μϊα παρουσίαση για την ονομασία του νερού και τα παράδοξά του

1. ΝΕΡΟ
Η ονομαςία σοτ
Και σα παπάδοξά σοτ
Από σοτρ μαθησέρ σοτ ΢Σ1
3οτ Δ΢ Πόλεψρ Ρόδοτ
2012-13

2. ΝΕΡΟ
Ονομαςία σοτ νεπού
Σο λεγόμενο νεπό, ςσην ελληνική δημοσική γλώςςα, ή
ύδψπ ςσην καθαπεύοτςα ή οξιδάνιο κασά φημική
ονομασολογία, είναι η πεπιςςόσεπο διαδεδομένη
φημική ένψςη ςσην επιυάνεια σηρ Γηρ, καλύπσονσαρ
σο 70,9% σηρ επιυάνειαρ σοτ πλανήση.
Σο όνομα νεπό πποέπφεσαι από ση βτζανσινή υπάςη νεαπόν ύδψπ σο
οποίο ςήμαινε σπεφούμενο ύδψπ (ποτ μόλιρ βγήκε από σην πηγή), η
οποία με ση ςειπά σηρ πποέπφεσαι από σην απφαία ελληνική υπάςη
νήπον ύδψπ για σο νεπό. Από σην απφαία ονομαςία ύδψπ έφοτν
πποκύχει όλοι οι ςφεσικοί επιςσημονικοί όποι, μεσαξύ σψν οποίψν και
φημικοί, ποτ φπηςιμοποιούνσαι μέφπι ςήμεπα, όπψρ τδπογόνο (ατσό
ποτ γεννάει νεπό), εντδάσψςη, αυτδάσψςη και τδπόλτςη, τδάσινορ,
τδασοκαλλιέπγεια, τδασογπαυία, τδασοκομία, τδασοςυαίπιςη,
τδπασμόρ, τδπατλική, κ.λ.π.

3. Ιδιόσησερ σοτ νεπού
Από όλα σα μόπια, σο νεπό είναι φψπίρ αμυιβολία σο πιο ςτνηθιςμένο
και σο πιο πολύσιμο, σο πιο απλό και σο πιο πεπίπλοκο σατσόφπονα.
Οι μοπυέρ σοτ είναι πολλέρ (τγπή, ςσεπεή, αέπια) και οι πόλοι σοτ
επίςηρ πολλοί (πόςιμο τγπό, διαλύσηρ, παπάγονσαρ ή πποωόν σοτ
μεσαβολιςμού, μεσαυοπέαρ οτςιών, κ.ά.).
Σο νεπό μέφπι σο 18ο αιώνα εθεψπείσο απλό ςώμα. Σο 1781, ο Άγγλορ
φημικόρ και θεολόγορ Priestley ππαγμασοποίηςε ση ςύνθεςη σοτ. ΢ση
ςτνέφεια, οι φημικοί Lavoisier και Cavendish πποςδιόπιςαν όσι σο νεπό
αποσελείσαι από τδπογόνο και οξτγόνο. Σο 1805, ο Gay Lussac μαζί με
σον Von Humboldt καθόπιςαν όσι σο νεπό ςτνσίθεσαι από δύο άσομα
τδπογόνοτ και ένα άσομο οξτγόνοτ, πποςδιοπίζονσαρ έσςι σον ακπιβή
μοπιακό σοτ σύπο (H2O).

