไม่เปลี่ยนแปลงไม่ว่าราคาจะเพิ่มขึ้นหรือลดลง
O
A
B
Q
C
%Qx
%Px
เส้นอุปทานจะมีลักษณะตั้งฉากกับแกน X
สินค้าที่ผลิตเพิ่มไม่ได้ เช่น วัตถุโบราณ

21. 21
2. อุปทานมีความยืดหยุ่นน้อยกว่าหนึ่ง(Es<1)
Q1
P2
S
ราคา
ปริมาณ
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปทานต่อราคา
( ต่อ )
B
A
Q2
O C
%Q  %P
5% 10%
เส้นอุปทานมีความยืดหยุ่นน้อย แสดงว่าจานวนขาย
สินค้าจะเปลี่ยนแปลงน้อยกว่าราคา
%Qx
%Px
สินค้าผลิตได้ยาก เช่น รถยนต์

22. 22
3. อุปทานมีความยืดหยุ่นเท่ากับหนึ่ง (Es=1)
P1
Q1
P2
S
ราคา
ปริมาณ
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
( ต่อ )
B
A
Q2
O
%Q = %P
10% 10%
%Qx
%Px

23. 23
4. อุปทานมีความยืดหยุ่นมากกว่าหนึ่ง (Es>1)
P1
Q1
P2
S
ราคา
ปริมาณ
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปทานต่อราคา
( ต่อ )
B
A
Q2OC
%Q  %P
30% 10%
เส้นอุปทานมีความยืดหยุ่นมาก แสดงว่า %
ปริมาณขายสินค้าจะเปลี่ยนแปลงมากกว่า %
การเปลี่ยนแปลราคา
สินค้าผลิตได้ง่าย
%Qx
%Px
เช่น รถจักรยาน

24. 24
5. อุปทานมีความยืดหยุ่นสมบูรณ์หรือเป็นอินฟินิตี้หรืออสงไขย(  )
ปริมาณ
หรือถ้าราคาสินค้าอยู่ ณ ระดับราคา
เดิมปริมาณขายจะมีไม่จากัด แต่ถ้า
ราคาลดลงแม้เพียงนิดเดียว สินค้าจะ
ไม่มีขายเลยในตลาด
ประเภทของความยืดหยุ่นของอุปสงค์ต่อราคา
( ต่อ )
S
ราคา
O
P
ราคาไม่เปลี่ยนแปลงแม้ปริมาณขายสินค้าจะเปลี่ยนแปลงไป

25. 25
ประโยชน์ของความยืดหยุ่น
1. วิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับการกาหนดราคาขั้นต่า
2. วิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับการกาหนดราคาขั้นสูง
3. วิเคราะห์ปัญหาการเก็บภาษีและการผลักภาระภาษี
4. วิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับการค้าระหว่างประเทศ
5. วิเคราะห์การกาหนดราคาขายที่แตกต่างกัน

26. 26
การแทรกแซงราคาโดยรัฐบาล
1. การประกันราคาขั้นต่า (Price Support)
มาตรการที่รัฐช่วยเหลือผู้ผลิต
ราคาซื้อขายต่าเกินไป
มี 2 วิธี
1.1 โดยรัฐบาลรับซื้ออุปทานส่วนเกิน
1.2 โดยรัฐบาลจ่ายเงินอุดหนุนให้แก่เกษตรกร

27. 27
1.1 โดยรัฐบาลรับซื้ออุปทานส่วนเกิน
ราคาสินค้า X (PX ) (บาท/ตัน)
15,300 Supply :S
14,300 E
Demand : D
ปริมาณ QX (ล้านตัน)
7 15 17 20 27

28. 28
1.1 โดยรัฐบาลรับซื้ออุปทานส่วนเกิน สินค้าจาเป็น
ราคาสินค้า X (PX ) (บาท/ตัน)
15,300 Supply :S
14,300 E
Demand : D
ปริมาณ QX (ล้านตัน)
7 15 17 20 27

29. 29
1.1 โดยรัฐบาลรับซื้ออุปทานส่วนเกิน สินค้าฟุ่ มเฟือย
ราคาสินค้า X (PX ) (บาท/ตัน)
15,300 Supply :S
14,300 E
Demand : D
ปริมาณ QX (ล้านตัน)
7 15 17 20 27

30. 30
ราคาสินค้า X (PX ) (บาท/ตัน)
15,300 Supply :S
14,300 E
Demand : D
ปริมาณ QX (ล้านตัน)
7 15 17 20 27
1.2 โดยรัฐบาลจ่ายเงินอุดหนุนให้แก่เกษตรกร

31. 31
ราคาสินค้า X (PX ) (บาท/ตัน)
Supply :S
14,300 E
13,300 Demand : D
ปริมาณ QX (ล้านตัน)
15 20 25
2. วิเคราะห์ปัญหาเกี่ยวกับการกาหนดราคาขั้นสูง

32. 32
การเก็บภาษีสินค้าและการผลักภาระภาษี
1. การเก็บภาษีจากผู้ขาย
2. การเก็บภาษีจากผู้ซื้อ

33. 33
1. การเก็บภาษีจากผู้ขาย
ปริมาณผลผลิต (กิโลกรัม)
40
800
42
D1
ราคา บาท/กิโลกรัม
E0
1000O
S
38
S’
E1
43
900
E2
D2 สินค้าจาเป็น
D3 สินค้าฟุ่มเพือย
E3
500
41
D4 สินค้าจาเป็นที่สุด44