4. Οι φημικέρ ιδιόσησερ σοτ νεπού ςφεσίζονσαι από ση μια με ση διπολική
υύςη σοτ και ση μη γπαμμική δομή σοτ και από σην άλλη με σιρ
δτνασόσησερ ςτνδταςμού σοτ με άλλα ςσοιφειώδη μόπια. Ίςψρ όμψρ
οι πιο αξιοςημείψσερ ιδιόσησερ σοτ είναι οι θεπμικέρ, γιασί σο
καθιςσούν ςημανσικό ςτνσελεςσή μεσαυοπάρ ενέπγειαρ. Οι μεγάλερ
ποςόσησερ ενέπγειαρ ποτ φπειάζεσαι για να μεσασπαπεί ο πάγορ ςε
νεπό, για να ατξηθεί η θεπμοκπαςία σοτ κασά ένα βαθμό, και για να
εξασμιςσεί κάνοτν σο νεπό έναν πολύ ςημανσικό παπάγονσα ςσην
άμβλτνςη μεγάλψν θεπμοκπαςιακών αλλαγών ποτ επιυέποτν οι
διακτμάνςειρ σηρ ειςεπφόμενηρ ηλιακήρ ακσινοβολίαρ. Για να
κασανοήςοτμε καλύσεπα ατσά σα ιδιαίσεπα φαπακσηπιςσικά, αρ
τποθέςοτμε όσι η θεπμοκπαςία εξάσμιςηρ σοτ νεπού μειώνεσαι. Σόσε,
η μεσάβαςη από ση μια εποφή ςσην άλλη θα γίνεσαι πιο απόσομα, σα
ψκεανικού και εύκπασοτ σύποτ κλίμασα θα εξαςθενίςοτν ή θα
εξαυανιςσούν ππορ όυελορ σψν ηπειπψσικού σύποτ κλιμάσψν με
ένσονερ εποφιακέρ διακτμάνςειρ.

5. Ανσίθεσα με σιρ άλλερ ενώςειρ, όσαν σο νεπό βπίςκεσαι ςε ςσεπεή
κασάςσαςη, με ση μοπυή πάγοτ, έφει μικπόσεπη πτκνόσησα άπα και
μικπόσεπο βάπορ απ’ όσι ςε τγπή κασάςσαςη. Σο νεπό όσαν
μεσαβάλλεσαι ςε πάγο διαςσέλλεσαι και επομένψρ επιπλέει ανσί να
βτθίζεσαι. Αν ο πάγορ ήσαν βαπύσεπορ από σο νεπό, θα βτθιζόσαν και
νέορ πάγορ θα ςφημασιζόσαν ςσην επιυάνεια, ποτ με ση ςειπά σοτ θα
βτθιζόσαν κι ατσόρ. Έσςι, μια λίμνη πάνψ ςε ένα βοτνό θα
μεσαμοπυψνόσαν πολύ ςύνσομα ςε ςτμπαγή παγψμένη μάζα, όποτ
καμιά μοπυή ζψήρ δεν θα μποπούςε να επιβιώςει. Ανσίθεσα, φάπη ς'
ατσή σην ελαυπιά διόγκψςη, ο πάγορ παπαμένει ςσην επιυάνεια σοτ
νεπού και ςφημασίζει ένα πποςσασετσικό ςσπώμα κάσψ από σο οποίο
σο νεπό διασηπεί μία θεπμοκπαςία πεπίποτ 4° C, ικανοποιησική για να
κπασήςει ςση ζψή τδπόβια υτσά και ζώα. Η διόγκψςη σοτ νεπού όσαν
μεσασπέπεσαι ςε πάγο ςτμβάλλει επίςηρ ςσην αποςάθπψςη (βλ.
Έδαυορ) σψν βπάφψν. Επιπλέον, σα λιμναία και οπιςμένα αβαθή
θαλάςςια νεπά τυίςσανσαι εποφιακή ανάδετςη γιασί η πτκνόσησα
σοτρ αποκσά ση μέγιςση σιμή ςσοτρ 4° C, ανάδετςη ποτ διετκολύνει ση
διαςποπά σψν θπεπσικών ςσοιφείψν ς' όλη ση μάζα σοτ νεπού.

6. Σο νεπό, παπόλο ποτ ανσιπποςψπεύει ένα πολύ μικπό μέπορ σηρ ύληρ
ποτ τπάπφει ςσο ςύμπαν, δεν είναι απολύσψρ ςπάνιο. Σο ςτνανσάμε
τπό μοπυή ασμού ή πάγοτ ςσην ασμόςυαιπα οπιςμένψν άςσπψν, ςσα
μοπιακά νευελώμασα, ςε απκεσούρ παγψμένοτρ δοπτυόποτρ, ςε
κομήσερ και πλανήσερ σοτ ηλιακού μαρ ςτςσήμασορ. Ατσό όμψρ ποτ
είναι μοναδικό, είναι η ύπαπξη σοτ νεπού ςσην τγπή μοπυή σοτ: η Γη
είναι η μόνη γνψςσή πεπιοφή ποτ σο νεπό τπάπφει ψρ τγπό.

7. Παπάδοξα σοτ νεπού
1. Σο ζεςσό νεπό παγώνει πιο γπήγοπα από σο κπύο
Πάπσε δτο κάδοτρ, γεμίςσε σον έναν με ζεςσό και σον άλλο με κπύο
νεπό και σοποθεσήςσε σοτρ ςσον κασαχύκση. Θα παπασηπήςεσε όσι σο
ζεςσό νεπό θα παγώςει ππιν από σο κπύο. Όμψρ ατσό δεν είναι
κάπψρ αλλόκοσο; Σο ζεςσό νεπό ππιν χτφθεί θα ππέπει να υσάςει σην
θεπμοκπαςία σοτ κπύοτ νεπού, ενώ σο κπύο νεπό δεν φπειάζεσαι να
πεπάςει από ατσό σο ςσάδιο και μποπεί να χτφθεί αμέςψρ.
Όμψρ, ποια εξήγηςη δίνοτν οι επιςσήμονερ ςσο υαινόμενο; Σελικά
αποδείφσηκε όσι κανείρ δεν γνψπίζει ππαγμασικά σην αισία σοτ
υαινομένοτ, ενώ τπάπφοτν απκεσέρ πιθανέρ εξηγήςειρ, ποτ
ςτμπεπιλαμβάνοτν διαυοπέρ ςσην χύξη, σην εξάσμιςη, ση δημιοτπγία
πάγοτ, σην αγψγή θεπμόσησαρ και ση διάλτςη αεπίψν μεσαξύ κπύοτ
και ζεςσού νεπού.

8. 2. Σο υαινόμενο σηρ Τπέπχτξηρ
Όλοι γνψπίζοτμε όσι όσαν σο νεπό παγώνει ςσοτρ 0 °C (32 °F)
δημιοτπγείσαι πάγορ, εκσόρ από μεπικέρ πεπιπσώςειρ ποτ κάσι σέσοιο
δεν ςτμβαίνει. ΢σην ππαγμασικόσησα, μποπούμε να κασαχύξοτμε
καθαπό νεπό κάσψ από σο ςημείο χύξηρ, φψπίρ ατσό ποσέ να γίνει
πάγορ. Σο νεπό, εάν χτφθεί με σον ςψςσό πτθμό, μποπεί να
παπαμείνει τγπό μέφπι και ςφεδόν ςε -38°C! Ακόμα και σόσε, είναι
δτνασό να απουετφθεί η μεσασποπή σοτ νεπού ςε πάγο, σην
κπτςσάλλινη δηλαδή μοπυή σοτ νεπού.
Σο ίδιο μποπεί να ςτμβεί ανσίςσοιφα με νεπό ποτ τπεπ – θεπμαίνεσαι
και μποπεί να παπαμένει τγπό ακόμα ςε θεπμοκπαςίερ πολύ
μεγαλύσεπερ από ατσέρ σοτ ςημείοτ βπαςμού.

9. 3. Οι υάςειρ σοτ νεπού
Πόςερ υάςειρ σοτ νεπού τπάπφοτν; Εάν απανσήςασε
σπείρ (τγπή, αέπια και ςσεπεή) σόσε μάλλον κάνεσε
λάθορ. Τπάπφοτν σοτλάφιςσον πένσε διαυοπεσικέρ
υάςειρ τγπού νεπού και 14 διαυοπεσικέρ υάςειρ πάγοτ.
Όπψρ και με σην τπέπχτξη, αποδεικνύεσαι πψρ οσιδήποσε και να
κάνοτμε, ςσοτρ -38°C ακόμα και σο πιο καθαπό νεπό ςσαδιακά
μεσασπέπεσαι ςε πάγο. Όμψρ, σι ςτμβαίνει όσαν ςτνεφίζοτμε να
μειώνοτμε ση θεπμοκπαςία; ΢σοτρ -120°C κάσι παπάξενο απφίζει να
ςτμβαίνει: σο νεπό παποτςιάζει ατξημένο ιξώδερ και γίνεσαι πηφσό
όπψρ σο μέλι.

10. 4. Κβανσικέρ ιδιόσησερ
΢ε μοπιακό επίπεδο, σο νεπό παποτςιάζει ακόμα πεπιςςόσεπερ
παπαξενιέρ. Σο 1995, ένα πείπαμα διαςποπάρ νεσπονίψν είφε ένα
πεπίεπγο αποσέλεςμα. Οι επιςσήμονερ ανακάλτχαν όσι όσαν σα
νεσπόνια ςσόφεταν ππορ σα μόπια σοτ νεπού, παπασηπήθηκαν έψρ και
25% λιγόσεπα ππψσόνια από ατσά ποτ αναμένονσαν. Με λίγα λόγια,
ςε φιλιοςσά σοτ δετσεπολέπσοτ λαμβάνει φώπα ένα παπάξενο
κβανσικό υαινόμενο και η φημική υόπμοτλα για σο νεπό δεν είναι H2O
αλλά H1.5O!

11. 5. Νεπό: έφει μνήμη;
Ππιν είκοςι έση, σο καλοκαίπι σοτ 1988, ο κόςμορ σηρ επιςσήμηρ
ςτγκλονίςσηκε από μια από σιρ πιο αμυιςβησούμενερ επετνησικέρ
επγαςίερ ποτ δημοςιεύθηκαν ςε πεπιοδικό. ΢ύμυψνα με σον Jacques
Benveniste, έναν φαπιςμασικό Γάλλο επιςσήμονα, σο καθαπό νεπό θα
μποπούςε να θτμηθεί σι πεπιείφε πποηγοτμένψρ.Ο Benveniste διέλτςε
μια οτςία ποτ πποκαλεί μια αλλεπγική ανσίδπαςη, σην απαίψςε
επανειλημμένψρ έψρ όσοτ ππακσικά δεν τπήπφε σίποσα μέςα ςσο
νεπό. Έπεισα παπασήπηςε όσι σο καθαπό νεπό κασόπθψςε να
πποκαλέςει αλλεπγική ανσίδπαςη όσαν πποςσέθηκε ςε ζψνσανά
κύσσαπα.
Πιο ππόςυασα, μια ομάδα επιςσημόνψν από σο πανεπιςσήμιο σοτ
Σοπόνσο ςσον Καναδά και σο Ινςσισούσο Max Born ςσην Γεπμανία, ποτ
μελεσούςε σην τδάσινη δτναμική φπηςιμοποιώνσαρ πολτδιάςσαση, μη
γπαμμική, τπέπτθπη υαςμασοςκοπία, ανακάλτχε όσι σο νεπό διαθέσει
μνήμη, με ση μοπυή δεςμών τδπογόνοτ ανάμεςα ςσα μόπια σοτ νεπού.
Πηγέρ:
Pathfinder news: http://news.pathfinder.gr/periscopio/weird-water.html
Wikipedia: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8C
Πύλη παιδαγψγικού τλικού: http://www.env-edu.gr/Chapters.aspx?id=100